Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 3 listopada 2023 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Wiesław Jakubiec

Protokolant: Izabela Niedobecka- Kępa

po rozpoznaniu 3 listopada 2023 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa R. K. (1)

przeciwko (...) sp. z o.o. w Ż.

o ustalenie wypadku przy pracy, zadośćuczynienie, sprostowanie protokołu powypadkowego

1.  zasądza od pozwanej (...) sp. z o.o. w Ż. na rzecz powoda R. K. (1) kwotę 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2021 roku tytułem zadośćuczynienia;

2.  zobowiązuje pozwaną (...) sp. z o.o. w Ż. do niezwłocznego sprostowania protokołu powypadkowego nr (...) sporządzonego w dniu 22 kwietnia 2021 r., poprzez wskazanie:

a)  w pkt 5 po słowach „ Przyczyny bezpośrednie:” wpisać: „ najechanie przez koparkę”,

b)  w pkt 5 po słowach: „ Przyczyny pośrednie:” wpisać:

„- niezastosowanie się do obowiązujących zasad bhp panujących na terenie budowy,

- brak właściwego nadzoru,

- tolerowanie odstępstw od przepisów i zasad bhp

- niewłaściwe polecenia przełożonych,

- niedostatecznie wyznaczona i oznakowana strefa niebezpieczna

- zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem,

- brak oceny ryzyka zawodowego wskazującego zagrożenie uderzenia lub potrącenia przez urządzenie transportu bliskiego,

- brak aktualnej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy,

- brak koncentracji uwagi na wykonywanej czynności;

c) w pkt 5 po słowach: „ Stwierdzono nieprzestrzeganie przez pracodawcę następujących przepisów prawa pracy …. :” wpisać: „ niedopełnienie przez osobę kierującą pracownikami obowiązku organizowania, przygotowania i przeprowadzenia pracy, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy (art. 207 §1 i §2 k.p. i art. 212 k.p.); brak oceny ryzyka zawodowego oraz brak aktualnej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy (§ 39 pkt 3 i § 41 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawach ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy); dopuszczenie do przebywania osób w zasięgu działania maszyny (§10 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 20.09.2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych , budowlanych i drogowych);

d) w pkt 5 po słowach: „ Stwierdzono, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika następujących przepisów …:” wpisać: „ nie stwierdzono”;

1.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1 920 zł (tysiąc dziewięćset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku,

3.  nakazuje pobranie od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rybniku) kwoty 4.981,52 zł (cztery tysiące dziewięćset osiemdziesiąt jeden złotych 52/100) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Sędzia Wiesław Jakubiec

Sygn. akt V P 183/21

UZASADNIENIE

Powód R. K. (1) wniósł przeciwko (...) sp. z o.o. w Ż. pozew o ustalenie, iż zdarzenie z 10 lutego 2021 r. jest wypadkiem przy pracy, zasądzenie kwoty 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną w związku ze zdarzeniem z 10 lutego 2021 r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu, ustalenie odpowiedzialności pozwanej za szkodę mogącą powstać w przyszłości, ustalenie, że zdarzenie z 10 lutego 2021 r. nie jest wyłączną winą powoda oraz zasądzenie kosztów postępowania. Ponadto wniósł o zwolnienie go od ponoszenia kosztów sądowych w całości. W uzasadnieniu wskazał, iż uraz jakiego doznała w związku ze zdarzeniem z 10 lutego 2021 r. było zdarzeniem nagłym. Nie zgodził się ze stwierdzeniem pozwanej, że przyczyną wypadku była wyłącznie wina spowodowana umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa przez powoda. Według powoda prace były wykonane zgodne z wytycznymi i zasadami BHP, a przebywanie powoda w strefie niebezpiecznej wiązało się z jego pracą i było podyktowane wykonywaniem dalszych zadań oraz oczekiwaniem na dalsze instrukcje od przełożonego, który również znajdował się w strefie niebezpiecznej. Swój interes prawny, w dochodzeniu ustalenia wypadku przy pracy oraz ustaleniu, że niniejsze zdarzenie nie było spowodowane jego wyłączną wina powoda, podyktował możliwością wystąpienia z roszczeniami w stosunku do organu rentownego oraz dochodzeniem roszczeń w postępowaniu cywilnym. Wskazał, że wysokość roszczenia dotyczącego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę stanowi sposób złagodzenia cierpień fizycznych i psychicznych i jest świadczeniem odpowiednim i zgodnym z zasadami słuszności oraz świadczeniem rekompensującym krzywdę doznaną przez powoda. Dodał, że jest świadom, iż wprowadzenie art. 442 ^{( 1 )}§3 k.c. oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie, zatem zasadnym jest przesądzenie w wyroku o odpowiedzialności pozwanej za szkody mogące powstać w przyszłości, które zwolnią powoda od obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym odpowiedzialność już ciąży.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że żądanie pozwu jest bezzasadne co do zasady i wysokości. Według pozwanej twierdzenie powoda dotyczące jego odległości od sprzętu pracującego na budowie są nieprawdziwe oraz miejsce, w którym stał za koparką. Podniosła, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez powoda przepisów BHP, przez niedostosowanie się do Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania Robót. Zarzucił, że roszczenie w zakresie zadośćuczynienia jest przedwczesne albowiem niewiadomym jest czy świadczenia zostały powodowi wypłacone przez ZUS i czy postępowanie w tejże sprawie zostało prawomocnie zakończone. Dodała, że powód nie wykazał by istniały podstawy do przypisania pozwanej winy za zaistniały wypadek przy pracy. Według pozwanej, wypełniła ona ciążące na niej obowiązku dotyczące przeszkolenia powoda w zakresie BHP. W zakresie sprostowania protokołu powypadkowego, zarzuciła powodowi, że nie wykazał, iż zapisy zamieszone są niezgodne z prawdą. Wskazała, że nie zgadza się z roszczeniem powoda w zakresie odpowiedzialności na przyszłość, gdyż taki interes powoda nie istnieje. Według pozwanej, pozwany nie udowodnił by w przyszłości miały ujawnić się następstwa wypadku.

W piśmie procesowym z 20 września 2021 r. powód potrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. W uzasadnieniu podważał dołączoną przez pozwaną dokumentację zdjęciową wskazując, że została wykonana na korzyść strony pozwanej, zaś sam powód nie uczestniczył przy wykonywaniu tej dokumentacji zdjęciowej.

W kolejnym piśmie procesowym z 5 stycznia 2022 r. powód cofnął żądanie pozwu w zakresie zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kwoty 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną w związku ze zdarzeniem z 10 lutego 2021 r. wraz z ustawowymi odsetkami bez zrzeczenia się tych żądań w przyszłości.

Podczas rozprawy w dniu 12 stycznia 2022 r. pozwana wniosła o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wobec cofniętego roszczenia.

Pismem z 6 kwietnia 2022 r. powód cofnął żądanie pozwu w zakresie ustalenia, iż zdarzenie z 10 lutego 2021 r. jest wypadkiem przy pracy, ustalenia, że zdarzenie z 10 lutego 2021 r. nie jest spowodowane wyłączną winą powoda bez zrzeczenia się tych żądań w przyszłości oraz cofnął żądanie w zakresie zwolnienia powoda od kosztów sądowych.

Po ostatecznym sprecyzowaniu roszczenia powód pismem z 23 czerwca 2023 r. wniósł o sprostowanie protokołu nr (...) ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy z 22 kwietnia 2021 r., zatwierdzonego 23 kwietnia 2021 r., dotyczącego wypadku, któremu powód uległ 10 lutego 2021 r. w zakresie pkt 5 (wskazując które słowa należy sprostować), a także wniósł o ustalenie odpowiedzialności pozwanej za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia i zasądzenie kwoty 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną w związku ze zdarzeniem z 10 lutego 2021 r.

Sąd ustalił co następuje:

Powód R. K. (1) był zatrudniony u pozwanej (...) sp. z o.o. w Ż. na stanowisku pracownika budowlanego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

W dniu 10 lutego 2021 r. R. K. (1) wraz z G. S. i Z. K. pracowali na budowie przy ulicy (...) w J.. Praca polegała na zrobieniu w poprzek drogi wykopu koparką gąsienicową obrotową obsługiwaną przez G. S., umieszczeniu rury w wykopie i zasypaniu wykopu. Podczas zasypywania wykopu koparka pracowała z jednej strony, a R. K. (1) stał za wykopem, po drugiej stronie. Z prawej strony koparki stali: Z. K. - brygadzista,pracownik (...) sp. z o.o. w Ż. oraz P. H., P. G. – osoby kontrolujące prace z ramienia generalnego wykonawcy firmy (...). Teren prac – wyznaczona strefa pracy koparki -był odgrodzony barierkami, zarówno po stronie wykopu gdzie pracowała koparka, jak i po stronie gdzie stał R. K. (1). Barierki te były rozsuwane i przestawiane celem umożliwiania przemieszczania się pracowników. Wszystkie osoby tam się znajdujące pracowały po wewnętrznej stronie barierek, w strefie pracy koparki. Koparka do tylnej barierki miała około 3-4 metrów. Z boku koparki wolna przestrzeń wynosiła 5-6 metrów, nie było tam barierek, nie było możliwości zachowania większej odległości z uwagi na szerokość ulicy.

W pewnym momencie R. K. (1) chcąc dowiedzieć się od brygadzisty jakie ma wykonywać dalsze czynności musiał przejśc przez wykop, obszedł koparkę po lewej stronie, nie zgłaszając jednak wyraźnie tego G. S.. W tym momencie G. S. rozpoczął manewr cofania koparką nie upewniając się czy ktoś znajduje się za nim . W trakcie cofania nie było słychać dźwięku sygnalizatora cofania gdyż koparka nie posiada takiego sygnalizatora. Koparka miała tylko jedno lusterko po lewej stronie. Z prawej strony widoczność była utrudniona z uwagi na słupek kabiny. Gdy R. K. (1) znalazł się za koparką został najechany prawą gąsienicą koparki na lewą nogę, w wyniku czego upadł i zaczął krzyczeć. Krzyk usłyszeli Z. K., P. H., P. G..

R. K. (1) i G. S. byli trzeźwi. Na miejsce wezwano karetkę pogotowia, poinformowano kierownika budowy, nadzór BHP, właściciela (...) sp. z o.o. w Ż.. R. K. (1) został przetransportowany do Wojewódzkiego Szpitala nr (...) w R., gdzie udzielono mu pomocy medycznej.

Wskutek wypadku z dnia 10 lutego 2021 r. R. K. (1) doznał złamania kości piszczelowej lewej. Był niezdolny do pracy w dniach od 10 lutego 2021 r. do 28 maja 2021 r.

Zespół powypadkowy sporządził 22 kwietnia 2021 r. protokół nr (...), w którym ustalił, że zdarzenie jest wypadkiem przy pracy. W pkt 5 protokołu ustalono następujące przyczyny wypadku: przyczyny bezpośrednie: potrącenie przez pojazd będący w ruchu, przyczyny pośrednie: niezastosowanie się do obowiązujących zasad BHP panujących na terenie budowy, brak koncentracji uwagi na wykonywanej czynności, zaskoczenie nagłym wystąpieniem zdarzenia. Nie stwierdzono nieprzestrzegania przez pracodawcę następujących przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bhp lub innych przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia. Stwierdzono zaś, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika następujących przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa poprzez niezastosowanie się do wytycznych Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania Robót. Powód wniósł zastrzeżenia do protokołu.

Wyłączną przyczyną wypadku nie było rażące naruszenie przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia przez R. K. (1).

Przyczynami bezpośrednimi wypadku z dnia 10 lutego 2021 r. było najechanie przez koparkę. Przyczynami pośrednimi było:

- niezastosowanie się do obowiązujących zasad bezpieczeństwa i higieny pracy pracujących na budowie;

- brak właściwego nadzoru;

- tolerowanie odstępstw od przepisów i zasad BHP;

- niewłaściwe polecenia przełożonych;

- niedostatecznie wyznaczona i oznakowana strefa niebezpieczna;

- zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem;

- brak oceny ryzyka zawodowego wskazującego zagrożenie uderzenia lub potracenia przez urządzenie transportu bliskiego;

- brak aktualnej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy;

- brak koncentracji uwagi na wykonywanej czynności.

W wyniku wypadku przy pracy z 10 lutego 2021 r. u powoda rozpoznano stan po skręceniu stawu nadgarstkowo – promieniowego, bez obecności udokumentowanych zmian pourazowych, możliwych do stwierdzenia długotrwałych, bądź trwałych następstw urazu, stan po urazie lewego podudzia, ze złamaniem trzonu kości piszczelowej, leczonym operacyjnie, wygojonym z niewielką deformacją osi długiej kości piszczelowej, niewielkim ograniczeniem zakresu ruchomości stawu skokowego, przewlekłym zespołem bólowym o charakterze meteopatycznym i wysiłkowym.

Powód w związku z wypadkiem przy pracy z 10 lutego 2021 r. doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu według poz. z tabeli 158a – 8% i 162a – 5%. Jego leczenie w tym okresie miało związek (było bezpośrednim skutkiem) wyapdku, podobnie jak niezdolność do pracy. Powód odzyskał zdolność do pracy i nie wymaga dalszego leczenia ani rehabilitacji, jednakże dolegliwości i niewielkie zaburzenia funkcji odczuwał będzie do końca życia jednak nie w stopniu uniemożliwiającym wykonywanie czynności (takich jak: długiego stania, biegania, poruszania się z pokonywaniem barier i przeszkód architektonicznych, terenowych), a jedynie upośledzających ich powtarzalność.

Decyzją z 6 czerwca 2023 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych w R. ustalił, że u powoda długotrwały uszczerbek na zdrowiu wynosi 8% i przyznał powodowi jednorazowe odszkodowanie w wysokości 10.152 zł.

dowód: akta osobowe powoda k. 39-97, protokół nr (...) k. 11-14, protokół nr (...) k. 15-17, uwagi i zastrzeżenia do protokołu z 19.04.2021 r. k.18-20, zawiadomienie o wypadku przy pracy z 18.03.2021 r. k. 21, dokumentacja medyczna k. 22-27, dokumentacja zdjęciowa k. 142, dokumentacja BHP k. 203-233v, k. 264, decyzja ZUS z 06.06.2023 r. k. 338, zeznania świadków Z. K. k. 112v-113v, G. S. k. 129v-130, P. H. k. 130-131, P. G., R. K. (2) k. 144v-145, M. K. k. 145-145v, A. G. k. 153v-154v, przesłuchania powoda k. 154v-155v, opinia główna biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy W. U. k. 162-174 wraz z dokumentacja BHP k. 175-190, opinia uzupełniająca biegłej W. U. k. 246-251, opinia biegłego z zakresu ortopedii R. H. k. 287-289 wraz z dokumentacją lekarską na płycie CD k. 291, opinia uzupełniająca biegłego R. H. k. 312

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie zgromadzonych i powołanych wyżej dowodów z dokumentów, których prawdziwości strony nie kwestionowały, a także na podstawie zeznań świadków Z. K., G. S., P. H., P. G., R. K. (2), M. K., A. G. oraz przesłuchania powoda, jak również w oparciu o dowodu z opinii głównej biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy W. U. wraz z opinią uzupełniającą, opinii biegłego z zakresu ortopedii R. H. wraz z opinią uzupełniającą, która wraz z dowodami z dokumentów tworzyła spójny i logiczny obraz sprawy.

Sąd uznał zeznania świadków i powoda za w pełni wiarygodne. Świadkowie i powód spójnie i logicznie przedstawili przebieg zdarzenia, aczkolwiek żaden ze składających zeznania w sprawie świadków nie był bezpośrednim obserwatorem momentu najechania przez koparkę na powoda, nadto świadkowie P. H. i P. G. nie pamiętali dobrze zdarzenia. Nie było to jednak przeszkodą w zrekonstruowaniu w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości przebiegu przedmiotowego wypadku.

Sąd uznał za wiarygodną sporządzoną w sprawie opinię biegłej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy W. U. jak również jej opinię uzupełniającą oraz opinię biegłego z zakresu ortopedii R. H. i jego opinię uzupełniającą. Opinie te są szczegółowe i odpowiadają na pytania Sądu w sposób wyczerpujący. Jedynie pozwana kwestionowała opinię biegłej W. U. wnosząc do niej zastrzeżenia, a także o powołanie innego biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Jednakże Sąd pominął dowód z opinii kolejnego biegłego z tego zakresu, gdyż opinia ta przedłużyłaby jedynie postępowanie, nie wniosła by nic nowego do sprawy. Sąd miał na uwadze, że sprawa została w całości wyjaśniona, a treść opinii głównej i uzupełniającej biegłej W. U. są jednoznaczne, konkretne, wyczerpujące, niebudzące żadnych wątpliwości. Sąd nie jest bowiem zobowiązany powoływaniem takiej ilości biegłych z tej samej dziedziny, którzy udzielą odpowiedzi na korzyść jednej, zazwyczaj skarżącej strony. Nadto strona pozwana kwestionowała opinię biegłego R. H., biegły w opinii uzupełniającej odpowiedział na zarzuty pozwanej i udzielił szczegółowej odpowiedzi, strona pozwana nie wniosła do tej opinii dalszych zastrzeżeń.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Na podstawie art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, które podziela Sąd rozpoznający niniejszą sprawę, interes prawny powoda musi istnieć obiektywnie. Ciężar jego wykazania spoczywa na powodzie (art. 6 k.c.). Interes prawny w sprawie o ustalenie istnienia stosunku prawnego lub prawa nie decyduje wprost o zasadności powództwa, a jedynie warunkuje możliwość badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, że dany stosunek prawny lub prawo istnieje (wyrok Sądu Najwyższego z 18.6.2009 r., II CSK 33/09).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego, zdecydowanie wskazywano na dopuszczalność powództwa o sprostowanie protokołu powypadkowego. W szczególności podnoszono, że brak jest podstaw do twierdzenia, że po sporządzeniu protokołu powypadkowego poszkodowany pracownik nie ma możliwości dalszej kontroli nad protokołem, gdy nie zgadza się ze stwierdzeniem, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy albo że zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo do świadczeń przysługujących z tytułu wypadku przy pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 29 marca 2006 r. wraz z uzasadnieniem sygn. II PZP 14/05).

Za dopuszczalnością takiego żądania wypowiadał się też Sąd Najwyższy w wyroku z 21 czerwca 2001 roku wskazując, że „pracownik lub członkowie jego rodziny z reguły mają interes prawny w uzyskaniu orzeczenia zastępującego protokół powypadkowy, jeżeli chcą ubiegać się o świadczenie w postępowaniu przed organem rentowym (art. 189 k.p.c.)”. A zatem należy uznać, że pracownik lub członek jego rodziny mogą skutecznie żądać przed sądem pracy, aby pracodawca sprostował niekorzystne zapisy protokołu powypadkowego. ( wyrok Sądu Najwyższego z 14 maja 2009 r., II PK 282/08).

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w pełni podziela powyższe orzeczenia, uznając, że pracownikowi przysługuje prawo do kwestionowania treści ujawnionych w protokole powypadkowym i prawo do ponownego ustalania rzeczywistego przebiegu wypadku przy pracy i jego skutków (tak też wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 25 kwietnia 2013r. III AUa 940/12).

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, iż powód posiadał interes prawny w wytoczeniu powództwa o sprostowanie protokołu powypadkowego.

Okolicznością bezsporną między stronami było to, iż 10 lutego 2021 r. doszło do wypadku przy pracy. Spór dotyczył ustalenia, przyczyn wystąpienia wypadku przy pracy, tj. tego czy zachowanie powoda stanowiło naruszenie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w sposób umyślny lub rażący i stanowiło wyłączną przyczynę wypadku, ustalenia odpowiedzialności za skutki wypadku na przyszłość oraz stwierdzenie czy wskutek wypadku powód doznał krzywdy i czy zasadne jest jego żądanie przyznania zadośćuczynienia.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że pojęcie rażące niedbalstwo nie zostało zdefiniowane w ustawie. W praktyce jednak powszechnie przyjmuje się, że rażące niedbalstwo stanowi postać winy nieumyślnej graniczącej z winą umyślną. Jest to jednak rodzaj winy, w którym nie można przypisać poszkodowanemu zamiaru popełnienia czynu wywołującego wypadek przy pracy. W orzecznictwie sądowym ukształtowanym przez Sąd Najwyższy wyrażone m.in. w wyroku z 6 sierpnia 1976 r., III PRN 19/76 przyjęto, że przez działanie z rażącym niedbalstwem należy rozumieć takie sytuacje, w których poszkodowany zdaje sobie sprawę z grożącego mu niebezpieczeństwa, gdyż zwykle występuje ono w danych okolicznościach faktycznych, także każdy człowiek o przeciętnej pozorności ocenia je jako ewidentne, a mimo to z naruszeniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy naraża się na to niebezpieczeństwo, ignorując następstwa własnego zachowania się. Zatem tylko takie zawinione zachowanie poszkodowanego, które graniczą z jego umyślnym działaniem, można uznać za dokonane z rażącym niedbalstwem. W innym wyroku z 15 stycznia 1998 r., III AUa 418/97SA, Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, że rażące niedbalstwo zachodzi wówczas, gdy poszkodowany zachowuje się w sposób odbiegający jaskrawo od norm bezpiecznego postepowania i świadczący o całkowitym zlekceważeniu przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia.

Uznanie winy pracownika musi wyłączać wszystkie przyczyny pośrednie, które przyczyniły się do wypadku, w taki sposób by zespół powypadkowy doszedł do wniosku, że wina pracownika jest wyłączna i do zdarzenia nie przyczyniły się inne okoliczności czy też przyczyny pośrednie. W niniejszej sprawie wystąpiły zarówno przyczyny bezpośrednie jak i przyczyny pośrednie. Niewątpliwie przyczyną bezpośrednią było najechanie przez koparkę, w wyniku czego doszło do urazu podudzia lewego i nadgarstka prawego. Przyczynami pośrednimi było: niezastosowanie się do obowiązujących zasad bezpieczeństwa i higieny pracy pracujących na budowie, brak właściwego nadzoru, tolerowanie odstępstw od przepisów i zasad BHP, niewłaściwe polecenia przełożonych, niedostatecznie wyznaczona i oznakowana strefa niebezpieczna, zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem, brak oceny ryzyka zawodowego wskazującego zagrożenie uderzenia lub potracenia przez urządzenie transportu bliskiego, brak aktualnej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy, brak koncentracji uwagi na wykonywanej czynności.

W pierwszej kolejności Sąd wskazuje, że nie wziął pod uwagę dokumentu jakimi były Standardy bezpieczeństwa grupy (...) , gdyż żaden z pracowników pozwanej nie został z ww. dokumentem zapoznany (brak daty i podpisów pracowników) co wskazuje, że również powód nie został z nimi zapoznany. Nadto w pkt 5 dołączonej do sprawy Instrukcji stanowiska – Pracownik budowlany, wynika, że pracownik powinien ściśle stosować się do poleceń i wskazówek przełożonych. Nie sposób więc zarzucić powodowi nie dostosowanie się do ww. zapisu znajdującego się w Instrukcji. Powód znajdował się w strefie pracy koparki (w strefie niebezpiecznej) na wyraźne polecenie brygadzisty Z. K.. Przez przepisy dotyczące „ochrony życia i zdrowia” rozumie się wszelkie instrukcje, ustanowione lub przyjęte zasady określające prawidłowy i bezpieczny sposób obsługi urządzeń, a także przepisy BHP. W Instrukcji BHP brak jest zapisu dotyczącego bezpiecznego zasypania wykopu, co nie pozwala na stwierdzenie naruszenia przez powoda przepisów dotyczących „ochrony życia i zdrowia”. Nie sposób także zarzucić powodowi brak zasygnalizowania chęci wejścia w strefę niebezpieczną, w której pracowała koparka, gdyż jak wynika z materiału dowodowego, przebywanie powoda w tej strefie w ten dzień wiązało się z jego pracą, którą zlecał mu brygadzista. Powód od początku swojej zmiany przebywał w strefie niebezpiecznej tak więc operator koparki miał świadomość, że w tej strefie znajduje się pracownik, więc tym bardziej powinien zachować ostrożność przy wykonywanych manewrach . Nadto teren prowadzenia robót powinien być wydzielony i oznakowany tak aby bezpiecznie można było się w nim poruszać, a w miejscach szczególnie niebezpiecznych powinny być umieszone znaki informujące o rodzaju zagrożenia oraz zastosowane środki zabezpieczające przed skutkami zagrożenia, tj. ogrodzenia. W niniejszej sprawie w chwili wypadku ogrodzenie było częściowo zdemontowane, a to które stało znajdowało się zbyt blisko pracującej maszyny aby pracownicy bezpiecznie mogli się w nim przemieszczać. Wyznaczona strefa niebezpieczna może być zdemontowana dopiero po zakończonych pracach jak i upewnieniu się, że teren jest bezpieczny. Pozwana jako pracodawca nie oceniła więc ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą w takcie której doszło do przedmiotowego zdarzenia, nie zidentyfikowała i nie uwzględniła takiego zagrożenia jak uderzenie, potrącenie, najechanie przez koparkę. Gdyby pozwana wywiązała się z obowiązku wynikającego z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy i opracowała zgodnie z obowiązującymi przepisami instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy podczas zasypywania wykopu czy przedwcześnie nie zdemontowałby ogrodzenia wygradzającego strefę niebezpieczną, do zdarzenia by nie doszło. To na pozwanym jako pracodawcy ciążyła więc odpowiedzialność wynikająca z art. 207 § 1 k.p. w zw. z art. 212 k.p. Przebywanie powoda w strefie niebezpiecznej wiązało się z jego pracą i wykonywaniem zadań, które otrzymał od swojego przełożonego. W ocenie Sądu pozwana nie dopełniła obowiązku wynikających z światle art. 207 §1 i §2 k.p. i art. 212 k.p. poprzez brak organizowania, przygotowania i przeprowadzenia pracy, brak zabezpieczenia pracowników przed wypadkami przy pracy, również wynikających z § 39 pkt 3 i § 41 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawach ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy poprzez braku oceny ryzyka zawodowego oraz brak aktualnej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy i wynikających z §10 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 20.09.2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych poprzez dopuszczenie do przebywania osób w zasięgu działania maszyny. Zatem nie sposób się zgodzić z zespołem powypadkowym i z zapisami tam wskazanymi w pkt 5 protokołu nr (...).

Zgodnie z art. 444 §1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Zgodnie z art. 445 §1 k.c. W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Sąd podzielił stanowisko Sądu Najwyższego, który wskazał, że zadośćuczynienie przyznawane na podstawie art. 445 § 1 k.c. ma charakter kompensacyjny, stanowi sposób naprawienia szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci doznanych cierpień fizycznych i psychicznych. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego powinien zatem decydować w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy: stopień cierpień (ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne podobne okoliczności). Niewymierny w pełni charakter tych okoliczności sprawia, że sąd przy ustalaniu rozmiaru krzywdy i tym samym sumy zadośćuczynienia ma pewną swobodę (Postanowienie SN z 30.08.2023 r., sygn. akt I CSK 5221/22). Z kolei w wyroku Sądu Najwyższego wskazano, że zadośćuczynienie winno w pełni kompensować krzywdę. Zadośćuczynienie realizuje funkcję kompensacyjną tylko wtedy, gdy kwota pieniężna przyznana pokrzywdzonemu w pełni lub w możliwie najwyższym stopniu rekompensuje wyrządzoną mu krzywdę. Zadośćuczynienie nie może więc mieć nigdy dla pokrzywdzonego znaczenia symbolicznego, lecz powinno stanowić rzeczywiste wynagrodzenie krzywdy. Potrzeba utrzymania wysokości zadośćuczynienia w rozsądnych granicach nie może prowadzić do podważenia funkcji kompensacyjnej zadośćuczynienia (wyrok SN z 27.04.2023 r., sygn. akt II NSNc 83/23).

Odnośnie zadośćuczynienia powoda za doznaną krzywdę, Sąd stwierdził, że roszczenie to zasługuje na uwzględnianie. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w wyniku wypadku przy pracy z 10 lutego 2021 r. u powoda rozpoznano stan po skręceniu stawu nadgarstkowo – promieniowego, bez obecności udokumentowanych zmian pourazowych, możliwych do stwierdzenia długotrwałych, bądź trwałych następstw urazu, stan po urazie lewego podudzia, ze złamaniem trzonu kości piszczelowej, leczonym operacyjnie, wygojonym z niewielką deformacją osi długiej kości piszczelowej, niewielkim ograniczeniem zakresu ruchomości stawu skokowego, przewlekłym zespołem bólowym o charakterze meteopatycznym i wysiłkowym. Powód w związku z wypadkiem przy pracy z 10 lutego 2021 r. doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu według poz. z tabeli 158a – 8% i 162a – 5%, łącznie 13%. Powód musiał poddać się kilku miesięcznemu leczeniu, przez długi okres towarzyszył mu ból i musiał przy czynnościach życia codziennego korzystać z opieki osoby drugiej . ZUS Oddział w R. uznał zdarzenie za wypadek przy pracy i wykluczył przyczynienie się powoda do zaistniałego zdarzenia, wskutek czego wypłacił powodowi jednorazowe odszkodowanie w wysokości 10.152 zł (8% x 1.269 zł za każdy procent długotrwałego uszczerbku na zdrowiu). W niniejszej sprawie biegły z zakresu ortopedii stwierdził u powoda stały uszczerbek na zdrowiu 13%, zatem roszczenie o zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości 15.000 zł należy uznać za w pełni zasadne.

Sąd nie uznał roszczenia powoda w zakresie ustalenia odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku na przyszłość, ponieważ przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało aby takie roszczenie było zasadne. Powód jest osobą w młodym wieku z dużą zdolnością do regeneracji. Powód odzyskał zdolność do pracy i nie wymaga dalszego leczenia ani rehabilitacji. Zgłaszane przez powoda i zdiagnozowane przez biegłego dolegliwości zaburzenia funkcji są niewielkie i zostały zrekompensowane przyznanym zadośćuczynieniem

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanej (...) sp. z o.o. w Ż. na rzecz powoda R. K. (1) kwotę 15.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2021 roku tytułem zadośćuczynienia. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. zgodnie z żądaniem powoda ( pozew został doręczony pozwanej 18 sierpnia 2021 roku (k. 32)) (pkt 1 wyroku).

Ponadto Sąd zobowiązał pozwaną do niezwłocznego sprostowania protokołu powypadkowego nr (...) sporządzonego w dniu 22 kwietnia 2021 r., poprzez wskazanie:

c)  w pkt 5 po słowach „Przyczyny bezpośrednie:” wpisać: „ najechanie przez koparkę”,

d)  w pkt 5 po słowach: „Przyczyny pośrednie:” wpisać:

„- niezastosowanie się do obowiązujących zasad bhp panujących na terenie budowy,

- brak właściwego nadzoru,

- tolerowanie odstępstw od przepisów i zasad bhp

- niewłaściwe polecenia przełożonych,

- niedostatecznie wyznaczona i oznakowana strefa niebezpieczna

- zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem,

- brak oceny ryzyka zawodowego wskazującego zagrożenie uderzenia lub potrącenia przez urządzenie transportu bliskiego,

- brak aktualnej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy,

- brak koncentracji uwagi na wykonywanej czynności;

c) w pkt 5 po słowach: „Stwierdzono nieprzestrzeganie przez pracodawcę następujących przepisów prawa pracy …. :” wpisać: „ niedopełnienie przez osobę kierującą pracownikami obowiązku organizowania, przygotowania i przeprowadzenia pracy, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy (art. 207 §1 i §2 k.p. i art. 212 k.p.); brak oceny ryzyka zawodowego oraz brak aktualnej instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy (§ 39 pkt 3 i § 41 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawach ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy); dopuszczenie do przebywania osób w zasięgu działania maszyny (§10 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 20.09.2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych , budowlanych i drogowych);

d) w pkt 5 po słowach: „Stwierdzono, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika następujących przepisów …:” wpisać: „ nie stwierdzono”, o czym orzeczono w pkt 2 wyroku.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo (m.in. w zakresie ustalenia odpowiedzialności pozwanej za szkody na zdrowiu powoda mogące powstać w przyszłości z przedmiotowego zdarzenia, w zakresie ustalenia, iż zdarzenie z 10 lutego 2021 r. jest wypadkiem przy pracy, ustalenie, że zdarzenie z 10 lutego 2021 r. nie jest wyłączną winą powoda oraz w zakresie wskazanych konkretnie sformułowań jakie wg powoda powinny znaleźć się w protokole powypadkowym) (pkt 3 wyroku).

Na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., art. 98 §1 ¹ k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015r. w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.920 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt 4 wyroku).

Na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c w zw. z art. 83 ust. 1 u.k.s.c. nakazano pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 4.981,52 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, na które składa się: opłata od pozwu (750 zł), wynagrodzenie biegłej za sporządzenie w sprawie opinii głównej z zakresu bhp (1.894,62 zł) oraz opinii uzupełniającej biegłej z zakresu bhp (971,60 zł), opinii głównej biegłego z zakresu ortopedii (861 zł), opinii uzupełniającej biegłego z zakresu ortopedii (504,30 zł), które to wydatki zostały tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa (pkt 5 wyroku).

Sędzia Wiesław Jakubiec