Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Grudziądzu IV Wydział Pracy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 czerwca 2024 roku

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko Sądowi Rejonowemu w Chełmnie

o wynagrodzenie

O R Z E K Ł:

1.  Zasądzić od pozwanego na rzecz powódki kwotę 13.543,91 zł (trzynaście tysięcy pięćset czterdzieści trzy złote dziewięćdziesiąt jeden groszy) tytułem wynagrodzenia za rok 2021 i 2022 wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 366,36 zł od dnia 27.04.2021 roku do dnia zapłaty;

- 332,47 zł od dnia 27.05.2021 roku do dnia zapłaty;

- 336,62 zł od dnia 27.06.2021 roku do dnia zapłaty;

- 369,65 zł od dnia 27.07.2021 roku do dnia zapłaty;

- 369,65 zł od dnia 27.08.2021 roku do dnia zapłaty;

- 351,86 zł od dnia 27.09.2021 roku do dnia zapłaty;

- 339,99 zł od dnia 27.10.2021 roku do dnia zapłaty;

- 351,86 zł od dnia 27.11.2021 roku do dnia zapłaty;

- 352,15 zł od dnia 27.12.2021 roku do dnia zapłaty;

- 906,08 zł od dnia 27.01.2022 roku do dnia zapłaty;

- 795,45 zł od dnia 27.02.2022 roku do dnia zapłaty;

- 869,20 zł od dnia 27.03.2022 roku do dnia zapłaty;

- 858,41 zł od dnia 27.04.2022 roku do dnia zapłaty;

- 794,87 zł od dnia 27.05.2022 roku do dnia zapłaty;

- 881,69 zł od dnia 27.06.2022 roku do dnia zapłaty;

- 850,61 zł od dnia 27.07.2022 roku do dnia zapłaty;

- 882,39 zł od dnia 27.08.2022 roku do dnia zapłaty;

- 818,84 zł od dnia 27.09.2022 roku do dnia zapłaty;

- 914,17 zł od dnia 27.10.2022 roku do dnia zapłaty;

- 895,25 zł od dnia 27.11.2022 roku do dnia zapłaty;

- 876,34 zł od dnia 27.12.2022 roku do dnia zapłaty;

2.  Zasądzić od pozwanego na rzecz powódki kwotę 817,09 zł (osiemset siedemnaście złotych dziewięć groszy) tytułem dodatkowego wynagrodzenia za rok 2022 wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1.04.2023 r. do dnia zapłaty.

3.  Opłatą od pozwu od uiszczenia której powódka była zwolniona, obciążyć Skarb Państwa.

4.  Wyrokowi w pkt. 1. nadać rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 9.446,08 zł.

Sygn. akt IVP 121/24

UZASADNIENIE

Powódka M. R. wniosła pozew przeciwko Sądowi Rejonowemu w Chełmnie o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty: 14.361,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od następujących kwot i dat:

1.  366,36 zł od dnia 27 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

2.  332,47 zł od dnia 27 maja 2021 r. do dnia zapłaty;

3.  366,62 zł od dnia 27 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;

4.  369,65 zł od dnia 27 lipca 2021 r. do dnia zapłaty;

5.  369,65 zł od dnia 27 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty;

6.  351,86 zł od dnia 27 września 2021 r. do dnia zapłaty;

7.  339,99 zł od dnia 27 października 2021 r. do dnia zapłaty;

8.  351,86 zł od dnia 27 listopada 2021 r. do dnia zapłaty;

9.  352,15 zł od dnia 23 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty;

10.  906,08 zł od dnia 27 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty,

11.  795,45 zł od dnia 27 lutego 2022 r. do dnia zapłaty,

12.  869,20 zł od dnia 27 marca 2022 r. do dnia zapłaty,

13.  858,41 zł od dnia 27 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty;

14.  794,87 zł od dnia 27 maja 2022 r. do dnia zapłaty;

15.  881,69 zł od dnia 27 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty;

16.  850,61 zł od dnia 27 lipca 2022 r. do dnia zapłaty;

17.  882,39 zł od dnia 27 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty;

18.  818,84 zł od dnia 27 września 2022 r. do dnia zapłaty;

19.  914,17zł od dnia 27 października 2022 r. do dnia zapłaty;

20.  895,25 zł od dnia 27 listopada 2022 r. do dnia zapłaty;

21.  876,34 zł od dnia 23 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty;

22.  817,09 zł od dnia 01 kwietnia 2023 r. do dnia zapłaty;

Na dochodzone roszczenie pieniężne składają się:

a) różnica między wynagrodzeniem należnym a wypłaconym mi w okresie od dnia 1 kwietnia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2021 r. w łącznej kwocie 3.200,61 zł

b) różnica między wynagrodzeniem należnym a wypłaconym mi w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. w łącznej kwocie 10.343,30 zł

c) różnica między dodatkowym wynagrodzeniem rocznym należnym a wypłaconym mi w 2023 r. za okres od 1 stycznia 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku w kwocie 817,09 zł,

d) odsetki ustawowe za opóźnienie od kwot z pkt a), b) i c) od poszczególnych dni wskazanych w żądaniu pozwu w punktach 1 -22 do dnia zapłaty.

Powódka od dnia 20 września 2018 roku jest zatrudniona na podstawie aktu mianowania na stanowisku referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w Chełmnie.

Powódka wywodziła, że w art. 15Ib §1 ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych została określona zasada ustalenia wynagrodzenia zasadniczego referendarza sądowego. Wynagrodzenie referendarza sądowego zgodnie z ustawą o ustroju sądów powszechnych wynosi 75 % wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w pierwszej stawce, powiększonego o należną składkę na ubezpieczenie społeczne. Po siedmiu latach pracy na stanowisku referendarza sądowego wynagrodzenie zasadnicze podwyższa się do wysokości 75% wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce drugiej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego, a po dalszych siedmiu latach pracy - do wysokości 75% wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce trzeciej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego.

Na podstawie art. 15Ib § 2b ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, poza wynagrodzeniem zasadniczym referendarzowi sądowemu przysługuje dodatek za długoletnią pracę, o którym mowa w art. 91 § 7, oraz gratyfikacja jubileuszowa, na zasadach określonych w art. 92 § 3-6, a także jednorazowa odprawa w razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę, na zasadach określonych w przepisach o pracownikach sądów i prokuratury.

Co do powódki, wobec stażu pracy na stanowisku referendarza sądowego (od dnia 20 września 2018 roku), wynagrodzenie stanowi 75% wynagrodzenia zasadniczego wstawce pierwszej sędziego sądu rejonowego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Ponadto przysługuje powodowi odpowiedni dodatek za długoletnią pracę naliczany w 2021 i 2022 roku.

Powódka wskazywała, że art. 91 § łc ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych statuuje zasadę ustalania podstawy wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu powszechnego. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 t.j.).

Zgodnie z powyższymi regulacjami ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych podstawą wynagrodzenia sędziego/referendarza sądowego za rok 2021 jest przeciętne wynagrodzenie za II kwartał 2020 roku wynikające z Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. w wysokości 5024,48 zł. Natomiast podstawą wynagrodzenia sędziego/referendarza sądowego za rok 2022 jest przeciętne wynagrodzenie za II kwartał 2021 roku wynikające z Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2021 r. w wysokości 5504,52 zł.

W 2021 roku ustawodawca zdecydował się odstąpić od stosowania przepisu art. 91 § Ic ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych i ustalił wysokość wynagrodzeń zasadniczych sędziów powszechnych obowiązującą w 2021 roku w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 (Dz. U 2020, poz. 2400). Zgodnie z regulacją tej ustawy okołobudżetowej w roku 2021 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa w art. 91 § Ic ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Konsekwencją odstąpienia od zasad ustalania wynagrodzeń sędziów (referendarzy sądowych) ustalonych w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych i przyjęcia rozwiązań wskazanych w ustawy okołobudżetowej z 2021 roku, było ustalenie w 2021 roku podstawy wynagrodzenia zasadniczego sędziego (referendarza sądowego) na kwotę 4 839,24 zł (przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 r.), gdy tymczasem zgodnie z regułami określonymi w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych winna to być kwota 5 024,48 zł (przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r.).

Analogiczna sytuacja dotyczy wysokości naliczonego wynagrodzenia za rok 2022. Wynagrodzenie wypłacone powódce w 2022 roku zostało ustalone w oparciu o art. 8 ust. 1-4 ustawy okołobudżetowej z 2022 r. tj. ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022, zgodnie z którym w roku 2022 podstawę wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa w art. 91 § Ic ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W ustępie 2 analizowanego przepisu wskazano, że podstawę, o której mowa w ust. 1, zwiększa się o kwotę 26 zł. Tak więc w 2022 roku jako podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego (referendarza sądowego) posłużono się kwotą 5 050,48 zł (przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r.), gdy tymczasem zgodnie z regułami określonymi w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych winna to być kwota 5 504,52 zł (przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2021 r.).

Ponadto, powódka podnosiła, że zastosowanie do obliczania wynagrodzenia sędziego (referendarza sądowego) reguły z art. 12 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2021 r. oraz z art. 8 ust. 1-4 ustawy okołobudżetowej z 2022 r., zamiast zasady wyrażonej w art. 91 § Ic (w zw. z art. 15Ib §1) ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych powoduje, iż wynagrodzenie, które było powodowi wypłacane w okresie dochodzonym pozwem jest niższe, aniżeli w przypadku gdyby wynagrodzenie powoda było ustalane w oparciu o przepisy ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Szczegółowe wyliczenia wysokości należnych powódce kwot tytułem wynagrodzenia za pracę brutto za poszczególne miesiące w roku 2021 oraz w roku 2022 a także tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2022 rok zostały przedstawione przez Dyrektora Sądu Okręgowego w Toruniu w zestawieniu z dnia 20 lutego 2024 r., które stanowi załącznik do pisma Prezesa Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 26 lutego 2024 r.

Dochodzone niniejszym pozwem kwoty są kwotami brutto, albowiem sąd pracy, zasądzając wynagrodzenie za pracę, nie odlicza od tego wynagrodzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie społeczne (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r., III ZP 13/01, OSNP 2002/2/35).

Dodatkowe świadczenie objęte żądaniem pozwu to dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej wypłacone mi w roku 2023 za rok 2022 na podstawie ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Podstawę obliczenia tego świadczenia stanowi wynagrodzenie za pracę i w konsekwencji ono również zostało wypłacone w zaniżonej wysokości. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Roszczenie odsetkowe znajduje swoją podstawę w art. 481 § 1 i 2 k.c. Wynagrodzenie za pracę jest, zgodnie z §33 ust. 1 Regulaminu pracy Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 23 września 2021 r., wypłacane pracownikowi co miesiąc, 26 każdego miesiąca od stycznia do listopada oraz najpóźniej 22 grudnia każdego roku. W Regulaminie pracy obowiązującym przed 23 września 2021 r. obowiązywał tożsamy termin wypłaty wynagrodzenia. Dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie.

Powódka wskazywała, że zastosowanie do wyliczenia wynagrodzenia powódki za okres objęty pozwem reguł z art. 12 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2021 r. oraz z art. 8 ust. 1-4 ustawy okołobudżetowej z 2022 r., zamiast zasady wyrażonej w art. 91 § Ic w zw. z art. 15Ib §1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, było nieuzasadnione.

Referendarz sądowy - w zakresie sposobu ustalenia wynagrodzenia za pracę - korzysta z reguł ustalenia wynagrodzenia za pracę sędziego, w szczególności wyrażonej w art. 178 ust. 2 Konstytucji RP zasady zapewnienia sędziemu wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi pełnionych obowiązków. Nie ulega wątpliwości, że referendarz sądowy w powyższym zakresie jest uprawniony do podnoszenia wspólnych zarzutów kwestionujących zasadność tzw. „zamrożenia wynagrodzenia” w latach 2021-2022.

Powódka odwołała się do stanowiska Trybunału Konstytucyjnego wyrażonego w wyroku z dnia 8 listopada 2023 roku (K 1/23). Biorąc pod uwagę jednoznaczne stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w wyroku z dnia 8 listopada 2023 roku (K 1/23) oraz rozważania prawne w treści uzasadnienia tego wyroku - mające bezpośrednie przełożenie na ocenę konstytucyjności mechanizmu ustalania wynagrodzenia sędzio w/referendarzy sądowych w latach 2021 -2022 - powód wnosi aby sąd pracy przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy odmówił zastosowania art. 12 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na roku 2021 r. oraz z art. 8 ust. 1 -4 ustawy okołobudżetowej na rok 2022 r., a w konsekwencji ustalił wynagrodzenie powoda w spornym okresie w oparciu o reguły z art. 15Ib §1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Powódka podkreśliła, że kierując się stanowiskiem zajętym przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 listopada 2023 roku (K 1/23) pozwany dokonał wyrównania wynagrodzenia za pracę wypłaconego powodowi za okres od 1 stycznia 2023 r. do grudnia 2023 r., wypłacając w miesiącu grudniu 2023 r. wynagrodzenie za pracę wyliczone zgodnie z zasadą z art. 91 § Ic w zw. z art. 15Ib §1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Zasada naliczania wynagrodzenia za pracę w roku 2021 i 2022 winna być taka sama jak zasada naliczenia wynagrodzenia w roku 2023 r.

W odpowiedzi na pozew, pozwany wywodził, że pozwem z dnia 23 kwietnia 2024 roku powódka domagała się od pozwanego Sądu Rejonowego w Chełmnie wyrównania różnicy pomiędzy wynagrodzeniem, które zostało wypłacone powódce na podstawie przepisów ustawy okołobudżetowej z 2021 i 2022 roku a wynagrodzeniem należnym które przysługiwało powódce na podstawie art. 151 b§ 1 u.s.p.

Pozwany nie kwestionował stanu faktycznego i przyznał, że powódka świadczyła w okresie obejmującym powództwo pracę w Sądzie Rejonowym w Chełmnie na stanowisku referendarza sądowego oraz zostało jej wypłacone świadczenia naliczane według przepisów ustaw okołobudżetowych na 2021 i 2022 zgodnie z wyliczeniem stanowiącym załącznik do pozwu - wyliczenie sporządzone przez Dyrektora Sądu Okręgowego w Toruniu (zał. nr 10 do pozwu).

W ocenie pozwanego, spór w przedmiotowej sprawie sprowadzał się wyłącznie do oceny, czy wynagrodzenia sędziów, a także referendarzy sądowych w roku 2021 i 2022 winny być naliczane według przepisów ustaw okołobudżetowych na 2021 i 2022, które zmieniły podstawę naliczania wynagrodzenia sędziów/referendarzy określoną dotychczas w art. 91 § Ic ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Pozwany jako pracodawca kształtuje wynagrodzenie sędziów/referendarzy na podstawie obowiązujących przepisów prawa. W roku 2021 powódka otrzymywała zasadnicze wynagrodzenie za pracę ustalone w oparciu o przeciętne wynagrodzenie z II kwartału roku 2019 (ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego) - zgodnie z brzmieniem art. 8 ustawy z 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 (Dz. U. poz. 2400). W kolejnym roku, zasadnicze wynagrodzenie za pracę powódki wypłacano z uwzględnieniem przeciętnego wynagrodzenia z II kwartału roku 2020 (ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego) - na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 2021 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz. U. poz. 2445).

Pozwany wskazywał, że występując w niniejszym procesie jako pracodawca, nie ma żadnych uprawnień do samodzielnego kształtowania wysokości wynagrodzeń sędziowskich, z pominięciem ww. przepisów zaś jego działania pozostają zgodne z prawem. Prezes Sądu nie jest także uprawniony do badania zgodności przepisów ustawy z Konstytucją.

Pozwany nie ma obowiązku zaspokojenia roszczenia powódki, gdyż ustawa okołobudżetową i akt regulujący ustrój sądów powszechnych są aktami tej samej rangi normatywnej, jednocześnie w obu tych aktach ustawodawca określił sposób wyliczania wynagrodzenia sędziego/referendarza.

W ocenie pozwanego należy w tej sytuacji zastosować regułę kolizyjną, w myśl której ustawa późniejsza uchyla moc obowiązującą ustawy wcześniejszej, a w konsekwencji wynagrodzenie powódki winno zostać obliczone w oparciu o wskaźniki określone w ustawach okołobudżetowych, których treść nie została uznana za niekonstytucyjną, istnieje wiec domniemanie ich zgodności z konstytucją.

W tym kontekście pozwany wskazał, że problematyką zamrożenia waloryzacji wynagrodzeń sędziów zajął się już Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r. K 1/12 wskazując, że sędziowie są „ ... jedyną grupą zawodową w Polsce, której Konstytucja gwarantuje prawo do wynagrodzenia "odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków" (art. 178 ust. 2 Konstytucji). Postanowienie to wyznacza, chociaż w sposób mało precyzyjny, pewien konieczny standard, który musi być respektowany przez ustawodawcę przy ustalaniu ustawowych zasad wynagradzania sędziów (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 października 2000 r., sygn. P 8/00, ( (...) nr (...), poz. 189). Norma ta stanowi szczególną gwarancję ochrony wynagrodzeń sędziowskich na poziomie konstytucyjnym, co ogranicza dopuszczalność ingerencji ustawodawcy w system ich kształtowania. Art. 178 ust. 2 Konstytucji jest przy tym nie tyle gwarancją wynagrodzenia sędziego, jako sui generis pracownika, ile elementem ustroju sądownictwa - istotną materialną gwarancją niezawisłości sędziego. ” Trybunał określił również tzw. nieprzekraczalne „warunki brzegowe”, które winny przyświecać działaniom ustawodawcy na analizowanej płaszczyźnie:

-

wynagrodzenia sędziów powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakakolwiek uznaniowość - zarówno wobec całej grupy zawodowej - ze strony władzy wykonawczej, jak i w odniesieniu do poszczególnych sędziów, co do których niedopuszczalne jest uzależnianie jego wysokości od indywidualnej oceny ich pracy

-

wysokość wynagrodzenia sędziego, w tym rozpoczynającego karierę w zawodzie sędziowskim sędziego sądu rejonowego powinna znacząco przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej

-

wynagrodzenie sędziów powinny w dłuższym okresie czasu wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej

-

w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej - niż wynagrodzenia innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami

-

niedopuszczalne jest obniżenie w drodze nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z 'wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia). ... Powinnością dwóch pierw szych władz ( ustawodawczej i wykonawczej ) wynikającą z art. 178 ust. 2 Konstytucji jest stworzenie takiego mechanizmu wynagradzania sędziów, który uwolniłby ich od niepewności co do wysokości ich przyszłych dochodów i uniemożliwiałby jakiekolwiek manipulacje w stosunku do nich. Mechanizm ten powinien być stabilny i - bez zaistnienia szczególnie ważnych, konstytucyjnie legitymowanych przyczyn nie wolno zakłócać jego funkcjonowania .

W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny uznał zakwestionowana regulację - polegającą na jednorocznym "zamrożeniu” wynagrodzeń sędziów - za zgodna z Konstytucja, stwierdzając jednak, że uznanie konstytucyjności tego rozwiązania wynika z jego incydentalnego charakteru oraz z uwzględnienia trudnej sytuacji finansowej państwa, zagrażającej równowadze budżetowej, stanowiącej wartość koństytucyjną konkurencyjną wobec wartości określonych w art. 178 Konstytucji. Jednocześnie zamrożenie wynagrodzeń sędziów jest w ocenie Trybunału dopuszczalne tylko ze względu na inne wartości konstytucyjne i nie może być - nawet w sposób dorozumiany, czy sugerowany - środkiem dyscyplinującym jak mogłoby to wynikać z niektórych wypowiedzi przedstawicieli władzy wykonawczej.

W ocenie pozwanego, odnosząc się do dopuszczalności całkowitego zamrożenia (w 202Ir.) i obniżenia przewidzianej ustawowo (art. 91 § 1 c ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych) waloryzacji wynagrodzeń sędziów (w roku 2022) i ich zgodności z art. 178 Konstytucji RP, podzielić należy poglądy wyrażone w orzecznictwie (wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 1 sierpnia 2023 r. w sprawie o sygn. akt VI Pa 31/23) zgodnie z którymi zamrożenie (zawieszenie waloryzacji) wynagrodzeń w roku 202Ir. było (w świetle cytowanego wcześniej wyroku Trybunału) uzasadnione, albowiem podyktowane wyjątkowością zaistniałej sytuacji i skalą zupełnie nieznanych dotąd wyzwań, jakie stanęły przed naszym państwem w związku ze stanem pandemii. W konsekwencji jako epizodyczne i wyjątkowe było dopuszczalne i nie ma podstaw, by przyjmować, że przepisy je wprowadzające (ustawa okołobudżetowa na 202lr.) nie były zgodne z zapisami ustawy zasadniczej. Działania państwa nie sprowadzały się jedynie do zamrożenia wynagrodzeń sędziów, lecz również wprowadzane liczne mechanizmy ochronne np. tzw. „tarcze”, przewidujące zarówno łagodzenie ciężarów publicznoprawnych nałożonych na przedsiębiorców jak i ich bezpośrednie wsparcie finansowe, czy świadczenia dla pracowników, zleceniobiorców, którzy z powodu wprowadzanych pandemicznych ograniczeń pozostawali bez pracy lub których źródła utrzymania ulegały z tego powodu znacznemu ograniczeniu. Zaistniały tym samym przesłanki dla incydentalnego, wyjątkowego, podyktowanego siłą wyższą i przejściowego (tymczasowego ) zamrożenia waloryzacji wynagrodzeń sędziowskich, wskazane w przywołanym wyżej wyroku. Nie naruszono także wspomnianych wcześniej warunków brzegowych, zresztą w samym uzasadnieniu ustawy wskazano na że ma ona mieć charakter jednorazowy.

Minimalny standard określony w art. 178 ust. 2 Konstytucji nie został naruszony poprzez kształtowanie wynagrodzenia w oparciu o ustawy okołobudżetowe, ponieważ wynagrodzenie powódki nadal pozostaje znacząco wyższe od średniej wynagrodzeń w skali państwa, a przy tym, co należy podkreślić, przez ostatnie lata systematycznie w latach 2021-2022 wzrastało w oparciu o obiektywne kryteria. Spełnia ono kryteria godziwego wynagrodzenia.

Ponadto pozwany wskazał na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8.11.2023 r., w sprawie o sygn. akt K 1/23 (OTK-A 2023, nr 80) w którym podniesiono, iż analiza przepisów kształtujących sposób wynagradzania sędziów w latach 2021-2023 pozwala stwierdzić, że w każdym z ostatnich trzech lat budżetowych ustawodawca przyjął inną koncepcję co do konstrukcji tego mechanizmu. W ustawie okołobudżetowej na 2021 r. wzięto za podstawę ustalenia wynagrodzenia przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedzającego rok poprzedni (czyli 2019 r. zamiast 2020 r.) W ustawie okołobudżetowej na 2022 r. również zastosowano ten mechanizm, jednak zwiększono ponadto tę podstawę o 26 zł. Z kolei w 2023 r. odstąpiono od jakiegokolwiek powiązania podstawy wynagrodzeń sędziowskich z wysokością przeciętnego wynagrodzenia. Każda z modyfikacji zasad wynagradzania sędziów na mocy ustawy okołobudżetowej miała więc w istocie rzeczy charakter tymczasowy, ponieważ co do zasady podstawa zasadniczych wynagrodzeń sędziowskich w sądach powszechnych ustalana jest na podstawie przepisów ustawy o ustroju sądów powszechnych.

Należy zgodzić się z poglądem wyrażonym przez Trybunał Konstytucyjny, że wynagrodzenia sędziów w ostatnich latach kształtowane są przez ustawodawcę w sposób całkowicie uznaniowy - zarówno co do konstrukcji mechanizmu wynagradzania jak i tempa wzrostu płac. Taka praktyka nie zapewnia konstytucyjnej ochrony wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego oraz zakresowi jego obowiązków. Niemniej jednak nie można tracić z pola widzenia, że stwierdzenie niekonstytucyjności przepisów kształtujących wynagrodzenie sędziów w 2023 roku dotyczyło jedynie sytuacji w której odstąpiono całkowicie od powiązania wysokości wynagrodzenia sędziego z wysokością przeciętnego wynagrodzenia a nadto zasady tożsame planował ustawodawca wprowadzić ponownie w 2024 roku. W tym kontekście nie ma podstaw do kwestionowania sposobu kształtowania wysokości wynagrodzeń w latach 2021-2022.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka jest referendarzem Sądu Rejonowego w Chełmnie. Została powołana na stanowisko referendarza dnia 20.09.2018 r.

(dowód: akt powołania k. 7).

Wynagrodzenie powódki było ukształtowane zgodnie z dekretem z dnia 17.01.2022 r. (dowód: dekret z dnia 17.01.2022 r. k. 9).

Powódka pismem z dnia 16.02.2024 r. wezwała pozwanego do zapłaty. Pozwany pismem z dnia 26.02.2024 r. nie uznał roszczeń powódki i przedłożył stosowne wyliczenie spornego wynagrodzenia za okres wskazany w pozwie.

(dowód: pisma stron k. 32-33).

U pozwanego obowiązuje Regulamin Pracy Sądu Rejonowego w Chełmnie.

(dowód: Regulamin Pracy Sądu Rejonowego w Chełmnie k. 36-39).

Niniejszy stan faktyczny w ocenie Sądu był wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Pozwany nie negował warunków zatrudnienia powódki i przedstawił wyliczenia dokonane przez (...) Sądu Rejonowego w Chełmnie.

(dowód: wyliczenia pozwanego k. 34-35 oraz wydruki wynagrodzeń powódki za okres od kwietnia 2021 r. do kwietnia 2023 r.)

Sąd zważył co następuje :

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów tj: akt mianowania z dnia 7.09.2018 r. k. 7, dekret z dnia 2.01.2020 k. 8, dekret z dnia 17.01.2022 r. k. 9, wezwanie do zapłaty z dnia 16.02.2024 r. k. 32, odpowiedź pozwanego z dnia 26.02.2024r. k. 33, Regulamin Pracy Sądu Rejonowego w Chełmnie k. 36-39, wyliczenia pozwanego k. 10-31, 40 oraz wydruki wynagrodzeń powódki za okres od kwietnia 2021 r. do kwietnia 2023 r. Sąd dał wiarę w pełni powyższym dokumentom albowiem ich autentyczność nie budziła żadnych wątpliwości.

Przechodząc do rozważań prawnych, należy stwierdzić że wynagrodzenie powódki w spornym okresie ukształtowały ustawy okołobudżetowe.

Jest poza sporem, że ustawy okołobudżetowe na rok 2021 i 2022 już nie obowiązują oraz że nie zostały w terminie zaskarżone przez uprawnione podmioty. Z uwagi na powyższe wydanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie ich zgodności z Konstytucją nie jest już możliwe. W tej sytuacji jedyną drogą na zapewnienie ochrony konstytucyjnych wolności i praw strony postępowania jest zbadania ww. ustaw przez sąd powszechny.

Odmowa zastosowania przepisu ustawy uznanego przez sąd za sprzeczny z Konstytucją nie narusza kompetencji Trybunału Konstytucyjnego i nie ma bezpośredniego związku z tymi kompetencjami.

Zgodnie z art. 151 b § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych wynagrodzenie zasadnicze referendarza sądowego wynosi 75% wynagrodzenia zasadniczego w stawce pierwszej sędziego sądu rejonowego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Po siedmiu latach pracy na stanowisku referendarza sądowego wynagrodzenie zasadnicze podwyższa się do wysokości 75% wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce drugiej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego, a po dalszych siedmiu latach pracy - do wysokości 75% wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce trzeciej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Zgodnie z § 2 tego przepisu wynagrodzenie zasadnicze starszego referendarza sądowego wynosi 85% wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce drugiej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Po siedmiu latach pracy na stanowisku starszego referendarza sądowego wynagrodzenie zasadnicze podwyższa się do wysokości 85% wynagrodzenia zasadniczego sędziego sądu rejonowego w stawce trzeciej, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego.

Z kolei art. 151b § 2a W przypadku nieuzyskania przez referendarza pozytywnej okresowej oceny, okresy pracy wskazane w § 1 i 2 ulegają wydłużeniu o trzy lata.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym referendarzowi przysługuje dodatek za długoletnią pracę, o którym mowa w art. 91 § 7, oraz gratyfikacja jubileuszowa, na zasadach określonych w art. 92 § 3-6, a także jednorazowa odprawa w razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę, na zasadach określonych w przepisach o pracownikach sądów i prokuratury (art. 151b § 2b usp).

Ponadto w związku z pełnioną funkcją referendarzowi przysługuje dodatek funkcyjny. Do ustalania wysokości dodatku funkcyjnego stosuje się przepisy o dodatkach funkcyjnych przysługujących sędzio art. 151b § 2c usp).

Podkreślić również należy, że ustawy okołobudżetowe są w systemie źródeł prawa aktami posiadającymi tożsamą moc co zwykłe ustawy. Odmienne ich usytuowane lub przypisanie im innego znaczenia wymagałoby wyraźnej podstawy konstytucyjnej. Zgodnie z generalną zasadą wykładni prawa każda ustawa późniejsza może uchylić wcześniejszą, jak i ustanowić czasowe wyjątki od jej postanowień – lex posterior derogat legi priori (por. orzeczenie TK z dnia 21 listopada 1994 r., K 4/94, OTK 1994 cz. II poz. 39). Przepisy ustaw okołobudżetowych nie zawierały jednak regulacji znoszących obowiązywanie art. 151 b USP w określonym okresie. W tej sytuacji stwierdzić należało, że w systemie prawa funkcjonowały 2 normy prawne regulujące ten sam przedmiot. Sąd zobowiązany był zatem do ustalenia, która z nich obowiązuje. W tym celu Sąd dokonał oceny zgodności zarówno odpowiednich zapisów ustaw okołobudżetowych jak i art. 151 b USP z Konstytucją, dochodząc do wniosku, że przepisy ustaw okołobudżetowych w zakresie wynagrodzeń referendarzy sądowych były z ustawa zasadniczą sprzeczne.

Zaznaczyć należy, że zgodnie z powołanym wyżej art. 151 b ustawy wynagrodzenia referendarzy stanowiły odpowiedni ułamek wynagrodzenia sędziów. W latach 2021-2023 wynagrodzenia sędziów również były „zamrożone” na analogicznych zasadach.

Zasady kształtowania wynagrodzeń sędziów były wielokrotnie analizowane przez Trybunał Konstytucyjny. Sędziowie są bowiem jedyną w Polsce grupą zawodową, której wynagrodzenie reguluje bezpośrednio ustawa zasadnicza, tj. art. 178 ust. 2 Konstytucji RP, zgodnie z którym sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Trybunał Konstytucyjny wskazywał w swoich orzeczeniach, że poziom wynagrodzenia sędziego powinien znacząco przekraczać poziom przeciętnej płacy w sferze budżetowej; po drugie, wynagrodzenia sędziów powinny wykazywać tendencję wzrostową, niemniejszą niż pozostałe wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej; po trzecie, wynagrodzenia sędziowskie powinny być szczególnie chronione oraz po czwarte, wynagrodzenia sędziów nie powinny być obniżane w drodze regulacji normatywnych (zob. wyroki TK z dnia: 4 października 2000 r., P 8/00, OTK 2000, Nr 6, poz. 189; 18 lutego 2004 r., K 12/03, OTK-A 2004, Nr 2, poz. 8).

Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt K 1/12 norma art. 178 ust. 2 Konstytucji „wyznacza, chociaż w sposób mało precyzyjny, pewien konieczny standard, który musi być respektowany przez ustawodawcę przy ustalaniu ustawowych zasad wynagradzania sędziów (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 października 2000 r., sygn. P 8/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 189). Norma ta stanowi szczególną gwarancję ochrony wynagrodzeń sędziowskich na poziomie konstytucyjnym, co ogranicza dopuszczalność ingerencji ustawodawcy w system ich kształtowania. Art. 178 ust. 2 Konstytucji jest przy tym nie tyle gwarancją wynagrodzenia sędziego, jako sui generis pracownika, ile elementem ustroju sądownictwa - istotną materialną gwarancją niezawisłości sędziego. Nie jest bowiem przypadkiem, że unormowanie to znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie postanowienia ustanawiającego zasadę niezawisłości sędziów (art. 178 ust. 1 Konstytucji)”

We wskazanym wyżej wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r. (K 1/12, OTK-A 2012 Nr 11 poz. 134) Trybunał Konstytucyjny określił ponadto nieprzekraczalne „warunki brzegowe”, a więc granice wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego i zakresowi jego obowiązków, wskazując, że:

1. wynagrodzenia sędziów powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakąkolwiek uznaniowość – zarówno wobec całej tej grupy zawodowej – ze strony władzy wykonawczej, jak i w odniesieniu do poszczególnych sędziów, co do których niedopuszczalne jest uzależnianie jego wysokości od indywidualnej oceny ich pracy;

2. wysokość wynagrodzenia sędziego, w tym rozpoczynającego karierę w zawodzie sędziowskim sędziego sądu rejonowego, powinna znacząco przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej;

3. wynagrodzenia sędziów powinny w dłuższym okresie czasu wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej;

4. w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej – niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej – chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami;

5. niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenie konstytucyjnego limitu zadłużenia).

Trybunał podkreślił ponadto, że w demokratycznym państwie prawa, opartym na trójpodziale władz, nie jest dopuszczalne, by jedna z nich, była przez pozostałe władze osłabiana, co mogłoby w konsekwencji prowadzić do uzależnienia od pozostałych władz i obniżać jej autorytet. Wskazano w szczególności, że zamrożenie wynagrodzeń może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności, ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Nie może w żadnym wypadku stać się ono systematyczną praktyką. Z uwagi na brak możliwości wykreowania sztywnych reguł, ocena ewentualnych kolejnych regulacji musi uwzględniać uwarunkowania społeczno-gospodarcze i cały kontekst normatywny.

Należy podkreślić, że ustawodawca w uzasadnieniu żadnej z ustaw okołobudżetowych z lat 2020-2023 nie powołał argumentów przemawiających za koniecznością odstępstwa od ustrojowej zasady regulacji wynagrodzeń sędziów zawartej w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz prokuratorów określonej w art. 123 Prawa o prokuraturze. W każdej z trzech dotychczasowych ustaw okołobudżetowych łamiących mechanizm wskazany w ww. artykułach ustawodawca ograniczył się do kilku lakonicznych zdań, odnoszących się w sposób ogólny do stanu budżetu państwa oraz ogólnej sytuacji geopolitycznej i ekonomicznej w Polsce oraz na świecie (np. pandemia, wojna, inflacja, płace pozostałych pracowników sfery budżetowej). W żadnym wypadku nie zawarto wyliczeń wskazujących na to, że sytuacja budżetowa jest tak zła, że ustawodawca nie miał innego wyjścia niż zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich, referendarskich i prokuratorskich. W ustawach okołobudżetowych nie ma zatem ani jednego argumentu za tym, że zaistniały obiektywne, sprawdzalne okoliczności na tyle ważkie dla stanu budżetu, że konieczne stało się podjęcie kroków stanowiących naruszenie gwarancji niezawisłości sędziowskiej oraz niezależności prokuratorów i referendarzy. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w tym zakresie było ustawodawcy znane, waga trójpodziału władz również. Brak podstaw do zachwiania regułami wynagradzania sędziów wskazywało Ministerstwo Sprawiedliwości i Krajowa Rada Sądownictwa.

Należy uznać, że skoro ustawodawca nie ujawnił w uzasadnieniu ustaw okołobudżetowych argumentów za „zamrożeniem” wynagrodzeń sędziów, referendarzy i prokuratorów w latach 2021-2024, to takich argumentów nie ma. Sąd z urzędu nie znalazł podstaw do uznania, że sytuacja gospodarcza kraju była zła. W 2021 r. podwyższono znacznie wynagrodzenia przedstawicieli władzy wykonawczej i ustawodawczej oraz kierowników jednostek państwowej sfery budżetowej. Podkreślić należy, że sędziów, pomimo ustrojowych gwarancji wysokości ich wynagrodzeń, potraktowano razem z prokuratorami gorzej niż osoby wymienione w art. 2 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2136), a więc niż kierowników przedsiębiorstw państwowych, państwowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, agencji państwowych oraz państwowych jednostek budżetowych, w stosunku do których ustalono maksymalną wysokość wynagrodzenia miesięcznego przez przyjęcie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale 2020 roku (tj. 5.655,43 PLN) - art. 12 ustawy „okołobudżetowej” na rok 2022. Tym samym okazuje się, iż kwota bazowa wynagrodzeń w przypadku kierowników przedsiębiorstw i podmiotów państwowych była wyższa nie tylko od kwoty bazowej wynagrodzeń sędziów planowanej na 2022 rok, ale wyższa nawet od kwoty bazowej wynagrodzeń sędziowskich na rok 2022 ustalonej zgodnie z prawem (5.504,52 PLN) . Warto również sięgnąć do rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 1394), które w samym środku pandemii przywołanej w uzasadnieniu projektu ustawy „okołobudżetowej” jako argument na „zamrożenie” wynagrodzeń sędziowskich, a mianowicie z dniem 1 sierpnia 2021 r. znacznie podwyższyło wynagrodzenia Marszałkowi i Wicemarszałkom Sejmu, Marszałkowi i Wicemarszałkom Senatu, Prezesowi i Wiceprezesom Rady Ministrów, Prezesowi i Wiceprezesom Najwyższej Izby Kontroli, Szefowi i Zastępcom Szefa Kancelarii Prezydenta, wszystkim ministrom, sekretarzom stanu, podsekretarzom stanu (wiceministrom), wszystkim wojewodom i wicewojewodom, wszystkim kierownikom i zastępcom kierowników urzędów centralnych, Szefowi Służby Cywilnej, Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika Praw Obywatelskich, Szefowi i Zastępcom Szefa Kancelarii Sejmu, Szefowi i Zastępcom Szefa Kancelarii Senatu, Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Przewodniczącemu i wszystkim członkom Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Prezesowi Instytutu Pamięci Narodowej, Kierownikowi Krajowego Biura Wyborczego, Prezesowi i Zastępcom Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Rzecznikowi i Zastępcom Rzecznika Praw Dziecka, Prezesowi i Wiceprezesom Polskiej Akademii Nauk, wszystkim członkom Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15, Głównemu Inspektorowi Pracy i jego zastępcom, zastępcom Prokuratora Generalnego, Prezesowi, Pierwszemu Zastępcy Prezesa oraz Wiceprezesom Narodowego Banku Polskiego. Dla zilustrowania sytuacji samo wynagrodzenie zasadnicze Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady Ministrów wzrosło z kwoty 11.094,40 PLN (6,2 x 1.789,42) do kwoty 15.532,17 PLN (8,68 x 1.789,42) czyli dokładnie o 40%, zaś samo wynagrodzenie zasadnicze Prezesa Narodowego Banku Polskiego zwiększyło się z kwoty 7.515,56 PLN (4,2 x 1.789,42) do kwoty 15.532,17 PLN (8,68 x 1.789,42) czyli o 106,67%. Wynagrodzenie zasadnicze większości wymienionych wyżej osób, w tym ministrów, wojewodów, wicewojewodów wzrosło wówczas o 40%, zaś wiceministrów (podsekretarzy stanu) o 60%. Do tego doszedł zauważalny wzrost stawek dodatków funkcyjnych. W ślad za wynagrodzeniem zasadniczym podsekretarzy stanu (wiceministrów) z dniem 1 sierpnia 2021 r. wzrosły o 60% wynagrodzenia zasadnicze i diety parlamentarne posłów i senatorów (art. 25 ust. 2 i art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora - Dz.U. z 2022 r. poz. 1339). Ustawą z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1834) podwyższono z dniem 1 listopada 2021 r., a więc również w trakcie pandemii wynagrodzenie zasadnicze Prezydenta o 40% i dodatek funkcyjny o 40%. W latach 2021 i 2022 wypłacono 13 i 14 emeryturę, co wiązało się ze znacznymi wydatkami. Powyższe oznacza, że władza wykonawcza i ustawodawcza traktowała poszczególnych członków sfery budżetowej w nierówny sposób: osoby na stanowiskach kierowniczych otrzymały znaczne podwyżki, natomiast wielu pracownikom budżetówki odmówiono racjonalizacji wynagrodzenia zasłaniając się sytuacją budżetową. Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 8 listopada 2023 r., sygn. akt K 1/23. badający kwestię wynagrodzeń sędziowskich w 2023 r. podkreślił, że sytuacja budżetowa nie mogła stanowić uzasadnienia zamrożenia wynagrodzeń w latach 2021-23. Wskazał on, że „analiza sytuacji gospodarczej Polski, co zostało również podkreślone w opinii Ministra Finansów, wskazuje na to, że budżet państwa w najbliższych latach może znaleźć się w sytuacji trudnej, chociaż nie krytycznej. Skoro sytuacja gospodarcza w 2023 nie uzasadniała zamrożenia wynagrodzeń sędziowskich, to tym bardziej nie było do tego podstaw w 2021 r. (kiedy nie było jeszcze problemu z inflacją), ani w 2022 r., kiedy wskazane w orzeczeniu TK parametry były korzystniejsze niż obecnie.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z 25 maja 2022 roku, na koniec roku budżetowego 2021 relacja do produktu krajowego brutto kwoty państwowego długu publicznego wyniosła 43,8%, a na koniec 2022 relacja ta spadła do 39,3%. Wartości powyższe są zatem relatywnie niskie. Były one niższe od tej uwzględnianej przez TK w sprawie 1/12, a jeszcze dalej do ryzyka uruchomienia procedur naprawczych (rozpoczętych przez KE w 2009 roku, kiedy to deficyt przekraczał 3 % (...)) w wypadku przekroczenia przez dług publiczny trzech piątych wartości rocznego produktu krajowego brutto.

Według danych dostępnych na stronach internetowych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, koszt wypłaty 13 i 14 emerytury dla państwa w 2021 roku wyniósł wydatek w wysokości 22 mld a w 2022 r roku 25 mld.

Warto zaznaczyć, że Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Krajowa Rada Sądownictwa wnieśli o stwierdzenie, że art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. z 2022 r., poz. 2666) są niezgodne z:

a) art. 178 ust. 2 w zw. z art. 178 ust. 1 oraz art. 173 i art. 10 ust. 1 Konstytucji RP przez to, że naruszają gwarancję zapewnienia sędziom wynagrodzenia na poziomie odpowiadającym godności sprawowanego przez nich urzędu oraz zakresowi ich obowiązków, a tym samym naruszają gwarancję niezawisłości sędziowskiej stanowiącej warunek niezależnego wykonywania funkcji władzy sądowniczej;

b) art. 2 w zw. z art. 178 ust. 2 Konstytucji RP w zakresie, w jakim naruszają zasadę ochrony praw nabytych oraz zaufania do państwa i stanowionego prawa polegającą na zastosowaniu arbitralnego sposobu wyznaczania podstawy wynagrodzeń sędziowskich w 2023r.;

c) art. 31 ust. 3 w zw. z art. 178 ust. 2 Konstytucji RP w zakresie, w jakim naruszają prawo sędziów do wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi obowiązków rozumiane jako podmiotowe prawo do ustalania wynagrodzenia na podstawie obiektywnych kryteriów, niezależnych od arbitralnej decyzji władzy ustawodawczej.

Stanowisko wnioskodawców poparł Rzecznik Praw Obywatelskich.

Trybunał Konstytucyjny przychylił się to tego wniosku i w wyroku z dnia 8 listopada 2023 r., sygn. akt K 1/23 stwierdził, że a rt. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz.U. poz. 2666, ze zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu Trybunał powołał się m.in. na treść opisanego wyżej swojego wyroku z 12 grudnia 2012 r., o sygn. K 1/12. Podkreślił, że we wskazanym wyroku wyjaśnił, że „najważniejszym aspektem wynagrodzenia godnego urzędu sędziego jest, by sposób ustalania jego wysokości był oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działał z mocy samej ustawy - niejako «automatycznie», bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na sędziów. Istotna jest, oczywiście, także sama wysokość wynagrodzenia, które powinno zapewniać bezpieczeństwo finansowe sędziemu i jego rodzinie, rekompensować rygorystyczne ograniczenia w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz sprzyjać budowaniu prestiżu urzędu sędziego”. Trybunał uznał, że przyjęty w 2009 r. sposób ustalania wynagrodzenia sędziów odpowiada powyższym założeniom. Na tej podstawie Trybunał w wyroku o sygn. K 1/12 sformułował nieprzekraczalne „warunki brzegowe” wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego i zakresowi jego obowiązków. Trybunał podkreślił, że zasady wynagradzania sędziów sformułowane w usta­wie okołobudżetowej na 2023 r. muszą spełniać wszystkie warunki brzegowe, by stwierdzić o ich konstytucyjności. Zdaniem TK wątpliwości, nasuwają się odnośnie do zgodności przedmiotu kontroli z warunkiem, zgodnie z którym „wynagrodzenia sędziowskie powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakąkolwiek uznaniowość. Już sama analiza przepisów kształtujących sposób wynagradzania sędziów w latach 2021-2023 pozwala stwierdzić, że w każdym z ostatnich trzech lat budżetowych ustawodawca przyjął inną koncepcję co do konstrukcji tego mechanizmu. W ustawie okołobudżetowej na 2021 r. wzięto za podstawę ustalenia wynagrodzenia przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedzającego rok poprzedni (czyli 2019 r. zamiast 2020 r.) W ustawie okołobudżetowej na 2022 r. również zastosowano ten mechanizm, jednak zwiększono ponadto tę podstawę o 26 zł. Z kolei w 2023 r. odstąpiono od jakiegokolwiek powiązania podstawy wynagrodzeń sędziowskich z wysokością przeciętnego wynagrodzenia. Podstawę tę określono w pełni w sposób kwotowy. Minister Finansów w swojej opinii tłumaczył takie rozwiązanie chęcią dostosowania tempa wzrostu wynagrodzeń sędziowskich do tempa wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej. Tożsame rozwiązanie zaprezentowano w projekcie ustawy okołobudżetowej na 2024 r. - tym razem kwota będąca podstawą ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego została ustalona na 6114,08 zł. Projekt zakłada więc wzrost podstawy o 12,3%, co z kolei przewyższa przewidywany wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej przewidziany w projekcie ustawy budżetowej na 2024 r. (6,6% z wyłączeniem osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe). Oczywiste jest, że rozwiąza­nie przyjęte w projekcie ustawy okołobudżetowej na 2024 r. pozostaje poza kognicją Trybunału. Nie jest to bowiem akt prawny i nie stanowi przedmiotu kontroli w niniejszej sprawie. Przytoczenie tego rozwiązania pozwala jednak na analizę zaskarżonych przepisów ustawy okołobudżetowej na 2023 r. w szerszym kontekście i zbadanie, czy przyjęte w przedmiocie kontroli zasady wynagradzania sędziów mają charakter czysto uznaniowy ze strony ustawodawcy. Należy jeszcze raz podkreślić, że każda z modyfikacji zasad wynagradzania sędziów na mocy ustawy okołobudżetowej miała w istocie rzeczy charakter tymczasowy, ponieważ co do zasady podstawa zasadniczych wynagrodzeń sędziowskich ustalana jest na podstawie przepisów p.u.s.p, SNU oraz u.s.TK. Tymczasem od przeszło trzech lat reguła ta była „tymczasowo” modyfikowana, za każdym razem w inny sposób. Taki stan rzeczy sprawia, że poddać można w wątpliwość sens istnienia norm regulujących podstawę zasadniczego wynagrodzenia sędziów w wyżej wspomnianych ustawach. Stosowanie jednorocznych rozwiązań tymczasowych w perspektywie wieloletniej, dodatkowo o zmiennym charakterze, sprawia, że nie został spełniony warunek brzegowy wymieniony w pkt 1. Wynagrodzenia sędziów w ostatnich latach kształtowane są przez ustawodawcę w sposób całkowicie uznaniowy - zarówno co do konstrukcji mechanizmu wynagradzania jak i tempa wzrostu płac. Taka praktyka nie zapewnia konstytucyjnej ochrony wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego oraz zakresowi jego obowiązków. Sędziowie nie mogą w żaden sposób przewidzieć, jak będzie kształtować się ich wynagrodzenie. Tymczasem taka uznaniowość nie powinna mieć miejsca w odniesieniu do wynagrodzeń sędziowskich, których szczególny charakter potwierdzony jest w art. 178 ust. 2 i art. 195 ust. 2 Konstytucji. Konstytucyjna ranga powinna gwarantować nie tylko ich nominalną wysokość. Jak zauważył Trybunał w wyroku o sygn. K 1/12, celem art. 178 ust. 2 Konstytucji ma być „stworzenie takiego mechanizmu wynagradzania sędziów, który uwolniłby ich od niepewności co do wysokości ich przyszłych dochodów i uniemożliwiałby jakiekolwiek manipulacje w stosunku do nich”. Powyższe rozważania powinny być rozpatrywane w związku z warunkiem sformułowanym w wyroku o sygn. K 1/12 wskazanym w pkt 4 - w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być „bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami”. W obliczu potencjalnie trudnej sytuacji budżetowej, zgodnie z warunkami brzegowymi zdefiniowanymi przez TK w wyroku o sygn. K 1/12, konieczne jest zapewnienie szczególnej ochrony wynagrodzeń sędziowskich. Sytuacja ta jednocześnie nie jest jednak tak poważna, aby w jakikolwiek sposób usprawiedliwiać rozwiązania nadzwyczajne. Zapewnienie mechanizmu wynagradzania sędziów w myśl art. 178 ust. 2 i art. 195 ust. 2 Konstytucji jest obecnie możliwe w zupełnym poszanowaniu zasady równowagi budżetowej, która również ma normatywne podłoże w Konstytucji.” Podstawowa różnica pomiędzy przedmiotem kontroli w niniejszej sprawie, a przedmiotem kontroli w sprawie o sygn. K 1/12 polega właśnie na ich granicach temporalnych. O ile regulacja rozpatrywana w sprawie o sygn. K 1/12 miała charakter incydentalny, o tyle przedmiot kontroli w niniejszej sprawie, ma charakter de facto systemowego usankcjonowania rozwiązania de iure incydentalnego. Z uwagi na szczególną formę ustawy okołobudżetowej, która, tak jak ustawa budżetowa, obowiązuje jedynie przez rok budżetowy, nie należy przedmiotu kontroli rozpatrywać bez kontekstu rozwiązań w tym zakresie przyjętych w latach poprzednich. Przepisy ustaw okołobudżetowych na lata 2021-2023 (oraz rozwiązanie przyjęte w projekcie ustawy okołobudżetowej na 2024 r.) w istocie stanowią specyficzne pod kątem zakresów temporalnych nowe zasady ustalania podstawy zasadniczych wynagrodzeń sędziowskich. Rozwiązania unormowane w przedmiocie kontroli, czyli art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej na 2023 r., nie tylko nie są spójne z rozwiązaniami lex generalis zawartymi w prawie o ustroju sądów powszechnych, ustawie o Sądzie Najwyższym oraz ustawie o statusie Sędziów TK, ale także nie są nawet spójne z analogicznymi przepisami ustawy okołobudżetowej na 2021 r. i ustawy okołobudżetowej na 2022 r. Oznacza to, że ustawodawca w tej materii kieruje się daleko posuniętą uznaniowością. Ta uznaniowość nie zapewnia sędziom konstytucyjnych gwarancji wysokości ich przyszłych dochodów oraz nie chroni ich przed potencjalnymi manipulacjami ze strony ustawodawcy. Wobec tego zasady wynagradzania sędziów uregulowane na mocy art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej na 2023 r. nie spełniają warunków brzegowych określonych w orzecznictwie TK. Na tej podstawie należy uznać, że art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej na 2023 r. są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji, a art. 7 ustawy okołobudżetowej na 2023 r. jest niezgodny z art. 195 ust. 2 Konstytucji.”

Powyższa argumentacja ma zastosowanie również do wynagrodzeń referendarzy sądowych. Tu również ustawodawca pozostawiając w mocy przepis ustrojowy tj. art. 15 b USP poprzez wprowadzanie corocznych, incydentalnych zmian doprowadził w rezultacie do – jak to trafnie ujął TK- de facto systemowego usankcjonowania rozwiązania de iure incydentalnego. Tymczasem ustawy epizodyczne, tymczasowe powinny mieć zastosowanie jedynie w sytuacjach uzasadnionych i mieć zastosowanie przez czas niezbędny do osiągnięcia zamierzonego przez nie skutku. W odniesieniu do zamrożenia wynagrodzeń referendarzy sądowych przesłanki te nie zostały spełnione. Warto podkreślić to, na co w szczególności zwracał uwagę Trybunał, że ustawodawca w latach 2021 -2023 kształtował wynagrodzenia sędziów (ale też prokuratorów i referendarzy) w sposób absolutnie uznaniowy, co roku odstępując od zasady generalnej regulującej kształtowanie wynagrodzeń wynikającej z odpowiedniej ustawie ustrojowej (Prawo o prokuraturze, Prawo o ustroju sądów powszechnych) na rzecz regulacji zmieniającej się co roku, według nieznanych sędziom, prokuratorom i referendarzom oraz zupełnie nieprzewidywalnych reguł.

Jedną z zasad ustrojowych związanych z zawodem referendarza sądowego jest ich niezależność. Jak wynika bowiem z art. 151 § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych w zakresie wykonywanych obowiązków referendarz jest niezależny co do treści wydawanych orzeczeń i zarządzeń określonych w ustawach. Zatem referendarz sądowy nie jest niezawisły jak sędzia, jest jedynie niezależny. Różnica polega na tym, iż niezawisłość sędziowska wyraża się w swobodzie podejmowania decyzji procesowych w granicach zakreślonych jedynie przez Konstytucję i ustawy (art. 178 ust. 1 Konstytucji), natomiast referendarze mają swobodę podejmowania decyzji tylko w zakresie wskazanym w ww. przepisie.

Wynagrodzenie referendarza sądowego jest jednym z elementów gwarantujących ową niezależność. Podobnie jak w przypadku sędziego sposób ustalania wysokości jego wynagrodzenia powinien być oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działać z mocy samej ustawy - niejako „automatycznie”, bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na referendarzy. Istotna jest, oczywiście, także sama wysokość wynagrodzenia, które powinno zapewniać bezpieczeństwo finansowe referendarzowi i jego rodzinie, rekompensować rygorystyczne ograniczenia w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz sprzyjać budowaniu prestiżu urzędu referendarza (analogicznie: wyrok TK z 12 grudnia 2012 r., sygn. akt K 1/12).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Z nakazu równego traktowania wynika zakaz wprowadzania zróżnicowań o nieuzasadnionym charakterze. Skoro ustawodawca zdecydował się na modyfikacje wynagrodzeń płac sędziów, prokuratorów i referendarzy sądowych, to analogiczne rozwiązania powinny dotyczyć także przedstawicieli władzy ustawodawczej i wykonawczej, w przeciwnym wypadku dochodzi do dyskryminacji i naruszenia zasady równego traktowania podmiotów podobnych. Każde odstępstwo od zasady równego traktowania powinno znajdować swoje uzasadnienie w odpowiedniej argumentacji natury konstytucyjnej. Z kolei dyskryminacja oznacza nienadające się do zaakceptowania tworzenie różnych norm prawnych dla podmiotów prawa, które powinny być zaliczone do tej samej klasy (kategorii), albo nierówne traktowanie podobnych podmiotów prawa w indywidualnych przypadkach, gdy zróżnicowanie nie znajduje podstaw w normach prawnych. Co więcej, ingerencja ustawodawcy może jednak nastąpić tylko wówczas, gdy przemawiają za tym szczególnie istotne wartości konstytucyjne. Co prawda zdaniem TK taką wartością może być konieczność ochrony równowagi budżetowej (wyroki TK z 20 stycznia 2010 r., sygn. akt K 6/09 i z 12 grudnia 2012 r., sygn. akt K 1/12), jednakże jak wyżej wykazano powołanie się na stan budżetu jedynie pozornie usprawiedliwiało zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich, prokuratorskich i referendarskich. W rzeczywistości bowiem sytuacja budżetu Państwa w latach 2021-2023 nie była na tyle krytyczna, by takie działania były usprawiedliwione, co wprost wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 listopada 2023 r. w sprawie K 1/23. Było to zatem pozorne, a nie faktyczne uzasadnienie dokonanych zmian w zakresie wynagrodzeń prokuratorskich, referendarskich i sędziowskich. Jakie rzeczywiście przyczyny spowodowały takie działania ustawodawcy, nie wiadomo. Można domniemywać, że chodziło o osłabienie władzy sądowniczej oraz pomniejszenie roli niezależnej prokuratury.

Podnieść należy, że wprowadzone regulacje naruszają wynikającą z istoty demokratycznego państwa prawnego zasadę ochrony zaufania jednostki do państwa i stanowionego prawa oraz zasadę ochrony praw słusznie nabytych, a więc naruszają art. 2 Konstytucji RP. Zgodnie z tym przepisem Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.

Według Trybunału Konstytucyjnego zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, nazywana także zasadą lojalności państwa względem obywateli, jest jedną z najważniejszych zasad pochodnych, wynikających z zasady demokratycznego państwa prawnego (np. wyrok TK z dnia 20 grudnia 1999 r., K 4/99). Wykazuje ona pewne podobieństwo do znanej z prawa prywatnego i prawa międzynarodowego zasady dotrzymywania umów, a równocześnie „w ustrojach demokratycznych stanowi wykładnik roli państwa i oparcie dla wszystkich stosunków między nim a obywatelami” (tak M. W., Uwaga do art. 1, s. 35; wyrok TK z dnia 19 listopada 2008 r., KP 2/08, OTK-A 2008, Nr 9, poz. 157). Zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oznacza przede wszystkim konieczność ochrony i respektowania praw słusznie nabytych i ochrony interesów w toku (por. m.in. orzeczenie TK z dnia 2 marca 1993 r., K 9/92, OTK 1993, Nr 1, poz. 6), ale obejmuje jednocześnie zakaz tworzenia przez ustawodawcę takich konstrukcji normatywnych, które są niewykonalne, stanowią złudzenie prawa i w konsekwencji jedynie pozór ochrony tych interesów majątkowych, które są funkcjonalnie związane z treścią ustanowionego prawa podmiotowego” (wyroki TK z dnia 19 grudnia 2002 r., K 33/02, OTK-A 2002, Nr 7, poz. 97, z dnia: 25 listopada 1997 r., K 26/97, OTK 1997, Nr 5–6, poz. 64; z dnia 13 kwietnia 1999 r., K 36/98, OTK 1999, Nr 3, poz. 40). Co więcej, ingerencja ustawodawcy może nastąpić tylko wówczas, gdy przemawiają za tym szczególnie istotne wartości konstytucyjne.

Reasumując, Sąd uznał, że art. 12 ustawy okołobudżetowej na rok 2021 oraz art. 8 ustawy okołobudżetowej na rok 2022 są niezgodne z Konstytucją, w tym w szczególności z art. 2, art. 32 ust. 1 oraz pośrednio art. 178 ust. 2 Konstytucji RP.

Warto wskazać, że wynagrodzenia referendarzy zostały wprost powiązane z wynagrodzeniami sędziów. Zamrożenie wynagrodzeń tych ostatnich w latach 2021-2023 jest uznawane za niezgodne z Konstytucją zarówno przez doktrynę jak i orzecznictwo. Nie ma chyba ani jednego wyroku sądu oddalającego powództwa sędziów za rok 2022 r., nieliczne są judykaty uznające zasadność zamrożenia w 2021 r. Niekonstytucyjność zamrożenia wynagrodzeń sędziów w 2023 r. została przesądzona przez Trybunał Konstytucyjny w powoływanym wcześniej wyroku z dnia 8 listopada 2023 r. sygn. akt K 1/23. Skoro ustawa przewiduje powiązanie tych wynagrodzeń, to skoro przepisy dotyczące wynagrodzeń sędziów w latach 2021-2023 są niekonstytucyjne, to nie można uznać przepisów ustaw okołobudżetowych dotyczących prokuratorów i referendarzy sądowych za prawnie wiążące, zwłaszcza że ustawodawca nie uzasadnił zamrożenia wynagrodzeń referendarskich innymi względami niż sędziowskich. Referendarze są pracownikami sfery budżetowej, których wynagrodzenia nie są tak chronione jak wynagrodzenia sędziów, które są wprost wymienione w art. 178 Konstytucji. Możliwe byłoby zatem wstrzymanie podwyżek ich wynagrodzeń przy zachowaniu mechanizmu wynagrodzeń sędziów określonego w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, ale wówczas ustawodawca musiałby w uzasadnieniu ustaw okołobudżetowych wskazać sprawdzalne, obiektywne podstawy takiego postępowania. Musiałyby przede wszystkim zaistnieć przesłanki określone w art. art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenie konstytucyjnego limitu zadłużenia), co jak wiemy nie wystąpiło.

Pozwany nie kwestionował wyliczeń pozwu co do wysokości ani terminu płatności odsetek. Są one zgodne z wyliczeniami przedstawionymi przez pozwanego (k. 17). Sąd uznał zatem, że kwoty te są prawidłowe (art. 230 kpc).

Rygor natychmiastowej wykonalności nadano do wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia strony powodowej opierając się na treści art. art. 477 2 § 1 kpc. Wysokość tego wynagrodzenia Sąd ustalił w oparciu o zaświadczenie pracodawcy (k. 82). Sąd nie obciążył pozwanego kosztami opłaty od pozwu mając na uwadze ilość sporów w związku z roszczeniami Sędziów, którzy domagają się wyrównania wynagrodzenia.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w wyroku.