Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Człuchowie IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2024 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa S. K.

przeciwko A. S. (1)

o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych

1.  zasadza od pozwanego A. S. (1) na rzecz powoda S. K. kwotę 53,76 zł ( pięćdziesiąt trzy złote 76/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala

3.  zasądza od powoda S. K. na rzecz pozwanego A. S. (1) kwotę 2.700,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem kosztów procesu.

M. O.

Sygn. akt IV P 10/23

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powoda S. K. wniósł przeciwko A. S. (1) P.U.H. w C. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 46.871 zł tytułem wypłaty zaległego wynagrodzenia za okres od 1.12.2019 r. do 25.07.2022 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda wskazał, że był pracownikiem pozwanego od 15.05.2010 r., zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze godzin, przy rozwożeniu i sprzedaży wyrobów piekarniczych. Z początkiem lipca 2022 r. powód ustnie porozumiał się z pracodawcą, że do 19 lipca 2022 r. będzie pozostawał na urlopie wypoczynkowym i że w najbliższym czasie będzie chciał złożyć wypowiedzenie umowy o pracę. Dnia 26.07.2022 r. za pośrednictwem poczty otrzymał pismo o rozwiązaniu umowy o pracę z uwagi na ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych tj. rzekome nie stawienie się do pracy. Powód nie otrzymał żadnego wynagrodzenia za przepracowane nadgodziny a pracodawca nie ewidencjonował przepracowanych nadgodzin i nie doliczał ich do wynagrodzenia. Powód codziennie rozpoczynał pracę od godziny 5 ⁰⁰ i w poniedziałki , wtorki i soboty pracował do godz. 16 ⁰⁰ , w środy i czwartki do godz. 15 ⁰⁰ a w piątki do 17 ^{00 .}

Pełnomocnik pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pełnomocnik pozwanego wskazała, że w każdym miesiącu powód wraz z wynagrodzeniem otrzymywał wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, czego nie kwestionował, kwitując odbiór gotówki. Za pracę w soboty otrzymał dodatkowe dni wolne, o co wnioskował poza przysługującym mu limitem urlopu wypoczynkowego. W 2020 r. powód wykorzystał 21 dni wolnych za soboty, w 2021 r. 26 dni wolnych za przepracowane soboty i w 2022 r. 18 dni dodatkowo wolnych za soboty.

Uzasadnienie faktyczne:

Powód S. K. był pracownikiem pozwanego A. S. (1) od 15.02.2010 r. do 26.07.2022 r. zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze godzin, na stanowisku sprzedawca-akwizytor.

(dowód: akta osobowe powoda cz. B umowy o pracę k.1,9).

Powód jeździł na przemian na dwóch trasach.

(dowód: k.127).

Powód rozpoczynał pracę codziennie o godzinie 5 a kończył różnie około godziny 14, 15, 16, 16 ³⁰ .

(dowód: zeznania świadków Z. N. k. 129 od 00:11:56 do 00:16:28, M. S. k.130 od 00:43:07 do 00:47:32, J. S. k. 132 od 01:19:12 do 01:20:26, A. K. k.133 od 02:00:18 do 02:00:59, J. P. k.133 od 02:26:45 do 02:27:19, P. P. k. 134 od 02:58:59 do 03.02:48, P. T. k. 134 od 03:15:31 do 03:18:38, R. D. k.173 od 00:11:12 do 00:12:26, A. S. (2) k. 174 od 00:50:03 do 00:53:11, E. G. k. 176 od 01:37:49 do 01:39:08, A. Z. k. 188 od 00:11:00 do 00:12:48, J. A. k. 194 od 00:07:43 00:08:32, zeznania powoda k.231 od 00:12:15do 00:34:53, pozwanego k. 231 od 00:51:09 do 00:54:50).

Powód oprócz sprzedaży pieczywa i wyrobów cukierniczych pracodawcy sprzedawał piwo, papierosy, wodę nie należącą do pracodawcy i zarabiał z dodatkowej sprzedaży jakąś kwotę np. do 200 zł . Produkty te kupował na trasie wtorkowej a czasami w poniedziałek. Sporadycznie zdarzało się, że ktoś zaprosił powoda na kawę.

(dowód: zeznania świadków J. S. k. 132 od 0d 01:30:00 do 01:43:44, A. K. k. 133 od 02:08:48 do 02:10:27, P. P. k. 134 od 03:02:48 do 03:04:17, P. T. k.135 od 03:25:34 do 03:27:59, R. D. k.174 od 00:20:26 do 00:35:53, A. S. (2) k. 175 od 00:54:11 do 01:35:01, J. A. k.195 od 00:15:57 do 00:31:08, zeznania powoda k. k.231 od 00:20:25 do00:43:20, zeznania pozwanego k.232 od 00:59:36 do 01:19:37).

Handel uboczny zajmował od 30 minut do 2 godzin. Zastępujący powoda kierowca zjeżdżał z trasy o godzinie 13 ⁰⁰ .

(dowód: zeznania świadka A. S. (2) k.175 od 01:02:45 do 01:07:32, J. A. k.195 od 00:27:12 do 00:31:08).

Powód przebywał na urlopach wypoczynkowych w okresach: 23-28.01.2019 r., 5.02.2019 r., 13-19.02.2019 r., 4.03.2019 r., 15.03.2019 r. 24-26.04.2019 r., 30-31.05.2019 r., 7-10.06.2019 r., 12.06.2019 r., 21-24.06.2019 r., 22-31.07.2019 r., 1-6.08.2019 r., 3.09.2019 r. , 17-20.09.2019 r., 25-27.09.2019 r. 11-13.10.2019 r., 22-29.11.2019 r., 11.12.2019 r., 24-31.12.2019 r., 2.01.2020 r. , 20-22.01.2020 r. , 16-18.03.2020 r., 14.04.2020 r., 23-30.04.2020 r., 28-29.05.2020 r.,1-2.06.2020 r., 24.06.2020 r., 3-17.08.2020 r., 23-28.09.2020 r., 12-19.10.2020 r., 16-23.11.2020 r., 30.11.2020 r., 4-5.01.2021 r., 11-18.01.2021 r., 8.02.2021 r., 8-12.03.2021 r., 6.04.2021 r., 17-25.05.2021 r., 26.05.2021 r., 14-15.06.2021 r., 23-31.07. 2021 r., 2-9.08.2021 r., 30-31.08.2021 r., 1.09.2021 r., 18-25.10.2021 r., 19-24.11.2021 r.,10.12.2021 r., 30.12.2021 r., 3-4.01.2022 r., 21-24.01.2022 r., 21-28.02.2022 r., 3-4.03.2022 r., 24.03.2022 r., 15-16.05.2022 r., 20.05.2022 r., 24.05.2022 r., 6-7.06.2022 r., 13.06.2022 r., 4-16.07.2022 r.

(dowód: akta osobowe powoda cz. B karty urlopowe, oraz kserokopie kart urlopowych k.74-113).

Według pracodawcy powód wykorzystał urlop dodatkowy w wymiarze 21 dni w 2020 r., 26 dni w 2021 r. i 18 dni w 2022 r.

(dowód: k.114).

Pracodawca prowadził roczną ewidencję czasu pracy powoda obejmującą urlopy i godziny nadliczbowe oraz listy obecności powoda.

(dowód: roczna ewidencja czasu pracy powoda k. 39-42, listy obecności k. 138-169).

Pozwany na listach płac powoda ujmował należne wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Powód podpisywał listy płac i otrzymywał wynagrodzenie w wysokości ujętej na listach płac. Powód częściowo otrzymał wolne za pracę w soboty.

(dowód: listy płac powoda k.43-73, niesporne, nadto zeznania powoda k.230-231 od 00:15:22 do 00:20:15 i od 00:29:51 do 00:32:36).

Pracodawca pismem z 27.09.2021 r. poinformował powoda o permanentnym anulowaniu paragonów, o występujących błędach w zarachowaniu sprzedaży, co może świadczyć o działaniu na szkodę firmy lub klienta. W przypadku udowodnienia informacji o procederze wprowadzania do obrotu towaru spoza piekarni, będą wyciągnięte konsekwencje.

(dowód: akta osobowe powoda cz. B k.161).

Powód nie usprawiedliwiał swojej nieobecności w pracy od 18 lipca 2022 r. do 25 lipca 2022 r.

(dowód: lista obecności k.169).

Należność powoda za przepracowane nadgodziny, zgodnie z ewidencją czasu pracy, listami obecności, kartami urlopowymi i dodatkowym urlopem, listami płac z wynagrodzeniem za nadgodziny, prowadzonymi przez pracodawcę została w całości uiszczona, za wyjątkiem 2 nadgodzin za lipiec 2022 r. w kwocie 53,76 zł a przy założeniu czasu pracy wskazanego przez pełnomocnika powoda, z uwzględnieniem udzielonych mu urlopów wypoczynkowych i wypłaconego częściowo wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, wynosi łącznie 53.529,69 zł .

(dowód: opinia biegłej z zakresu księgowości A. M. k.201-210).

Uzasadnienie prawne:

Powództwo zasługuje tylko na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z przepisami prawa pracy, pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy (art. 151 k.p.).

Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym ustala się na zasadach określonych w przepisie art. 130 k.p.

W zakresie ciężaru dowodu w sprawach dotyczących wynagrodzenia za godziny nadliczbowe sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego, iż w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy z powództwa pracownika o wynagrodzenie obowiązuje ogólna reguła procesu, że powód powinien udowadniać słuszność swych twierdzeń w zakresie zgłoszonego żądania, z tą jedynie modyfikacją, iż niewywiązywanie się przez pracodawcę z obowiązku rzetelnego prowadzenia dokumentacji, powoduje dla niego niekorzystne skutki procesowe wówczas, gdy pracownik udowodni swoje twierdzenia przy pomocy innych środków dowodowych niż ta dokumentacja (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2011 r. II PK 317/10). „Zaniechanie przez pracodawcę ewidencji czasu pracy pracownika nie uprawnia domniemania faktycznego ani prawnego (art. 231 k.p.c., 234 k.p.c.) o wiarygodności wersji czasu pracy przedstawionej przez pracownika. Zaniechanie prowadzenia ewidencji czasu pracy pracownika przez pracodawcę nie oznacza, że każdorazowo i bezkrytycznie sąd pracy powinien przyjmować za miarodajną wersję czasu pracy przedstawianą przez pracownika. To czy stanowi odzwierciedlenie (fotografię) rzeczywistego czasu pracownika podlega w razie sporu ocenie w postępowaniu dowodowym.

W szczególności nie jest uprawnione odwrócenie ciężaru dowodu (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.) i twierdzenie, że w takiej sytuacji (braku formalnej ewidencji czasu pracy) wiarygodna jest wersja podawana przez pracownika” (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2010 r. II PK 369/09).

W sprawie z powództwa pracownika o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych obowiązuje ogólna reguła, zgodnie z którą powód powinien udowodnić swoje twierdzenia uzasadniające żądanie (art. 3 i 232 k.p.c. oraz art. 6 k.c.), z tą jedynie modyfikacją, iż niewywiązywanie się przez pracodawcę z obowiązku rzetelnego prowadzenia dokumentacji, powoduje dla niego niekorzystne skutki procesowe wówczas, gdy pracownik udowodni swoje twierdzenia przy pomocy innych środków dowodowych niż ta dokumentacja (vide: Wyrok SA w Poznaniu z 29.10.2015 r., III APa 7/15, LEX nr 1950508, Postanowienie SN z 13.11.2019 r., III PK 202/18, LEX nr 3584195).

Sąd nie dał wiary wyliczeniu pełnomocnika powoda ilości przepracowanych przez niego godzin nadliczbowych. Ponieważ powyższe wyliczenie jest sprzeczne z zeznaniami samego powoda, iż otrzymywał wynagrodzenie wyliczone na listach płac, w których było uwzględnione wynagrodzenie za nadgodziny oraz, że częściowo otrzymał wolne za pracę w soboty, choć nie pamięta w jakim wymiarze.

Ponadto w sprawie niesporne było, iż powód w trakcie czasu pracy zajmował się tzw. handlem pokątnym tj. sprzedawał papierosy, piwo, wodę, kupowane również w czasie pracy, którymi nie handlował pracodawca i czego zabraniał, o czym świadczy pismo z 27.09.2021 r. Również powód sporadycznie wypijał kawę u klientów.

Z logicznych a przez to wiarygodnych zeznań świadków A. S. (2) i J. A. oraz pozwanego A. S. (1) wynika, że zakup towarów i handel pokątny z zyskiem, którym zajmował się w czasie pracy powód, mógł zajmować od pół godziny do dwóch godzin dziennie.

Powyższe potwierdzają również zeznania świadka P. P., który wiarygodnie zeznał, iż z tras które obsługuje po powodzie wraca około godziny 14 ⁰⁰ , w soboty później, co potwierdzają zeznania R. D.. Znamienne są również zeznania świadka P. T., że gdy pracował za powoda to z trasy zjeżdżał około godziny 15 a w piątki i soboty o 15 ³⁰ a rozliczenie zajmowało od 15 do 30 min a powód musiał mieć wolne za soboty bo go zastępował w ten dzień.

Z zeznań zawnioskowanego przez stronę powodową świadka E. G. wynika, że powód do sklepu w Z., w którym pracowała, przyjeżdżał po skrzynki pomiędzy 15 a 16. Odległość pomiędzy Z. a C. wynosi około 12 km i średni czas jej pokonania samochodem wynosi 17 minut, co koreluje z zeznaniami P. T., J. S., J. P. i A. K., co go godzin zjazdu powoda z trasy.

W sprawie w istocie niesporne było, że powód zaczynał pracę od godz. 5 i pracował od poniedziałku do soboty włącznie, co potwierdzają zeznania świadka J. S. pełnomocnika w firmie pozwanego i samego pozwanego.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka A. Z. i M. S., że powód zaczynał pracę o godz. 4 ³⁰ a kończył pracę o 16 lub 17 w zależności od trasy, gdyż są one sprzeczne z logicznymi i korelującymi ze sobą a przez to wiarygodnymi zeznaniami powyższych świadków a świadek Z. nie pracował w firmie (...) od 2016 r.

W ocenie sądu nielogiczne są zeznania świadka M. S., że tzw. sprzedaż pokątna np. wody nie miała wpływu na czas pracy, bo było to na prośbę klienta, bowiem każda czynność zakupu i sprzedaży wymaga poświecenia na nią odpowiedniego czasu.

Sąd nie dał też wiary zeznaniom świadka Z. N., że gdy zostawał w pracy dłużej to widział, że powód zjeżdżał z trasy od godz. 16 lub 16 ³⁰ , bowiem są wewnętrznie sprzeczne, gdyż ten sam świadek zeznał, iż jako pracownik gospodarczy pracował w zależności od okoliczności do godziny 13, 14 a nawet 15, więc jak mógł widzieć, że powód zjeżdżał z trasy np. o godz. 16 czy16 ³⁰.

Więc wyliczenie pełnomocnika powoda nie uwzględnia urlopów wypoczynkowych powoda, udzielonych mu za pracę w soboty dodatkowych urlopów, wypłaconego wynagrodzenia za nadgodziny oraz czasu pracy, który powód poświęcał na zakup i handel własnym towarem i wizyty towarzyskie u klientów.

Czas pracy powoda poświęcony na zakup i sprzedaż własnych towarów z zyskiem oraz czas poświęcony na tzw. kawy u klientów nie może być zaliczony do czasu pracy powoda, gdyż został zerwany związek z normalnymi obowiązkami pracowniczymi powoda podejmowanymi w interesie pracodawcy (art. 128 k.p.). Ten czas winien być odjęty od czasu pracy powoda.

Logiczne jest też, że gdy powód zaczynał pracę od godz. 5 musiał codziennie poświęcić przerwę przewidzianą w art. 134 k.p. na spożycie posiłku a nie na picie kawy u klientów.

Ewidencja czasu pracy powoda wykazuje w każdym dniu pracy powoda 1 nadgodzinę a w piątki 2 nadgodziny a zgodnie z listami płac bezspornie powodowi wypłacono wynagrodzenie za ujęte nadgodziny.

Co więcej z wniosków urlopowych podpisanych przez powoda, jego ewidencji czasu pracy, list obecności i zestawienia wykorzystanego urlopu dodatkowego wynika, że za pracę w nadgodzinach w 2020 r. powód wykorzystał 21 dni dodatkowo wolnych od pracy, w 2021 r. 25 dni dodatkowo wolnych i w 2022 r. 18 dni dodatkowo wolnych od pracy.

Kserokopie notatek powoda, dołączone do pozwu, nie zawierają godzin pracy w poszczególnych dniach i nie są zgodne z wnioskami urlopowymi podpisanymi przez samego powoda.

W przypadku udzielenia wolnego za nadgodziny na wniosek pracownika, pracodawca udziela mu wolnego w tym samym wymiarze (art. 151 ² § 1 k.p.).

Z uwagi na różne godziny pracy powoda, zdaniem sądu strona powodowa nie wskazała okoliczności faktycznych, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 6 k.c. , które niespornie dowodziłyby, że powodowi poza wypłaconym wynagrodzeniem za nadgodziny i udzielonym dodatkowym wolnym, należy się jeszcze wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach w dochodzonej pozwem wysokości albo że całokształt okoliczności pozwoliłyby na ustalanie odpowiedniego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

W ocenie sądu strona powodowa nie udowodniła w procesie swoich twierdzeń co czasu pracy powoda, zgodnie z zestawieniem dołączonym do pozwu.

Zdaniem sądu opinia biegłej realizuje tezę dowodową jest jasna, logiczna i nie zawiera błędów. Stosownie do opinii biegłej, należność powoda za przepracowane nadgodziny, zgodnie z ewidencją czasu pracy, listami obecności, kartami urlopowymi i dodatkowym urlopem, listami płac z wynagrodzeniem za nadgodziny, prowadzonymi przez pracodawcę została w całości uiszczona.

Pełnomocnik powoda nie wniósł żadnych zastrzeżeń do opinii biegłej.

Pracownik nie ma prawa samodzielnie organizować sobie pracy w godzinach nadliczbowych. Zachował aktualność wyrok SN z 7.2.2001 r. (I PKN 244/00, OSNAPiUS 2002, Nr 21, poz. 520), w którym wyrażony został pogląd, iż z przepisów Kodeksu pracy, które zezwalają pracodawcy na zarządzenie wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych, nie wypływa upoważnienie do samodzielnego podejmowania przez pracownika pracy w godzinach nadliczbowych.

Strona pozwana nie wykazała wypłacenia powodowi wynagrodzenia za 2 nadgodziny w lipcu 2022 r., więc roszczenie w tym zakresie zasługuje na uwzględnienie.

Mając na uwadze powyższe sąd na podstawie art. 151 ¹ k.p. zasądził od pozwanego na rzecz powoda 53,76 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za nadgodziny za lipiec 2022 r. i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.).

M. O.