Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 17 kwietnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w V Wydziale Gospodarczym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Katarzyna Górna-Szuława

Protokolant: Magdalena Grzesiak

po rozpoznaniu w dniu 03 kwietnia 2023 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w K.

przeciwko J. M.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego J. M. na rzecz powódki (...) Spółki Akcyjnej w K. kwotę 36 376,45 zł (trzydzieści sześć tysięcy trzysta siedemdziesiąt sześć złotych czterdzieści pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty od dnia 23 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

2.  oddala wniosek pozwanego J. M. o rozłożenie zasadzonej należności na raty,

3.  zasądza od pozwanego J. M. na rzecz powódki (...) Spółki Akcyjnej w K. kwotę 5 436,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3 617,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

sędzia Katarzyna Górna-Szuława

Sygn. akt V GC 98/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 grudnia 2022 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) skierowanym do Sądu Rejonowego w Kaliszu V Wydziału Gospodarczego powódka (...) S.A.
z siedzibą w K. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła
o zasądzenie pozwanego J. M. kwoty 36.376,45 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto wniosła
o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, iż jej roszczenie wynika z zawartej
z (...) Sp. z o.o. umowy faktoringu nr (...), na podstawie której ta scedowała na nią m.in. wierzytelności przysługujące jej wobec pozwanego.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 03 stycznia
2023 r. w sprawie sygn. akt V GNc 3512/22 Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Z przedmiotowym rozstrzygnięciem nie zgodził się pozwany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika i w dniu 20 stycznia 2023 r. (data wpływu) złożył sprzeciw,
w którym zaskarżył nakaz w całości. Wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że kwestionuje powództwo co do zasady. Wskazał, że dochodzona przez powódkę wierzytelność została przelana na konto bankowe wskazane przez nadzorcę sądowego pierwotnego wierzyciela. Nadto złożył wniosek o rozłożenie należności na 10 równych rat i nieobciążanie go kosztami procesu.

W odpowiedzi na sprzeciw z dnia 20 lutego 2023 r. (data wpływu) powódka podtrzymała swoje stanowisko w sprawie.

Na rozprawie w dniu 03 kwietnia 2023 r. pozwany wniósł o rozłożenie należności na raty w kwocie po 500,00 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka (...) S.A. z siedzibą w K. jest wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...). Prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie działalności faktoringowej
w sektorze pozabankowym. Pozwany J. M. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) w N. w oparciu o wpis do (...).

(fakty bezsporne).

(...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. posiadała względem pozwanego wierzytelność w łącznej wysokości 36.376,45 zł, wynikającą z faktur VAT nr: FA/30/06/2022 z dnia 13 czerwca 2022 r. w kwocie 11.473,16 zł z terminem płatności określonym na dzień 11 września 2022 r., FA/31/06/2022 z dnia 13 czerwca 2022 r. w kwocie 11.135,10 zł z terminem płatności określonym na dzień 11 września 2022 r. oraz (...) z dnia 14 czerwca 2022 r. w kwocie 12.216,45 zł z terminem płatności określonym na dzień 12 września 2022 r. Pozwany nie uregulował należności wynikających z faktur w uzgodnionym terminie.

(fakty bezsporne, a nadto przesłuchanie pozwanego J. M. k. 87v-88, e-protokół rozprawy
z dnia 03.04.2023r. 00:03:45-00:20:30).

Dnia 29 listopada 2017 r. powódka zawarła z pierwotnym wierzycielem pozwanego – firmą (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. umowę factoringu nr (...). Przedmiotem umowy było świadczenie przez faktora na rzecz klienta usług faktoringowych oraz innych usług związanych z finansowaniem i obsługą wierzytelności, w szczególności udzielanie zaliczek i prowadzenie windykacji należności w zamian za wynagrodzenie.
W treści załącznika strony określiły odbiorców, których zobowiązania miały być finansowane w ramach umowy. Na podstawie aneksu nr (...) strony dodały do umowy pozwanego jako odbiorcę.

(dowód: umowa faktoringu k. 9, załącznik A k. 10, owu k. 11-15, wydruk KRS k. 16-21, aneks do umowy k. 22-25).

Na podstawie umowy faktoringu oraz globalnej cesji wierzytelności z dnia 11 lutego
2022 r. powódka nabyła wszelkie istniejące i przyszłe wierzytelności przysługujące (...) Sp. z o.o. wobec pozwanego w łącznej wysokości 34.824,71 zł. Pozwany został zawiadomiony o cesji wierzytelności na warunkach wskazanych w zawiadomieniu o globalnej cesji wierzytelności, wyraził na nią zgodę i oświadczył, że będzie regulował wierzytelności objęte cesją, bez dokonywania potrąceń, na wskazane w zawiadomieniu konto, aż do otrzymania od faktora pisemnego odwołania cesji, co potwierdził własnoręcznym podpisem.

(dowód: zawiadomienie o globalnej cesji wierzytelności k. 26, faktury VAT k. 27-30, potwierdzenie przelewu k. 31).

W dniu 24 sierpnia 2022 r. ukazało się obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W..

(dowód: obwieszczenie k. 52).

Pismem z dnia 21 września 2022 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 34.972,01 zł wynikającej z powyższych faktur wraz z należnymi odsetkami, w terminie do dnia 28 września 2022 r., pod rygorem skierowania sprawy na drogę procesu sądowego. Wezwanie zostało nadane w urzędzie pocztowym następnego dnia.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 32, pełnomocnictwo k. 33, wydruk z pocztowej książki nadawczej
k. 34).

Zakreślony pozwanemu termin zapłaty upłynął bezskutecznie.

(fakt bezsporny).

Mailem z dnia 23 września 2022 r. powódka poprosiła pozwanego o pilny kontakt
i wezwała go do zapłaty kwoty 34.842,71 zł.

(dowód: mail k. 71).

Dnia 29 września 2022 r. powódka przypomniała pozwanemu o dokonanej cesji
i obowiązku spłaty należności bezpośrednio jej, na wskazany rachunek bankowy. Pismo zostało nadane w urzędzie pocztowym w dniu 04 października 2022 r.

(dowód: pismo k. 69, wyciąg z pocztowej książki nadawczej k. 70).

Pismem z dnia 21 października 2022 r. nadzorca układu (...) Sp. z o.o. poinformował pozwanego o dokonaniu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Jednocześnie zobowiązał go do zapłaty zaległych należności na wskazany rachunek bankowy.

(dowód: informacja k. 53-54).

Pozwany dokonał spłaty części zadłużenia do masy układowej.

(dowód: potwierdzenie przelewu k. 55-61).

Mailem z dnia 14 listopada 2022 r. powódka poinformowała pozwanego, że wobec braku zapłaty żądanej kwoty sprawa zostanie skierowana na drogę procesu sądowego.

(dowód: mail k. 71).

Pozwany J. M. prowadzi działalność gospodarczą. Razem z partnerką prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Mają dziecko w wieku 4 miesięcy. Jego partnerka przebywa na urlopie macierzyńskim. Mieszkają w domu jednorodzinnym obciążonym kredytem hipotecznym. Pozwany jest właścicielem samochodu D. (...) rok produkcji 2018 r. Uzyskuje średni miesięczny dochód w wysokości 4.000,00 zł – 5.000,00 zł netto. Czasami jest on wyższy, czasami niższy. Okres zimowy zazwyczaj jest gorszy. Miesięczna rata kredytu hipotecznego wynosi 4.200,00 zł. Na rachunki pozwany przeznacza miesięcznie ok. 1.500,00 zł, na utrzymanie dziecka ok. 1.000,00 zł. Nikt z jego gospodarstwa domowego nie leczy się na choroby przewlekłe i nie pozostaje pod stałą opieką lekarza.

(dowód: przesłuchanie pozwanego J. M. k. 87v-88, e-protokół rozprawy z dnia 03.04.2023r. 00:03:45-00:20:30).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w postaci dokumentów załączonych przez strony do akt sprawy oraz przesłuchania pozwanego J. M..

Dokumenty przedłożone do akt Sądu uznał za wiarygodne w całości. Ich autentyczność oraz prawdziwość stwierdzonych w nich faktów nie budziła jego wątpliwości, nie były również kwestionowane przez pełnomocnika pozwanego (art. 210§2 kpc i art. 230 kpc).

Również zeznania pozwanego Sąd uznał za wiarygodne. Były one spójne i logiczne oraz znajdowały potwierdzenie w zgromadzonych w sprawie dokumentach.

Na rozprawie w dniu 03 kwietnia 2023 r. Sąd dopuścił dowód z dokumentów załączonych przez do akt sprawy oraz przesłuchania pozwanego, zaś na podstawie art. 235 ²§1 pkt 1 kpc
w zw. z (...) kpc oraz art. 235 ²§1 pkt 2 i 5 kpc pominął wniosek dowodowy pełnomocnika pozwanego zawarty w pkt 7 sprzeciwu, tj. wniosek o zobowiązanie nadzorcy układu (...) Sp. z o.o. do wypowiedzenia się, czy pozwany dokonał wpłat za faktury objęte pozwem, a jeżeli tak, to czy zapłacone kwoty zostały przekazane powodowi oraz czy powołana umowa faktycznie została zawarta i czy obowiązuje, celem wykazania faktu, że powódka nie ma legitymacji do wytoczenia powództwa.

Miał na uwadze, że niniejsza sprawa podlegała rozpoznaniu według przepisów
o postępowaniu w sprawach gospodarczych, zatem czynność strony, w szczególności oświadczenie woli lub wiedzy, z którą prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnienia strony w zakresie danego stosunku prawnego, może być wykazana tylko dokumentem,
o którym mowa w art. 77 ³ kc. Nadto, fakt, że pozwany uregulował należność na rzecz masy układowej był niesporny, zatem wniosek strony pozwanej zmierzał do przewlekłości postępowania.

Pełnomocnik pozwanego złożył zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 kpc
w zakresie pominiętych wniosków dowodowych wskazując, że Sąd uniemożliwił pozwanemu dowodzenie faktów wskazanych we wniosku.

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie powódka dochodziła od pozwanego zapłaty należności wynikających z wierzytelności zakupionych od (...) Sp. z o.o.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady. Podniósł brak legitymacji powódki w przedmiotowej sprawie oraz zarzut zapłaty.

W pierwszej kolejności zatem należało zatem rozstrzygnąć kwestię posiadania przez powódkę legitymacji procesowej czynnej, albowiem ma to dla sprawy znaczenie istotne, warunkujące jej dalszą analizę.

Legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego do wytoczenia powództwa stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. Legitymacja procesowa zaś jest właściwością podmiotu, w stosunku do którego Sąd może rozstrzygnąć o istnieniu albo nieistnieniu indywidualnie konkretnej normy prawnej, przytoczonej w powództwie. Legitymacja procesowa jest więc zawsze powiązana z normami prawa materialnego. Sąd dokonuje oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania co do istoty sprawy,
a stwierdziwszy brak legitymacji procesowej (zarówno czynnej, jak i biernej), zamyka rozprawę i wydaje wyrok oddalający powództwo.

Wykazanie posiadania legitymacji czynnej przez wskazanie okoliczności ją uzasadniających należało do powódki, zgodnie z ogólnymi zasadami dowodzenia (art. 6 kc
i art. 232 kpc).

Swoją legitymację do dochodzenia roszczenia od pozwanego powódka wywodziła
z tytułu umowy faktoringu zawartej z (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W.. Przy czym pozwany nie kwestionował, że łączyła go z tą spółką umowa, z tytuł której zostały wystawione faktury objęte pozwem, ani ich wysokość.

Umowa faktoringu kwalifikowana jest jako umowa nienazwana mieszana. Wobec objęcia jej treścią elementów różnych innych umów przyjmuje się, że jest to umowa o mieszanym charakterze, która łączy w sobie elementy cesji wierzytelności, dyskonta wierzytelności, umowy sprzedaży i umów o świadczenie usług (wyrok SN z dnia 09 maja 2003 r., V CKN 218/01). Umowa faktoringu to umowa pośrednictwa handlowego, której celem jest bezzwłoczne pozyskanie przez przedsiębiorcę (faktoranta) środków obrotowych za sprzedane/dostarczone towary lub usługi świadczone na rzecz kontrahentów dla zachowania płynności finansowej przy jednoczesnym przeniesieniu na faktora wierzytelności
z istniejących umów sprzedaży lub dostawy, ale jeszcze niewymagalne, a także wierzytelności przyszłych z niezawartych jeszcze kontraktów. Umowa faktoringu spełnia trzy funkcje: 1) finansowanie działalności przedsiębiorcy, 2) usługową poprzez obsługę techniczną oraz prawną, skuteczne zarządzanie wierzytelnościami oraz gospodarowanie przedsiębiorstwem oraz 3) gwarancyjną poprzez przejęcie przez faktora ryzyka niewypłacalności kontrahenta faktoranta. Jest umową odpłatną i wzajemną. Oprócz praw głównych i odpowiadających im obowiązków, obejmuje ona swą treścią postanowienia, które wpływają na sposób spełniania wzajemnych świadczeń oraz kreują uprawnienia uboczne.

W przedmiotowej sprawie powódka przedłożyła do akt umowę faktoringową łączącą ją z (...) Sp. z o.o. Na jej podstawie nabyła wierzytelności objęte pozwem. Umowa ta nie została rozwiązana przez strony. Na mocy tej umowy oraz w oparciu o zawiadomienie
o globalnej cesji wierzytelności z dnia 11 lutego 2022 r., podpisane przez pozwanego, powódka nabyła od (...) Sp. z o.o. wierzytelności przysługujące spółce wobec pozwanego. Tym samym wykazała swoją legitymację czynną w przedmiotowej sprawie.

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut pozwanego, iż część należności uregulował na rzecz poprzedniego wierzyciela, do masy układowej (...) Sp. z o.o.

Elementem każdej umowy faktoringu jest cesja wierzytelności.

Zgodnie z treścią art. 509§1 kc wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do §2 cytowanego przepisu wraz
z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Natomiast w myśl art. 512 kc dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że pozwany został w dniu 11 lutego 2022 r. powiadomiony o cesji zawartej przez (...) Sp. z o.o. z powódką. Dopiero pismem z dnia 21 października 2022 r. został poinformowany
o dokonaniu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego pierwotnego wierzyciela. Tym samym zobowiązany był spełnić świadczenie nie do masy układowej, tylko do rąk powódki.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany złożył wniosek o rozłożenie należności na 10 równych rat.

Sąd uznał, iż jego zachowanie stanowiło tzw. uznanie niewłaściwe powództwa, które zachodzi w każdym wypadku wyraźnego oświadczenia woli lub też innego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że uważa on roszczenie za istniejące (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 22 marca 1991 r., I ACr 60/91, OSP 1991/11/282). Może to być spłata części długu lub jego odsetek, prośby o odroczenie terminu zapłaty, prośby o rozłożenie długu na raty, prośby o umorzenie części lub całości zadłużenia. Dla skuteczności uznania nie jest wymagana żadna szczególna forma (por. A. Szpunar, Wpływ uznania roszczenia na bieg przedawnienia, NP 1973, nr 7-8, s. 1004). Czynność taka stanowi oświadczenie wiedzy
i jest oświadczeniem nieodwołalnym.

Powód zażądał także, zgodnie z art. 482§1 kc, odsetek od zaległych odsetek w kwocie 1.551,74 zł naliczonych od niezapłaconych wierzytelności za okres od dnia następującego po terminie płatności każdej z faktur do dnia poprzedzającego złożenie pozwu, zaś w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy roszczenie to również podlegało uwzględnieniu zgodnie z pozwem.

O dalszych odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty Sąd orzekł
w oparciu o treść art. 481§1 kc.

Z uwagi na powyższe Sąd uznał roszczenie powódki za uzasadnione w całości, o czy orzekł w pkt 1 sentencji wyroku.

Zgodnie z treścią art. 320 kpc w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może
w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Uprawnienie to przysługuje Sądowi
w sytuacjach, w których ze względu na stan majątkowy, rodzinny lub zdrowotny jednorazowe spełnienie świadczenie przez pozwanego byłoby dla niego niemożliwe do wykonania lub bardzo utrudnione i narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowaną szkodę. Trudności w spełnieniu świadczenia mogą być obiektywne, mogą być jednak także spowodowane działaniem samego dłużnika. Zasądzając świadczenie, Sąd może więc
w uzasadnionych przypadkach rozłożyć je na raty, określając dokładnie ich wysokość i czas zapłaty. Na podstawie art. 320 kpc Sąd nie może modyfikować samego rozstrzygnięcia wynikającego z dokonanych przez siebie ustaleń faktycznych i prawidłowej subsumcji prawnej, lecz może jedynie dostosować treść sentencji orzeczenia do trudności ekonomicznych i finansowych występujących po stronie pozwanego (por. Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, Część pierwsza, Postępowanie rozpoznawcze, tom 1 pod red. T. Erecińskiego, WP Lewis Nexis, Warszawa 2012, wydanie 4 zmienione, s. 609).

Rozważając zastosowanie art. 320 kpc Sąd musi brać pod uwagę interesy obu stron,
a także skutki, jakie jego orzeczenie spowoduje w ich sferze prawnej i życiowej. Z możliwości rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty Sąd korzysta wówczas, gdy z okoliczności sprawy wynika, że rozłożenie świadczenia na raty umożliwi zobowiązanemu wywiązanie się ze zobowiązania w możliwym do przyjęcia przez wierzyciela terminie. Uwzględnienie wniosku dłużnika jest wtedy racjonalne, gdy dłużnik wykaże, że dysponować będzie środkami umożliwiającymi wykonanie tak zmodyfikowanego obowiązku w sposób odczuwalny ekonomicznie przez wierzyciela. W przeciwnym razie bowiem ani on sam nie odczuje ulgi, ani wierzyciel nie zostanie należycie zaspokojony, a wszystko zakończy się i tak postępowaniem egzekucyjnym (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 12 marca 2019 r., V ACa 199/18).

Pozwany składając wniosek o rozłożenia zasądzonej należności na raty nie wykazał, że będzie mógł je uregulować w ustalonych terminach. Z jego zeznań wynika, że uzyskiwany dochód nie pokrywa nawet bieżących potrzeb jego rodziny. Nadto, na rozprawie w dniu 03 kwietnia 2023 r. pozwany zmienił stanowisko i zadeklarował spłatę w ratach miesięcznych po 500,00 zł. Pełnomocnik powódki zaś nie wyraził zgody na uwzględnienie wniosku pozwanego.

Dlatego też Sąd wniosek pozwanego oddalił, o czym orzekł w pkt 2 sentencji wyroku.

Pozwany przegrał sprawę w całości, więc na podstawie art. 98§1, 1 ¹ i 2 kpc, zgodnie
z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, winien ponieść jego koszty.

Na koszty te w rozpoznawanej sprawie złożyła się opłata sądowa od pozwu w kwocie 1.819,00 zł obliczona zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 473), koszty zastępstwa procesowego stron
w kwocie po 3.600,00 zł obliczone zgodnie z §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 zez zm.) i §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października
2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 zez zm.) oraz kwota po 17,00 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa wynikająca z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 225, poz. 1635 ze zm.).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pełnomocnik pozwanego wniósł o nieobciążanie pozwanego kosztami procesu w oparciu o art. 102 kpc.

Stosownie do treści posłanej wyżej regulacji w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów procesu albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis nie precyzuje pojęcia „szczególnie uzasadnionych wypadków”, więc ich kwalifikacja należy do Sądu, który uwzględniając całokształt okoliczności konkretnej sprawy, powinien się kierować własnym poczuciem sprawiedliwości. Do kręgu okoliczności branych przez Sąd pod uwagę przy ocenie przesłanek z art. 102 kpc należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i te, które dotyczą stanu majątkowego i sytuacji życiowej stron (por. Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, Część pierwsza, Postępowanie rozpoznawcze, tom 1 pod red. T. Erecińskiego, WP Lexis Nexis, Warszawa 2019, s. 268).

Treść art. 102 kpc może znajdować zastosowanie jedynie w przypadkach szczególnie uzasadnionych. Przypadki te nie zostały przez ustawodawcę skonkretyzowane, jednakże jak podkreśla się w orzecznictwie przyjąć należy, że zachodzą one w szczególności, gdy sprawa ma wątpliwy i dyskusyjny charakter, dochodzone przez powoda roszczenie wynika z niejasno sformułowanych przepisów, strona przegrywająca znajduje się w wyjątkowo trudnej sytuacji majątkowej, a jednocześnie wytaczając powództwo była subiektywnie przeświadczona
o słuszności dochodzonego roszczenia. Przyczyny pozwalające na przyjęcie przypadku szczególnie uzasadnionego mogą odnosić się zarówno do okoliczności powstałych w toku samego procesu, jak też poza nim. Co znamienne, zawsze jednak powinny być postrzegane przez pryzmat zasad współżycia społecznego.

Sąd wszystkie te okoliczności wziął pod uwagę rozstrzygając o kosztach procesu
w przedmiotowej sprawie i nie znalazł podstaw do zastosowania dobrodziejstwa przepisu art. 102 kpc, jak chciał tego pozwany.

Zgodnie z treścią art. 5 kc nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Pozwany nie uregulował należności wynikających z umowy łączącej go z poprzednikiem prawnym powoda, mimo wezwań do zapłaty. Musiał zatem ponieść tego konsekwencje w postaci wytoczenia powództwa
i obciążenia kosztami procesu.

Z uwagi na wynik procesu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.436,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.617,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, o czym orzekł w pkt 3 sentencji wyroku.

sędzia Katarzyna Górna-Szuława