Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący : sędzia Wojciech Wołoszyk

Protokolant : stażysta Magdalena Andrzejewska

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2023 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w K.

przeciwko(...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 13 kwietnia 2023 r. , sygn. akt VIII GC 1719/22

zmienia zaskarżony wyrok w pkt I ( pierwszym ) w ten sposób , że obniża zasądzoną w nim na rzecz powoda kwotę do 960 zł ( dziewięćset sześćdziesiąt złotych ) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty ;

zmienia zaskarżony wyrok w pkt II ( drugim ) w ten sposób , że zasądza od powoda na rzecz pozwanego , tytułem zwrotu kosztów procesu , kwotę 98 zł ( dziewięćdziesiąt osiem złotych ) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia 25 października 2023 r. do dnia zapłaty ;

zasądza od powoda na rzecz pozwanego , tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego , kwotę 220 zł ( dwieście dwadzieścia złotych ) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty.

Sygn. akt VIII Ga 146/23

UZASADNIENIE

Powód (...) w K. wniósł o zasądzenie od pozwanego(...)w W. kwoty 1.320 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 31 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty. Nadto domagał się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż uszkodzeniu uległ pojazd należący do (...)., a użytkowany przez spółkę (...)
(...) Sprawca kolizji zawarł z pozwanym umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Poszkodowany zlecił powodowi naprawę pojazdu i zawarł z nim umowę najmu pojazdu zastępczego. Okres najmu wyniósł 14 dni za stawkę w wysokości 120 zł netto za dobę najmu. Powód wskazał nadto, iż pozwany wypłacił łącznie kwotę 360 zł za najem pojazdu zastępczego, akceptując stawkę 120 zł netto za dobę najmu i okres 3 dni najmu, a więc do zapłaty pozostała kwota dochodzona w niniejszej sprawie. Jednocześnie dodał, iż poszkodowany zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności o odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

Nakazem zapłaty z dnia 10 sierpnia 2022 r. Referendarz Sądowy
w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu
i rozstrzygnął o kosztach postępowania (sygn. akt VIII GNc 2360/22).

Od powyższego orzeczenia sprzeciw wniósł pozwany, zaskarżając go
w całości i wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany przyznał okoliczności wystąpienia szkody w dniu 4 czerwca 2021 r. w pojeździe marki (...) o nr rej. (...) oraz swoją odpowiedzialność z tego tytułu. Zakwestionował natomiast czasokres wynajmu pojazdu zastępczego, podając, iż uznał za zasadny okres 3 dni za stawkę 120 zł netto za dobę. Według pozwanego uszkodzenia pojazdu pozwalały na jego normalną eksploatację, a więc poszkodowany winien korzystać z samochodu zastępczego jedynie w czasie trwania naprawy. Jednocześnie pozwany wskazał, że ustalenie zakresu i zamówienie części zamiennych koniecznych do przeprowadzenia naprawy powinno nastąpić przed oddaniem pojazdu do naprawy. Zdaniem pozwanego przyjęty przez niego okres 3 dni był wystarczający na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody.

Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę ustalił, następujący stan faktyczny:

W dniu 4 czerwca 2021 r., pojazd marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność (...) został uszkodzony przez kierowcę ubezpieczonego w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody spowodowane ruchem pojazdów u pozwanego. Korzystającym
z uszkodzonego pojazdu (leasingobiorcą) była spółka (...)

Poszkodowany (...) w dniu 13 lipca 2021 roku zawarł z powodem umowę najmu samochodu zastępczego, na podstawie której najął samochód zastępczy marki (...) o numerze rejestracyjnym (...). Pojazd ten poszkodowany najmował do 29 lipca 2021 r., przez łącznie 17 dni. Upoważnionym do prowadzenia pojazdu był K. S..

Powód w dniu 29 czerwca 2021 r. sporządził kalkulację naprawy,
a w dniu 5 lipca 2021 r. zamówił części potrzebne do naprawy przedmiotowego pojazdu po szkodzie. W dniu 14 lipca 2021 r. powód rozpoczął naprawę, dokonał demontażu części z pojazdu i przesłał pozwanemu do akceptacji dodatkowy kosztorys. Pozwany zaakceptował dodatkowy kosztorys w dniu 27 lipca 2021 r.

Powód wystawił poszkodowanemu fakturę nr (...) na kwotę 10.522,58 zł netto, w tym kwotę 1.680 zł netto z tytułu najmu samochodu zastępczego przez okres 14 dni po stawce 120 zł netto za dobę.

W dniu 23 czerwca 2021 r. poszkodowany zgłosił szkodę ubezpieczycielowi. Pozwany przeprowadził postępowanie likwidacyjne i wypłacił ostatecznie odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego w łącznej wysokości 360 zł. Pozwany uznał za zasadny czas wynajmu pojazdu zastępczego na okres 3 dni i stawkę za każdy dzień najmu w wysokości 120 zł netto za dobę najmu pojazdu zastępczego. Pomimo odwołania powoda, pozwany nie zmienił swojej decyzji.

W dniu 7 kwietnia 2022 r. poszkodowany (...)zbył na rzecz powoda swoją wierzytelność wobec pozwanego z tytułu odszkodowania w zakresie zwrotu kosztów poniesionych przez niego z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

Uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego przy uwzględnieniu procesu likwidacji szkody i wszelkich okoliczności przedmiotowej sprawy, zawierał się w przedziale od 14 lipca 2021 r. do 28 lipca 2021 r. i wynosił
14 dni. Po zdarzeniu pojazd był jezdny, jednakże weryfikacja całego zakresu uszkodzeń możliwa była wyłącznie po dokonaniu demontażu części pojazdu.

Sąd Rejonowy dokonał powyższych ustaleń faktycznych na podstawie okoliczności bezspornych, powołanych w ustaleniach dokumentów prywatnych oraz w oparciu o pisemną i ustną opinię biegłego sądowego R. N..

Autentyczność dokumentów prywatnych nie była kwestionowana przez strony postępowania i nie budziła wątpliwości Sądu Rejonowego.

Sąd Rejonowy w całości zaaprobował pisemną opinię sporządzoną przez biegłego sądowego R. N. oraz ustną opinię uzupełniającą. Wydane opinie zostały sporządzone w sposób rzetelny i pełny. Biegły w jasny i logiczny sposób odpowiedział na zawarte w tezie dowodowej pytania. Biegły zgodnie z wydanym postanowieniem ustalił czasokres niezbędny do naprawy pojazdu. Sąd nie znalazł podstaw do zanegowania wniosków opinii biegłego, a nadto żadna ze stron nie zgłaszała dalszych zastrzeżeń do uzupełniającej opinii biegłego.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. Sąd Rejonowy pominął wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka K. S., albowiem okoliczność, które miały zostać wykazane zgodnie z wnioskiem strony pozwanej, nie były istotne dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, że roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie w całości, wobec czego wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2023 r. (sygn. akt VIII GC 1719/22) zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.320 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty (punkt 1), zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 387 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt 2) oraz zwrócił pozwanemu ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 198,74 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki (punkt 3).

W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał, że
w niniejszej sprawie poza sporem pozostawał fakt wystąpienia przedmiotowego zdarzenia w postaci kolizji drogowej, na skutek której uszkodzeniu uległ pojazd marki (...). Nie było również spornym, iż odpowiedzialność za powyższą szkodę ponosi pozwany, nie była też kwestionowana legitymacja stron ani wysokość stawki za najem. Pozwany kwestionował jedynie okres najmu pojazdu zastępczego.

Powód (...) nabył od poszkodowanego (...) jego roszczenie wobec pozwanego na podstawie umowy przelewu tej wierzytelności z dnia 20 marca 2020 r., co skutkowało wstąpieniem powoda w prawa i obowiązki pierwotnego wierzyciela pozwanego. Tym samym na mocy art. 509 k.c. ostatecznie na powoda przeszły wszelkie prawa poszkodowanego.

Warto zaznaczyć, iż na gruncie niniejszej sprawy to leasingodawca zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego i to właśnie (...) jako najemca ponosił koszty najmu pojazdu. Niezasadnym zatem byłoby rozpatrywanie kwestii podmiotu poszkodowanego w oderwaniu od faktu, iż zgodnie z umową to leasingodawca poniósł rzeczywiste koszty najmu pojazdu zastępczego. W tym okolicznościach wskazać należało, że poszkodowanym w przedmiotowej sprawie był (...) który zbył swoją wierzytelność na rzecz powoda.

W niniejszej sprawie bezsporna była zasada odpowiedzialności pozwanego, a także stawka za jeden dzień najmu pojazdu w wysokości 120 zł netto. Kwestionowany natomiast był uzasadniony okres najmu.

Sąd Rejonowy zważył, iż w myśl art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm. zwana dalej „ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych”) z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Stosownie do treści art. 822 § 1 k.c. w wykonaniu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwany przyjął odpowiedzialność za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczony. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 § 1 i 2 k.c.). Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: zdarzenie, z którym przepis prawny łączy odpowiedzialność odszkodowawczą, powstanie szkody oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem i szkodą (art. 361 k.c.).
W przypadku wystąpienia wymienionych przesłanek naprawienie szkody, przez podmiot do tego zobowiązany, powinno polegać na przywróceniu
w majątku poszkodowanego stanu rzeczy naruszonego zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może przewyższać jednak wysokości faktycznie poniesionej szkody. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej, a który istnieje już od chwili wyrządzenia jej szkody.

Należy wskazać, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011r., sygn. akt III CZP 5/11, OSNC z 2012r., nr 3, poz. 28). Poszkodowany może żądać zwrotu wydatków poniesionych na najem pojazdu zastępczego przez czas potrzebny do naprawy albo nabycia pojazdu, jeżeli z okoliczności wynika, iż w tym czasie rzeczywiście korzystałby z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, a zarazem nie miał dogodnej i bardziej ekonomicznej możliwości posłużenia się innym pojazdem. Zastrzec jednak trzeba, że jeśli uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy, to koszty najmu przez poszkodowanego samochodu zastępczego obejmować mogą tylko okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2004 r., sygn. akt II CK 494/03, LEX nr 145121; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r., sygn. akt IV CK 672/03, LEX nr 146324). Co za tym idzie, niezależnie od zakresu uszkodzenia pojazdu, poszkodowanemu (lub jego następcy prawnemu – tu powodowi) służy co do zasady odszkodowanie obejmujące koszty najmu pojazdu zastępczego. Odpowiedzialność ubezpieczyciela ograniczona jest bowiem tylko zakresem szkody, ten zaś wyznaczają normalne skutki zdarzenia powodującego szkodę (art. 361 k.c.). Jeśli zatem uszkodzony pojazd może zostać naprawiony, to przeszkoda do normalnego z niego korzystania (w postaci uszkodzeń), winna zostać usunięta bez zbędnej zwłoki, a koszty najmu stanowią szkodę tylko za czas niezbędny do naprawy pojazdu.

Mając na względzie, że rozstrzygnięcie sprawy wymagało uzyskania wiadomości specjalnych Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego R. N. na okoliczność uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego, niezbędnego do przeprowadzenia procesu likwidacji szkody oraz naprawy pojazdu po szkodzie z dnia 4 czerwca 2021 r.

Zdaniem Sądu Rejonowego, w niniejszej sprawie powód dochodzący naprawienia szkody w związku z najmem pojazdu zastępczego, na podstawie zaoferowanych dowodów, w tym opinii biegłego wykazał, że uzasadniony okres najmu to 14 dni, a poniesione za ten okres koszty były celowe
i pozostawały one w związku przyczynowym z zaistniałym zdarzeniem.

Należy przede wszystkim podkreślić, iż Sąd Rejonowy miał na uwadze fakt, że uszkodzony pojazd był jezdny. Trzeba jednak zaznaczyć, że
z przeprowadzonych dowodów jednoznacznie wynika, iż po dokonaniu oględzin pojazdu i po sporządzeniu kalkulacji, powód w dniu 5 lipca 2021 r. zamówił części do pojazdu i dopiero po ich otrzymaniu, w dniu 13 lipca 2021 r., uszkodzony pojazd został wstawiony do warsztatu celem naprawy. W tym też dniu został wynajęty pojazd zastępczy.

Z opinii biegłego oraz dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i aktach szkody wynika, iż po rozpoczęciu naprawy, zaszła konieczność sporządzenia dodatkowego kosztorysu, który został zweryfikowany przez pozwanego dopiero w dniu 27 lipca 2021 r. Zatem, to z winy pozwanego, który dokonał weryfikacji dodatkowego kosztorysu dopiero po 13 dniach od jego otrzymania, naprawa pojazdu (...) przedłużyła się do 28 lipca 2021 r.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Rejonowego uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego to 14 dni, a poniesione za ten okres koszty były celowe i pozostawały one w związku przyczynowym z zaistniałym zdarzeniem

Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy uznał za zasadny najem pojazdu zastępczego przez okres 14 dni za stawkę 120 zł netto za dobę. Zatem łącznie kwota odszkodowania za najem pojazdu zastępczego winna wynieść 1.680 zł netto. Kwotę tą należało pomniejszyć o wypłaconą przez pozwanego należność w wysokości 360 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 415 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 509 § 1 k.c. i w zw. z art. 361
§ 1 k.c. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.320 zł stanowiącą pozostałą część odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

O odsetkach od powyższej należności Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli i zgodnie z datami wskazanymi w pozwie, tj. od 31 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty. Zgodnie z art. 14 ust. 1 powołanej ustawy wypłata należnego odszkodowania powinna nastąpić w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody. Po upływie tego terminu ubezpieczyciel popada w zwłokę. Mając na uwadze, iż zgłoszenie szkody nastąpiło w dniu 23 czerwca 2021 r., uzasadnionym było przyjęcie jako daty początkowej biegu odsetek jako 31 sierpnia 2021 r. Wbrew twierdzeniom pozwanego, Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do zastosowania normy z art. 817 § 2 k.c.. oceniając, iż wszystkie okoliczności konieczne do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela zostały wyjaśnione w toku toczącego się postępowania likwidacyjnego.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw.
z art. 99 k.p.c., przesądzając o obowiązku zwrotu przez pozwanego, jako przegrywającego w całości, wydatków poniesionych przez powoda w łącznej wysokości 387 zł, na co składały się kwoty: 270 zł, które to stanowiło koszty zastępstwa procesowego określone na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265), 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa oraz 100 zł z tytułu opłaty od pozwu.

Nadto zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. W związku z powyższym Sąd Rejonowy zasądził od kwoty 5.341 zł odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Na podstawie art. 84 ust. 2 w zw. z art. 80 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2016 r., poz. 623 t.j.) Sąd Rejonowy zwrócił pozwanemu kwotę 198,74 zł tytułem niewykorzystanych zaliczek.

Apelację od tego wyroku pismem z dnia 27 czerwca 2023 r. wniósł pozwany, zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w części tj. co do punktu 1 wyroku w części dotyczącej kwoty 360 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 31 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty (ponad zasądzoną kwotę 960 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 31 sierpnia 2021 r.) oraz co do punktu 2 w całości. Z uwagi na powyższe pozwany zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów:

prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny dowodu w postaci opinii biegłego sądowego R. N. z dnia 2 stycznia 2023 r. oraz ustnej opinii uzupełniającej z dnia 30 marca 2023 r. i przyjęcie przez Sąd I instancji, że uzasadniony okres najmu to 14 dni, podczas gdy z opinii biegłego sądowego wynika, że uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 4 czerwca 2021 r. w pojeździe marki (...) o nr rej. (...) obejmował łącznie okres 11 dni;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego i uznanie przez Sąd I instancji, że fakt akceptacji kosztorysu przez pozwanego w dniu 27 lipca 2021 r. miał wpływ na długość okresu wynajmu pojazdu zastępczego, podczas gdy powód wskazał, że pokrywę bagażnika zamówiono w dniu 15 lipca 2021 r. i otrzymano ją 21 lipca 2021 r., zatem nie było przeszkód dla wcześniejszego zakończenia naprawy;

prawa materialnego tj.:

- art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię tego przepisu i przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie powodowi należy się kwota odszkodowania w łącznej wysokości 1.680 zł według czasu wynajmu przyjętego przez powoda w wystawionej przez niego fakturze VAT, podczas gdy za uzasadniony i adekwatny do rozmiarów szkody należy uznać zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres 11 dni tj. w wysokości 1.320 zł.

Mając na uwadze powyższe, zakres zaskarżenia wyroku oraz podniesione przez pozwanego zarzuty na podstawie art. 368 § 5 k.p.c. w zw. z art. 386 § 1 k.p.c. wniósł on o:

- zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa co do kwoty 360 zł
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 31 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,

- zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie kosztów procesu za I instancję,

- zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

- ewentualnie o przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz
o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie w całości.

W ocenie Sądu odwoławczego, Sąd Rejonowy przeprowadził szczegółowe postępowanie dowodowe i wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy. Sąd I instancji w sposób prawidłowy przeprowadził każdy z dowodów, a wnioski, który przy tym wywiódł są w znacznej części uzasadnione.

Wskazać należy na wstępie, że zarzuty pozwanego koncentrowały się wokół błędnej – jego zdaniem – oceny materiału dowodowego dokonanego przez Sąd Rejonowy. Analizując wskazane zarzuty Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że nie doszło w sprawie do naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c., zarówno poprzez brak wszechstronnej oceny dowodu w postaci opinii biegłego sądowego (pisemnej i uzupełniającej), jak również poprzez dokonanie zdaniem strony pozwanej dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego.

Zgodnie z treścią powołanego art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Przepis ten ustanawia zasadę swobodnej oceny dowodów przez sąd. Ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym obowiązkiem sądu orzekającego, wyraża bowiem istotę sądzenia, w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego i przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1996 r., II CRN 173/95, LEX nr 1635264). Sąd może oprzeć swoje przekonanie jedynie na dowodach przeprowadzonych w sposób prawidłowy, zgodnie z przepisami prawa procesowego, z zachowaniem wymagań co do danego dowodu oraz przy zastosowaniu zasady bezpośredniości. Ponadto ocena dowodów musi być dokonana na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga przede wszystkim więc wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, albowiem takie tylko okoliczności mogą być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania oceny dowodów w sposób swobodny. Sam fakt przekonania strony, że przedstawione dowody winne zostać ocenione w sposób odmienny nie jest w takiej sytuacji wystarczające.

W świetle powyższych wywodów wskazać należy, że pozwany nie sprostał temu obowiązkowi. Poprzestał on bowiem jedynie na przedstawieniu własnej wersji doniosłości poszczególnych dowodów, czego jednak nie sposób uznać za wystarczające. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy przy analizie materiału dowodowego dokonał jej w sposób wszechstronny, logiczny oraz swobodny, a nie jak wskazała strona pozwana dowolny.

Z uwagi na powyższe nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty dotyczące naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa procesowego.

Jednakże przy ocenie zarzutu naruszenia prawa materialnego tj. art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. postawionego przez pozwanego
w apelacji, Sąd II instancji doszedł do przekonania, iż jest on
w okolicznościach niniejszej sprawy słuszny. Pozwany zarzucił bowiem Sądowi Rejonowemu naruszenie ww. przepisów poprzez błędną ich wykładnię i przyjęcie, że w niniejszej sprawie powodowi należna jest kwota odszkodowania w łącznej wysokości 1.680 zł według czasu wynajmu pojazdu zastępczego przyjętego przez powoda w fakturze VAT, podczas gdy w ocenie pozwanego za uzasadniony i adekwatny do rozmiarów szkody należałoby uznać zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres 11 dni tj. w wysokości 1.320 zł.

Przechodząc do rozważań szczegółowych przytoczyć należy, że zgodnie ze wskazanym art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania,
z którego szkoda wynikła. Zgodnie natomiast z art. 363 § 1 k.c., naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Przepisy te regulują zasady o podstawowym znaczeniu dla obowiązku odszkodowawczego, który stanowi najbardziej charakterystyczną dla prawa cywilnego sankcję naruszenia jego zakazów lub nakazów. Treść art. 361 k.c. pozwala wskazać trzy przesłanki obowiązku odszkodowawczego, a zatem okoliczności, których łączne wystąpienie powoduje, że dłużnik jest zobowiązany do świadczenia odszkodowawczego względem wierzyciela. Przesłankami tymi są: 1) zdarzenie, z którym przepisy łączą odpowiedzialność danej osoby, 2) szkoda, 3) adekwatny związek przyczynowy między wymienionym zdarzeniem a szkodą.

Zdarzenie, z którego szkoda wynika, jest określone w art. 361 § 1 k.c. mianem działania lub zaniechania, W apelacji pozwany nie kwestionował okoliczności związanych z samym zdarzeniem.

Co do szkody zaś to jej zakres określa § 2 ww. przepisu, który nie stanowił podstawy prawnej zaskarżenia wyroku Sądu Rejonowego. Jednocześnie pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności na żadnym etapie postępowania, jak również wysokości stawki dziennej najmu pojazdu zastępczego, lecz jedynie ilość dni, w których zdaniem pozwanego najem był zasadny i związany ze szkodą.

Wreszcie związek przyczynowy między zdarzeniem wyrządzającym szkodę a szkodą będący ostatnią z przesłanek z art. 361 § 1 k.c. jest określany mianem przyczynowości adekwatnej. W celu jego ustalenia postuluje się przeprowadzenie dwustopniowego testu. Po pierwsze, należy sprawdzić, czy zdarzenie rozważane jako przyczyna szkody jest powiązane ze szkodą związkiem opartym na warunku koniecznym (conditio sine qua non). Związek ten wyraża się w tym, że bez danego zdarzenia szkoda w ogóle nie wystąpiłaby. Pozytywny wynik tego testu umożliwia przeprowadzenie kolejnej jego części, a mianowicie zbadanie, czy szkoda jest normalnym następstwem określonego zdarzenia. Dane zdarzenie jest natomiast normalnym skutkiem innego zdarzenia, jeśli to ostatnie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia tego pierwszego. Normalny charakter następstw ustala się, w zależności od okoliczności, zgodnie z zasadą doświadczenia życiowego albo prawami danej dyscypliny naukowej. Adekwatnym związkiem przyczynowym objęte są nie tylko bezpośrednie skutki danego zdarzenia, ale także skutki pośrednie, jeżeli mogą być opisane jako normalne stosownie do wskazanych założeń
(G. Karaszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red.
J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2023, art. 361).

Z opinii biegłego z dnia 2 stycznia 2023 r. wynika wprost, że w ocenie biegłego uzasadniony w pełni okres najmu pojazdu zastępczego niezbędny do przeprowadzenia procesu likwidacji szkody oraz naprawy pojazdu w związku ze szkodą wynosił 11 dni i obejmował okres od 13 lipca 2021 r. (kiedy to nastąpiło przyjęcie pojazdu do warsztatu oraz wydanie pojazdu zastępczego poszkodowanemu) do 23 lipca 2021 r. (kiedy to w ocenie biegłego winien nastąpić zwrot pojazdu zastępczego oraz wydanie pojazdu naprawionego). Biegły przedstawił możliwy jego zdaniem do przeprowadzenia przy zastrzeżeniu wymaganej od obu stron staranności przebieg likwidacji szkody, gdzie w dniu 14 lipca 2021 r. rozpoczęłaby się naprawa i sporządzona została druga kalkulacja naprawy pojazdu przez powoda, w dniu 15 lipca 2021 r. nastąpiło zamówienie części zamiennych niezbędnych do dokonania naprawy, w dniu 19 lipca 2021 r. nastąpiło dostarczenie części zamiennych (4 dni po ich zamówieniu), w dniu 22 lipca 2021 r. nastąpiło zakończenie naprawy (3 dni technologiczny czas naprawy) zaś w dniu 23 lipca 2021 r. nastąpiłby zwrot pojazdu zastępczego.

Tymczasem harmonogram, który miał miejsce obejmował: 14 lipca 2021 r. rozpoczęcie naprawy i sporządzenie drugiej kalkulacji naprawy przez powoda oraz zamówienie części zamiennych, 27 lipca 2021 r. nastąpiło zakończenie naprawy (3 dni technologicznego czasu naprawy), a więc 13 dni później, a w dniu 28 lipca 2021 r. nastąpił zwrot pojazdu zastępczego.

Biegły wskazał również Sądowi w swojej opinii, że do oceny Sądu pozostawił kwestię, czy powód mógł przy zachowaniu wymaganej staranności zamówić oraz zorganizować części zamienne w ciągu 3 dni, a tym samym czy dodatkowe dni pozostają w bezpośrednim związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 4 czerwca 2021 r. Taki wniosek wyciągnął na podstawie przedstawionych mu danych Sąd Rejonowy.

Sąd odwoławczy doszedł natomiast do przekonania odmiennego tj. że okres 3 dodatkowych dni nie pozostawał w normalnym, adekwatnym związku przyczynowym (w rozumieniu art. 361 § 1 k.c.) ze szkodą, a więc że pomimo wszechstronnej, przeprowadzonej logicznie i w sposób prawidłowy, ocenie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd I instancji wyciągnął na ich podstawie błędne i niespójne wnioski naruszając przepis art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. przyjmując, że adekwatny do poniesionej szkody, zasadny i usprawiedliwiony czas najmu pojazdu zastępczego wynosił 14 dni, podczas gdy w ocenie Sądu II instancji czas ten winien wynosić 11 dni.

Wskazać bowiem należy, że – jak wskazał biegły – co do zasady okres oczekiwania na części nie powinien trwać dłużej niż 3 dni. Strona powoda nie wykazała w żaden sposób w toku postępowania, by w przypadku tej konkretnie naprawy okres ten powinien zostać wydłużony i jakie to okoliczności miałyby na takie wydłużenie oczekiwania wpływ. W ocenie Sądu Okręgowego nie było podstaw na podstawie wniosków opinii biegłego do przyjęcia, że okres korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego winien wynosić 14 a nie 11 dni, w szczególności mając na względzie podtrzymanie przez biegłego opinii na rozprawie po sprecyzowaniu okoliczności towarzyszących naprawie.

Istotne z tego punktu widzenia jest nie budzące wątpliwości
w orzecznictwie i piśmiennictwie stwierdzenie, że naprawa w przypadku wynajęcie pojazdu zastępczego powinna być przeprowadzona bez zbędnej zwłoki, aby kosztów najmu nie podwyższać bez potrzeby. Koszty najmu stanowią szkodę tylko za czas niezbędny do naprawy pojazdu a nie za cały okres trwania takiej umowy najmu. W ocenie Sądu odwoławczego taka sytuacja miała miejsce w przedmiotowej sprawie. Biegły jasno wyartykułował, że niezbędny a jednocześnie wystarczający na dokonanie naprawy w zwykłym toku rzeczy czas wynosił 11, a nie 14 dni.

Słusznie zwróciła w apelacji uwagę strona pozwana, że powód już
w dniu 21 lipca 2021 r. dysponował częściami zamiennymi umożliwiającymi mu dokonanie naprawy. Wówczas 3 dni niezbędnego czasu technologicznego na wykonanie naprawy upłynęłyby dnia 23 lipca 2021 r. Kwestia przesłania kosztorysu w dniu 27 lipca 2021 r. nie powinna przesłaniać wyżej skonstruowanych wniosków. W ocenie Sądu powód winien tak zorganizować proces naprawy uszkodzonego pojazdu, aby zamówienie wszystkich części nastąpiło jednocześnie. Wówczas czas oczekiwania 3 dni na dostarczenie części zamiennych oznaczałby zachowanie wszelkich standardów wymaganych od profesjonalisty i takie działanie byłoby poczytywane przez Sąd jako minimalizacja szkody. Tymczasem powód bezzasadnie usiłował w tym zakresie przerzucić winę w opóźnieniach na stronę pozwaną.

Odnosząc się do twierdzeń strony powodowej zawartych
w odpowiedzi na apelację to nie zasługują one na uwzględnienie. Strona powodowa wskazała bowiem, że wyliczony przez biegłego okres 11 dni nie uwzględniał rzeczywistego okresu oczekiwania na listwę ozdobną tylną, której dostawa z przyczyn niezależnych od powoda nastąpiła w dniu 21 lipca 2021 r. Powyższe zgodne jest z jednak z przedstawioną przez Sąd Okręgowy wyżej analizą, że części zamienne były dla powoda dostępne już w dniu 21 lipca 2021 r. Wówczas to ogólny czas naprawy od wstawienia pojazdu na warsztat do ukończenia naprawy winien wynosić właśnie 11 dni (13 lipca – 23 lipca). Kwestią ocenną było więc oczywiście to, czy powód mógł zamówić wszystkie niezbędne części wcześniej, aby nie wydłużać czasu oczekiwania klienta na naprawę oraz nie zwiększać wydatków na konieczność najmu pojazdu zastępczego. W ocenie Sądu Okręgowego całokształt materiału dowodowego zebranego w przedmiotowej sprawie wskazuje, że dochowując najwyższej staranności powód jako profesjonalista winien dokonać stosownej naprawy w ciągu 11 dni i taki okres winien być przyjęty jako adekwatny do szkody i zasadny z punktu widzenia obowiązku odszkodowawczego.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy w oparciu o przepis art. 386 § 1 k.p.c. uwzględnił w całości apelację strony pozwanej i zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 w ten sposób, że obniżył zasądzoną w nim na rzecz powoda kwotę do 960 zł (120 zł x 11 dni – 360 zł) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty (punkt 1 wyroku).

Jednocześnie Sąd II instancji zmienił również rozstrzygnięcie
o kosztach procesu za postępowanie przed Sądem I instancji, zmieniając zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten sposób, że zasądził od powoda na rzecz pozwanego tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 98 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia 25 października 2023 r. do dnia zapłaty – zgodnie z art. 100 k.p.c. (punkt 2 wyroku). Powód bowiem w I instancji poniósł koszty w wysokości 387 zł , wskazane przez Sąd Rejonowy , zaś pozwany – w wysokości 1.388,26 zł ( 287 zł koszty zastępstwa procesowego i 1.101,26 zł – koszty biegłego ). Powód wygrał w około 72,72 % , zatem należy mu się po zaokrągleniu kwota 282 zł , pozwanemu zaś – 27,38 % czyli po zaokrągleniu – 380 zł. Różnica wynosi 98 zł i taką też kwotę zasądzono na rzecz pozwanego z tytułu kosztów za I instancję wraz z odsetkami , o których mowa w art. 98 § 1 ¹ kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto w oparciu
o ogólną zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy ustanowioną w przepisie art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c. Na koszty procesu pozwanego, który wygrał postępowanie w II instancji składały się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 120 zł, które ustalono na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 in fine w zw. z § 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800) oraz kwota 100 zł tytułem wniesionej opłaty na poczet uzasadnienia Sądu I instancji i apelacji. Wobec tego Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę, tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, kwotę 220 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty (punkt 3 wyroku).