Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

31 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 31 lipca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

sprawy z odwołania A. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z 4 lipca 2023 r., znak (...)

o wysokość podstawy wymiaru składek

z udziałem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że podstawa wymiaru składek A. G. jako pracownika płatnika składek (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w okresie od 2 września 2022 r. wynosi 12 000 zł (dwanaście tysięcy złotych);

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz A. G. 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) z odsetkami w wysokości ustawowej od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

VII U 1337/23

UZASADNIENIE

A. G. wniosła odwołanie co do części decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. nr (...) z 4 lipca 2023 r., znak (...)- (...), RWA: (...) - (...), tj. w zakresie punktu drugiego sentencji decyzji poprzez określenie podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) A. G. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z płatnikiem składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na poziomie 6010 zł brutto w przeliczeniu na jeden miesiąc.

Odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 41 ust. 12 i ust. 13 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z: art. 58 k.c. przez zakwestionowanie wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, należnego ubezpieczonej z tytułu umowy o pracę, pomimo że umowa ta nie była sprzeczna z prawem, nie zmierzała do obejścia prawa i nie była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego oraz nie została zawarta dla pozoru, podczas gdy wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek może być zakwestionowana przez organ rentowy w wypadku, gdy umowa o pracę jest sprzeczna z prawem, zmierza do obejścia prawa, jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego albo została zawarta dla pozoru;

2.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy, tj. art. 107 § 1 k.p.a. w związku z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez brak powołania w sentencji zaskarżonej decyzji podstawy prawnej zakwestionowania wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, należnego ubezpieczonej z tytułu zatrudnienia, pomimo że w decyzji tej należało powołać podstawę zakwestionowania wysokości tego wynagrodzenia, jak również poprzez brak pouczenia, czy i w jakim rybie służy od niej odwołanie, mimo że organ rentowy obowiązany był takie pouczenie w decyzji zamieścić;

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 18, art. 19 i art. 20 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez określenie miesięcznej podstawy wymiaru składek niezgodnie z powyższymi przepisami;

4.  błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść decyzji poprzez brak wskazania w podstawie i uzasadnieniu decyzji na konkretne dowody, które miałyby świadczyć o celowym zawyżeniu wysokości wynagrodzenia, co prowadzi do uzasadnionego wniosku, że ustalenia organu są dowolne, oparte jedynie na domysłach, niemających faktycznego poparcia w zebranym obszernym materiale dowodowym i pozostają w sprzeczności z całością zgromadzonej dokumentacji;

5.  naruszenie art. 22 Konstytucji RP w zw. z art. 87 i art. 8 Konstytucji RP poprzez naruszenie zasady ograniczenia działalności gospodarczej (dopuszczalność ograniczeń tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes państwa).

W związku z powyższym odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w zakresie punktu drugiego poprzez prawidłowe określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne ubezpieczonej, tj. w kwocie 12 000 zł brutto miesięcznie, ewentualnie o uchylenie decyzji w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziałowi w W..

W uzasadnieniu odwołująca wskazała, że organ rentowy kwestionując podstawę wymiaru składek, powinien był uzasadnić, dlaczego przyjął podstawę w takiej wysokości, nie zaś w wysokości wskazanej przez płatnika składek, a wynikającej z umowy o pracę oraz złożonych dokumentów rozliczeniowych. Następnie odwołująca wskazała, że organ rentowy nie zakwestionował żadnych okoliczności dotyczących indywidualnie ubezpieczonej ( odwołanie – k. 3-8 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że nie kwestionuje świadczenia pracy przez odwołującą, a jedynie wysokość wynagrodzenia. W ocenie organu zawarta przez strony umowa o pracę jest nieważna jedynie w zakresie wysokości wynagrodzenia ponad kwotę 6010 zł w przeliczeniu na miesiąc ( odpowiedź na odwołanie – k. 11-13 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca A. G. 1 września 2022 r. zawarła z M. J., reprezentującym (...)&(...) (...) M. M., (...) sp. z o.o. umowę o pracę na czas nieokreślony od 1 września 2022 r. na stanowisku asystenta kierownika budowy z wynagrodzeniem zasadniczym 12 000 zł miesięcznie. Zakres obowiązków A. G. obejmował:

1.  bezpośredni nadzór na budowie nad ekipami podwykonawców i brygad pracowników fizycznych;

2.  ustalenia terminów i harmonogramów rozpoczęcia prac poszczególnych podwykonawców;

3.  nadzorowanie nad jakością i terminowością wykonywanych robót przez poszczególnych podwykonawców;

4.  kontrolę jakości prowadzonych robót;

5.  planowanie z wyprzedzeniem prac jakie są do wykonania ;

6.  kontrolę przestrzegania przepisów BHP i ppoż.;

7.  analizę dokumentacji technicznej;

8.  pomoc przy prowadzeniu dokumentacji budowlanej;

9.  nadzór nad przygotowaniem dokumentacji powykonawczej i odbiorowej;

10.  zamawianie i dostarczanie towaru na plac budowy;

11.  odbiór i sprawdzenie dostaw;

12.  przygotowanie oferty sprzedażowej inwestycji;

13.  przyjmowanie potencjalnych klientów nieruchomości;

14.  pracę w terenie na placu budowy.

Przed podjęciem pracy A. G. uzyskała 25 sierpnia 2022 r. orzeczenie lekarskie o numerze 28/08/2022 r. potwierdzające zdolność do pracy A. G. na stanowisku asystenta kierownika budowy w związku z zawartą umową z 1 września 2022 r.

Odwołująca comiesięcznie otrzymywała od spółki wynagrodzenie w kwocie 9422,87 zł netto na swoje konto bankowe.

/ umowa o pracę i zakres obowiązków pracownika z 01.09.2022 r. - k. 77-81 a.s., orzeczenie lekarskie z 25.08.2022 r. – k. 73 a.s., zeznania świadków P. Ł., H. S., M. C., R. L., T. G., E. K. – protokół rozprawy z 18.12.2023 r. – k. 51-58 a.s., zeznania stron - protokół rozprawy z 18.12.2023 r. – k. 59-62 a.s., wydruki transakcji na koncie bankowym – k. 26-31, 44-49 akt ZUS/

9 marca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił A. G. oraz (...)&(...) (...) M. M., (...) sp. z o.o. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie ustalenia prawidłowości zgłoszenia A. G. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i podstaw wymiaru składek na te ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z płatnikiem składek (...) (...) (...) (...) M. M., (...) sp. z o.o. ( zawiadomienia z 09.03.2023 r. – k. 1-5 akt ZUS).

Pismem z 17 marca 2023 r. A. G. złożyła wyjaśnienia w sprawie wszczętej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. ( pismo – k. 8 akt ZUS).

Pismem z 20 marca 2023 r. M. J. w imieniu (...) (...) (...) (...) M. M., (...) sp. z o.o. złożył wyjaśnienia w sprawie wszczętej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. ( pismo – k. 33 akt ZUS).

28 marca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił A. G. oraz (...)&(...) (...) M. M., (...) sp. z o.o. o zakończeniu postępowania ( zawiadomienie z 28.03.2023 r. – k. 51 akt ZUS).

Decyzją z 17 kwietnia 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. stwierdził, że A. G. jako pracownik u płatnika składek (...)&(...) (...) M. M., (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 2.09.2022 r. ( decyzja z 17.04.2023r. – k. 55-57v. akt ZUS).

Decyzją z 19 maja 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. uchylił w całości decyzję z 17 kwietnia 2023 r., w celu dalszego prowadzenia postępowania dowodowego ( decyzja z 19.05.2023r. – k. 60-60v. akt ZUS).

Pismami z 22 maja 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wezwał H. S. i E. K. w charakterze świadków do złożenia w terminie 3 dni pisemnych wyjaśnień poprzez udzielenie odpowiedzi na zadane pytania ( pisma z 22.05.2023 r. – k. 64-66v. akt ZUS).

Pismami z 24 maja 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wezwał P. Ł., M. C. i R. L. do stawienia się 7 czerwca 2023 r. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Inspektoracie w W., w celu złożenia wyjaśnień ( wezwania z 24.05.2023 r. – k. 72-76 akt ZUS).

7 czerwca 2023 roku w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zostali przesłuchani przez pracownika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych M. D. w charakterze świadków R. L., M. C. i P. Ł. ( protokoły przesłuchań z 07.06.2023 r. – k. 84-92 akt ZUS).

14 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił A. G. oraz (...)&(...) (...) M. M., (...) sp. z o.o. o zakończeniu postępowania ( zawiadomienie z 14.06.2023 r. – k. 93 akt ZUS).

Decyzją z 4 lipca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. stwierdził w pkt 1., że A. G. jako osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...)&(...) (...) M. M., (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 2.09.2022 r., natomiast w pkt 2., że podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) wynosi miesięcznie kwotę 6010 zł brutto w przeliczeniu na okres miesiąca. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w jego ocenie wynagrodzenie zawarte w umowie o pracę zostało przyjęte przez strony tej umowy wyłącznie w celu uzyskania wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego ( decyzja z 4.07.2023 r. – k. 99-101 akt ZUS).

A. G. odwołała się od ww. decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. inicjując niniejsze postępowanie ( odwołanie – k. 3-8 a.s.).

Postanowieniem z 18 grudnia 2023 r., wydanym podczas rozprawy, sąd postanowił dopuścić dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości przedsiębiorstw na okoliczność ustalenia czy płatnik składek posiadał możliwość poniesienia kosztów zatrudnienia odwołującej się od września 2022 r. z wynagrodzeniem 12 000 zł ( postanowienie – k. 62 a.s.).

W opinii z 29 marca 2024 roku biegła sądowa w zakresie rachunkowości i finansów przedsiębiorstw (...), w oparciu o materiał dowodowy zebrany w aktach sprawy, oceniła że spółka (...) miała możliwości ekonomiczne do zatrudnienia A. G. z wynagrodzeniem 12 000 zł brutto od 1 sierpnia 2022 r.

Biegła wskazała, że analiza dowiodła, że przedsiębiorstwo wykazało w 2022 r. dodatni Kapitał Obrotowy Netto, co oznacza sytuację, że firma była w stanie sfinansować bez zaciągania dodatkowych zobowiązań kredytowych wydatki do kwoty 2 812 219,15 zł. Analiza sprawozdania finansowego za rok 2022 wskazuje, że firma posiada zamrożone środki pieniężne w zapasach towarów w kwocie 2 868 554,24 zł i należnościach w kwocie 281 538,24 zł. Środki pieniężne, którymi dysponowała spółka wynosiły 527 058,06 zł. Następnie biegła wskazała, że wynagrodzenia pracowników za rok 2022 wykazane w rachunku zysków i strat wynoszą 86 842,08 zł, w tym wynagrodzenia A. G. 36 000 zł. Spółka dysponowała środkami pieniężnymi w wysokości 527 058,06 zł, które były 6-krotnie wyższe niż wartość wynagrodzeń ogółem i 14-krotnie wyższe niż wynagrodzenia A. G. w roku 2022. W opinii biegłej spółka posiadała możliwość zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem 12 000 zł miesięcznie ( opinia biegłej sądowej z zakresu rachunkowości i finansów przedsiębiorstw (...), k. 82-90 a.s.).

Strony nie wniosły zastrzeżeń do opinii biegłego sądowego.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych dokumentów, które zostały ocenione jako wiarygodne. Strony nie zgłaszały zastrzeżeń do ich formy i treści, a sąd także nie znalazł podstaw do tego, by je kwestionować. Sąd oparł się również na opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości i finansów przedsiębiorstw (...). Opinia ta została oceniona przez sąd jako rzetelna, gdyż treść tej opinii jest jasna i logiczna, a także wyczerpująco i przekonująco uzasadniona. Nadto strony nie wniosły zastrzeżeń do opinii. Z tych też względów opinia ta nie budziła wątpliwości i zastrzeżeń. Sąd przyjął zatem tę opinię jako podstawę dokonanych ustaleń faktycznych, uznając, że brak jest podstaw do jej negowania.

Podstawą ustaleń faktycznych były również zeznania świadków: P. Ł., H. S., M. C., R. L., T. G., E. K. oraz przedstawicieli spółki (...) a także ubezpieczonej A. G., które ze względu na to, że były spójne, logiczne i miały odzwierciedlenie w przedłożonych dokumentach, to zostały ocenione jako wiarygodne. Odwołująca, przedstawiciele spółki oraz świadkowie w sposób zgodny opisali okoliczności dotyczące charakteru wykonywanej przez odwołującą pracy oraz powierzonego jej zakresu obowiązków w ramach umowy o pracę. Świadkowie potwierdzili również, że ubezpieczona w trakcie choroby przedstawiciela spółki (...) przejęła jego obowiązki. Z tego też względu, Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych powodów, aby kwestionować ich wiarygodność w jakiejkolwiek części.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie było uzasadnione.

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się na kwestii wysokości wynagrodzenia A. G., jakie przysługiwało jej z tytułu zatrudnienia w spółce (...) sp. z o.o. w W.. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 423, dalej: u.s.u.s.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9 osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Osoby będące pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 1 u.s.u.s.), z kolei osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1 u.s.u.s.). Jak wynika natomiast z art. 18 ust. 1 u.s.u.s., podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z zastrzeżeniem ust. 2. Zgodnie zaś art. 20 ust. 1 u.s.u.s., że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Organ rentowy zakwestionował przewidziane w umowie o pracę wynagrodzenie odwołującej jako podstawę wymiaru składek, twierdząc, że ustalenie przez strony wynagrodzenia w kwocie 12 000 zł miało prowadzić do uzyskania przez odwołującą wyższych świadczeń przysługujących z tytułu zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Dokonując wskazanego zabiegu organ rentowy skorzystał z prawa kontrolowania wysokości wynagrodzenia w zakresie zgodności z prawem i zasadami współżycia społecznego. Przedmiotem takiej kontroli może być prawidłowość i rzetelność obliczenia, potrącenia i płacenia składek. Zakład ma przy tym prawo badać zarówno tytuł zawarcia umowy, jak i ważność jej poszczególnych postanowień. Nie jest ograniczony do kwestionowania faktu wypłacenia wynagrodzenia we wskazanej kwocie, lecz może też ustalić stosunek ubezpieczenia społecznego na ściśle określonych warunkach. Potwierdził to wyraźnie Sąd Najwyższy w uchwale z 27 kwietnia 2005 r. (II UZP 2/05), w której stwierdził, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. W ramach art. 41 ust. 12 i 13 u.s.u.s. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zakwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art. 58 k.c.). Nadmierne podwyższenie wynagrodzenia pracownika w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych może być bowiem ocenione jako dokonane z zamiarem nadużycia prawa do świadczeń. Wynika to z tego, że nadmiernemu uprzywilejowaniu płacowemu pracownika, które w prawie pracy mieściłoby się w ramach art. 353 ^{( 1)} k.c., w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, można przypisać – w okolicznościach konkretnego wypadku – zamiar nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia albowiem alimentacyjny charakter tych świadczeń oraz zasada solidaryzmu wymagają, żeby płaca – stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki – nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 28.03.2018 r., III AUa 963/17; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 20.09.2012 r., III AUa 420/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 16.10.2013 r., III AUa 294/13). W związku z powyższym, ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne może być w konkretnych okolicznościach uznane za nieważne z mocy art. 58 § 3 k.c. w związku z art. 300 k.p. jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego.

W konsekwencji nieważnością mogą być dotknięte jedynie uzgodnienia stron umowy dotyczące wynagrodzenia za pracę, przy zachowaniu ważności pozostałych postanowień umownych, ponieważ zgodnie z art. 58 § 3 k.c., jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (por. wyroki Sądu Najwyższego z 4.08.2005 r., II UK 16/05; z 9.08.2005 r., III UK 89/05; z 6.02.2006 r., III UK 156/05; z 5.06.2009 r., I UK 19/09).

Nie budzi wątpliwości, że w prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania postanowień, jednocześnie zaznaczenia wymaga, że wolność kontraktowa jest możliwa do realizacji w takim zakresie, w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Jakkolwiek z punktu widzenia art. 18 § 1 k.p., umówienie się o wyższe od najniższego wynagrodzenia jest dopuszczalne, gdyż semiimperatywne normy prawa pracy swobodę tę ograniczają tylko co do minimum świadczeń należnych pracownikowi w ramach stosunku pracy, to należy pamiętać, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. Sam cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, ale nie może to oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań oraz korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawarciu umowy o pracę na krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia i ustalenia wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania świadczeń obliczonych od tej podstawy. Taka umowa o pracę jest nieważna w części ustalającej wygórowane, nieusprawiedliwione rzeczywistymi warunkami świadczenia pracy wynagrodzenie jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27.04.2005 r., II UZP 2/05; wyroki Sądu Najwyższego z 18.10.2005 r., II UK 43/05, z 12.02.2009 r., III UK 70/08). Zgodnie bowiem z art. 78 k.p. wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość pracy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że do oceny ekwiwalentności wynagrodzenia należy stosować wzorzec, który w najbardziej obiektywny sposób pozwoli ustalić poziom wynagrodzenia za pracę o zbliżonym lub takim samym charakterze, który będzie uwzględniał również warunki obrotu i życia społecznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 23.01.2014 r. I UK 302/13). Ocena godziwości wynagrodzenia wymaga uwzględnienia każdego konkretnego przypadku, a zwłaszcza rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy oraz wymaganych kwalifikacji (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26.11.1996 r., U 6/96, wyrok Sądu Najwyższego z 16.12.1999 r. I PKN 456/99).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w celu weryfikacji prawidłowości skarżonej decyzji. Wynikiem powyższego było stwierdzenie braku podstaw do obniżenia podstawy wymiaru składek ubezpieczonej A. G., jaka wynikała z umowy o pracę zawartej 1 września 2022 r. Sąd nie podzielił stanowiska organu rentowego w zakresie uznania, że podstawa wymiaru składek ubezpieczonej została ustalona w celu umożliwienia uzyskania wyższych świadczeń. Na tle cytowanego wyżej orzecznictwa należy zaznaczyć, że samo ustalenie przez strony wysokiego wynagrodzenia nie przesądza o naruszeniu zasad współżycia społecznego. Za takim stwierdzeniem nie przemawia również okoliczność zawarcia przez ubezpieczoną umowy o pracę w czasie ciąży lub niedługo przed ciążą. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem samo zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego bądź też podwyższenie świadczeń związanych z nadchodzącym macierzyństwem i potencjalnym okresem niezdolności do pracy, nie jest naganne ani tym bardziej sprzeczne z prawem; przeciwnie, jest to postępowanie rozsądne i uzasadnione zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6.02.2006 r., III UK 156/05). Z dokonanych w sprawie ustaleń wynika, że odwołująca 1 września 2022 r. zawarła z M. J. umowę o pracę i tego samego dnia rozpoczęła jej wykonywanie (czego nie kwestionował organ rentowy).

W ocenie sądu, wynagrodzenie A. G. odpowiadało zasadom wynagradzania w firmie płatnika. Należy mieć na względzie przede wszystkim specyfikę branży i wysokość wynagrodzeń osób w niej zatrudnionych oraz same możliwości finansowe spółki. Sąd oparł się w tym zakresie na opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości i finansów przedsiębiorstw, która jasno wskazała, że analiza dowiodła, iż przedsiębiorstwo wykazało w 2022 r. dodatni Kapitał Obrotowy Netto, co oznacza sytuację, że firma była w stanie sfinansować bez zaciągania dodatkowych zobowiązań kredytowych wydatki do kwoty 2 812 219,15 zł. Analiza sprawozdania finansowego za rok 2022 wskazuje, że firma posiada zamrożone środki pieniężne w zapasach towarów w kwocie 2 868 554,24 zł i należnościach w kwocie 281 538,24 zł. Środki pieniężne, którymi dysponowała spółka wynosiły 527 058,06 zł. Wynagrodzenia pracowników za rok 2022 wykazane w rachunku zysków i strat wynoszą 86 842,08 zł, w tym wynagrodzenia A. G. 36 000 zł. Spółka dysponowała środkami pieniężnymi w wysokości 527 058,06 zł, które były 6-krotnie wyższe niż wartość wynagrodzeń ogółem i 14-krotnie wyższe niż wynagrodzenia A. G. w roku 2022. Zatem należy uznać, że spółka posiadała możliwość zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem 12 000 zł miesięcznie

W ocenie sądu, stawka wynagrodzenia A. G. w wysokości 12 000 zł brutto miesięcznie jest uzasadniona i usprawiedliwiona. Sąd uznał wątpliwości organu rentowego za niepotwierdzone. Wynagrodzenie, które było wypłacane przelewem na konto bankowe odwołującej faktycznie wynosiło 12 000 zł miesięcznie, zatem podstawa wymiaru składek powinna być określona zgodnie z treścią umowy o pracę.

Mając na względzie powyższe okoliczności sąd stwierdził, że stanowisko organu rentowego wyrażone w skarżonej decyzji było niezasadne. Uwzględniając całokształt okoliczności faktycznych ustalonych w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowego sąd nie znalazł podstaw do uznania wynagrodzenia A. G. przysługującego z umowy o pracę za rażąco zawyżone, a przez to ustalone z naruszeniem zasad współżycia społecznego. Wobec powyższych ustaleń sąd stwierdził, że odwołanie było zasadne, co skutkowało jego uwzględnieniem i stosowną zmianą skarżonej decyzji, o czym na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł w sentencji wyroku.

O kosztach procesu sąd orzekł w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. 2018.265), obciążając nimi organ rentowy jako przegrywający sprawę.