Pełny tekst orzeczenia

1.Przewodniczący:

1.SSO Agnieszka Połyniak

1.Protokolant:

1.Marta Synowiec

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 138/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Świdnicy z 15 listopada 2023r. , sygn. akt VI K 688/23

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

B. J.

uprzednia karalność oskarżonego, w tym za czyny z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

karta karna

147 - 148

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

karta karna

treść dokumentu w okolicznościach sprawy nie budzi wątpliwości

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obrońca oskarżonego zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

1. obrazę przepisów postępowania: art. 7 KPK polegającą na dokonaniu przez Sąd a quo dowolnej oceny dowodu z opinii wydanej na podstawie badań z zakresu toksykologii (dalej: opinia toksykologiczna), sprzecznej z zasadami prawidłowego rozumowania , wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego i wysnuciu dowolnego, nieuprawnionego wniosku, że ww. opinia toksykologiczna może stanowić samoistną podstawę do ustalenia znajdowania się oskarżonego w stanie pod wpływem środków odurzających i substancji psychotropowych (s.2 i 3 uzas. wyr.), podczas gdy dowód ten samoistnie (a tak jest w realiach niniejszej sprawy, vide brak dowodów z zeznań świadków, protokół badania śliny, protokół pobrania krwi i wyjaśnienia oskarżonego, błędnie uznane przez Sąd a quo za częściowo niewiarygodne, vide zarzut z pkt 5) jest nieprzydatny do ww. wniosku oraz ustalenia ww. okoliczności (bo samoistnie jest przydatny tylko do ustalenia faktu obecności środka odurzającego lub substancji psychotropowej we krwi/w organizmie badanego), o miało wpływ na treść wyroku, bo skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych, że oskarżony w czasie prowadzenia pojazdu znajdował się w stanie pod wpływem substancji psychotropowych i środka odurzającego, mimo braku ku temu podstaw, i skazaniem oskarżonego za występek z art. 178a §1 KK, mimo braku ku temu podstaw,

2. obrazę przepisów postępowania: art. 410 KPK oraz art. 7 KPK polegającą na dowolnym rozważeniu całokształtu dowodów ujawnionych na rozprawie głównej, tj. nieuwzględnieniu całokształtu dowodów ujawnionych na rozprawie głównej, tj. badania śliny i pobrania krwi (zwłaszcza w części wywiad i obserwacja), wyjaśnień oskarżonego (błędnie uznanych przez Sąd a quo za częściowo niewiarygodne, vide zarzut w pkt 5) - z których wynika brak symptomów wpływu na oskarżonego ujawnionych w jego krwi substancji psychotropowych i środka odurzającego - oraz opinii toksykologicznej (dowodzącej w istocie jedynie faktu obecności ujawnionych substancji w organizmie oskarżonego), ukształtowaniu swojego przekonania nie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, a jedynie ich dowolnej części - zwłaszcza oparciu ustalenia faktycznego o znajdowaniu się oskarżonego pod wpływem środka odurzającego w rozumieniu art. 178a §1 KK wyłącznie na nieuprawnionym wniosku opinii toksykologicznej (wysnutym z naruszeniem zasady iura novit curia), która samoistnie jest do tego nieprzydatna (vide zarzut w pkt 1) - oraz dokonaniu dowolnej oceny ww. dowodów, sprzecznej z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, skutkującej wysnuciem dowolnego wniosku, nie wynikającego z całokształtu ww. dowodów, o znajdowaniu się oskarżonego w stanie pod wpływem w rozumieniu art. 178a §1 KK, podczas gdy ww. wniosek a zarazem ustalenie faktyczne są w świetle całokształtu faktów i ww. dowodów nieuprawnione, co miało wpływ na treść orzeczenia, bowiem skutkowało ww. błędem w ustaleniach faktycznych, ze oskarżony znajdował się w stanie pod wpływem substancji psychotropowej i środka odurzającego w rozumieniu art. 178a §1 KK pomimo braku ku temu podstaw, i skazaniem oskarżonego za to przestępstwo pomimo braku ku temu podstaw,

3. obrazę przepisów postępowania: art. 174 KPK oraz art. 410 KPK polegająca na zastąpieniu przez Sąd a quo zeznań świadków G. B. i innych policjantów treścią notatki urzędowej z dnia 24.03.2023r. (k.1) w zakresie przyczyny poddania oskarżonego badaniu śliny, a nadto na poczynieniu powyższych ustaleń: o charakterystycznej woni marihuany w pojeździe oraz nerwowym zachowaniu oskarżonego (s.1 i 3 uzas. wyr.) na podstawie ww. notatki, z obrazą art. 174 KPK, podczas gdy w sprawie nie przeprowadzono żadnego dowodu z zeznań świadków, a nadto ww. okoliczność nie wynika z żadnego z dowodów wskazanych przez Sąd a quo jako podstawa ww. ustaleń (s.1 uzas. wyr.), co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych, tj. błędnym ustaleniem ww. faktów pomimo braku dowodowych podstaw ujawnionych na rozprawie głównej do takich ustaleń (obraza art. 410 KPK) oraz błędnym ustaleniem faktycznym, że oskarżony prowadził pojazd znajdując się stanie pod wpływem substancji psychotropowych i środka odurzającego , pomimo braku ku temu dowodowych podstaw, i mimo wpływ na treść orzeczenia,

4. obrazę przepisów postępowania: art. 7 KPK i art. 410 KPK , polegającą na uznaniu dowodu z wyjaśnień oskarżonego z niewiarygodny w części, w której oskarżony zaprzeczał, że w dniu zdarzenia znajdował się pod wpływem ujawnionych w jego krwi substancji psychotropowych i środka odurzającego (s.3 uzas. wyr.), kwestionując tym samym ustalenie opinii toksykologicznej (ustalenie o znajdowaniu się oskarżonego w stanie pod wpływem substancji psychotropowych i środka odurzającego, s. 2 uzas. wyr.) podczas gdy ww. wyjaśnienia zasługują na wiarę, nie są sprzeczne z opinią toksykologiczną (także w świetle uchybień Sądu a quo w odniesieniu do tego dowodu, vide zarzut w pkt1), a także z pozostałymi dowodami: badaniem śliny i pobraniem krwi, oraz na pominięciu ww. dowodu z wyjaśnień oskarżonego w zakresie, w jakim oskarżony zeznawał o powodach poddania go badaniu śliny (ujawniony susz, a nie zachowanie oskarżonego), co miało wpływ na treść orzeczenia, bowiem skutkowało pominięciem wyjaśnień oskarżonego w zakresie w jakim zezna o swoi zachowaniu i samopoczuciu (braku symptomów wpływu substancji psychotropowych i środka odurzającego) i przyczynie badania śliny i pobrania krwi oraz błędnym ustaleniem faktycznym, że oskarżony prowadząc pojazd znajdował się w stanie pod wpływem substancji psychotropowych i środka odurzającego mimo braku ku temu podstaw i skazaniem oskarżonego za przestępstwo z ar.t 178a §1 KK, mimo braku ku temu podstaw,

5. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na dowolnym ustaleniu przez Sąd a quo, że oskarżony prowadził pojazd w stanie pod wpływem substancji psychotropowych i środka odurzającego w rozumieniu art. 178a §1 KK, podczas gdy całokształt okoliczności i dowodów zgromadzonych w sprawie: z wyjaśnień oskarżonego, z badania śliny, pobrania krwi i opinia toksykologicznej, rozważonych całościowo-wszechstronnie (zgodnie z art. 410 KPK) oraz ocenionych całościowo, swobodnie, zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego (zgodnie z art. 7 KPK) nie pozwalają na takie ustalenie faktyczne, a dają podstawy wyłącznie do przyjęcia i ustalenia, ze oskarżony prowadził pojazd w stanie po użyciu substancji psychotropowych i środka odurzającego (ujawnionych w jego krwi), co miało wpływ na treść orzeczenia, bo skutkowało przypisaniem oskarżonemu odpowiedzialności karnej za czyn z art. 178a §1 KK , podczas gdy zachowanie oskarżonego w świetle zgromadzonych dowodów wypełniło znamiona wykroczenia z art. 87 §1KW,

6. obrazę przepisów postępowania: art. 193 §1 KPK, 7KPK oraz 410 KPK, polegające na przyjęciu przez Sąd a quo, że oskarżony posiadał środek odurzający w rozumieniu u.p.n. w postaci ziela konopi innych niż włóknista w ilości 1,27 grama, których to ww. ilości wywołuje efekt odurzenia (s.5 uzas. wyr.), podczas gdy stwierdzenie i ustalenie tych okoliczności tj. faktu, czy zabezpieczona substancja jest w rzeczywistości (z toksykologicznego punktu widzenia) środkiem odurzającym w rozumieniu przepisów u.p.n. oraz czy ww. ilość spełnia kryteria ilościowe (pozwalające na jednorazowe użycie w celu osiągnięcia choćby potencjalnego efektu odurzenia lub innego niż medyczny, vide cyt. przez Sąd a quo wyrok SN z 18.05.2017r., IV KK 444/16, LEX nr 2306381) wymaga wiadomości specjalnych, tj. obligatoryjnego, zgodnie z dyspozycją art. 193 §1 KPK, zasięgnięcia opinii biegłego (z zakresu toksykologii), a taki dowód celem ustalenia ww. okoliczności nie został w sprawie dopuszczony i przeprowadzony (opinia biegłego sądowego z k. 41- 42 nie dotyczy ww. okoliczności), przeprowadzonych dowodów, w szczególności dowodów z wyjaśnień oskarżonego (przyznającego się do tego czynu), protokołów przeszukania osoby, badania śliny, użycia testera i wagi co miało wpływ na treść orzeczenia, bo skutkowało błędnym, nieuprawnionym ustaleniem faktycznym, że oskarżony posiadał środki odurzające w rozumieniu u.p.n. w ilości pozwalającej na wywołanie efektu odurzenia, mimo braku ku temu prawnie relewantnych dowodowych podstaw, w konsekwencji przypisaniem oskarżonemu odpowiedzialności za występek z art. 62 ust. 1 u.p.n., pomimo braku ku temu prawnie relewantnych podstaw dowodowych (tj. w sytuacji braku obligatoryjnej opinii biegłego),

7. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, w zakresie ocen stopnia winy oskarżonego i społecznej szkodliwości jego czynów, ocenionych jako znaczne i wysokie, podczas gdy całokształt okoliczności i dowodów dotyczących wymiaru kary, w tym okoliczności dotyczących konkretnych czynów oskarżonego uzasadniają ocenę, że wina oskarżonego i społeczna szkodliwości jego czynów były średnie, co miało wpływ na treść orzeczenia, bowiem skutkowało wymiarem kary z przekroczeniem stopnia winy i społecznej szkodliwości czynów oskarżonego,

8. rażącą niewspółmierność orzeczonych kar: 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności za występek z art. 62 ust. 1 u.p.n. przypisany w pkt 1 wyroku, 8 (ośmiu) miesięcy pozbawieni wolności za występek z art. 178a §1 KK i w konsekwencji kary łącznej 9 (dziewięciu) miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej w pkt 3 wyroku, podczas gdy ocena okoliczności dotyczących wymiaru kary, w tym okoliczności dotyczących konkretnych czynów oskarżonego, w tym ich społecznej szkodliwości, ich stopnia winy, faktów wynikających z uprzedniej karalności oskarżonego (tj. wymiaru uprzednio orzeczonych wobec oskarżonego kar) nie uzasadniały orzeczenia wobec oskarżonego surowej izolacyjnej kary pozbawienia wolności - która w konkretnej sytuacji oskarżonego z uwagi na okoliczności jego konkretnych czynów jawi się jako rażąco surowa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelującemu nie można odmówić racji, kiedy kwestionuje zarówno sposób procedowania, jak i podstawy dokonanych ustaleń faktycznych, które stanowiły o uznaniu, że B. J. dopuścił się obu przypisanych mu występków.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do tej części apelacji, która dotyczy skazania B. J. za czyn z art. 178a §1 k.k., to istotnie zarzuty z pkt 1, 2, 3 oraz 5 petitum apelacji zasługują na uwzględnienie, jeżeli weźmie się pod uwagę w oparciu o jaki materiał dowodowy Sąd meriti uznał, że oskarżony wyczerpał ustawowe znamiona tego występku.

I tak zauważa Sąd ad quem, że Sąd a quo w toku postępowania dowodowego przeprowadził wyłącznie dowód z przesłuchania oskarżonego (k. 100) oraz opinii Laboratorium (...) z 13 kwietnia 2023r. (k. 41 - 42), jak też protokołu badania śliny (k.10 -11) i pobrania krwi (k. 43), lecz ocena tych dowodów dokonana została nader pobieżnie i bez uwzględnienia tego, co w rzeczywistości z treści tych dowodów wynika, a co stanowi o zasadności zarzutu obrazy art. 7 k.p.k., choć nie tylko.

Wskazuje zatem Sąd odwoławczy, że rzeczą Sądu orzekającego w przypadku kierującego, w organizmie którego stwierdzono obecność substancji psychotropowych oraz środków odurzających, jest przede wszystkim ustalenie i wykazanie, czy i w jaki sposób substancje te wpływały na sprawność psychomotoryczną kierującego, tj. czy było to w stopniu podobnym, jakby znajdował się w stanie nietrzeźwości. Jest to konsekwencją tego, że ustawodawca wprowadzając odpowiedzialność karną kierującego, który znajduje się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego i prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, nie określił progów stężenia substancji odurzających tak, jak ma to miejsce w przypadku alkoholu (vide art. 115 §16 k.k.). Konsekwencją powyższego jest zatem obowiązek sądu orzekającego w tego typu sprawach, by każdorazowo ustalić, czy stwierdzony w organizmie środek odurzający (substancja psychotropowa) zaburzyła zdolności psychomotoryczne kierującego. Wyznaczone przez biegłych z zakresu toksykologii progi stanu "po użyciu" i "stanu pod wpływem" – co zasadnie wskazał apelujący - są progami wyznaczonymi tylko na potrzeby farmakologii i w żaden sposób nie mogą być jednoznacznie traktowane jako wyznaczniki stanu ustawowo określonego jako: "po użyciu" bądź "pod wpływem" substancji psychotropowej lub środka odurzającego (vide wyrok Sądu Najwyższego z 28 czerwca 2022r., sygn. III KK 205/22, LEX nr 3457530, z 26 stycznia 2022r., sygn. IV KK 666/21, LEX nr 3292440, czy z 8 listopada 2023r., sygn. III KK 151/23, LEX nr 3632307). Rzeczą sądu w tego rodzaju sprawach jest więc nie tylko ustalenie ilości i rodzaju substancji zabronionej, o działaniu odurzającym, ale ustalenie stopnia intoksykacji i skutków tego stanu. To ustalenie dopiero warunkuje odpowiedzialność bądź karną, bądź wykroczeniową.

W omawianej sprawie Sąd I instancji, choć formalnie wskazał, że ustalenia swe czynił w oparciu o protokół badania śliny oskarżonego oraz pobrania krwi, w istocie treści tych dokumentów nie analizował, o czym przekonuje treść uzasadnienia. Gdyby bowiem sięgnął do tych dokumentów, to stwierdziłby, że opisany w protokole badania śliny stan B. J. nie odbiegał od tzw. "normy" (k. 10v). Nie odnotowano bowiem ani nienaturalnych objawów fizycznych, ani symptomów wskazujących na odurzenie widocznych w jego zachowaniu, sposobie wysławiania się, wyglądzie, czy chodzie. Odnotowano jedynie jako "spowolniałe" reakcje na komendy. Natomiast rubryka, w której zaznaczono, że kierowca w inny sposób zwrócił na siebie uwagę funkcjonariusza, nie została wypełniona, choć oznaczona. Co szczególnego w sposobie jazdy, czy zachowania kierującego było powodem zatrzymania do kontroli na tej podstawie ustalić więc nie można.

Równie bezużyteczny jest protokół pobrania krwi, gdyż ta jego część, która dotyczy "wywiadu - obserwacji" (k. 43) nie została w ogóle wypełniona. Jedynym więc źródłem informacji o przyczynach zatrzymania B. J. są funkcjonariusze Policji, tj.: G. B. (sporządził notatkę urzędową - k. 1), D. R. (przeprowadził badanie śliny i wypełnił protokół - k.10 - 11) oraz M. L. i D. B.. Żadna z tych osób nie została przesłuchana Natomiast, co zasadnie podniósł apelujący, dokonując ustaleń faktycznych, wykorzystał Sąd meriti informacje zawarte w notatce urzędowej G. B., wskazując na nerwowe zachowanie oskarżonego w czasie kontroli. Wniosek ten jawi się jako jedynie uprawniony, jeżeli uwzględni się treść wskazanych wyżej dokumentów. W tych okolicznościach uzasadniony okazał się zarzut obrazy art. 174 k.p.k. (pkt 3).

Ustaleń w zakresie przyczyn podjęcia interwencji w oparciu o inny dowód, aniżeli zeznania świadka, w tej sprawie przeprowadzić nie można, zaś czynność ta wymaga sporządzenia protokołu. To stanowi, iż zastąpienie zeznań świadka treścią notatki (nieujawnionej i niewymienionej jako źródło dowodowe) nie było dopuszczalne. Przepis ten nie zabrania przy tym wykorzystania takiego dokumentu obok zeznań świadka. Niemniej w tym postępowaniu, przy tym stanie sprawy, źródłem informacji o woni marihuany i nerwowym zachowaniu oskarżonego mogła być wyłącznie notatka. Skoro Sąd meriti notatki nie ujawnił w toku rozprawy głównej, w konsekwencji czego nie wymienił także w uzasadnieniu (k. 109 - 109v), to uznać należy, że nie wprowadził jej w żaden sposób do materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej (art. 410 k.p.k.).

Nie było zatem żadnego dowodu (wyjaśnienia oskarżonego kwestii jego zachowania i samopoczucia właściwie nie dotyczą, prócz lakonicznego stwierdzenia, że jego reakcje były takie jak zwykle i był skoncentrowany - k. 100v), który wskazywałyby na sposób, w jaki stwierdzone w jego organizmie substancje wpłynęły na zdolności psychomotoryczne jako kierującego, a które uprawniałyby do uznania, że jest on sprawcą występku z art 178a §1 k.k.

Zauważa Sąd odwoławczy, że opinia toksykologiczna, którą dysponował Sąd orzekający, w powyższym zakresie jest niepełna i sama w sobie nie może stanowić o uznaniu sprawstwa oskarżonego.

Poza sporem pozostaje to, że we krwi oskarżonego stwierdzono amfetaminę w stężeniu 20,4 ng/mL, metamfetaminę - 140 ng/mL oraz delta-9-tetrahydrokannabinol - 3,82 ng/mL (k. 41). Uszło jednakże uwagi Sądu meriti jednakże to, że biegły A. K. w uzasadnieniu tej opinii wskazał, że "Oceny stopnia upośledzenia funkcji psychomotorycznych dokonuje się na podstawie wyników programu DRUID (...) zgodnie z rezultatami tego programu, jak również zgodnie ze stanowiskiem polskiego środowiska toksykologów sądowych (...) : 50 ng/mL we krwi amfetaminy i jej pochodnych oraz 2,5 ng/mL we krwi delta-9-tetrahydrokannabinolu są adekwatne pod względem upośledzenia funkcji psychomotorycznych alkoholu w stężeniu 0,5 promila", co następnie stanowiło podstawę konkluzji, że kierujący od którego pobrano próbkę krwi znajdował się w stanie pod wpływem środka odurzającego w rozumieniu ar.t 178a §1 k.k. (k. 42). Innego uzasadnienia przyjętej tezy nie ma, gdyż biegły nie wskazał następstw zażycia w/wym. substancji w stężeniach takich, jak to ustalono.

Jest to o tyle istotne, że aktualne wszak pozostaje stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione m.in. w wyroku z 3 grudnia 2014r. (sygn II KK 219/14 czy w wyroku z 4 października 2013r., sygn. IV KK 136/13), że w aktualnym stanie prawnym, wobec braku zdefiniowanego stanu "pod wpływem środka odurzającego" oraz stanu "po użyciu środka podobnie działającego do alkoholu" (art. 87 §1 kw), sąd rozpoznający sprawę o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione pod wpływem środka odurzającego, a więc także o przestępstwo z art 178a §1 k.k. każdorazowo musi ustalić, czy środek ten miał realny wpływ na sprawność psychomotoryczną kierującego pojazdem w stopniu podobnym, jak w sytuacji znajdowania się pod wpływem alkoholu . Oznacza to konieczność dokonania ustaleń dowodowych w zakresie zachowania się tej osoby badanej w chwili zdarzenia często połączone z ekspertyzą biegłych.

Sąd odwoławczy nie ma wątpliwości, że substancje ujawnione w organizmie B. J. powinny wpływać na jego zachowanie i reakcje, a tym samym być widoczne (zauważalne) dla świadków, lecz kwestię te należy dopiero wyjaśnić i wykazać, a tego Sąd orzekający zaniechał, poprzestając na zacytowaniu tego, co wynikało z notatki urzędowej.

Jak już zostało wskazane powyżej treść opinii, znajdującej się w aktach sprawy, bez jej uzupełnienia przez biegłego, takiej podstawy nie może stanowić, zaś Sąd I instancji nie wskazał, by takie ustalenia samodzielnie poczynił i stosowanie ocenił.

Znane są Sądowi odwoławczemu publikacje, na które powołał się biegły, a dotyczące wyników badań w ramach unijnego programu DRUID oraz stanowisko toksykologów, którzy zaproponowali progi stężeń odróżniające stan "pod wpływem" do stanu "po użyciu" środka odurzającego dla 5 grup substancji i propozycję tę potwierdzili w 2013r. podczas XXX Konferencji Toksykologów Sądowych. Zgodnie z tymi propozycjami stan pod wpływem to wartości powyżej 2,5 ng/nl delta-9-tetrahydrokannabinolu, powyżej 50 ng/ml amfetaminy i jej pochodnych, powyżej 20 ng/ml kokainy oraz powyżej 25 ng/ml mofriny. Co istotne, z uwagi na treść wydanej w sprawie opinii, zgodnie z §3 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 lipca 2014r. w sprawie wykazu środków odurzających podobnie działających do alkoholu oraz warunków i sposobu przeprowadzania badań na ich obecność w organizmie (Dz.U z 2014r. poz. 948) stężenie 25 ng/ml amfetaminy i jej analogów, w tym MDMA, stanowi granicę oznaczalności.

W tym miejscu – z urzędu - zauważa Sąd ad quem, że biegły z Laboratorium (...) z W. sporządził opinię toksykologiczną nie tylko w tej sprawie. Analizując treść tych opinii nie sposób nie dostrzec, że ich uzasadnienia są wręcz identyczne (i to niezależnie od rzeczywistego stężenia danych substancji ujawnianych we krwi osób badanych, vide np. sprawa tut. Sądu o sygn. akt IV Ka 47/24), gdzie powielany jest następnie ten sam wniosek o „znajdowaniu się w stanie pod wpływem środka odurzającego w rozumieniu art. 178a §1 k.k.” osoby, której wyniki dotyczą, co powoduje dodatkowe komplikacje procesowe.

Poza uwagą biegłego, a przede wszystkim Sądu a quo pozostało, że środki odurzające i substancje psychotropowe, poza wpływem na sprawność psychomotoryczną kierującego, wywołują także inne skutki, np. w postaci euforii, bądź apatii, omamów oraz innych zaburzeń wzrokowo - słuchowych, mogą zakłócać logiczne myślenie oraz mogą zaburzać poczucie czasu lub przestrzeni, co również przecież wpływa na zachowanie kierowców na drodze.

U B. J. stwierdzono trzy różne substancje, w różnych stężeniach, lecz kwestia ta pozostała poza uwagą opiniującego (a przynajmniej nie dał temu wyrazu w opinii) oraz Sądu orzekającego, który również nie ocenił, czy w takim przypadku fakt ten mógł pozostać niedostrzegalny dla osób postronnych i co z tego wynika.

Samo stwierdzenie, że czuć było w pojeździe zapach marihuany, a oskarżony zachowywał się nerwowo, o takim wpływie nie świadczy i ustaleń w tym zakresie nie zastępuje. Biorąc więc pod uwagę to, co wynika z dokumentów dotyczących zachowania oskarżonego w chwili zatrzymania i badania, koniecznym jawi się uzupełnienie materiału dowodowego w tym zakresie i wyjaśnienie zaistniałych niejasności. Dlatego też niezbędne jest nie tylko ponowne przesłuchanie B. J., ale i funkcjonariuszy, którzy go zatrzymali 24 marca 2023r. i przeprowadzili przeszukania oraz badanie jego śliny. Dopiero wówczas Sąd będzie mógł ocenić, czy te relacje w powiązaniu z wnioskami biegłego (w tym uzupełnionymi), będą wystarczające, by określić stopień wpływu ujawnionych substancji na organizm oskarżonego, a tym samym wykazać, czy był wówczas w stanie pod wpływem środka odurzającego takim, jak w przypadku nietrzeźwego kierowcy, czy po użyciu takiej substancji, jak to utrzymuje obrona.

W sytuacji kiedy konieczne jest powtórzenie na nowo całego postępowania w powyższym zakresie, jako przedwczesny uznać należało wniosek obrony, iż ustalenia Sądu a quo są na pewno błędne, dlatego też to Sąd ad quem winien już - w obecnym stanie sprawy - zmienić opis czynu przypisanego, uznając, iż B. J. był jedynie w stanie po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu, co byłoby równoznaczne ze ustaleniem, iż ujawnione substancje znajdowały się w jego organizmie, bez dokonywania oceny realnego wpływu tych substancji na zdolności psychomotoryczne kierującego.

W tym też kontekście wskazane zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego uznać należało za uzasadnione, czego nie można stwierdzić w przypadku zarzutu z pkt 4 petitum apelacji, dotyczącego oceny wyjaśnień oskarżonego. Ten zarzut, bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, w tym odnośnie rzeczywistego stanu oskarżonego, uznać należy za co najmniej przedwczesny.

Z kolei oceniając zarzut z punktu 6 petitum apelacji, a dotyczący zakwestionowania posiadania w czasie przeszukania 24 marca 2023r. przez B. J. 1,27 grama marihuany, to stwierdzić wypada, że skarżący ma wiele racji.

Jakkolwiek sama postawa oskarżonego z chwili zatrzymania, właśnie w związku z ujawnieniem przy nim woreczka z suszem, i jego pierwotne przyznanie się, wskazują, że był przeświadczony o tym, że posiada tę właśnie substancję, to jednakże nie można pominąć dalszych kwestii, na które wskazał obrońca, mające wpływ choćby na wymiar kary. I w tym też zakresie konieczne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego.

Rację ma obrona, że w aktach sprawy znajduje się wyłącznie protokół użycia testera narkotykowego (...), który służy do wstępnej identyfikacji środków odurzających (k.12) i niczego więcej. Nadto to wyłącznie na podstawie notatki urzędowej ustalił Sąd I instancji, że w pojeździe, którym kierował B. J., wyczuwalny był zapach marihuany. Nic więcej w tym zakresie nie ustalono. Nie bez znaczenia jest i to, że wobec zmiany pkt 37 art. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, która weszła w życie 7 maja 2022 r., aby uznać, że zabezpieczony susz roślinny stanowi ziele konopi innych niż włókniste musi on zawierać powyżej 0,3 %, a nie jak wcześniej 0,2 % sumy delta -9 -tetrahydrokannabinolu oraz kwasu tetrahydrokannabinolowego. Czy susz ten spełniał to kryterium nie wiadomo.

Sąd nie analizował także tego, jaką ilość tej substancji oskarżony posiadał, tj. ile porcji handlowych (konsumpcyjnych) posiadał, a to choćby w kontekście brzmienia art. 62 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Wskazać zatem należy, że w orzecznictwie przyjmuje się, iż jedną porcję marihuany (tzw. „działkę”) stanowi masa od 0,2 do 1 grama (vide wyrok SA we Wrocławiu z 23 marca 2016 r., sygn. II AKa 63/16, oraz z 14 lutego 2013 r., sygn. II AKa 1/13, czy wyrok SA w Lublinie z 11 kwietnia 2013 r., sygn. II AKa 45/13). Wskazał jedynie Sąd meriti, iż posiadane 1,27 grama marihuany wywołuje efekt odurzenia (k. 111), lecz nic więcej.

Aczkolwiek przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii nie precyzują kiedy należy przyjąć kwalifikację uprzywilejowaną za przestępstwa posiadania narkotyków, to oczywistym jest, iż o uznaniu konkretnego czynu zabronionego za wypadek mniejszej wagi winna decydować całościowa ocena jego społecznej szkodliwości, co w praktyce odnosi się do kryterium ilościowego i jakościowego posiadanego środka, co sygnalizował obrońca (k.100v). Okoliczność ta nie jest zatem bez znaczenia dla odpowiedzialności karnej oskarżonego i winna stanowić przedmiot ustaleń, jak też oceny.

To z kolei stanowi o konieczności przeprowadzenia postępowania w całości także w tym zakresie.

Wobec powyższego zarzuty z punktu 7 i 8 apelacji uznać należało za bezprzedmiotowe, bowiem dopiero po ponownym przeprowadzeniu postępowania w tej sprawie, zgromadzeniu materiału dowodowego, jak też po dokonaniu jego ponownej oceny, przy jednoczesnym respektowaniu obowiązującej Sąd Rejonowy zakazu reformationis in peius z art. 443 k.p.k.(wyrok zaskarżony został wyłącznie na korzyść oskarżonego).

Wniosek

1. w odniesieniu do występku z art. 62 ust. 1 u.p.n. przypisanego oskarżonemu w pkt 1 zaskarżonego wyroku, poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, ewentualnie z daleko idącej ostrożności, poprzez

złagodzenie kary pozbawienia wolności i wymierzenie oskarżonemu - przy zastosowaniu art. 37a KK, stosując na podstawie art. 4 §1 KK przepisy w brzmieniu obowiązującym w dn. 24 marca 2023r. - kary grzywny w wymiarze 250 (dwustu pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, określając wysokość jednej stawki na kwotę 10 (dziesięciu) złotych, ewentualnie, z dalszej ostrożności - o wymierzenie oskarżonemu kary ograniczenia wolności,

2. w odniesieniu do występku z art. 178a §1 KK , przypisanego oskarżonemu w pkt 2 zaskarżonego wyroku, poprzez:

- uznanie oskarżonego - w zakresie zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu w pkt II - winny tego, że w dniu 24 marca 2023r. na ul. (...) w Ś., w województwie (...), znajdując się po użyciu substancji psychotropowych w postaci amfetaminy o stężeniu 20,4 ng/ml, metamfetaminy o stężeniu 140ng/ml i środków odurzających w postaci delta-9-tetrahydrokannabionolu o stężeniu 3,82 ng/ml kierował samochód osobowy marki R. (...) o nr rej. (...) w ruchu lądowym, co stanowi wykroczenie z art. 87 §1 KW i wymierzenie grzywny w kwocie 4.000 (czterech tysięcy) złotych,

- przyjęcie za podstawę wymierzenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych art. 28 §2KW w zw. z art. 87 §3 KW i art. 29 §1 i 2 KW oraz wymierzenie ww. środka w wymiarze10 (dziesięciu) miesięcy

- uchylenie wyroku w pkt 7,

- przyjęcie za podstawę zaliczenia okresu rzeczywistego zatrzymania prawa jazdy art. 29 §4 KW, prostując oczywistą omyłkę pisarską dot. numeru prawa jazdy,

- przyjęcie jako podstawy prawnej zaliczenia okresu zatrzymania art. 82 §3 KPSW i zaliczenie obwinionemu na poczet orzeczonej kary grzywny okresu zatrzymania od dnia 24 marca 2023 r. godz. 18:50 do dnia 25 marca 2023r. godz. 13:08, przyjmując jednej dzień zatrzymania za równoważny grzywnie w wysokości 200 złotych (ewentualnie, z dalszej ostrożności - dwóm dniom ograniczenia wolności),

3. uchylenie wyroku w pkt 3.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych powyżej, wobec stwierdzenia, iż konieczne jest przeprowadzenie na nowo całego przewodu w niniejszej sprawie, w tym zweryfikowania ustaleń stanowiących podstawę uznania sprawstwa i winy B. J. zaskarżonym wyrokiem, postulowane zmiany tego orzeczenia uznać należy za co najmniej przedwczesne, a tym samym nieuprawnione.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Do uchylenia wyroku obligował stan sprawy omawianej, tj. konieczność zgromadzenia dopiero zasadniczej części dowodów i weryfikacji całego materiału dowodowego, który będzie mógł stanowić podstawę właściwej oceny prawnokarnej zachowania oskarżonego.

Z przyczyn wskazanych w sekcji 3.1 niniejszego uzasadnienia, konieczne jest bowiem przeprowadzenie na nowo przewodu w całości, zwłaszcza zaś postępowania dowodowego, gdyż to nie zostało prawidłowo przeprowadzone, a braki i mankamenty tej fazy postepowania są tego rodzaju, że tylko powtórzenie przewodu umożliwi wykazanie, w sposób niebudzący wątpliwości, czy oskarżony jest sprawcą czynów mu zarzucanych, czy też konieczne będzie dokonanie zmian opisów tych czynów, w tym - być może - w kierunku postulowanym przez obronę. Sąd a quo, orzekający w tej sprawie ograniczył się bowiem do przesłuchania, i to nader pobieżnego, samego oskarżonego, jak też przeprowadzenia dowodów z dokumentów, których treści właściwie, tj. wnikliwie, nie przeanalizował, zaniechał zaś przesłuchania istotnych świadków, których relacje mogą potwierdzić bądź zaprzeczyć wersji oskarżonego, tj. przedstawionej przez niego jego linii obrony.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

W niniejszej sprawie, co sygnalizował tut. Sąd odwoławczy w sekcji 3.1 oraz 5.3.1.2.1 tego uzasadnienia, konieczne jest jednoznacznie ustalenie i wykazanie, że B. J. jest sprawcą obu zarzucanych mu występków, jeżeli miałby ponieść za nie karę w myśl obowiązujących przepisów prawa karnego materialnego. W takim zaś przypadku niezbędne jest przeprowadzenie na nowo całego przewodu, w trakcie którego należy przesłuchać oskarżonego oraz wskazanych w sekcji 3.1 niniejszego uzasadnienia świadków i na tej podstawie ustalić, co oznaczało wskazane w uzasadnieniu "nerwowe zachowanie" oskarżonego w trakcie kontroli oraz jako to inny powód stanowił o zatrzymaniu go do kontroli, jak też czy, i w jaki sposób, ujawnione w jego organizmie substancje wpływały na jego zachowanie oraz zdolności psychomotoryczne, jako kierującego oraz dlaczego w takim przypadku nie zostały odnotowane w protokole badania śliny i pobrania krwi (na pytania te winien odpowiedzi udzielić biegły z dziedziny toksykologii). Dopiero w oparciu o ten materiał dowodowy możliwe jest wykazanie, czy oskarżony jest sprawcą zarzucane mu występku, bądź też dokonać zmiany opisu czynu przez wskazanie, że znajdował się w stanie po użyciu takich substancji odurzających lub środków psychotropowych, które działają podobnie do alkoholu, w rozumieniu art. 87 §1 kw.

Konieczne jest także zweryfikowanie tego, czy ujawniony u oskarżonego susz w ilości 1,27 grama, który przy użyciu testera zakwalifikowano jako marihuanę (czemu oskarżony nie przeczył), stanowił środek odurzający (i w jakiej ilości), a następnie ocenić, czy w tych ujawnionych okolicznościach przedmiotowo – podmiotowych, winien ponieść odpowiedzialność za występek z art. 62 ust.1 czy może z ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Tego obecnie przesądzić nie można.

Z powyższych względów dopiero na podstawie tak przeprowadzonego postępowania, mając przy tym na uwadze brzmienie art. 443 k.p.k., będzie mógł dokonać Sąd Rejonowy oceny prawnokarnej zachowań oskarżonego i ewentualnie wymierzyć mu stosowne kary.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

SO Agnieszka Połyniak

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego B. J.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uznanie sprawstwa i winy oskarżonego czynów:

- z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz

- z art. 178a §1 k.k.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana