Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X Ka 210/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

12 kwietnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział X Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Dziwański

Protokolant: protokolant sądowy Karolina Klempka

Przy udziale Prokuratora: Roberta Skawińskiego

po rozpoznaniu 12.04.2024 r.

sprawy I. W.

oskarżonej o czyn z art. 191 §1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej od wyroku Sądu Rejonowego w Grodzisku Mazowieckim z 24.05.2023 r., sygn. II K 371/22

orzeka:

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od oskarżonej I. W. na rzecz oskarżycielki posiłkowej K. P. 3000 (trzy tysiące) zł tytułem wydatków poniesionych przez tą oskarżycielkę w postępowaniu odwoławczym;

III.  kosztami sądowymi postępowania odwoławczego obciąża oskarżoną.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 210/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sądu Rejonowego w Grodzisku Mazowieckim z 24.05.2023 r., sygn. II K 371/22

1.1.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.1.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.1.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.1.  Wnioski

Uchylenie

Zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.1.  Ustalenie faktów

1.1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

I. W.

Niekaralność za przestępstwa

Informacje z KRK

216

1.1.1.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.1.  Ocena dowodów

1.1.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Informacje z KRK

Treść nie była kwestionowana.

1.1.1.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na wyrażeniu poglądu, iż dowody ujawnione na rozprawie i ustalone na ich podstawie okoliczności są wystarczające do uznania za udowodniony fakt popełnienia przez oskarżoną I. W. zarzucanego jej czynu, w następstwie dokonania ich oceny z uwzględnieniem jedynie okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonej, podczas gdy zebrany materiał dowodowy, oceniany rzetelnie z uwzględnieniem dyrektyw wskazanych w art. 7 k.p.k prowadzi do wniosków odmiennych, w szczególności uwzględniając to, iż oskarżona I. W. jest osobą schorowaną, rencistą I grupy inwalidzkiej oraz przewagę siły i sprawności fizycznej po stronie pokrzywdzonych.

W uzasadnieniu apelacji podniesiono również:

- wybiórczą i uproszczoną ocenę materiału dowodowego a taka ocena nie może korzystać z ochrony określonej art. 7 kpk,

- dokonanie ustaleń faktycznych bez uwzględnienia i wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, nie wyczerpanie wszystkich istniejących możliwości dowodowych, dokonanie niepełnej oceny dowodów,

- obraza art. 5 § 2 k.p.k., poprzez przyjęcie odmiennej zasady niż w tym przepisie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wprzódy sąd okręgowy wypowie się co do zarzutu obrazy art. 7 k.p.k. podniesionego w uzasadnieniu apelacji. Zarzut ten nie jest zasadny. Przekonanie o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeśli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść osoby oskarżonej, jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (tak np.: postanowienie Sądu Najwyższego z 12 lipca 2006 r., sygn. II KK 12/06; wyrok Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2004 r., sygn. WK 26/03). Jeżeli strona podejmuje próby wykazania naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, to nie wystarczy, że odwoła się do rozbieżności, przemilczeń, czy będzie afirmować korzystne dla oskarżonego okoliczności. Strona musi wskazać na konkretne błędy faktyczne lub logiczne w rozumowaniu sądu, niezgodności oceny z wiedzą oraz doświadczeniem życiowym (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 15.4.2014 r., sygn. II AKa 60/14). Innymi słowy jeżeli skarżący kwestionuje dokonaną przez sąd ocenę dowodów to zarzut obrazy art. 7 k.p.k. powinien sformułować w taki sposób, aby z jego treści wynikała istota obrazy tego przepisu w danej sprawie, tj. w treści zarzutu należy wskazać jaki konkretnie dowód (czy dowody) został przez sąd oceniony dowolnie oraz - co istotne - w czym ta dowolność się przejawiała (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1 marca 2023 roku sygn. II AKa 487/21, LEX nr 3519530). W niniejszej sprawie obrońca co prawda wskazał, jakoby sąd rejonowy obraził art. 7 k.p.k. oceniając zeznania pokrzywdzonych, jednakże nie podał jakie konkretnie błędy faktyczne lub logiczne sąd rejonowy popełnił, czy też na czym polegała niezgodność oceny z wiedzą oraz doświadczeniem życiowym. Samo podniesienie, że oskarżona deponowała odmiennie od pokrzywdzonych, jest schorowana, ma problemy z poruszaniem się, czy istnienie sporu rodzinnego jest daleko niewystarczające.

Zdaniem sądu okręgowego, sąd rejonowy ujawnił w toku rozprawy głównej całokształt okoliczności sprawy, rozważył wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść osoby oskarżonej. Ocena dowodów została przeprowadzona zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Wynik oceny został wyczerpująco i logicznie uargumentowany w uzasadnieniu wyroku. W szczególności zeznania pokrzywdzonych są spójne i zostały potwierdzone m. in. dowodem z oględzin nagrania wideo.

Wbrew twierdzeniom obrońcy przedstawionym w uzasadnieniu apelacji, postępowanie dowodowe było pełne. Sąd rejonowy przeprowadził dowody w racjonalnym i wystarczającym zakresie. Sam obrońca zresztą nie wskazał jakie dowody należałoby jeszcze przeprowadzić.

Nie można się zgodzić z zarzutem skarżącego przedstawionym w uzasadnieniu apelacji, że sąd I instancji rozstrzygnął nie dające się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonej. Tę zasadę można stosować dopiero wtedy, gdy możliwość dokonania pewnych ustaleń za pomocą swobodnej oceny dowodów została wyczerpana. Przyjmuje się, że sytuacja równoznaczna z „niedającymi się usunąć wątpliwościami” jest kategorią obiektywną w tym sensie, że zasady logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego lub nauki nie pozwalają ustalić określonego faktu. Nie ma to nic wspólnego z subiektywnymi ocenami strony procesowej (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 31.1.2012 r., sygn. II AKa 403/11). Artykuł 5 § 2 k.p.k. odnosi się bowiem do „wątpliwości” sądu, a nie stron czy ich przedstawicieli procesowych (tak wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 9.5.2012 r., sygn. II AKa 113/12). Wynika stąd powinność podjęcia przez organ procesowy wszelkich dostępnych kroków, w celu dokonania jednoznacznych ustaleń faktycznych, względnie jedynie trafnej wykładni przepisów prawa. Dopiero stwierdzenie braku takiej możliwości uprawnia (i zobowiązuje) do rozstrzygnięcia wątpliwości na korzyść oskarżonego (tak wyrok Sądu Najwyższego z 25.6.1991 r., sygn. WR 107/91, OSNKW 1992, Nr 1–2, poz. 14). Wskazać trzeba, że to, iż apelujący nie akceptuje oceny zebranego materiału dowodowego i poczynionych w wyniku tej oceny ustaleń faktycznych, a w środku odwoławczym prezentuje własne oceny i krytykę ocen dokonanych przez sąd pierwszej instancji, nie upoważnia do automatycznego uznania, że zaskarżone orzeczenie jest wadliwe.

Z kolei o błędzie w ustaleniach faktycznych można mówić, kiedy wynika on bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd „braku”), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd „dowolności”). Przyjmuje się, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku powinien zmierzać do wykazania, jakich konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd, oceniając zebrany materiał dowodowy. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego na innych dowodach aniżeli te, na których oparł się tenże sąd nie może prowadzić do wniosku, że rzeczywiście sąd ten dopuścił się przy wydaniu wyroku omawianego uchybienia (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 30.12.2019 r., sygn. II AKa 55/19). Ten zarzut mógłby zostać skutecznie podniesiony tylko wtedy, gdyby w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenia faktyczne nie mające jakiegokolwiek oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo gdyby określonych ustaleń nie poczyniono pomimo, że z przeprowadzonych i uznanych za wiarygodne dowodów określone fakty jednoznacznie wynikały (tak wyrok Sądu Najwyższego z 8.7.2020 r., sygn. I KA 5/20; A. Sakowicz (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Wyd. 10, Warszawa 2023).

Ocena dowodów dokonana przez sąd rejonowy nie wykazuje ani błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu), ani logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania). Nie jest też sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy. Sam apelujący nie wskazał precyzyjnie w apelacji na czym miałyby polegać owe błędy. To, że I. W. jest osobą schorowaną, mającą problemy z poruszaniem się, czy różnica wieku stron, nie implikuje niemożności stosowania ani przemocy, ani tym bardziej groźby bezprawnej. Również fakt, że oskarżona podczas zajścia doznała obrażeń w postaci zaczerwienienia skóry w obrębie lewego nadgarstka, niewielkiego obrzęku tkanek miękkich lewego nadgarstka i otarcia naskórka w obrębie lewego nadgarstka (jak to ustalił sąd rejonowy) nie stoi na przeszkodzie ustaleniu, że oskarżona stosowała przemoc. Sąd rejonowy przedstawił klarownie i logicznie swój tok rozumowania w jaki sposób doszedł do wniosku, że oskarżona zarówno stosowała przemoc, jak i doznała obrażeń.

Wniosek

zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu - ewentualnie - uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności zarzutów, również wnioski apelacji nie zasługiwały na uwzględnienie.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.1.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Rejonowego w Grodzisku Mazowieckim z 24.05.2023 r., sygn. II K 371/22

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wnioski apelacji były niezasadne.

1.1.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.1.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.1.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.1.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.1.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Sąd zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżycielki posiłkowej K. P. 3000 zł tytułem wydatków poniesionych przez tą oskarżycielkę w postępowaniu odwoławczym, gdyż oskarżycielka wykazała poniesienie takich wydatków.

III

Sąd kosztami sądowymi postępowania odwoławczego obciążył oskarżoną nie znajdując podstaw do zwolnienia.

PODPIS

1.1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Grodzisku Mazowieckim z 24.05.2023 r., sygn. II K 371/22

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana