Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Renata Gąsior

Protokolant sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 października 2023 r. w Warszawie

sprawy A. W.

z udziałem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania A. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 29 października 2020 r. nr (...) (...) oraz z dnia 17 listopada 2020 r. nr (...) (...)

zmienia zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 29 października 2020 r. nr (...) (...) oraz z dnia 17 listopada 2020 r. nr (...) (...), w ten sposób, że stwierdza, że Pani A. W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 1 stycznia 2020 r. na podstawie umowy zlecenia zawartej z płatnikiem składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.,

zasądza, od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia, do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia Renata Gąsior

UZASADNIENIE

A. W. w dniu 5 kwietnia 2022 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 29 października 2020 r. nr (...) (...) oraz z dnia 17 listopada 2020 r. nr (...) (...). Zaskarżonej decyzji odwołująca zarzuciła naruszenie przepisów art. 138 k.p.c. i 139 k.p.c. poprzez jej niedoręczenie, a tym samym uniemożliwienie prawa do obrony.

W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołująca się wskazała, że decyzją z dnia 25 listopada 2020 r. organ rentowy orzekł o odmowie prawa do zasiłku opiekuńczego od 16 marca 2020 r. do 30 kwietnia 2020 r., zasiłku chorobowego od 4 maja 2020 r. do 3 sierpnia 2020 r. oraz zasiłku macierzyńskiego od 4 sierpnia 2020 r. do 2 sierpnia 2021 r. oraz o zobowiązaniu do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku opiekuńczego z funduszu chorobowego w kwocie 7.779,98 zł od 16 marca 2020 r. do 30 kwietnia 2020 r. wraz z odsetkami od dnia następującego po dniu doręczenia decyzji. Ubezpieczona decyzję tę zaskarżyła i sprawa zawisła przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza w W. pod sygn. akt II U 79/21. Odwołująca się podniosła, że organ rentowy oparł rozstrzygnięcie na podstawie wydanej w dniu 29 października 2020 r. decyzji nr (...) (...) oraz decyzji dnia 17 listopada 2020 r. nr (...) (...) (...), w której stwierdził, że ubezpieczona nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania umowy zlecenia w firmie (...) sp. z o.o. od dnia 1 stycznia 2020 r. A. W. wskazała, że decyzje takie nie zostały jej nigdy doręczone, bowiem zostały wysłane na nieprawidłowy adres w K. ul. (...), w sytuacji, gdy mieszka w T. przy ul. (...) i tam organ doręczył jej całą korespondencję, w tym korespondencję w sprawie VII U 79/21 toczącej się aktualnie przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie, za wyjątkiem decyzji od której składa odwołanie. Ubezpieczona dodała, że decyzje nie weszły do obrotu prawnego, a tym samym nie mogły stanowić podstawy rozstrzygnięcia decyzji z dnia 25 listopada 2020 r. (odwołanie z dnia 5 kwietnia 2022 r. – k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy wskazał, że z dokumentów będących w posiadaniu oraz danych zaewidencjonowanych w systemie informatycznych ZUS wynika, że A. W. w dniu 30 stycznia 2020 r. (znacznie po ustawowym terminie) została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a także obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umowy zlecenia zawartej do dnia 1 stycznia 2020 r., z wynagrodzeniem 7.549,36 zł brutto za miesiąc. Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, każda osoba objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych i zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. A. W. w dniu 16 marca 2020 r. była niezdolna do pracy, a od 4 sierpnia 2020 r. złożyła roszczenie o zasiłek macierzyński. Ubezpieczona w odwołaniu zarzuca organowi rentowemu nieskuteczne doręczenie decyzji, ponieważ zostały one wysłane na nieprawidłowy adres i tym samym ubezpieczona nie może zapoznać się z ich treścią i wnieść odwołania w terminie przewidzianym. W tym miejscu organ rentowy zaznaczył, że konsekwencji decyzji wyłączającej z ubezpieczeń, organ wydał decyzję o przyznaniu A. W. świadczeń zasiłkowych, która została doręczona skutecznie i od której ubezpieczona się odwołała. Organ rentowy zauważył, że do odwołania nie załączono żadnych dowodów, które mogłyby skutkować uchylenie zaskarżonych decyzji z 20 października 2020 r. oraz z 17 listopada 2020 r., a wobec czego oddział podtrzymał argumenty zawarte w tych decyzjach (odpowiedź na odwołanie z dnia 9 maja 2022 r. – k. 7 a.s.).

Na rozprawie w dniu 17 maja 2023 r. A. W. wniosła o zmianę zaskarżonych decyzji poprzez stwierdzenie, że podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 1 stycznia 2020 r. na podstawie umowy zlecenia zawartej z płatnikiem składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., z kolei pełnomocnik zainteresowanej spółki przychylił się do stanowiska odwołującej i poparł odwołanie (protokół rozprawy z dnia 17 maja 2023 r. – k. 148-153 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. z siedzibą w W. została założona w dniu 29 czerwca 2009 r. i wpisana do KRS pod nr (...). Początkowo spółka zajmowała się wydawaniem gazety, a od 2022 roku tylko prowadzeniem portali hobbistycznych (...) (...). Siedziba spółki mieści się przy ul. (...), (...)-(...) W.. Od dnia powstania spółki do końca lutego 2023 r. P. K. była członkiem zarządu spółki (KRS spółki – k. 43-49 a.s.; zeznania P. K. – k. 149-152 a.s.).

A. W. w styczniu 2011 r., będąc wówczas studentką polonistyki, zaczęła współpracę z (...) sp. z o.o. Początkowo wykonywała czynności na rzecz spółki kilka godzin w tygodniu, zajmowała się social mediami, tj. fanpage’ami na F. portali (...) i (...). Przygotowywała treści, publikowała na F. to co już na portalu było, bowiem nie zajmowała się pisaniem treści na te portale. Z biegiem czasu, gdy ze spółki odeszła osoba, która zajmowała się portalami spółki w mediach, ubezpieczona sama zaczęła tworzyć treści na portal (...). Robiła to pod kierunkiem innych osób, nie była jeszcze całościowo za to odpowiedzialna. Następnie w 2015 roku ubezpieczona przebywała na urlopie macierzyńskim. Po tym jak wróciła do pracy po koniec 2016 roku przejęła portal (...) pod kątem pisania tekstów. Wówczas była osobą, która odpowiadała za treść portali. Spółka zawierała z ubezpieczoną umowy o dzieło, bowiem pisała teksty i to były konkretne dzieła, które wykonywała. Po tym jak w 2018 r. została zatrudniona w spółce (...), pojawił się element innego podziału zadań. A. K. zajęła się social mediami, natomiast ubezpieczona skupiła się na treściach i rozwijaniu samego portalu (...) Od stycznia 2020 r. spółka miała w planach przebudowę i rozbudowę serwisu, poszerzanie możliwości i rodzaju reklam jakie mogą się ukazywać na portalu, wówczas spółka uznała, że ubezpieczona mogłaby sprostać zadaniu pokierowania tym przedsięwzięciem. Ubezpieczona stała się także odpowiedzialna za portal (...) (...) (umowy o dzieło i umowy zlecenia zawierane pomiędzy spółką a odwołującą w okresie od 2017 do 2020 roku – k. 165-209, 217-156 a.s.; zeznania P. K. – k. 149-152 a.s.; zeznania A. K. – k. 304-305; zeznania A. W. – k. 306-308 a.s.).

W dniu 31 grudnia 2019 r. (...) sp. z o.o. zawarły umowę zlecenia na czas określony od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r., na podstawie której ubezpieczona zobowiązała się do nadzoru merytorycznego nad pracą zespołu redakcji (...) oraz dedykowany na tej strony fanpage na F.’u. Wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 7350,00 zł brutto miesięcznie (umowa zlecenia z dnia 31 grudnia 2019 r. – k. 228 a.s.; rachunki do umowy zlecenia – k. 90-93 a.s.; potwierdzenia przelewów – k. 98-99 a.s.). Ubezpieczona od 1 stycznia 2020 r. przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (bezsporne).

Ubezpieczona zajmowała się w szczególności nadzorem nad zespołem pracowników, organizacją osób w portalach, koordynowała pracę z osobami, które zajmowały się reklamą w spółce, organizowała prace redakcji portalu (...), zbierała teksty, zlecała teksty, redagowała je. Odwołująca się prowadziła także szeroko rozumiane prace biurowe, tj. obsługa korespondencji, rachunków (wiadomości e-mail – k. 34-40 a.s.; zeznania P. K. – k. 149-152 a.s.; zeznania A. C. – k. 302-304 a.s.; zeznania A. K. – k. 304-305 a.s.). Natomiast od 2020 r. ubezpieczona zawierała ze spółką umowy o dzieło, które dotyczyły dwóch tekstów miesięcznie do magazynu (...) (...)” (zeznania A. W. – k. 306-308 a.s.).

W okresie od grudnia 2019 r. do grudnia 2020 r. w (...) sp. z o.o. zatrudniała 18 osób na podstawie umów zlecenia i umów o dzieło (k. 112).

Od 16 marca 2020 r. A. W. stała się niezdolna do pracy, a w dniu 4 sierpnia 2020 r. złożyła roszczenie o zasiłek macierzyński (bezsporne; karty ciąży – k. 29-33 a.s.). W dniu 4 sierpnia 2020 r. ubezpieczona urodziła syna, M. W. (odpis skrócony aktu urodzenia – k. 28 a.s.).

Ze względu na wybuch pandemii Covid-19 prace nad rozbudową systemu zostały wstrzymane i dopiero w 2022 r. spółce udało się przebudować strony, firma zewnętrzna zrobiła nowy CMS do korzystania, zamieszczania reklam, wprowadzania tekstów. Nastąpiła całkowita przebudowa strony graficznej. We wrześniu 2021 r. spółka zawarła z P. W. umowę o świadczenie usług informatycznych i marketingowych (umowa o świadczenie usług – k. 210-215 a.s.; zeznania P. K. – k. 151 a.s.).

Pismem z dnia 3 września 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił strony o wszczęciu z urzędu postępowania wyjaśniającego na okoliczność zasadności zgłoszenia A. W. do ubezpieczeń społecznych na podstawie umowy zlecenia zawartej z płatnikiem (...) sp. z o.o. (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 3 września 2020 r. – a.r.).

Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego, w dniu 29 października 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 58 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, wydał decyzję nr (...) (...) stwierdzającą, że A. W. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1 stycznia 2020 r. (decyzja z dnia 29 października 2020 r. – a.r.).

Decyzją z dnia 17 listopada 2020 r. nr (...) (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zmienił sentencję decyzji z dnia 29 października 2020 r. nr (...) (...) wyłączającej z ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę A. W. u płatnika (...) sp. z o.o. od 1 stycznia 2020 r. do nadal. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w decyzji z dnia 29 października 2020 r. na skutek pomyłki błędnie wskazano kod tytułu ubezpieczeń właściwy dla umowy o pracę. Faktycznie kodem tytułu dla A. W. jest kod tytułu właściwy dla umowy zlecenia, a nie umowy o pracę jak błędnie wskazano sentencji decyzji (decyzja ZUS z dnia 17 listopada 2020 r. – a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 25 listopada 2020 r., znak (...) odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku opiekuńczego za okres od 16 marca 2020 r. do 30 kwietnia 2020 r., zasiłku chorobowego od 4 maja 2020 r. do 3 sierpnia 2020 r. oraz zasiłku macierzyńskiego od 4 sierpnia 2020 r. do 2 sierpnia 2021 r. i zobowiązał A. W. do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku opiekuńczego funduszu chorobowego w kwocie 7 779,98 zł od 16 marca 2020 r. do 30 kwietnia 2020 r. (decyzja ZUS z dnia 25 listopada 2020 r. – a.r.). Odwołanie od powyższej decyzji wywiodła A. W., a postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2022 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. (postanowienie z dnia 13 sierpnia 2022 r. – k. 84 akta o sygn. VII U 79/21.).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o wymienione dokumenty i zgromadzonych w aktach rentowych i aktach sprawy oraz na podstawie zeznań świadków P. K., A. C., A. K. i ubezpieczonej A. W..

Dokumenty przedłożone do akt postępowania zostały ocenione jako wiarygodne, tym bardziej że ich treść koresponduje z tym na co wskazują osobowe środki dowodowe. Wobec tego Sąd nie znalazł z urzędu podstaw do zakwestionowania wiarygodności tych dokumentów. Przede wszystkim z wydruków wiadomości e-mail oraz z osobowych środków dowodów wynika, że ubezpieczona wykonywała czynności związane z nadzorem merytorycznym nad pracą zespołu redakcji (...) oraz pracami na stronie fanpage na F., z kolei z potwierdzenia przelewów wynika, że ubezpieczona otrzymała wynagrodzenie za przepracowany czas w 2020 r. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków P. K., A. C. i A. K., ponieważ były spójne i wzajemnie się uzupełniały oraz w sposób spójny przedstawiły okoliczności dotyczące wykonywania przez A. W. obowiązków wynikających z umowy zlecenia. Sąd oceniał jako wiarygodne również zeznania odwołującej się A. W., która wyjaśniła okoliczności nawiązania współpracy z (...) sp. z o.o.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. W. zasługiwało na uwzględnienie.

Sporne w rozpatrywanej sprawie było to, czy A. W. podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu w związku z zatrudnieniem na podstawie umowy zlecenia zawartej z płatnikiem składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w W..

Tytułem wstępu wskazać należy, że praca realizowana na podstawie umowy zlecenia stanowi jeden z tytułów do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym, rentowymi i wypadkowym, jak stanowi bowiem art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2019r., poz. 300 ze zm. – dalej jako ustawa systemowa lub u.s.u.s.) ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym obowiązkowo podlegają osoby fizyczne wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, jako podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie. Z przepisu art. 11 ust. 2 powołanej ustawy wynika, że przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego jest zależne od złożenia przez te osoby stosownego wniosku.

Wniosek o objęcie A. W. ubezpieczeniami społecznymi został złożony z opóźnieniem, co było spowodowane niedopilnowaniem tych czynności przez płatnika składek (...) sp. z o.o.. Zgłoszenia dokonano w dniu 30 stycznia 2020 r., a więc z przekroczeniem ustawowego terminu. Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. Organ rentowy wskazywał przy tym na znaczne przekroczenie terminu. Zdaniem sądu, o ile fakt przekroczenia ustawowego terminu jest bezsporny, o tyle dyskusyjne jest, czy przekroczenie to należy kwalifikować jako nadmierne i kluczowe, biorąc pod uwagę fakt, że – jak wynika z materiału dowodowego – umowa była faktycznie realizowana. W rozpatrywanej sprawie, bez względu na wskazane naruszenia przepisów ze strony pracodawcy, najistotniejsze jest to, że strony przystąpiły do realizacji umowy, a więc spóźnione zgłoszenie do ubezpieczeń, nie miało znaczenia decydującego.

Jeśli chodzi zaś o samą umowę zlecenia, to art. 734 § 1 k.c. wskazuje, że poprzez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Choć treść przepisu wyraźnie wskazuje czynności prawne, to doktryna i orzecznictwo zgodnie wskazują, że umowa zlecenia może obejmować również zlecenie na wykonywanie czynności faktycznych. Zlecenie jest umową konsensualną, a jej essentialia negotii obejmują jedynie określenie czynności, którą przyjmujący zlecenie ma wykonać. Umowa zlecenia należy do kategorii umów o świadczenie usług, a więc do wykonywania czynności mieszczących się w zakresie określonym wolą stron. Strony zawierające umowę zlecenia, stosownie do treści art. 353 ¹ k.c., mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Wedle woli stron umowy zlecenie może dotyczyć tak pojedynczego wykonania konkretnej czynności, jak i wykonywania wielokrotnego, powtarzalnego, rozciągniętego w czasie. Odpowiedzialność osoby przyjmującego zlecenie jest rozpatrywana w zakresie jej starannego działania przy wykonywaniu przedmiotu zlecenia, co oznacza, że czynnikiem decydującym przy ocenie pracy tej osoby jest kryterium wykonywania przez nią czynności na określonym, ustalonym przez strony stosunku prawnego, poziomie. Oświadczenia woli zawarte w umowie zlecenia należy, zgodnie z treścią art. 65 § 1 k.c., tłumaczyć tak, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których zostały złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Należy mieć również na uwadze przepis art. 65 § 2 k.c., z którego wynika, że przy umowach, a więc i w przypadku zlecenia, należy raczej badać jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Istotne jest wreszcie i to, że dla umowy zlecenia nie została przewidziana forma szczególna. Zlecenie może zostać udzielone w dowolnej formie (art. 60 k.c.), w tym także w sposób dorozumiany.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c., nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej należy odróżnić od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy czy sprzecznej z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 1 i 2 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcia obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Czynność prawna może być sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c., nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej należy odróżnić od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy czy sprzecznej z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 1 i 2 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcia obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Czynność prawna może być sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że przy ocenie istnienia tytułu do ubezpieczenia społecznego nacisk kładzie się na ustalenie faktycznego wykonywania umowy czy działalności (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 26.02.2013r., I UK 472/12, z 24.08.2010r. I UK 74/10, z 13.11.2008r., II UK 94/08, postanowienie Sądu Najwyższego z 18.10.2011r., III UK 43/11). Nie wystarczy zatem zawarcie samej umowy, lecz konieczne jest rozpoczęcie jej wykonywania. Umowa taka powinna mieć, przynajmniej w zamiarze, realne znaczenie gospodarcze, w innym bowiem przypadku można by mówić jedynie o relacji grzecznościowej, a nie stosunku prawnym.

W związku z powyższym przedmiotem rozważań Sądu w rozpatrywanej sprawie było ustalenie, czy w związku z zawarciem umowy zlecenia z płatnikiem składek, A. W. faktycznie wykonywała odpłatnie czynności na jego rzecz, jak również jaki był realny cel przyświecający stronom przy nawiązywaniu tego stosunku cywilnoprawnego. Zdaniem Sądu, materiał dowodowy zgromadzony przez organ rentowy w toku postępowania wyjaśniającego, uzupełniony w postępowaniu prowadzonym przez Sąd, dowodzi wprost przeciwnie niż twierdził organ rentowy. Ubezpieczona wykazała, że przy zawieraniu umowy zlecenia z dnia 31 grudnia 2019 r. towarzyszył cel jej rzeczywistego realizowania. Jak wynika z dokonanych w sprawie ustaleń wiązało się z rzeczywistymi potrzebami zleceniodawcy, bowiem od stycznia 2020 r. spółka miała w planach przebudowę i rozbudowę serwisu, poszerzanie możliwości i rodzaju reklam jakie mogą się ukazywać na portalu internetowym. Zauważyć należy, że w momencie zawierania umowy zlecenia ze spółką, ubezpieczona była wieloletnim i doświadczonym współpracownikiem spółki, miała szeroką wiedzę na temat działalności spółki w zakresie pisania artykułów i pozyskiwania reklamodawców, aktywności w mediach społecznościowych. Zebrany w sprawie materiał dowodowy – poza tym, że wskazuje na okoliczności zatrudnienia ubezpieczonej oraz na faktyczne zapotrzebowanie na jej pracę – potwierdza również fakt rzeczywistego wykonywania pracy. Świadczą o tym w szczególności wydruki wiadomości e-mail, potwierdzenia przelewu, a przede wszystkim zeznania świadków, którzy zgodnie potwierdzili, że ubezpieczona zajmowała się w szczególności nadzorem nad zespołem pracowników, organizacją osób w portalach, koordynowała pracę z osobami, które zajmowały się w spółce zamieszczaniem reklam, organizowała prace redakcji portalu (...), zbierała teksty, zlecała teksty, redagowała je. Odwołująca się prowadziła także szeroko rozumiane prace biurowe, tj. obsługa korespondencji, rachunków. W tej sytuacji nie sposób uznać, że (...) sp. z o.o. zgłosiła A. W. do ubezpieczeń wyłącznie w celu uzyskania tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych. Sąd miał przy tym na uwadze, że niewątpliwie umowa zlecenia była wykonywana. Odnosząc się do zarzutów organu rentowego, że w okresie od 1 września 2016 r. do 31 grudnia 2019 r. ubezpieczona świadczyła zlecenie na rzecz spółki, jednak wówczas nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, natomiast od 1 stycznia 2020 r. A. W. nagle zdecydowała się przystąpić do tego ubezpieczenia, wskazać należy, że nie można czynić zarzutu ubezpieczonej, że zdecydowała się skorzystać z ustawowego uprawnienia wynikającego z przepisów. Natomiast co do zarzutu organu rentowego dotyczącego wygórowanej wysokości wynagrodzenia ubezpieczonej, wskazać należy, że zdaniem Sądu tego rodzaju okoliczność, jakie wynagrodzenie strony ustaliły nie przesądza o ważności lub nieważności zawartej umowy zlecenia, a jedynie może stanowić podstawę do zbadania przez organ rentowy prawidłowości ustalenia podstawy wymiaru składek. Zaskarżona decyzja wysokości podstawy wymiaru składek jednak nie dotyczy, bo przesądza o samym tylko niepodleganiu ubezpieczeniom przez A. W., Sąd nie zajmował się zatem tym zagadnieniem.

W tych okolicznościach Sąd zważył, że spornej umowie zlecenia między A. W. a (...) sp. z o.o. nie sposób przypisać cech pozorności. Materiał dowodowy potwierdza faktyczne, odpłatne wykonywanie prac zleconych przez płatnika. Skoro zatem umowa zlecenia była przez strony rzeczywiście wykonywana, to nie zachodzą przesłanki do uznania jej za pozorną, a przez to nieważną na podstawie art. 83 § 1 k.c. i w konsekwencji wyłączenia A. W. z ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i chorobowego, związanych z umową zlecenia zawartą 31 grudnia 2019 r.

Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje, zgodnie z żądaniem odwołującej.

Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wskazana kwota stanowiąca stawkę minimalną została ustalona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265).