Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2023r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 grudnia 2023r. w Warszawie

sprawy R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rekompensatę z tytułu pracy w warunkach szczególnych

na skutek odwołania R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 11 kwietnia 2023 roku, znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że od dnia 1 marca 2023r. przyznaje R. K. prawo do emerytury wraz z rekompensatą z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

UZASADNIENIE

R. K. w dniu 17 kwietnia 2023r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 11 kwietnia 2023r., znak: (...) i wniósł o uwzględnienie do emerytury lat pracy w warunkach szczególnych, jakie przepracował w (...) S.A. Wskazał, że zostały one wyszczególnione w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 31 maja 2001r. Aktualnie ww. podmiot już nie istnieje i w związku z tym nie jest w stanie przedstawić nowego świadectwa pracy (odwołanie z dnia 17 kwietnia 2023r., k. 3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., a uzasadniając swe stanowisko zacytował art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych, zgodnie z którym rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Ponadto organ rentowy wskazał, że zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Okresy pracy, o których mowa wyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach (...) lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2 rozporządzenia). Ponadto, zgodnie z § 1 ust. 2 wskazanego wyżej rozporządzenia właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Odnosząc się do okoliczności faktycznych rozpatrywanej sprawy, organ rentowy wyjaśnił, że ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej do 31 grudnia 2008r. (odpowiedź na odwołanie z 11 maja 2023r., k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. K., ur. (...), od 5 kwietnia 1976r. do 31 maja 2001r. był zatrudniony w (...) S.A. w W. (poprzednio (...) w W.). Od 5 kwietnia 1976r. do 31 stycznia 1983r. pracował na stanowisku robotnika magazynowego oraz jako operator pomp i sprężarek w magazynie surowców i opakowań chemii gospodarczej. W międzyczasie od 25 kwietnia 1979r. do 21 kwietnia 1981r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po powrocie ze służby wojskowej pracował jako operator pomp i sprężarek w magazynie surowców. W związku z ciężkimi warunkami pracy ubezpieczonego na stanowisku operatora pomp oraz powierzeniem dodatkowych obowiązków związanych z obsługą nowo wybudowanych zbiorników przeznaczonych do zaopatrywania w surowce, od lutego 1981r. podwyższono mu stawkę godzinową zaszeregowania. W dniu 17 lutego 1983r. z R. K. zawarto kolejną umowę o pracę na czas nieokreślony, w wymiarze pełnego etatu, na stanowisku operatora pomp i sprężarek. Od dnia 1 stycznia 1988r. ubezpieczonemu przyznano również dodatek za przygotowywanie roztworu ługu potasowego z płatków wodorotlenku potasu (umowa o pracę z 5 kwietnia 1976r. – a/o, umowa o pracę z 17 lutego 1983r. -a/o, świadectwo pracy z dnia 31 stycznia 1983r. – a/o, karta powołania do czynnej służby wojskowej z 27 lutego 1979r. – a/o, wniosek o zmianę stawki zaszeregowania z 18 stycznia 1982r. – a/o, umowa o pracę z 17 lutego 1983r. – a/o, pismo o przyznaniu dodatku z 18 stycznia 1988r. – a/o).

W dniu 31 maja 2001r. pracodawca (...) S.A. w W. wystawił R. K. świadectwo pracy w warunkach szczególnych. Pracodawca wskazał w nim, że R. K. w okresie od 29 kwietnia 1981r. do 31 maja 2001r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na obsługiwaniu zbiorników magazynowych do magazynowania ciekłych substancji chemicznych jak freony, spirytus, detergenty, ług na stanowisku operatora pomp i sprężarek, stokażowy, wymienione w wykazie A dziale IV poz. 24 pkt 4 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach przemysłu chemicznego i lekkiego (świadectwo pracy z dnia 31 maja 2001r., k. 5 akt ZUS).

R. K. posiada uprawnienie do obsługi dźwigów budowlanych z obsługą – towarowych typ: (...) (...), a także ukończył kurs kierowcy wózków akumulatorowych i spalinowych w marcu 1984r. oraz kurs obsługi dźwigów towarowo – osobowych w grudniu 1986r. (zaświadczenie o ukończeniu kursu z 9 marca 1984r. – a/o, uprawnienie nr (...) – a/o, zaświadczenie o ukończeniu kursu z 17 grudnia 1986r. – a/o).

Do obowiązków R. K. na stanowiskach, jakie zajmował u ww. pracodawcy w okresie od 29 kwietnia 1981r. do 31 maja 2001r., należało przemieszczanie, rozlewanie i wydawanie surowców do działów produkcyjnych. Surowiec, taki jak spirytus, ubezpieczony przelewał z dystrybutora zakopanego w ziemi do beczek. Beczki następnie były plombowane i przewożone wózkiem do działu produkcyjnego. Natomiast ług potasowy i sodowy były dostarczane cysternami i następnie ubezpieczony, ubrany w kombinezon ochronny, przelewał te surowce wężem do beczek. Do rozładunku cystern używał pomp i sprężarek. Pracował również przy takich surowcach jak freon i różne kompozycje, używane do produkcji kosmetyków, które porcjował. Pozostałe detergenty, które dostarczano do zakładu w cysternach, ubezpieczony także rozlewał do beczek lub zbiorników, a poza tym co pewien czas czyścił zbiorniki po surowcach i detergentach ze śluzu i osadu. Praca była wykonywana na zewnątrz oraz w magazynie (zeznania R. K., k. 26 a.s.).

W dniu 30 stycznia 2023r. R. K. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę wraz z rekompensatą. Decyzją z dnia 11 kwietnia 2023r., znak: (...), organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 1 marca 2023r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość świadczenia została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W dalszej części decyzji organ rentowy wskazał, że odmawia przyznania emerytury wraz z rekompensatą, ponieważ na dzień 31 grudnia 2008r. ubezpieczony nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uwzględnił świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z (...) S.A. w W., ponieważ charakter wykonywanej pracy nie został wykazany zgodnie z pozycją załącznika zarządzenia ministra (wniosek o emeryturę z 30 stycznia 2023r., decyzja ZUS z 11 kwietnia 2023r. – nienumerowane karty akt ZUS).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie wymienionych dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego i aktach osobowych ubezpieczonego oraz w oparciu o zeznania R. K.. Dokumentom w pełni należało dać wiarę, tym bardziej że strony sporu ich nie kwestionowały. Również zeznania ubezpieczonego Sąd ocenił jako zasługujące na wiarę, gdyż ich treść jest spójna z tym, co wynika z dokumentów i nie budziła wątpliwości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie R. K. podlegało uwzględnieniu.

Regulacja dotycząca prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych, o którą ubiegał się R. K., została wprowadzona do ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 164). Art. 2 pkt 5 tej ustawy zawiera definicję rekompensaty rozumianej jako odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Z kolei warunki jej przyznawania oraz sposób obliczenia określają art. 21 – 23 zamieszczone w Rozdziale III „Rekompensata”. Art. 23 stanowi, że ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę oraz że przyznawana jest ona w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W art. 21 ust. 1 ustawy wskazano natomiast, że rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Z art. 21 ust. 2 ustawy wynika zaś, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wskazywane art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej oraz 2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszącego co najmniej 15 lat. Z kolei w art. 21 ust. 2 tej ustawy została zawarta przesłanka negatywna, którą stanowi nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Może ona budzić wątpliwości, gdyż literalna wykładnia tego wyrwanego z kontekstu normatywnego przepisu może prowadzić do wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Do prawidłowej interpretacji tego przepisu konieczne jest jednak zastosowanie wykładni systemowej, która prowadzi do przepisu art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych, zgodnie z którym rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego. Z kolei z art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej wynika, że kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, za których były opłacane składki na ubezpieczanie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 roku. W tych okolicznościach warunek sformułowany w art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na prace w warunkach szczególnych, obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia . Nabycie prawa do takiego tylko świadczenia stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty. Natomiast nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty (wyrok Sadu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 maja 2017r., III AUa 2047/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2015r., III AUa 1070/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2017r., III AUa 529/16).

W rozpatrywanej sprawie nie zachodzi negatywna przesłanka przyznania R. K. prawa do rekompensaty. Ubezpieczony nie miał przyznanego prawa do wcześniejszej emerytury z uwagi na prace wykonywane w warunkach szczególnych ani nie nabyłby prawa do takiego świadczenia, gdyż jego staż pracy, wyliczony przez ZUS na 31 grudnia 1998r., jest krótszy niż 25 lat. W związku z tym ubezpieczonemu, z uwagi na niespełnienia warunku ogólnego stażu pracy wynoszącego 25 lat, wcześniejsza emerytura nie mogła zostać przyznana. Dopiero decyzją z dnia 11 kwietnia 2023r. przyznano mu prawo do emerytury, ale w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, co nie stoi na przeszkodzie przyznaniu rekompensaty, jednak przed rozstrzygnięciem w tym zakresie należało zbadać spełnienie przesłanek pozytywnych, o których była mowa.

Analiza cytowanych przepisów ustawy o emeryturach pomostowych prowadzi do wniosku, że prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948r., które przed 1 stycznia 2009r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podobnie jak przy ustalaniu tego okresu na potrzeby przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym, tak przy ustalaniu prawa do rekompensaty, będą uwzględnione tylko te okresy, w których praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) – zwane dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego , do którego należy się odwołać na podstawie art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wskazuje bowiem w § 2 ust. 1, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W przypadku ubezpieczonego organ rentowy, wydając decyzję odmawiającą prawa do rekompensaty, nie uwzględnił żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Kwestionowany przez ZUS był okres pracy w warunkach szczególnych w (...) S.A. w W. z uwagi na brak wykazania w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach charakteru wykonywanej pracy zgodnie z pozycją załącznika zarządzenia ministra. W wymienionym dokumencie wskazano, że w okresie od 29 kwietnia 1981r. do 31 maja 2001r. R. K. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na obsługiwaniu zbiorników magazynowych do magazynowania ciekłych substancji chemicznych jak freony, spirytus, detergenty, ług na stanowisku operatora pomp i sprężarek, stokażowy wymienione w wykazie A dziale IV poz. 24 pkt 4 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach przemysłu chemicznego i lekkiego. Wymieniony charakter pracy – jak słusznie zauważył ZUS - odpowiada nie jednej, a dwóm różnym pozycjom powyższego wykazu. To jednak, w ocenie Sądu, nie stanowi przeszkody, by uwzględnić powyższy okres pracy jako okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Wynika to z tego, że w sprawie o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na wykonywanie pracy szczególnych warunkach – analogicznie w sprawie o prawo do rekompensaty - należy ustalić faktyczny rodzaj i zakres powierzonych do wykonywania czynności (obowiązków) pracowniczych i to one podlegają każdorazowo ocenie, a nie rodzaj stanowiska, jaki w dokumentach podał pracodawca. Ponadto, choć wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00), to dokumenty te podlegają każdorazowo weryfikacji. To zaś oznacza, że nawet jeśli pracodawca ww. dokument pracownikowi wystawił, to i tak podlega on kontroli ZUS i Sądu, i nie oznacza automatycznie, że praca w danym okresie była wykonywana w warunkach szczególnych. Z drugiej zaś strony, brak takiego dokumentu bądź jego wadliwości nie przesądzają o tym, że praca nie była wykonywana w warunkach szczególnych. Kwestia ta każdorazowo podlega badaniu przy uwzględnieniu tego, jakie czynności i rodzaj prac faktycznie wykonywał wnioskodawca i co ważne, w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym (także w sprawie o rekompensatę), dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego. Z tego wynika więc, że okoliczność, iż pracodawca (...) S.A. w W. wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy w warunkach szczególnych za okres od 29 kwietnia 1981r. do 31 maja 2001r., nie wskazując precyzyjnie charakteru pracy w odniesieniu do poszczególnych pozycji wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach przemysłu chemicznego i lekkiego, nie ma decydującego znaczenia. Zdaniem Sądu, analiza zgromadzonych dokumentów i zeznań ubezpieczonego potwierdza, że przez cały okres zatrudnienia u ww. pracodawcy od momentu powrotu do pracy po odbyciu służby wojskowej ubezpieczony pracował jako operator pomp i sprężarek (inna nazwa stanowiska używana w dokumentach to stokażowy) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wykonywał zadania polegające na obsługiwaniu zbiorników magazynowych przeznaczonych do magazynowania ciekłych substancji chemicznych – toksycznych, żrących czy parzących, które były używane w zakładzie do produkcji, takich jak freony, spirytus, detergenty, ług. Przy użyciu pomp i sprężarek przelewał ww. surowce z dystrybutora zakopanego w ziemi lub z cystern do beczek, a potem je dystrybuował. Poza tym czyścił zbiorniki po surowcach i detergentach ze śluzu i osadu. Pracę w przypadku konieczności zetknięcia z niektórymi surowcami wykonywał w kombinezonie ochronnym. Ponadto wykonywanie ww. zadań przez ubezpieczonego odbywało się w pełnym wymiarze czasu pracy. Za pracę w ciężkich warunkach na stanowisku operatora pomp oraz w związku z powierzeniem dodatkowych obowiązków związanych z obsługą nowo wybudowanych zbiorników przeznaczonych do zaopatrywania w surowce, od lutego 1981r. podwyższono mu stawkę godzinową zaszeregowania, natomiast od dnia 1 stycznia 1988r. przyznano również dodatek za przygotowywanie roztworu ługu potasowego z płatków wodorotlenku potasu. Nie bez znaczenia jest więc, że R. K. otrzymywał dodatki za pracę w ciężkich warunkach, co potwierdzają dokumenty znajdujące się w aktach osobowych.

Praca, o której mowa, powinna zostać zakwalifikowana jako odpowiadająca pozycji 40 Działu IV „W chemii” wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego. W tej pozycji przewidziano prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych - pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych. Ponadto w akcie wykonawczym, jakim jest zarządzenie Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach przemysłu chemicznego i lekkiego, określającym konkretne stanowiska, na których wykonywana jest praca, na jaką wskazuje przywołane rozporządzenie, przewidziano pod pozycją 24 w Dziale IV (przy produkcji środków higieniczno – sanitarno – ochronnych oraz półproduktów do ich wyrobu) Wykazu A stanowiska, jakie zajmował R. K., a więc operator pomp i sprężarek - pkt 4 oraz stokażowy - pkt 14.

Ubezpieczony, jak wskazują dokumenty, przez cały sporny okres pracował jako operator pomp i sprężarek, stokażowy. Są to okoliczności wystarczające do stwierdzenia, że od 29 kwietnia 1981r. do 31 maja 2001r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Jak wskazano, taki rodzaj i charakter pracy ubezpieczonego znajduje potwierdzenie w dokumentach znajdujących się w aktach osobowych, które obejmują cały okres zatrudnienia R. K. u pracodawcy (...) S.A. w W.. Wobec powyższego, w ocenie Sądu, sporny okres powinien zostać zaliczony do stażu pracy w warunkach szczególnych. To oznacza z kolei, że ubezpieczony spełnia warunek konieczny do tego, aby uzyskać prawo do rekompensaty. Zatrudnienie w warunkach szczególnych w (...) S.A. w W. trwało od 29 kwietnia 1981r. do 31 maja 2001r. a zatem okres ten, stanowi łącznie ponad 15 lat i pozwala przyjąć, że ubezpieczony spełnił wymóg, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

W tych okolicznościach odwołanie podlegało uwzględnieniu. Sąd dokonał zmiany zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i przyznał ubezpieczonemu prawo do rekompensaty od dnia osiągnięcia przez R. K. powszechnego wieku emerytalnego, a więc od dnia, w którym powstało prawo do emerytury wraz z rekompensatą.