Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2024 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 września 2024 roku w L.

sprawy A. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o ustalenie istnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego

na skutek odwołań A. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 19 września 2023 roku nr (...) -O- (...)

z dnia 12 lipca 2023 roku nr (...) -O- (...)

I.  zmienia zaskarżone decyzje i ustala, że A. F. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 16 kwietnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku oraz od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz A. F. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty .

Sygn. akt VIII U 2367/23

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 12 lipca 2023 roku, nr (...) -O- (...), stwierdził, że A. F. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego stwierdzono, że nie można uznać, że od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku wnioskodawczyni była osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą. Z przedłożonej podatkowej książki przychodów i rozchodów wynika, że od stycznia 2023 roku do kwietnia 2023 roku wykazywała przychody, dochody i koszty, natomiast od stycznia do grudnia 2022 roku nie wykazała żadnych przychodów ani wydatków związanych z prowadzeniem działalności z wyjątkiem kosztów związanych z opłatą składek ZUS. W konsekwencji uznał, że w okresie od stycznia do grudnia 2022 roku wnioskodawczyni nie udokumentowała czynności związanych z wykonywaniem usług, poszukiwaniem nowych klientów, czy innych bieżących czynności wykonywanych przy prowadzeniu zorganizowanej działalności zarobkowej, które winny przynosić dochód. Nie udowodniła, żeby jej zamiarem było uczynienie z działalności gospodarczej stałego źródła dochodu. Natomiast bycie w gotowości nie jest prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej. Ponadto z zapisów w (...) wynika, że od dnia 8 października 2019 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku A. F. była zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania umowy zlecenia u płatnika Inspekcja Weterynaryjna Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Ł.. Zgłoszenie do ubezpieczeń z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej było celowym działaniem, ponieważ wnioskodawczyni miała prawo do naliczenia składek od podstawy w kwocie 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, która jest znacząco niższa od ustalonej kwoty wynagrodzenia z tytułu wykonywania umowy zlecenia w 2022 roku (decyzja z dnia 12 lipca 2023 roku – nienumerowane karty t. I akt ZUS).

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła A. F., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Zarzuciła:

1)  naruszenie art. 6 ust. 1 pkt. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, iż skarżąca nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, podczas gdy prawidłowa analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności sytuacja urzędowych lekarzy weterynarii w Polsce powinna prowadzić do wniosku, iż podlegała ona obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

2)  naruszenie art. 83 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 6 ust. 1 pkt. 5, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt. 4, art.14 ust. 2 pkt 3, ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich wadliwe zastosowanie i uznanie, że skarżąca nie spełniła przesłanek do podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z uwagi na fakt braku faktycznego prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, w sytuacji gdy, wszelkie okoliczności wskazują, iż w spornym okresie skarżąca była osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Z uwagi na powyższe uchybienia wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 12 lipca 2023 roku, poprzez stwierdzenie, że skarżąca jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, wypadkowym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku (odwołanie - k. 3-10 a.s.).

Odwołanie zostało zarejestrowane pod sygn. akt VIII U 2367/23.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumenty jak w decyzji. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na odwołanie - k. 46-47).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 19 września 2023 roku, nr (...) -O- (...), stwierdził, że A. F. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 16 kwietnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego stwierdzono, że nie można uznać, że od dnia 16 kwietnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku wnioskodawczyni była osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą. Z przedłożonej podatkowej książki przychodów i rozchodów wynika, że od kwietnia 2018 roku do grudnia 2021 roku wnioskodawczyni wykazała spis z natury na dzień 31 grudnia 2018 roku, na dzień 31 grudnia 2019 roku, na dzień 31 stycznia 2020 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku, natomiast nie wykazała żadnych przychodów ani wydatków związanych z prowadzeniem działalności. W konsekwencji uznał, że w okresie od dnia 16 kwietnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku wnioskodawczyni nie udokumentowała czynności związanych z wykonywaniem usług, poszukiwaniem nowych klientów, czy innych bieżących czynności wykonywanych przy prowadzeniu zorganizowanej działalności zarobkowej, które winny przynosić dochód. Nie udowodniła, żeby jej zamiarem było uczynienie z działalności gospodarczej stałego źródła dochodu. Natomiast bycie w gotowości nie jest prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej. Ponadto z zapisów w (...) wynika, że od dnia 16 kwietnia 2018 roku do dnia 9 października 2019 roku i od dnia 8 października 2019 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku A. F. była zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania umowy zlecenia u płatnika Inspekcja Weterynaryjna Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Ł.. Zgłoszenie do ubezpieczeń z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej było celowym, bo od 16 kwietnia 2018 roku do dnia 30 kwietnia 2020 roku wnioskodawczyni miała prawo do zadeklarowana kwoty nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, natomiast od dnia 1 maja 2020 roku do dnia 31 grudnia 2021 r. miała prawo do naliczenia składek od podstawy w kwocie 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, która jest znacząco niższa od ustalonej kwoty wynagrodzenia z tytułu wykonywania umowy zlecenia w latach 2020-2021 roku (decyzja z dnia 19 września 2023 roku – nienumerowane karty t. II akt ZUS).

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła A. F., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Zarzuciła:

1)  naruszenie art. 6 ust. 1 pkt. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, iż skarżąca nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, podczas gdy prawidłowa analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności sytuacja urzędowych lekarzy weterynarii w Polsce powinna prowadzić do wniosku, iż podlegała ona obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

2)  naruszenie art. 83 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 6 ust. 1 pkt. 5, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt. 4, art.14 ust. 2 pkt 3, ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich wadliwe zastosowanie i uznanie, że nie skarżąca nie spełniła przesłanek do podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z uwagi na fakt braku faktycznego prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, w sytuacji gdy, wszelkie okoliczności wskazują, iż w spornym okresie skarżąca była osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Z uwagi na powyższe uchybienia wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 19 września 2023 roku, poprzez stwierdzenie, że skarżąca jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, wypadkowym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od dnia 16 kwietnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku (odwołanie - k. 60-67 a.s.).

Odwołanie zostało zarejestrowane pod sygn. akt VIII U 2682/23.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumenty jak w decyzji. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na odwołanie - k. 107-108).

Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2023 roku zarządzono połączenie sprawy sygn. akt VIII U 2682/23 ze sprawą sygn. akt VIII U 2367/23, celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia, przyjmując za podstawę prawną przepis art. 219 k.p.c. (postanowienie – k. 110 a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, co następuje:

A. F. z zawodu jest lekarzem weterynarii. Od dnia 16 kwietnia 2018 roku prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług weterynaryjnych, pod firmą: (...) (zeznania wnioskodawczyni - k. 135v.-137, 148v.-149 i 170v.-171 a.s., dane zawarte w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonywała i wykonuje wyłącznie czynności sprawowania nadzoru nad ubojem zwierząt jako urzędowy lekarz weterynarii w ramach tzw. wyznaczenia przez Powiatowego Lekarza Weterynarii. Wnioskodawczyni nigdy nie prowadziła własnej lecznicy dla zwierząt ani nie świadczyła usług weterynaryjnych innych, niż wynikające z wyznaczenia.

Do wykonywania czynności urzędowego lekarza weterynarii, wyznaczenie następuje na podstawie art. 16 ustawy o inspekcji weterynaryjnej. Wyznaczenia dokonuje Powiatowy Lekarz Weterynarii, jeśli nie ma wystarczającej ilości swojego personelu. Po wydaniu decyzji wyznaczenia, z osobą wyznaczono zawierana była osobna umowa zlecenia (zeznania świadka M. M. – k, 137 i 147v.-148v. a.s.).

Żeby uzyskać wyznaczenie, w większości przypadków wP., Powiatowi Lekarze Weterynarii wymagali od lekarza weterynarii osobnego tytułu do ubezpieczenia społecznego w postaci prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Było tak pomimo faktu, że Krajowa Rada Lekarsko-Weterynaryjna zwracała uwagę na to, że tak naprawdę lekarze nie muszą mieć osobnego tytułu ubezpieczenia społecznego, chcąc podjąć działalność w ramach wyznaczenia (zeznania wnioskodawczyni - k. 135v.-137, 148v.-149 i 170v.-171 a.s., zeznania świadka M. M. – k, 137 i 147v.-148v. a.s., zeznania świadka B. W. – k. 137-138v.).

W dniach 16 kwietnia 2018 roku i 31 grudnia 2018 roku Powiatowy Lekarz Weterynarii w Ł. wydał decyzje na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku o Inspekcji Weterynaryjnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 1557,), którymi wyznaczył na czas określony, odpowiednio od dnia 16 kwietnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 12018 roku i od dnia 1 stycznia 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku A. F. do sprawowania nadzoru nad ubojem zwierząt, w tym badania przedubojowego i poubojowego, oceny mięsa i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w trakcie uboju na terenie powiatu (...) w miejscu wskazanym w umowie, badania mięsa zwierząt łownych, badania laboratoryjnego mięsa na obecność włośni, pobierania próbek do badań kontrolnych, nadzoru nad rozbiorem mięsa drobiowego i czerwonego. Wykonywanie czynności, zgodnie z decyzją, miało następować po zawarciu z Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Ł. umowy zlecenia. Wydanie decyzji zostało oparte na art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej, który w ówczesnym brzmieniu przewidywał, że jeżeli Powiatowy Lekarz Weterynarii z przyczyn finansowych lub organizacyjnych nie był w stanie wykonać ustawowych zadań Inspekcji, mógł wyznaczać na czas określony lekarzy weterynarii niebędących pracownikami Inspekcji do określonych tam czynności, w tym zgodnie z lit. d) do sprawowania nadzoru nad ubojem zwierząt rzeźnych, w tym badania przedubojowego i poubojowego, oceny mięsa i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w trakcie uboju. Z kolei przepis art. 16 ust. 3 pkt 1 tej ustawy przewidywał, że wykonywanie tych czynności następowało po zawarciu przez powiatowego lekarza weterynarii umowy z osobami, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, tj. z lekarzami weterynarii niebędącymi pracownikami Inspekcji lub z osobami niebędącymi pracownikami Inspekcji, posiadającymi odpowiednie kwalifikacje do wykonywania niektórych czynności pomocniczych (decyzja - k. 146 akt ZUS).

Na podstawie powyższych regulacji Powiatowy Lekarz Weterynarii w Ł. (określony zleceniodawcą) zawarł z A. F. (określona zleceniobiorcą) umowy z dnia 16 kwietnia 2018 roku oraz z dnia 31 grudnia 2018 roku. na okresy odpowiedni od dnia 16 kwietnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2018 roku i od dnia 1 stycznia 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku.

Ubezpieczona przyjęła do wykonywania wskazane w decyzji czynności sprawowania nadzoru nad ubojem zwierząt, w tym badania przedubojowego i poubojowego, oceny mięsa i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w trakcie uboju na terenie powiatu (...) w miejscu wskazanym w umowie, badania mięsa zwierząt łownych, badania laboratoryjnego mięsa na obecność włośni, pobierania próbek do badań kontrolnych, nadzoru nad rozbiorem mięsa drobiowego i czerwonego na terenie (...) w N. oraz (...)w L.. Jak zleceniobiorca oświadczyła, że posiada odrębny tytuł ubezpieczenia społecznego i nie wnosi o opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne wynikające z niniejszej umowy. Wynagrodzenie zostało określone przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 stycznia 2018 roku w sprawie warunków i wysokości wynagrodzenia za wykonywane czynności przez lekarzy weterynarii i inne osoby wyznaczone przez powiatowego lekarza weterynarii, na podstawie zestawienia wykonanych czynności (umowy - k. 69 i 85 akt ZUS).

Kolejno A. F. była wyznaczana do sprawowania nadzoru nad ubojem zwierząt, w tym badania przedubojowego i poubojowego, oceny mięsa i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w trakcie uboju na terenie powiatu (...) w miejscu wskazanym w umowie:

1)  decyzją z dnia 8 października 2019 roku (PIW.Adm.022.uzhż.48.2019) na okres od dnia 14 października 2019 roku do dnia 13 grudnia 2019 roku (decyzja – k. 144 a.s.);

2)  decyzją z dnia 8 października 2019 roku (PIW.Adm.022.uzhż.40.2019) na okres od dnia 8 października 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku – w zakresie wykonania czynności związanych ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń (decyzja – k. 144 a.s.);

3)  decyzją z dnia 1 lutego 2020 roku (PIW.Adm.022.uzhż.36.2020) na okres od dnia 1 lutego 2020 roku do dnia 30 czerwca 2020 roku (decyzja – k. 144 a.s.);

4)  decyzją z dnia 29 czerwca 2020 roku (PIW.Adm.022.uzhż.36.2020(1)) na okres od dnia 1 lipca 2020 roku do dnia 31 grudnia 2020 roku (decyzja – k. 144 a.s.);

5)  decyzją z dnia 28 grudnia 2020 roku (PIW.Adm.022.uzhż.18.2021) na okres od dnia 1 stycznia 2021 roku do dnia 30 czerwca 2021 roku (decyzja – k. 144 a.s.);

6)  decyzją z dnia 28 czerwca 2021 roku (PIW.Adm.022.uzhż.18.2021(1)) na okres od dnia 1 lipca 2021 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku (decyzja – k. 144 a.s.);

7)  decyzją z dnia 27 grudnia 2021 roku (PIW.Adm.022.uzhż.87.2021) na okres od dnia 1 stycznia 2021 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku (decyzja – k. 144 a.s.);

Kolejnymi decyzjami A. F. była wyznaczana do sprawowania nadzoru nad ubojem zwierząt gospodarskich kopytnych, drobiu, zajęczaków i zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych, w tym badania dobrostanu zwierząt po ich przybyciu do rzeźni badania przedubojowego i poubojowego, oceny mięsa i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w trakcie uboju, na terenie Zakładów (...) S.A. w Ł.:

1)  decyzją z dnia 30 grudnia 2022 roku (PIW.Adm.022.uzhż.51.2022) na okres od dnia 1 stycznia 2023 roku do dnia 31 marca 2023 roku (decyzja – k. 144 a.s.);

2)  decyzją z dnia 30 marca 2023 roku (PIW.Adm.022.uzhż.6.2023) na okres od dnia 1 kwietnia 2023 roku do dnia 30 czerwca 2023 roku (decyzja – k. 144 a.s.);

3)  decyzją z dnia 28 czerwca 2023 roku (PIW.Adm.022.uzhż.6.2023(1)) na okres od dnia 1 lipca 2023 roku do dnia 31 grudnia 2023 roku (decyzja – k. 144 a.s.);

Każdorazowo podstawę prawną wyznaczenia ubezpieczonego stanowił art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej (okoliczność bezsporna).

W oparciu o powyższe decyzje Powiatowy Lekarz Weterynarii w Ł. zawarł z A. F. kolejne umowy:

1)  w dniu 8 października 2019 roku na okres od dnia 14 października 2019 roku do dnia 13 grudnia 2019 roku, której przedmiotem było wykonywanie czynności wskazanych w decyzji zgodnie z rozporządzeniem WE 854 załącznik I oraz kontrola towarów przedstawionych do certyfikacji wraz z wystawianiem wymaganych świadectw zdrowia na terenie Zakładu (...) S.A. w Ł. (k. 101-104 a.s.)

2)  w dniu 8 października 2019 roku na okres od dnia 8 października 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku, której przedmiotem było wykonywanie czynności związanych z zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń na terenie powiatu (...) S. (k. 144 a.s.)

3)  w dniu 1 lutego 2020 roku na okres od dnia 1 lutego 2020 roku do dnia 30 czerwca 2020 roku, której przedmiotem było wykonywanie czynności wskazanych w decyzji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 625/2017 tytuł II, rozdział II, sekcja II na terenie Zakładu (...) sp. j. w T., (...) P. oraz Zakładu (...) S.A. w Ł. (k. 77-80 a.s.)

4)  w dniu 29 czerwca 2020 roku na okres od dnia 1 lipca 2020 roku do dnia 31 grudnia 2020 roku, której przedmiotem było wykonywanie czynności wskazanych w decyzji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 625/2017 tytuł II, rozdział II, sekcja II na terenie Zakładu (...) sp. j. w T., (...) P. oraz Zakładu (...) S.A. w Ł. (k. 93-96 a.s.);

5)  w dniu 28 grudnia 2020 roku na okres od dnia 1 stycznia 2021 roku do dnia 30 czerwca 2021 roku, której przedmiotem było wykonywanie czynności wskazanych w decyzji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 625/2017 tytuł II, rozdział II, sekcja II oraz kontrola towarów przedstawionych do certyfikacji wraz z wystawianiem wymaganych świadectw zdrowia zgodnie z harmonogramem pracy udostępnionym zleceniobiorcy (k. 81-84 a.s.).

6)  w dniu 28 czerwca 2021 roku na okres od dnia 1 lipca 2021 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku, której przedmiotem było wykonywanie czynności wskazanych w decyzji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 625/2017 tytuł II, rozdział II, sekcja II oraz kontrola towarów przedstawionych do certyfikacji wraz z wystawianiem wymaganych świadectw zdrowia zgodnie z harmonogramem pracy udostępnionym zleceniobiorcy (k. 97-100 a.s.).

7)  w dniu 27 grudnia 2021 roku na okres od dnia 1 stycznia 2021 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku, której przedmiotem było wykonywanie czynności wskazanych w decyzji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 625/2017 tytuł II, rozdział II, sekcja II oraz kontrola towarów przedstawionych do certyfikacji wraz z wystawianiem wymaganych świadectw zdrowia zgodnie z harmonogramem pracy udostępnionym zleceniobiorcy (k. 12-15 a.s.).

8)  w dniu 30 grudnia 2022 roku na okres od dnia 1 stycznia 2023 roku do dnia 31 marca 2023 roku, której przedmiotem było wykonywanie czynności wskazanych w decyzji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 625/2017 tytuł II, rozdział II, sekcja II oraz kontrola towarów przedstawionych do certyfikacji wraz z wystawianiem wymaganych świadectw zdrowia zgodnie z harmonogramem pracy udostępnionym zleceniobiorcy (k. 16-19 a.s.).

9)  w dniu 30 marca 2023 roku na okres od dnia 1 kwietnia 2023 roku do dnia 30 czerwca 2023 roku, której przedmiotem było wykonywanie czynności wskazanych w decyzji zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 625/2017 tytuł II, rozdział II, sekcja II oraz kontrola towarów przedstawionych do certyfikacji wraz z wystawianiem wymaganych świadectw zdrowia zgodnie z harmonogramem pracy udostępnionym zleceniobiorcy (k. 20-23 a.s.).

10)  w dniu 28 czerwca 2023 roku na okres od dnia 1 stycznia 2021 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku, której przedmiotem było sprawowanie nadzoru nad ubojem zwierząt gospodarskich kopytnych, drobiu, zajęczaków i zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych, o których mowa w ust. 1.2-1.4 i 1.6 załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, w tym badania dobrostanu zwierząt po ich przybyciu do rzeźni, badania przedubojowego i poubojowego, oceny mięsa i nadzoru nad przestrzeganiem w czasie uboju przepisów o ochronie zwierząt (k. 24-32 a.s.).

Do zawartych umów wnioskodawczyni składała oświadczenia, zgodnie z którymi była objęta ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne była wyższa od najniższego wynagrodzenia minimalnego ogłoszonego na kolejne lata (oświadczenia - k. 144 akt ZUS).

W okresie obowiązywania powyższych umów A. F. od dnia 16 kwietnia 2018 roku od dnia 30 kwietnia 2020 roku zgłosiła się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, natomiast w okresie od dnia 1 maja 2020 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Od dnia 1 stycznia 2023 roku dokonała zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu - osoba korzystająca z tzw. „małego ZUS plus" (kod tytułu ubezpieczenia 0590). W złożonym 18 lutego 2023 roku dokumencie ZUS DRA cz. II o identyfikatorze 1.2023 jako kwotę przychodu z działalności gospodarczej za ubiegły rok kalendarzowy wykazała 0 złotych, a jako najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podała kwotę 1047 złotych (dane ZUS niekwestionowane przez wnioskodawczynię).

Z uwagi na przepisy zawarte w ustawie o Inspekcji Weterynaryjnej umowy były formalnie zawierane z A. F. jako osobą fizyczną. Z tego względu Powiatowy Inspektorat Weterynaryjny wymagał, aby lekarz weterynarii posiadał odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych w postaci działalności pozarolniczej lub umowy o pracę, zaś podstawa wymiaru składek była wyższa niż wynagrodzenie minimalne. W takiej sytuacji Inspektorat nie ponosił kosztów opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, które nie były przewidziane w budżecie. Z chwilą zawarcia umowy ubezpieczony musiał przedstawić dokumenty w postaci dyplomu oraz prawa wykonywania zawodu lekarza weterynarii. Po weryfikacji kandydatów komisja funkcjonująca w Inspektoracie wybierała odpowiednią osobę, z którą umowę zawierał Powiatowy Lekarz Weterynarii. Treść umowy była przygotowywana przez pracowników sekretariatu (zeznania wnioskodawczyni - k. 135v.-137, 148v.-149 i 170v.-171 a.s., zeznania świadka M. M. – k. 137 i 147v.-148v. a.s., zeznania świadka B. W. – k. 137-138v. a.s., protokoły rozpraw z dnia 11 marca 2024 roku i 5 czerwca 2024 roku – k. 159 a.s. w zakresie zeznań A. B., D. K. i L. M.).

Jak wskazano, wnioskodawczyni zarejestrowała swoją działalność gospodarczą w kwietniu 2018 roku i od tego czasu współpracuje z Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Ł.. Nie wykonuje żadnych innych czynności w ramach działalności gospodarczej poza wymienionymi w zawartych umowach zlecenia. We własnym zakresie zapewnia sobie sprzęt potrzebny do wykonywania usług - jest to odzież ochronna, obuwie ochronne, rękawice, samodzielnie finansuje sobie kursy i szkolenia, które są wymagane. Wnioskodawczyni płaciła składkę do ZUS, a Powiatowy Lekarz Weterynarii zaliczkę na podatek dochodowy do Urzędu Skarbowego. Przed 2023 rokiem czas pracy był nienormowany, a wynagrodzenie wynikało z nakładu pracy i płatne było od zbadanej sztuki, według stawek określonych rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Co miesiąc A. F. przedstawiała załączniki odnośnie czasu pracy i zbadanych ilości sztuk. Na tej podstawie Powiatowy Inspektorat Weterynarii wyliczał kwotę wynagrodzenia. W 2023 roku zmieniły się przepisy i od tego czasu można już formalnie zawrzeć umowę w ramach własnej działalności gospodarczej, a w konsekwencji wystawić fakturę za usługi na rzecz Powiatowego Lekarza Weterynarii. Obecnie wnioskodawczyni samodzielnie opłaca podatek i składki ZUS, otrzymując całą kwotę brutto. W zakładzie, w którym wykonywała swoje obowiązki nie ma uregulowanych stałych godzin pracy, raz są to godziny nocne, raz popołudniowe, uboje trwają od poniedziałku do soboty, w niedzielę lekarz również musi być na dyżurze, na badanie przedubojowe. Po 2023 roku charakter pracy się nie zmienił, poza tym, że wnioskodawczyni wystawia fakturę i pracuje według harmonogramu i sama jest odpowiedzialna za wykonywane obowiązki zgodnie z doświadczeniem i wiedzą. Od 2023 roku korzysta z usług biura rachunkowego, które rozlicza ZUS i podatek od wynagrodzenia (zeznania wnioskodawczyni - k. 135v.-137, 148v.-149 i 170v.-171 a.s., zeznania świadka M. M. – k. 137 i 147v.-148v. a.s., zeznania świadka B. W. – k. 137-138v. a.s., protokoły rozpraw z dnia 11 marca 2024 roku i 5 czerwca 2024 roku – k. 159 a.s. w zakresie zeznań A. B., D. K. i L. M., noty księgowe - nienumerowane karty t. II akt ZUS).

Z informacji Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. wynika, że w złożonych zeznaniach podatkowych za lata 2018-2021 wnioskodawczyni wykazała zerowy przychód z działalności gospodarczej oraz że nie posiada otwartego obowiązku w zakresie podatku od towarów i usług VAT (podatkowa księga przychodów i rozchodów - nienumerowane karty t. I akt ZUS, pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. z dnia 2 czerwca 2023 roku - nienumerowane karty t. I akt ZUS).

Sąd dokonał ustaleń faktycznych na podstawie dowodów z zeznań świadków, przesłuchania wnioskodawcy i w oparciu o dokumenty.

Sąd obdarzył wiarą zeznania wnioskodawczyni. Wskazała w jakim zakresie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i czego dotyczą oferowane przez nią usługi weterynaryjne. Szczegółowo opisała. okoliczności związane z zawarciem umów z Powiatowym Lekarzem Weterynarii i sposobem realizacji tych umów, kwestią wynagrodzenia, opłacania należności podatkowych oraz składek na ubezpieczenia. Z jej zeznań, a także z zeznań świadka B. W., który podobnie jak wnioskodawczyni był związany z Powiatowym Lekarzem Weterynarii umowami zawartymi w trybie art. 16 ust. 3 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej, wynika jednoznacznie, że umowy zawierane były z lekarzami weterynarii prowadzącymi własną działalność gospodarczą oraz że gdyby takiej działalności nie prowadzili to umowy nie zostałyby z nimi zawarte.

Co istotne zeznający w charakterze świadka M. M., który pełni funkcję prezesa Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej wskazywał, że istniała powszechna praktyka, w ramach której Powiatowi Lekarze Weterynarii zawierali umowy z lekarzami posiadającymi odrębny tytuł ubezpieczenia. Jak przyznał według oceny Rady była to klauzula niedozwolona i że tak naprawdę lekarze nie muszą mieć osobnego tytułu ubezpieczenia społecznego chcąc podjąć działalność w ramach wyznaczeń. Potwierdził, że według biura prawnego Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej, obie te formy były dopuszczalne już wcześniej czyli zarówno zlecenie jak i działalność gospodarcza. W efekcie w czerwcu 2022 roku nastąpiła nowelizacja ustawy i zmieniło się to, że literalnie zostało zapisano, że czynności z wyznaczenia mogą być podpisywane w różnorodnych formach - osobiście, z zakładem leczniczym, z działalnością gospodarczą. Świadek B. W. potwierdził, że przed nowelizacją ustawy przypadki aby Powiatowy Lekarz Weterynarii wyznaczał lekarza weterynarii, który nie miał działalności gospodarczej i innego tytułu ubezpieczenia oraz opłacał za niego składki były znikome. Dodał, że wyznaczony lekarz musiał wykonywać czynności osobiście i nie mógł ingerować w treść umowy.

Wobec powyższego Sąd obdarzył wiarą zarówno zeznania wnioskodawczyni, jak i świadków B. W. i M. M. jako zgodne i logicznie się uzupełniające.

Sąd obdarzył też wiarą dowody z dokumentów. Ich treść i forma nie budziła wątpliwości, a okoliczności nimi stwierdzone stanowiły podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Jak chodzi o dołączone do akt protokoły ze sprawy VIII U 2411/23, które należy traktować jak dowody z dokumentów, to przedstawione tam informacje odpowiadają zeznaniom świadków. Protokół z dnia 11 marca 2024 roku zawiera zeznania A. B. i D. K., a protokół rozprawy z dnia 5 czerwca 2024 roku zeznania świadka L. M.. Świadek A. B. jednoznacznie wskazywała, że wymogiem, jaki stawiał Inspektorat celem zlecenia czynności w ramach art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej było, aby lekarz weterynarii posiadał tytuł ubezpieczeniowy, gdzie w przypadku działalności pozarolniczej dodatkowo podstawa wymiaru składek powinna być określona w wysokości wyższej niż wynagrodzenie minimalne. To wyeliminowałoby konieczność ponoszenia po stronie Inspektoratu kosztów w postaci składek na ubezpieczenia społeczne. Świadek dodała, że gdyby te warunki nie zostały spełnione, to umowa w ogóle nie zostałaby zawarta. Potwierdza to zawarte w umowach podpisywanych przez wnioskodawczynię zapisy, zgodnie z którymi zleceniobiorca oświadczał, że posiadał odrębny tytuł ubezpieczeniowy, jak również składane przez nią oświadczenia, zgodnie z którymi podstawa wymiaru składek z tego tytułu przewyższała wynagrodzenie minimalne. Potwierdziła, że umowę na czynności określone w decyzji mógł wykonać wyłącznie lekarz weterynarii, co z kolei znajduje potwierdzenie w przepisach ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej. Świadek D. K. także potwierdziła składanie oświadczenia lekarza weterynarii o posiadaniu innego tytułu do ubezpieczeń społecznych z podstawą wymiaru wyższą niż wynagrodzenie minimalne. W ocenie Sądu wskazuje to jednoznacznie, że wolą Powiatowego Lekarza Weterynarii było zawarcie umowy z przedsiębiorcą, który wykonywałby zlecone czynności w ramach swojej działalności. Z zeznań świadka L. M. (Powiatowego Lekarza Weterynarii w Ł.) również wynika, że warunkiem zawarcia umowy z urzędowym lekarzem weterynarii było posiadanie tytułu ubezpieczenia, dzięki czemu to po jego stronie leżałby ciężar odprowadzania składek. Z jego zeznań wynika również, że zawierający umowy zlecenia lekarze weterynarii byli kontrahentami Powiatowego Inspektora Weterynaryjnego, którym zlecano osobiste wykonywanie czynności w ramach prowadzonej działalności obciążając ich ryzykiem ubezpieczeniowym, przerzucając na nich odpowiedzialność za podjęcie nieprawidłowych decyzji, a także przenosząc koszty tytułem składek na ubezpieczenia społeczne.

Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2024 roku, poz. 497) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i art. 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Osoby te podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1 ustawy), zaś dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 2 ustawy). Zgodnie z art. 13 pkt 1 ustawy osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone. W myśl art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 roku prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6a.

Podstawą do powstania obowiązku ubezpieczeń na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest faktyczne wykonywanie działalności pozarolniczej, w tym gospodarczej, co oznacza, że wykonywanie tej działalności to rzeczywista działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Wnioskodawczyni zgłosiła rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności od dnia 16 kwietnia 2018 roku. Obowiązująca wówczas ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 roku, poz. 2168, ze zmianami) w art. 2 definiowała działalność gospodarczą, jako zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Przepis ten wyróżniał, więc trzy zasadnicze cechy prowadzonej działalności, to jest zorganizowanie, ciągłość, a także cel zarobkowy. Obowiązująca od dnia 30 kwietnia 2018 roku ustawa z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 221) w art. 3 również określiła działalność gospodarczą, jako zorganizowaną działalność zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły. Podstawowe cechy działalności gospodarczej również obejmują zorganizowanie, ciągłość oraz cel zarobkowy.

Dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu rozumianego, jako nadwyżka przychodów nad nakładami tej działalności. Sam wynik finansowy nie jest jednak istotny dla oceny, ale nie pozostaje poza polem widzenia w analizie rodzaju kosztów uzyskania przychodu i wynikającej z ich wysokości kosztów. Zorganizowany charakter działalności gospodarczej oznacza natomiast formalne ramy, w których działalność jest prowadzona, choć sam wpis do ewidencji działalności gospodarczej nie jest wystarczający. Faktem jest, że z takiego wpisu wynika domniemanie faktyczne prowadzenia tej działalności od dnia zarejestrowania aż do czasu jej wykreślenia z ewidencji. Powyższe domniemanie faktyczne ma jedynie znaczenie dowodowe i może być obalone. Oznacza to, iż okres prowadzenia działalności gospodarczej wynikającej z wpisu do ewidencji może być korygowany, poprzez wykazanie, że działalność gospodarcza w ogóle nie została podjęta, albo działalność gospodarcza została zakończona wskutek zaprzestania jej wykonywania. Zatem kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem i wyrejestrowaniem działalności gospodarczej mają znaczenie wyłącznie w sferze dowodowej, nie przesądzają natomiast same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczeń społecznych.

Zorganizowanie działalności oznacza, że wykonywanie działalności jest zaplanowane pod względem prawnym i faktycznym. Ciągłość prowadzenia działalności oznacza natomiast trwałe, powtarzające się czynności, które podejmowane są w ramach prowadzonej działalność gospodarczej oraz zamiar jej prowadzenia w dłuższym okresie czasu. Istota zatem działalności gospodarczej wymaga rzeczywistego, faktycznego realizowania określonego przedmiotu (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2005 roku, sygn. akt III CZP 88/04, OSNC z 2006 roku, Nr 1, poz. 5; z dnia 18 października 2011 roku, sygn. akt II UK 51/11, LEX nr 1227548; z dnia 25 kwietnia 2013 roku, sygn. akt I UK 604/12, OSNP z 2014 roku, Nr 2, poz. 30).

Kluczowym dla rozstrzygnięcia była ocena czy łączące A. F. z Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Ł. umowy rodziły skutek w postaci tytułu do ubezpieczenia społecznego w sytuacji, gdy zgodnie z jej stanowiskiem były wykonywane w ramach prowadzonej przez nią pozarolniczej działalności gospodarczej. A. F. w spornych okresach jako lekarz weterynarii prowadziła bowiem działalność weterynaryjną.

W ocenie Sądu zawarte z Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Ł. umowy nie wyczerpują definicji umowy zlecenia i nie stanowią odrębnego, konkurencyjnego tytułu do ubezpieczeń wobec działalności pozarolniczej. W ocenie Sądu stanowiły one rodzaj kontraktu pomiędzy podmiotami gospodarczymi (b2b, na taki charakter umów wskazywał również świadek B. W.), a zatem relacje stron nie charakteryzowały się stosunkiem cywilnoprawnym zlecenia zawartego z osobą fizyczną.

Istotnym jest, że umowy zostały zawarte w trybie przepisów szczególnych wobec kodeksu cywilnego, tj. art. 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku o Inspekcji Weterynaryjnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2024 roku, poz. 12). Do czasu nowelizacji przepisów, jaka nastąpiła od dnia 11 sierpnia 2022 roku, stanowiły one, że jeśli Powiatowy Lekarz Weterynarii z przyczyn finansowych lub organizacyjnych nie był w stanie wykonać ustawowych zadań Inspekcji, mógł wyznaczać na czas określony lekarzy weterynarii niebędących pracownikami Inspekcji do określonych czynności. Czynności te były wykonywane po zawarciu przez Powiatowego Lekarza Weterynarii umowy określającej zakres, terminy i miejsce wykonywania tych czynności, wysokość wynagrodzenia za ich wykonanie oraz termin płatności. Dopiero od zmiany w sierpniu 2022 roku przepis art. 16 ust. 3 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej przewiduje, że umowa taka może zostać zawarta przez Powiatowego Lekarza Weterynarii z osobami, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, w ramach prowadzonej przez te osoby pozarolniczej działalności gospodarczej lub poza prowadzoną przez te osoby pozarolniczą działalnością gospodarczą. Każdorazowo zaś osoba ta, stosownie do art. 16 ust. 2 ustawy, była wskazywana w drodze decyzji administracyjnej powiatowego lekarza weterynarii określającej rodzaj i zakres czynności przekazanych do wykonania.

Wobec tego, w ocenie Sadu, umowa zawarta w trybie art. 16 ust. 3 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej stanowi odrębną kategorię umów od umów zlecenia, zaś sama ustawa nie zawiera odesłania do przepisów kodeksu cywilnego. Z kolei art. 750 k.c. przewiduje, że do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Umowa o usługi weterynaryjne dla lekarza wyznaczonego jest jednak uregulowana innymi przepisami co oznacza, że nie została jej nadana żadna określona forma prawna, a zwłaszcza brak podstaw do stwierdzenia, że odgórnie wyczerpuje charakterystykę umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, a przez to stanowi samodzielny tytuł ubezpieczeniowy. Powyższe założenie jest błędne niezależnie nawet od tego w jaki sposób ocenić umowy obowiązujące wnioskodawcę i płatnika w 2021 roku. Nie jest bowiem wykluczone, że nawet w przypadku, gdy źródłem przychodu lekarza weterynarii jest umowa zlecenia, to umowa ta może być zawarta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jak ujął to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 czerwca 2009 roku w sprawie III UK 24/09 (LEX nr 518053) domena władztwa publicznego wyrażająca się w decyzji o wyznaczeniu lekarza weterynarii do zadań inspekcji nie rozstrzyga o podstawie jego ubezpieczeń społecznych. Tym samym wykonywanie czynności w zakresie inspekcji weterynaryjnej nie stanowi samodzielnej podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy. Sąd Najwyższy w tym orzeczeniu rozprawił się też z – użytym także na gruncie zaskarżonej w tym postępowaniu decyzji – argumentem o rozliczeniu podatku dochodowego. Wskazał, że należy oddzielić opodatkowanie od podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym. Kwalifikacja, że przychód z umów zleconych przez niektóre organy władzy lub administracji (art. 13 pkt 6 ustawy podatkowej) stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście, nie wyłącza podstawy ubezpieczeń społecznych, którą jest działalność gospodarcza ubezpieczonego, w ramach której mógł zawierać i realizować umowy zlecenia. Poszukiwanie uzasadnienia w ustawie podatkowej nie stanowi podstawy prawnej do określenia podstawy ubezpieczenia społecznego, gdyż podstawy ubezpieczenia określa ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych i zlecenie jest odrębne od działalności gospodarczej, jednak nie wtedy, gdy zlecenie wykonywane jest w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Z kolei jak dodał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 stycznia 2016 roku, w sprawie II UK 8/15 (LEX nr 2288939) zawarcie przez lekarza weterynarii prowadzącego działalność gospodarczą umowy z Powiatowym Lekarzem Weterynarii nie oznacza, że przestaje być wykonywana w takim charakterze. Ryzyko gospodarcze związane z prowadzeniem działalności nadal pozostaje przy weterynarzu wykonującym usługę, a w imieniu organu administracji podejmowane są tylko czynności związane z wykonaniem usługi określonej w umowie. Wykonywanie zlecenia lub innej umowy pokrewnej na rzecz innego podmiotu nie jest przeszkodą do zakwalifikowania takiej umowy jako wykonywanej w ramach prowadzonej we własnym imieniu działalności gospodarczej. W ocenie Sądu Najwyższego przeszkodą do tego nie są również kwestie organizacyjne leżące po stronie zlecającego, ponieważ czynności wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej nie mogą odbywać się bez odpowiednio zorganizowanego zaplecza technicznego.

W obu orzeczeniach Sąd Najwyższy kładł nacisk na swobodę w kształtowaniu swoich relacji gospodarczych, zaś zawarcie umowy w trybie art. 16 ust. 3 ustawy o Inspekcji Sanitarnej w żadnym wypadku nie przesądza o powstaniu konkurencyjnego tytułu do ubezpieczeń, który należy rozpatrywać przez pryzmat przepisów o zbiegu tytułów. Możliwość wykonywania umowy w ramach prowadzonej działalności jest spójna z systemem ubezpieczenia społecznego i nie można apriorycznie wprowadzać w tym zakresie ograniczeń. Jak podsumował Sąd Najwyższy w wyroku w sprawie II UK 8/15, odnosząc się też do poglądu wyrażonego w wyroku tego Sądu z dnia 18 grudnia 2014 roku, II UK 90/14 (OSNP 2016, nr 7, poz. 91) „możliwość zawarcia umowy w ramach prowadzonej przez lekarza działalności nie oznacza ani nakazu zawarcia jej w ramach tej działalności ani domniemania zawarcia umowy w ramach takiej działalności, jeżeli strony nie wyraziły takiego zamiaru”. Wobec tego o tym, czy dana umowa została zawarta i wykonywana w ramach działalności gospodarczej czy też poza nią, świadczą okoliczności konkretnego przypadku, a więc przede wszystkim treść umowy oraz wola stron nawiązania i pozostawania w określonym stosunku prawnym.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, zdaniem Sądu Okręgowego, przejawem woli Powiatowego Lekarza Weterynarii w Ł. i A. F. oraz ich zgodnym zamiarem było zlecenie ubezpieczonej usług weterynaryjnych określonych w art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej w ramach prowadzonej przez nią pozarolniczej działalności gospodarczej. W ocenie Sądu była to umowa w ramach relacji dwóch partnerów gospodarczych, przy czym po stronie organu musiało to zostać wyrażone w dodatkowo w drodze decyzji administracyjnej. A. F. traktowała wykonywanie zlecenia jako jedyny przejaw swojej działalności, także i z tego względu, że to po jej stronie leżał obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Sam organ Inspekcji Weterynaryjnej poszukiwał do wyznaczenia lekarzy weterynarii prawie wyłącznie spośród tych, którzy prowadzą już własną działalność. Przerzucenie ciężaru składek nie jest w niniejszej sprawie próbą uniknięcia obowiązku publicznoprawnego, ale formą takiego kształtowania relacji gospodarczych, w której organ nie będzie musiał ponosić dodatkowych kosztów. Organ był bowiem uprawniony do tego, aby dobierać kontrahentów według własnego najlepiej pojętego interesu. Sama forma wykonania umowy także wskazuje na relacje odrębne od umowy zlecenia. Wnioskodawczyni ponosiła koszty świadczenia usług, ponosiła ryzyko nieprawidłowych decyzji. Natomiast fakt, że umowa została zawarta z osobą fizyczną wynikał wyłącznie z zapisów ustawy, co jednak w świetle poczynionych wyżej rozważań nie jest decydujące.

Na prowadzenie działalności gospodarczej składają się różne formy, przejawy aktywności jak poszukiwanie klientów, rozmowy w sprawie podjęcia pracy, prowadzenie rozmów handlowych, analiza rynku oraz wykonywanie czynności ściśle związanych z prowadzoną działalnością. W niniejszej sprawie Sąd nie miał wątpliwości, że w związku z prowadzona przez siebie działalnością wnioskodawczyni wykonywała usługi na rzecz Powiatowego Lekarza Weterynarii w Ł. i była za to wynagradzana zgodnie z zawartymi umowami. Nie były to perzy tym działania sporadyczne, tylko regularnie trwające przez dłuższy okres czasu, już od samego początku prowadzenia działalności gospodarczej w 2018 roku.

To wszystko doprowadziło Sąd do wniosku, że zaskarżone decyzje nie są prawidłowe i podlegają zmianie poprzez ustalenie, że A. F. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 16 kwietnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku oraz od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku (pkt I sentencji).

Na marginesie wskazać należy, że w niniejszej sprawie Powiatowy Lekarz Weterynarii nie miał statusu płatnika składek tak jak to miało miejsce w powoływanej sprawie VIII U 2411/23 tut. sądu. Decyzja zaskarżona w sprawie VIII U 2411/23 dotyczyła bowiem podlegania przez wnioskodawcę ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów zlecenia a więc musiała być adresowana także do potencjalnego płatnika składek. W sprawie niniejszej zostały natomiast zaskarżone dwie indywidualne decyzje, adresowane wyłącznie do A. F. dotyczące nie podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu działalności gospodarczej. Przy tak określonej decyzji Powiatowy Lekarz Weterynarii ani nie był stroną postępowania administracyjnego przed ZUS ani nie jest zainteresowanym w postępowaniu sądowym, gdyż rozstrzygnięcie tej sprawy nie wpływa na jego prawa i obowiązki w żaden sposób. Dopiero w sytuacji gdyby w niniejszej sprawie odwołanie zostało oddalone, ZUS byłby zobowiązany do wydania decyzji dotyczącej podlegania przez A. F. w spornym okresie czasu ubezpieczeniom społeczny z tytułu umów zlecenia z udziałem wymienionego płatnika składek.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd Okręgowy oparł na zasadzie ogólnej odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Jak stanowi § 1 ¹ zd. 1 przepisu od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Stosownie zaś do art. 98 § 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Wysokość kosztów, na którą składa się wynagrodzenie pełnomocnika wnioskodawczyni, została ustalona na podstawie § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jednolity: Dz.U. z 2023 roku, poz. 1964, ze zmianami), zgodnie z którym stawki minimalne wynoszą 180 złotych w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Wobec powyższego Sąd zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz A. F. kwoty po 180 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty, za każdą z połączonych do łącznego rozpoznania spraw – łącznie 360 złotych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.