Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

co do całości wyroku z 4 kwietnia 2024 roku

(ograniczone zgodnie z art. 505 ⁸ § 4 k.p.c.)

1.  (...) sp. z o.o. pozwała (...) sp. z o.o. o zapłatę 1005,88 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 13.06.2022 r. do dnia zapłaty oraz o zwrot kosztów procesu. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i o zwrot kosztów procesu.

2.  Postępowanie toczyło się według przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych i w sprawach uproszczonych.

3.  Powód wywodził swoje roszczenie z faktu, że wykonał oznaczone dzieło (usługę serwisową) na rzecz pozwanej, wynikające z łączącej strony umowy, lecz nie otrzymał umówionego wynagrodzenia (art. 627 k.c.). W kolejnym piśmie procesowym pozwany podniósł, że ewentualnie domaga się zwrotu wartości usługi za bezpodstawne wzbogacenie w razie ustalenia, że usługę zamawiał podmiot nieuprawniony.

4.  Sąd ustalił w toku postępowania na podstawie dokumentów i zeznań świadka, że usługa serwisowa opisana szczegółowo w pisemnym zleceniu i fakturze została wykonana wobec pojazdu K. o numerze rejestracyjnym (...). Usługę 11.05.2022 r. zleciła w imieniu pozwanej O. O., a odebrał jej mąż J. B.. Były to fakty bezsporne.

5.  W dalszej kolejności Sąd ustalił zgodnie z przedłożonymi dokumentami i wiarygodnymi zeznaniami świadka, że O. O. w chwili zlecenia usługi nie miała umocowania do zawarcia danej umowy, a pozwana spółka nigdy tej umowy nie potwierdziła (art. 39 § 1 k.c.). O. O. jest córką zmarłego wspólnika pozwanej i córką jedynego członka zarządu pozwanej. Pozwana spółka użyczyła powyższy pojazd O. O. na czas praktyk trwających około dwa miesiące pod koniec 2021 r. Pozwana spółka występowała o zwrot pojazdu. Samochód został zwrócony nie wcześniej niż 17.11.2023 r. zgodnie z treścią wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z 29.11.2023 r., sygn. akt I C 1284/22. Sąd rozważył uwagi strony powodowej, że na ogół takie powiązania rodzinne działającej bez umocowania ze wspólnikami spółki i członkiem zarządu uzasadniają przyjęcie, że faktyczne upoważnienie do dysponowaniem pojazdem istniało, lecz wiarygodne zeznania przesłuchanego w toku rozprawy świadka oraz treść sentencji wyżej wymienionego wyroku nakazywały przyjęcie, że w chwili zlecania naprawy O. O. nie miała do tego umocowania i dysponowała pojazdem jako posiadacz zależny w złej wierze. W związku z tym umowa zawarta między stronami była nieważna jak w art. 39 § 1 k.c. Sąd pominął dowód z przesłuchania stron, gdyż strony wezwane na rozprawę nie stawiły się, pełnomocnik pozwanej oświadczył, że strona pozwana nie chce być przesłuchana, gdyż całą wiedzę o sprawie ma przesłuchany świadek, a pełnomocnik strony powodowej nie był w stanie udzielić odpowiedzi na pytanie, dlaczego reprezentant powodowej spółki się nie stawił oraz czy ma wolę bycia przesłuchanym, a przy tym przewodniczący wcześniej zobowiązał pełnomocników do zapewnienia stawiennictwa stron pod rygorem pominięcia dowodu z przesłuchania strony. Teza dowodowa co do przesłuchania stron dotyczyła ponadto okoliczności bezspornych (sposób i przebieg rozliczenia usługi) i po wyczerpaniu środków dowodowych nie pozostały w tym zakresie niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 235 ² § 1 pkt 2 i 4 k.p.c., art. 299 k.p.c.). Sąd pominął również dowód z zeznań świadka F. K.. Świadek został wezwany zgodnie z wnioskiem powódki na jej adres i wezwanie zostało odebrane. Pełnomocnik powódki został ponadto przed rozprawą zobowiązany przez przewodniczącego do zapewnienia stawiennictwa świadka. Strona powodowa nie była przy tym w stanie wskazać, na jaki konkretnie fakt świadek miałby zeznawać, a był to pracownik powódki. Strona powodowa wskazywała jedynie, że świadek mógłby mieć wiedzę o okolicznościach zlecenia, gdyż je przyjmował, ale nie wiedziała, o jakim fakcie miałby zeznać (np. że O. O. faktycznie okazała upoważnienie), a tym samym nie ujawniono istotnego faktu, który miałby mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c., art. 458 ¹⁰ k.p.c.). Mając to na uwadze, Sąd pominął dowód z zeznań świadka.

6.  Mimo że art. 39 k.c. nie wprowadza żadnej odpowiedzialności osoby prawnej za działania fałszywego organu, to może ona odpowiadać na zasadach ogólnych za bezpodstawne wzbogacenie (świadczenie nienależne). Świadczenie strony powodowej było świadczeniem nienależnym, gdyż czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia, a także strona powodowa nie była zobowiązana względem osoby, której świadczyła (art. 410 § 2 k.c.). Pozwana mogłaby hipotetycznie odpowiadać do wysokości przysporzenia jako bezpodstawnie wzbogacona, gdyby zostały spełnione następujące przesłanki: (1) zubożenie powódki, (2) przysporzenie pozwanej, (3) związek przyczynowo-skutkowy między (1) i (2), (4) brak wygaśnięcia obowiązku zwrotu wartości ze względu na zużycie lub utratę korzyści (art. 405 k.c. i art. 409 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c.). Strona powodowa w celu uzyskania roszczenia była zobowiązana do wykazania przesłanek od 1 do 3, a następnie strona pozwana do obrony przed roszczeniem do wykazania przesłanki 4 (art. 6 k.c.).

7.  Granice roszczenia o zwrot wartości bezpodstawnego wzbogacenia wyznaczane są przez niższą spośród dwóch wartości: rozmiaru zubożenia osoby dochodzącej wyrównania uszczerbku majątkowego i rozmiaru wzbogacenia tego, kto na uszczerbku majątkowym zubożonego skorzystał (tak też Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 27.02.2014 r., sygn. akt I ACa 1012/13). Powódka bezrefleksyjnie utożsamia swoje zubożenie z ustaloną przez siebie ceną usługi. Powódka faktycznie straciła określone materiały, które nabyła po nieustalonej wartości. Usługę przy tym wykonali pracownicy powódki, którzy za swoją pracę pobierają wynagrodzenie. Brak jest przy tym jakichkolwiek twierdzeń i dowodów na to, jaką rzeczywistą wartość miały zużyte materiały (w tym bez marży) i czy powódka musiała ponieść dodatkowe koszty robocizny i w jakiej wysokości, tj. ile zawiera się faktycznych kosztów powódki w cenie roboczogodzin, którą obciąża klienta. Ponadto, czy w ogóle poniosła jakiekolwiek koszty robocizny, gdyż pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę i tak byliby zobowiązani w danym czasie do pozostawania w gotowości do wykonania pracy za wynagrodzeniem, a brak jakichkolwiek twierdzeń i dowodów na to, aby obłożenie pracą warsztatu było takie, że wykonanie jednego zlecenia w danym czasie faktycznie wykluczyło wykonanie innego zlecenia za tę samą cenę. Nie jest też tak, że za wykonaną usługę powódka nie uzyskała żadnego przysporzenia. Zgodnie z art. 39 § 3 k.c. do jej majątku weszła wierzytelność wobec działającej bez upoważnienia o naprawienie szkody, którą powódka poniosła przez to, że zawarła umowę, nie wiedząc o braku umocowania. Brak twierdzeń i dowodów na to, aby ta wierzytelność z jakichkolwiek przyczyn była nienależna lub nieściągalna.

8.  W dalszej kolejności wątpliwe jest faktyczne przysporzenie pozwanej. Strona powodowa przypuszcza, że pojazd był objęty gwarancją i wykonana przez nią usługa przedłużyła tę gwarancję. Ze względu na okoliczności około dwuletniego przywłaszczenia pojazdu przez O. O. wątpliwe jest przy tym to, aby warunki gwarancji wciąż były spełnione po odzyskaniu pojazdu przez pozwaną, na co wiarygodnie wskazywał przesłuchany na rozprawie świadek. Po wykonanej usłudze samochód był używany przynajmniej przez następne półtora roku przez O. O. i to ona mogła potencjalnie zyskać w tym czasie przez możliwość korzystania ze sprawnego pojazdu. W chwili odzyskania pojazdu przez pozwaną dokonana usługa była nieaktualna i została zużyta w taki sposób, że pozwana nie mogła być uznana za wzbogaconą, gdyż usługa zgodnie z fakturą dotyczyła eksploatacyjnych czynności dokonywanych w regularnych odstępach czasu i w tym konkretnym przypadku obejmującym w całości odstęp czasu, gdy pozwana nie dysponowała pojazdem.

Mając na uwadze powyższe, powództwo podlegało oddaleniu.

Koszty procesu

9.  Powództwo oddalono w całości, w związku z czym za wygrywającego sprawę w rozumieniu przepisów o kosztach procesu należało uznać pozwaną (art. 98 § 1 k.p.c.). W sprawie nie ujawniły się okoliczności uzasadniające odstąpienie od ogólnej zasady ponoszenia kosztów opartej na wyniku procesu. Pozwana poniosła koszty procesu w wysokości 287 zł, na które złożyła się opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł i 270 zł wynagrodzenia pełnomocnika według stawek określonych w rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności adwokackie.

(...) Maciej Skuczyński

Zarządzenia:

1.  odnotować, w tym w kontrolce terminowego sporządzania uzasadnień orzeczeń;

2.  pełnomocnikowi powódki (portal): doręczyć odpis wyroku z uzasadnieniem;

3.  przedłożyć za miesiąc lub z pismem.

18.04.2024

(...) Maciej Skuczyński