Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2024 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2024 roku w Gdyni

w postępowaniu gospodarczym

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko Towarzystwo (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 86,10 złotych (osiemdziesiąt sześć złotych dziesięć groszy) wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 19 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz kwotę 926,75 złotych (dziewięćset dwadzieścia sześć złotych siedemdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty , tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 352/23

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 31 stycznia 2023 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 947,10 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 19 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 19 sierpnia 2022 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki R. model T. o numerze rejestracyjnym (...) należący do K. A. (1). Poszkodowana zleciła naprawę tego pojazdu Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz zgłosiła zaistniałą szkodę w pojeździe z ubezpieczenia autocasco pozwanemu. Po przeprowadzonej naprawie zakład naprawczy wystawił poszkodowanej fakturę na kwotę 8 505,68 złotych brutto stosując stawki za prace naprawcze w kwocie 280 złotych netto za roboczogodzinę. Pozwany tytułem odszkodowania wypłacił po weryfikacji powyższej faktury kwotę 7 558,58 złotych brutto obniżając stawki za roboczogodzinę prac naprawczych do kwoty 170 złotych netto.

W nakazie zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 07 lutego 2023 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 535/23 starszy referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. domagał się oddalenia powództwa wskazując, że wysokość odszkodowania została ustalona zgodnie z umową autocasco, wobec czego uwzględniono stawki za prace naprawcze w kwocie 170 złotych netto, zaś stawki zastosowane przez zakład naprawczy w kwocie 280 złotych netto są zawyżone i odbiegają od stawek rynkowych niezależnie od tego, czy zakład naprawczy ma podpisaną umowę o współpracy z ubezpieczycielem, czy też nie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 sierpnia 2022 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki R. model T. o numerze rejestracyjnym (...) należący do K. A. (1).

K. A. (2) nie była uprawniona do obniżenia należnego w związku z naprawą pojazdu podatku vat o jakąkolwiek część kwoty podatku naliczonego.

Z pojazdu marki R. model T. o numerze rejestracyjnym (...) korzystał partner K. A. (3), on też zajmował się sprawami związanymi z eksploatacją tego pojazdu.

W dniu zdarzenia przedmiotowy pojazd objęty był dobrowolnym ubezpieczeniem autocasco, na mocy umowy zawartej z Towarzystwo (...) spółką akcyjną z siedzibą w W..

Integralną częścią umowy były „Ogólne warunki ubezpieczenia (...)”. Sumę ubezpieczenia określono w wartości brutto i zniesiono procentowe pomniejszenie wartości części przy ustalaniu odszkodowania. Potwierdzeniem zawarcia umowy była polisa numer (...).

zeznania świadka K. A. (3) – protokół rozprawy z dnia 24 kwietnia 2024 roku – k. 152-153 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:00:57-00:08:00), polisa numer (...), „Ogólne warunki ubezpieczenia (...)” – w aktach szkody, k. 32 akt

Stosownie do § 15 ust. 3 „Ogólnych warunków ubezpieczenia (...)” wycena kosztów naprawy sporządzana przez ubezpieczyciela lub na jego zlecenie według cen brutt (z vat) wykonywana jest na podstawie indywidualnej oceny uszkodzeń pojazdu związanych z przedmiotowym zdarzeniem, z wykorzystaniem do tego celu informacji na temat realnych kosztów naprawy uzyskanych poprzez analizę aktualnej sytuacji rynkowej, której podstawą jest m. in. koszt robocizny ustalony w oparciu o: a) naprawcze normy czasowe określone przez producenta pojazdu i ujęte w systemie A., E. lub D., b) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę ustaloną przez ubezpieczyciela na podstawie stawek stosowanych przez warsztaty spoza ASO z terenu województwa, względem którego dokonano taryfikacji składki.

Zgodnie zaś z § 15 ust. 4 „Ogólnych warunków ubezpieczenia (...)” w razie udokumentowania fakturami vat poniesionych kosztów naprawy wyższych niż przyjęte w sporządzonej przez ubezpieczyciela wycenie, ubezpieczyciel uzupełni kwotę odszkodowania do poziomu wynikającego z tych faktur, nie więcej jednak niż do poziomu m. in. kosztów robocizny ustalonych na podstawie stawki za 1 roboczogodzinę ustaloną w oparciu o średnie stawki stosowane przez autoryzowane stacje obsługi (ASO) z terenu województwa, względem którego dokonano taryfikacji składki, gdy w umowie zostało zniesione procentowe pomniejszenie wartości części. W przypadku braku możliwości ustalenia stawki średniej dopuszcza się przyjęcie stawki za 1 roboczogodzinę stosowanej indywidualnie przez wykonawcę naprawy, o ile nie przekracza ona 120% stawki za roboczogodzinę stosowanej przez dany warsztat przy naprawach gwarancyjnych.

„Ogólne warunki ubezpieczenia (...)” – w aktach szkody, k. 32 akt

W dniu 05 września 2022 roku poszkodowana K. A. (1) zleciła naprawę uszkodzonego pojazdu zakładowi naprawczemu – autoryzowanej stacji obsługi pojazdów marki R. – prowadzonemu przez Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Strony uzgodniły stawkę w kwocie 280 złotych netto za roboczogodzinę prac naprawczych.

Tego samego dnia poszkodowana K. A. (1) zawarła Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umowę o przelew wierzytelności z polisy AC poszkodowanego przysługującej mu z tytułu odszkodowania w związku z naprawą pojazdu marki R. model T. o numerze rejestracyjnym (...) w celu pokrycia m. in. kosztów naprawy tego pojazdu.

niesporne, a nadto: umowa zlecenia naprawy pojazdu – k. 9-10 akt, umowa o przelew wierzytelności z polisy AC poszkodowanego – k. 11-13 akt, zeznania świadka K. A. (3) – protokół rozprawy z dnia 24 kwietnia 2024 roku – k. 152-153 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:00:57-00:08:00), certyfikat autoryzacji – k. 16 akt

Po wykonaniu naprawy pojazdu marki R. model T. o numerze rejestracyjnym (...), w dniu 16 listopada 2022 roku Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystawił K. A. (1) fakturę numer (...) na kwotę 8 505,68 złotych brutto, z uwzględnieniem stawki za prace naprawcze w kwocie 280 złotych netto (7 rbg).

faktura – k. 16 akt oraz w aktach szkody – k. 32 akt

W dniu 04 stycznia 2023 roku Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umowę zlecenia oraz w jej wykonaniu – umowę o powierniczy przelew wierzytelności z polisy AC poszkodowanego z tytułu odszkodowania w związku z naprawą pojazdu marki R. model T. o numerze rejestracyjnym (...).

niesporne, a nadto: umowa o powierniczy przelew wierzytelności – k. 15 akt, zlecenie do powierniczej umowy o przelew wierzytelności – k. 14 akt

Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. przyznał i wypłacił tytułem pokrycia kosztów naprawy uszkodzonego w dniu 19 sierpnia 2022 roku pojazdu marki R. model T. o numerze rejestracyjnym (...) łącznie kwotę 7 558,58 złotych brutto, dokonując weryfikacji stawki za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych z kwoty 280 złotych netto do kwoty 170 złotych netto.

niesporne, a nadto: decyzje – k. 16 akt oraz w aktach szkody, k. 32 akt

Stawki stosowane w okresie likwidacji szkody przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów na terenie województwa (...) zawierały się w przedziale od 155 do 352 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i prac lakierniczych dla pojazdów marek popularnych oraz od 185 złotych do 483 złotych netto za godzinę tychże prac dla pojazdów marek premium.

Autoryzowana stacja obsługi pojazdów marki R. w S. stosowała stawki w kwocie 180 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych.

opinia biegłego sądowego P. C. – k. 71-75 akt, uzupełniająca opinia biegłego sądowego P. C. – k. 99-102 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie w części, w jakiej pozostawał bezsporny pomiędzy stronami, Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron.

Sąd uwzględnił także wyżej wymienione dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, w tym znajdujące się w aktach szkody, których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych, nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary, tym bardziej, że ich moc dowodowa nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Dowodu na rynkowość stawek za prace blacharsko – mechaniczne i lakiernicze stosowanych w przedmiotowej sprawie przez poprzednika prawnego powoda nie mogły stanowić przedłożone przez powoda oświadczenia podmiotów dokonujących napraw pojazdów, oświadczenia te jako dokumenty prywatne stanowiły jedynie dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenia tej treści, nie korzystały zaś z domniemania prawdziwości zawartych tam twierdzeń. Nie stanowiła także podstawy rozstrzygnięcia przedłożona przez powoda opinia biegłego sądowego Z. K. sporządzona w sprawie o sygn. akt I C 540/21 Sądu Rejonowego w Lęborku wobec dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sądowego w niniejszej sprawie, tym bardziej, że nie sposób na podstawie treści opinii biegłego sądowego Z. K. ustalić okresu badania objętego opinią.

Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie wnosiły do niej nowych i istotnych okoliczności.

Odnosząc się do zeznań świadka K. A. (1), to Sąd zważył, że świadek nie posiadała żadnej wiedzy dotyczącej podstaw ustalenia przez zakład naprawczy stawki w kwocie 280 złotych netto za roboczogodzinę prac naprawczych, jak też odnośnie do innych okoliczności związanych z naprawą jej pojazdu. Jakkolwiek świadek niekategorycznie zeznała, że „naprawa była robiona w Z., bo my chyba zawsze je tam robimy”, świadek nie wykluczyła jednak przy tym, że gdyby cena za naprawę była niższa w innym autoryzowanym zakładzie naprawczym poza T., to zdecydowałaby się na taką naprawę, nie robiła jednakże żadnego rozeznania cen, bo wszystkim zajmował się jej partner.

Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii spornych w niniejszej sprawie miał natomiast dowód z opinii biegłego sądowego w zakresie techniki i mechaniki motoryzacyjnej oraz ruchu drogowego P. C.. Powyższa opinia (podstawowa i uzupełniająca) została sporządzona przez osobę posiadającą wiadomości specjalne z powyższego zakresu, a zatem uprawnioną do przeprowadzania badań i sporządzania opinii danego rodzaju. Wykonano ją w sposób rzetelny i obiektywny, zgodnie z zasadami wiedzy fachowej i wymogami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

W piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 04 sierpnia 2023 roku” (data prezentaty: 2023-08-09, k. 81-82 akt) pozwany Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wniósł o sporządzenie opinii uzupełniającej podnosząc, że stawki za prace naprawcze stosowane w rozliczeniach szkód z pozwanym w innych sprawach były niższe, a uszkodzony pojazd marki R. nie należy do pojazdów marek klasy premium, zaś niewątpliwym jest, że autoryzowane stacje obsługi pojazdów marek klasy premium stosują stawki najwyższe na rynku.

W uzupełniającej opinii biegły sądowy odniósł się do wskazanych powyżej zarzutów podnosząc, że jego rolą nie było ustalenie stawek za prace naprawcze stosowanych w ramach umów zawartych pomiędzy zakładami naprawczymi a ubezpieczycielem. Mając na uwadze powyższe biegły sądowy wskazał, że stawki stosowane w okresie likwidacji szkody przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów na terenie województwa (...) zawierały się w przedziale od 155 do 352 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i prac lakierniczych dla pojazdów marek popularnych oraz od 185 złotych do 483 złotych netto za godzinę tychże prac dla pojazdów marek premium.

Pismem procesowym z datą w nagłówku „dnia 23 października 2023 roku” (data prezentaty: 2023-10-30, k. 112 akt) pozwany Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wniósł o sporządzenie kolejnej opinii uzupełniającej.

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2024 roku Sąd na podstawie art. 235 ^{( 2)} § 1 pkt 2 k.p.c. pominął dowód z opinii uzupełniającej, albowiem w ocenie Sądu stanowisko pozwanego stanowiło jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami biegłego sądowego oraz próbę forsowania przez pozwanego twierdzenia, że biegły sądowy jako rynkowe wziąć powinien pod uwagę również stawki, jakie zakłady naprawcze stosowały w ramach współpracy z ubezpieczycielem. W tym miejscu wskazać przy tym należy, że jakkolwiek umowa ubezpieczenia i stanowiące jej integralną część „Ogólne warunki ubezpieczenia (...)” nie wykluczały wprost uwzględnienia stawek za prace naprawcze stosowanych przez zakłady naprawcze współpracujące z pozwaną, jednakże postanowienia „Ogólnych warunków ubezpieczenia (...)” w tym zakresie z uwagi na ich nieprecyzyjność w sposobie ustalaniu stawki za prace naprawcze nie znajdowały ostatecznie w niniejszej sprawie zastosowania (o czym szerzej poniżej). Wobec zaś braku rzetelnego i jednoznacznego wskazania w umowie sposobu obliczenia stawki za prace naprawcze pojęcie tejże stawki należało wyjaśniać w kontekście stawek stosowanych na rynku lokalnym (tak Sąd Okręgowy w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z dnia 04 grudnia 2017 roku, sygn. akt VII Ga 484/17).

W ocenie Sądu stawki takie, tj. stawki, jakie zakłady naprawcze stosowały w ramach współpracy z ubezpieczycielem, nie mają charakteru rynkowego i nie powinny zostać uwzględnione, miernikiem faktycznego poziomu cen usług na rynku lokalnym są bowiem ceny wolnorynkowe określone popytem i podażą, a nie przypadki odstępstw od nich, wobec czego stawki stosowane za prace naprawcze w rozliczeniach z ubezpieczycielem w ramach zawartych z ubezpieczycielem umów o współpracy nie mogą być uznane za reprezentatywne i miarodajne. Poszkodowanemu przysługuje prawo wyboru warsztatu naprawczego, któremu powierzy dokonanie naprawy uszkodzonego pojazdu i w uprawnieniu tym nie może być też ograniczany w szczególności poprzez narzucanie mu przez ubezpieczyciela dokonywania naprawy w tych zakładach naprawczych, z którymi ubezpieczyciel ma podpisane umowy o współpracy, dzięki czemu zakład ten stosuje niższe stawki, a co przekłada się na wysokość ustalonego odszkodowania i co miałoby rodzić negatywne konsekwencje dla poszkodowanego w przypadku nieskorzystania z oferty ubezpieczyciela (w postaci zaniżonego odszkodowania). Obniżone stawki za roboczogodzinę prac naprawczych wynikające z umów zawartych z ubezpieczycielem i obowiązujące wyłącznie w rozliczeniach z tymże nie mają więc charakteru rynkowego i nie powinny zostać uwzględnione, miernikiem faktycznego poziomu cen usług na rynku lokalnym są bowiem jak już wskazano powyżej – ceny wolnorynkowe, a nie przypadki odstępstw od nich w postaci np. rabatów uwarunkowanych dodatkowymi czynnikami.

Na powyższą decyzję procesową Sądu żadna ze stron nie złożyła zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe Sąd w całości oparł się na opinii biegłego sądowego podzielając słuszność założeń i wniosków i nie znajdując jakichkolwiek podstaw do zdezawuowania wartości tejże opinii i jej mocy dowodowej.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 947,10 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 19 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem pozostałej części należnego mu odszkodowania w związku z uszkodzeniem pojazdu marki R. model T. o numerze rejestracyjnym (...), a które zostało przez pozwanego obniżone z uwagi na zweryfikowanie stawki za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych z kwoty 280 złotych netto do kwoty 170 złotych netto.

W niniejszej sprawie bezsporny między stronami był fakt zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę, zawarcie umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco i co do zasady – fakt umownej odpowiedzialności pozwanego oraz legitymacja procesowa powoda i wartość odszkodowania w kwocie brutto. Istota sporu sprowadzała się natomiast do ustalenia wysokości należnego od pozwanego odszkodowania z umowy ubezpieczenia autocasco wobec zweryfikowania przez pozwanego zastosowanych przez poprzednika prawnego powoda stawek za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych.

Zgodnie z treścią art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, przy czym przy ubezpieczeniu majątkowym, a takim jest ubezpieczenie autocasco, sprowadza się to do zapłaty określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

Sposób ustalania wysokości świadczenia oraz wypłaty odszkodowania uregulowany był w „Ogólnych warunkach ubezpieczenia (...)”, które stanowiły podstawę wzajemnych praw i obowiązków stron umowy, tj. poszkodowanego oraz pozwanego.

Zgodnie z § 15 ust. 3 „Ogólnych warunków ubezpieczenia (...)” wycena kosztów naprawy sporządzana przez ubezpieczyciela lub na jego zlecenie według cen brutt (z vat) wykonywana jest na podstawie indywidualnej oceny uszkodzeń pojazdu związanych z przedmiotowym zdarzeniem, z wykorzystaniem do tego celu informacji na temat realnych kosztów naprawy uzyskanych poprzez analizę aktualnej sytuacji rynkowej, której podstawą jest m. in. koszt robocizny ustalony w oparciu o: a) naprawcze normy czasowe określone przez producenta pojazdu i ujęte w systemie A., E. lub D., b) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę ustaloną przez ubezpieczyciela na podstawie stawek stosowanych przez warsztaty spoza ASO z terenu województwa, względem którego dokonano taryfikacji składki. Stosownie natomiast do § 15 ust. 4 „Ogólnych warunków ubezpieczenia (...))” w razie udokumentowania fakturami vat poniesionych kosztów naprawy wyższych niż przyjęte w sporządzonej przez ubezpieczyciela wycenie, ubezpieczyciel uzupełni kwotę odszkodowania do poziomu wynikającego z tych faktur, nie więcej jednak niż do poziomu m. in. kosztów robocizny ustalonych na podstawie stawki za 1 roboczogodzinę ustaloną w oparciu o średnie stawki stosowane przez autoryzowane stacje obsługi (ASO) z terenu województwa, względem którego dokonano taryfikacji składki, gdy w umowie zostało zniesione procentowe pomniejszenie wartości części. W przypadku braku możliwości ustalenia stawki średniej dopuszcza się przyjęcie stawki za 1 roboczogodzinę stosowanej indywidualnie przez wykonawcę naprawy, o ile nie przekracza ona 120% stawki za roboczogodzinę stosowanej przez dany warsztat przy naprawach gwarancyjnych.

W niniejszej sprawie poprzednik prawny powoda – Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. dokonał naprawy uszkodzonego pojazdu marki R. model T. o numerze rejestracyjnym (...) przy zastosowaniu stawek za roboczogodzinę usług blacharsko – mechanicznych i lakierniczych w kwocie odpowiednio 280/280 złotych netto. Pozwany zaś ustalił należne odszkodowanie uwzględniając stawki za roboczogodziny tych prac – ostatecznie – w kwocie 170/170 złotych netto.

Mając na względzie powyższe, konieczne zatem stało się rozstrzygnięcie, czy w związku z zapisami zawartymi w „Ogólnych warunkach ubezpieczenia (...)”, pozwany ma prawo weryfikować wysokość stawek za roboczogodziny prac blacharsko – mechanicznych oraz lakierniczych, odmawiając zapłaty odszkodowania w pełnej wysokości.

Jak wynikało z powyżej powołanych postanowień § 15 ust. 4 „Ogólnych warunków ubezpieczenia (...)”, który znajdował zastosowanie w niniejszej sprawie w związku z udokumentowaniem przez poszkodowaną za pomocą faktury poniesionych kosztów naprawy, odszkodowanie było kalkulowane m. in. jako stawka za 1 roboczogodzinę ustaloną w oparciu o średnie stawki stosowane przez autoryzowane stacje obsługi (ASO) z terenu województwa, względem którego dokonano taryfikacji składki, gdy w umowie zostało zniesione procentowe pomniejszenie wartości części (tak, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie).

W pierwszym rzędzie wskazać należy, że ustalając idealną średnią wysokość stawek stosowanych w warsztatach naprawczych należałoby posłużyć się określoną metodologią, od której założeń uzależniony byłby wynik końcowy, tj. wyliczenie wysokości takiej idealnej stawki. W przypadku umów ubezpieczenia majątkowego autocasco o sposobie kalkulacji odszkodowania ubezpieczeniowego, a więc między innymi o sposobie ustalania stawki za roboczogodzinę kształtującej koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed wypadku – w pierwszej kolejności przesądzać winny postanowienia umowne zawarte w tym przypadku w § 15 „Ogólnych warunków ubezpieczenia (...)”. Wskazać jednakże należy, iż zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Jak wynika z definicji kodeksowej zobowiązanie ubezpieczyciela dotyczy spełnienia określonego świadczenia. Zwrot ten oznacza, iż treść umowy powinna określać co najmniej sposób ustalenia świadczenia odszkodowawczego w taki sposób, ażeby w chwili zajścia wypadku objętego ubezpieczeniem możliwe było obiektywne zweryfikowanie wysokości odszkodowania bez odwoływania się do swobodnego uznania jednej ze stron, a w szczególności swobodnego uznania strony zobowiązanej do świadczenia.

W przedmiotowej sprawie postanowienia ogólnych warunków umów nie spełniają wskazanego wyżej kryterium. Ogólnikowo sformułowane postanowienia zawarte w § 15 ust. 4 „Ogólnych warunków ubezpieczenia (...)” mówiące o ustalaniu kosztu robocizny w oparciu o „średnie stawki stosowane przez autoryzowane stacje obsługi (ASO) z terenu województwa, względem którego dokonano taryfikacji składki, gdy w umowie zostało zniesione procentowe pomniejszenie wartości części” nie dają żadnej podstawy do wskazania sposobu obliczania takiej stawki, który dałby się ująć w ramy obiektywnie weryfikowalnej metodologii ustalania stawki za roboczogodzinę będącej podstawą kalkulacji odszkodowania, nie wskazując np. ani rodzaju średniej (a jest ich kilkanaście i nie musi być to średnia arytmetyczna) ani liczby zakładów naprawczych, którą należy wziąć pod uwagę w wyliczeniach, przy czym oczywistym jest, że uwzględnienie wszystkich zakładów naprawczych danej kategorii nie zawsze będzie możliwe. Takie nieprecyzyjne zapisy nie mogą być zatem podstawą do jednostronnych i arbitralnych ustaleń pozwanego zmierzających do wyliczenia odszkodowania ubezpieczeniowego. Takie ich rozumienie powodowałoby bowiem, że de facto od woli strony stosunku zobowiązaniowego – w tym przypadku wyłącznie ubezpieczyciela, zależałaby wysokość umówionego świadczenia, w tym przypadku – odszkodowania. Jest zaś oczywistym, że taka interpretacja byłaby sprzeczna zarówno z treścią art. 807 § 1 k.c. w zw. z art. 805 k.c., jak i z treścią art. 353 ^{( 1)} k.c. jako sprzeczna z właściwością (naturą) stosunku zobowiązaniowego, co powodowałoby nieważność takiego postanowienia na podstawie art. 58 k.c.

Jak wyżej zaznaczono nie ulega wątpliwości, iż strony dobrowolnego ubezpieczenia majątkowego mogą ustalić umownie sposób kalkulacji świadczenia odszkodowawczego, które – zgodnie z takimi ustaleniami – może nie pokrywać całości uszczerbku majątkowego ubezpieczonego. Uzgodnienie stawki za roboczogodzinę także jest poddane woli stron. Jednakże dopóki ubezpieczyciel jako profesjonalny podmiot nie określi takiego sposobu na tyle precyzyjnie, że możliwa będzie jednoznaczna weryfikacja takiej stawki w oparciu o obiektywne kryteria, postanowienia umów ubezpieczeniowych nie mogą być w tym zakresie interpretowane na niekorzyść ubezpieczonego. Podgląd ten jest powszechnie akceptowany w orzecznictwie (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 lutego 1996 roku, sygn. akt I ACr 37/96, czy Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 09 lipca 1997 roku, sygn. akt I ACa 181/97). W przedmiotowej sprawie – ze względu na zastosowanie wzorca umownego oraz ze względu na brak inicjatywy dowodowej stron – w ograniczonym zakresie możliwe było badanie zgodnego zamiaru stron w odniesieniu do sposobu ustalania stawki za roboczogodzinę prac warsztatowych. Z tego względu Sąd w tej kwestii oparł się raczej na celu umowy, którym jest niewątpliwie uzyskanie przez ubezpieczonego wyrównania uszczerbku majątkowego powstałego w wyniku zajścia wypadku objętego umową ubezpieczeniową, a dla ubezpieczyciela uzyskanie składki.

Jeżeli zatem ubezpieczony – zgodnie z procedurami przewidzianymi w ogólnych warunkach ubezpieczenia – dokonał naprawy ubezpieczonego pojazdu korzystając z usług warsztatu naprawczego funkcjonującego na lokalnym rynku, to o wysokości odszkodowania powinna przesądzać stawka stosowana przez ten warsztat, jeżeli mieści się ona w przedziale cen rynkowych na danym obszarze, w tym ustalonym zgodnie z umową. Taki pogląd podyktowany jest nie tylko przywołanymi wyżej argumentami, ale także faktem, iż w przypadku stawek za roboczogodzinę na rynku danych usług istnieje ich pewien przedział i niemożliwym jest arbitralne ustalenie jednej uśrednionej stawki. W obecnej sytuacji rynkowej opartej na wolności prowadzenia działalności gospodarczej wysokość tak ustalonej stawki byłaby zawsze uzależniona od metodologii przyjętej do jej wyznaczenia i dopóki metodologia taka nie znajdowałaby podstaw w postanowieniach umownych lub powszechnie obowiązujących przepisach prawa, jej stosowanie zawsze należałoby ocenić jako dowolne.

Weryfikując zasadność żądania powoda należało zatem ustalić in concreto, czy żądana przez wykonującego naprawę poprzednika prawnego powoda stawka mieści się w przedziale cen stosowanych na lokalnym rynku rozumianym – zgodnie z umową jako obszar województwa. Wobec bowiem braku rzetelnego i jednoznacznego wskazania w umowie sposobu obliczenia stawki za prace naprawcze pojęcie tejże stawki należało wyjaśnić w kontekście stawek stosowanych na rynku lokalnym (tak Sąd Okręgowy w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z dnia 04 grudnia 2017 roku, sygn. akt VII Ga 484/17).

Jak wynikało z opinii biegłego sądowego P. C. stawki stosowane w okresie likwidacji szkody przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów na terenie województwa (...) zawierały się w przedziale od 155 do 352 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i prac lakierniczych dla pojazdów marek popularnych oraz od 185 złotych do 483 złotych netto za godzinę tychże prac dla pojazdów marek premium, przy czym nie budzi wątpliwości, że do tych ostatnich nie należał uszkodzony pojazd marki R.. W ocenie Sądu w tych okolicznościach uznać należało, że miarodajne jest przyjęcie stawek stosowanych (ale nie średnich – brak bowiem w umowie, jak już wskazano powyżej, precyzyjnego określenia owej średniej, w tym w szczególności, że ma to być średnia arytmetyczna, czy liczby podmiotów uwzględnionych w wyliczaniu owej średniej) na terenie województwa (...) przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów marek popularnych, w tym pojazdów marki R., skoro pojazd tej właśnie marki został uszkodzony. Jak zaś wynikało z opinii biegłego sądowego, na terenie województwa (...) była w tym okresie także inna, oprócz poprzednika prawnego powoda, autoryzowana stacja obsługi pojazdów marki R., przy czym stosowała ona stawki w kwocie 180 złotych netto za prace blacharsko – mechaniczne i lakiernicze. Sąd miał przy tym na uwadze również i okoliczność, że poszkodowany ma prawo wyboru warsztatu naprawiającego uszkodzony pojazd i w tym uprawnieniu nie może być ograniczany, niemniej jednak skoro autoryzowana stacja naprawy pojazdów marki R., a pojazd tej marki uległ uszkodzeniu, stosowała stawki niższe niż stawki uwzględnione przez poprzednika prawnego powoda, nie było podstaw do ich (stawek powoda) przyjęcia przy określaniu wysokości należnego odszkodowania. Jednocześnie zaś powód nie wykazał, że istniały jakieś szczególne względy po stronie poszkodowanego uzasadniające powierzenie naprawy pojazdu poprzednikowi prawnemu powoda, poszkodowana niekategorycznie bowiem zeznała, że „naprawa była robiona w Z., bo my chyba zawsze je tam robimy”, choć jednocześnie wskazała, że się tym nie zajmuje, nadto świadek nie wykluczyła przy tym, że gdyby cena za naprawę była niższa w innym autoryzowanym zakładzie naprawczym poza T., to zdecydowałaby się na taką naprawę, nie robiła jednakże rozeznania cen. A więc skoro na tym samym terenie (województwo (...)) znajdował się inny autoryzowany serwis naprawy pojazdów marki R. i to stosujący niższe stawki niż poprzednik prawny powoda, nie było żadnych podstaw w zaistniałych okolicznościach do przyjęcia tychże wyższych stawek.

W tej sytuacji uwzględnić należało w kosztach naprawy przedmiotowego pojazdu stawki w kwocie 180 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i w kwocie 180 złotych netto za godzinę prac lakierniczych, albowiem stawki w takiej wysokości były stosowane na terenie województwa (...) przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów, w tym pojazdów marki R..

Mając na względzie powyższe w kosztach za naprawę spornego pojazdu zasadne było zatem uwzględnienie: kosztów części zamiennych w kwocie 4 151,34 złotych netto (zgodnie z fakturą, niesporne), kosztów materiału lakierniczego w kwocie 720,82 złotych netto (zgodnie z fakturą, niesporne), normaliów w kwocie 83,03 złotych netto (zgodnie z fakturą, niesporne) oraz kosztów robocizny i robocizny lakierniczej w kwocie 1 260 złotych (niesporne 7 rbg x 180 złotych netto), a zatem łącznie kwoty 6 215,19 złotych netto, którą należało powiększyć o 100% podatku vat (czyli o kwotę 1 429,49 złotych).

Pozwany zobowiązany był więc do wypłacenia powodowi jako następcy prawnemu poszkodowanego odszkodowania w kwocie 7 644,68 złotych (6 215,19 złotych + 1 429,49 złotych). Z powyższego tytułu pozwany zapłacił powodowi zaś dotychczas łącznie kwotę 7 558,58 złotych (3 870,24 złotych oraz 3 688,34 złotych), co prowadziło do wniosku, że żądanie powoda zasługuje na uwzględnienie w zakresie kwoty 86,10 złotych (7 644,68 złotych – 7 558,58 złotych).

Uwzględniając powyższe Sąd na podstawie przywołanych wyżej zapisów § 15 ust. 4 „Ogólnych warunków ubezpieczenia autocasco standard ( (...))” w zw. z art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 58 k.c. oraz art. 805 § k.c. w zw. z art. 481 k.c. w punkcie pierwszym wyroku zasadził od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 86,10 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 19 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty.

Uznając zaś dalej idące żądanie pozwu za niezasadne z przyczyn wskazanych powyżej, Sąd oddalił je w punkcie drugim wyroku na podstawie wymienionych wyżej regulacji w zw. z art. 6 k.c. stosowanych a contrario.

O kosztach procesu Sąd orzekł jak w punkcie trzecim wyroku zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów określoną w art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c.

W niniejszej sprawie powód wygrał sprawę w 9,09%, a pozwany w 90,91%.

Koszty poniesione przez powoda wyniosły kwotę 387 złotych (opłata sądowa od pozwu – 100 złotych, koszty zastępstwa procesowego – 270 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych).

Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły kwotę 1 058,23 złotych (koszty zastępstwa procesowego – 270 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych oraz wykorzystana zaliczka na poczet opinii biegłego sądowego – 771,23 złotych).

Powodowi zatem należy się zwrot kosztów procesu w kwocie 35,18 złotych (9,09% z kwoty 387 złotych), zaś pozwanemu – w kwocie 961,93 złotych (90,91% z kwoty 1 058,23 złotych).

Po skompensowaniu obu powyższych kwot powód winien zwrócić pozwanemu kwotę 926,75 złotych, którą Sąd zasądził na jego rzecz w punkcie trzecim wyroku (wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty).

Na marginesie wskazać nadto należy, że zarządzeniem z dnia 17 maja 2024 roku zarządzono zwrócenie pozwanemu (po uprawomocnieniu się wyroku) niewykorzystanej części zaliczki w kwocie 1 028,77 złotych.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 29 maja 2024 roku