Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 października 2023 r. Sąd Rejonowy
dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi – w sprawie z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. przeciwko (...)
(...) Spółka Akcyjna w W. o zapłatę kwoty 7.532,83 zł – zasądził od pozwanego (...) Spółka Akcyjna
w W. na rzecz powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. kwotę 7.532,83 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od kwoty 7.232,83 zł od dnia 9 listopada 2021 r. do dnia zapłaty i od kwoty 300,00 zł
od dnia 16 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty (punkt 1. wyroku) obciążając stronę pozwaną obowiązkiem zwrotu powodowi – tytułem kosztów postępowania – kwoty 3.005,80 zł
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia
do dnia zapłaty (punkt 2. wyroku) oraz nakazał zwrócić stronom postępowania ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwoty po 111,20 zł tytułem niewykorzystanych zaliczek na wydatki (punkty 3. i 4. wyroku).

Orzeczenie Sądu pierwszej instancji w części – co do punktu 1. (w zakresie
kwoty 3.041,04 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 listopada 2021 r.
do dnia zapłaty – stanowiącej refundację wydatków związanych z naprawą pojazdu
oraz w zakresie kwoty 300.00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 listopada 2022 r. do dnia zapłaty obejmującej wydatki związane ze zleceniem prywatnej ekspertyzy)
jak również w całości w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania (punkt 2. wyroku)
– zostało zaskarżone przez pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W.. Strona pozwana zarzuciła rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego:

1.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a.)  przepisu art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 278 § 1 kpc w zw. z art. 6 kc poprzez dowolną ocenę dowodu z opinii biegłego i prywatnej opinii pozwanej i pominięcie, że koszt przywrócenia stanu poprzedniego pojazdu przy użyciu części jakości „Q”
oraz przy założeniu współdziałania poszkodowanego ze stroną pozwaną w toku likwidacji szkody powinien wynieść 14.130,30 zł, podczas gdy uwzględnienie
tej okoliczności powinno prowadzić do oddalenia powództwa ponad kwotę 4.191,79 zł;

b.)  przepisu art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną ocenę dowodów poprzez:



nienadanie znaczenia okoliczności, że naprawa pojazdu powinna nastąpić w części także przy użyciu części zamiennych ze znakiem jakości „Q” z uwagi na okoliczność, że pojazd wcześniej w tym samym roku uległ szkodzie zatem do stwierdzenia
jakie są koszty naprawienia szkody konieczne jest wykazanie stanu pojazdu
do którego ma być przywrócony jego stan po szkodzie z dnia 8 października 2021 r., podczas gdy uwzględnienie tej okoliczności prowadziłoby do wniosku, że przywrócenie stanu poprzedniego pojazdu powinno odbyć się przy wykorzystaniu również dostępnych części zamiennych ze znakiem jakości „Q” zaś naprawa
przy użyciu wyłącznie części oryginalnych zmierza do nieuzasadnionego wzbogacenia powoda;



nienadanie znaczenia okoliczności, że naprawa pojazdu przy współpracy poszkodowanego z pozwanym ubezpieczycielem mogła odbyć się po cenach wskazanych w kalkulacji naprawy tj. wraz z rabatem na części zamienne
oraz na materiały lakiernicze z czego poszkodowany winien był skorzystać
co powinno z kolei skutkować uznaniem, że poszkodowany przyczynił się
do zwiększenia rozmiaru szkody;



nienadanie znaczenia okoliczności, że powód zgodnie z przedłożonym wydrukiem KRS jest podmiotem zawodowo trudniącym się „działalnością związaną z oceną ryzyka i szacowaniem strat” (str. 4. wydruku) co wprost wynika z KRS powoda
i co powinno prowadzić do uznania, że powód mógł w ramach prowadzonej działalności dokonać wyceny nabytej wierzytelności bez potrzeby zlecania podmiotom trzecim sporządzania odpłatnej opinii i w konsekwencji oddaleniem powództwa w zakresie żądania zwrotu kosztów wydania prywatnej kalkulacji
przez powoda już po nabyciu wierzytelności;

c.)  przepisu art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 278 § 1 kpc poprzez dowolną ocenę dowodu
z opinii biegłego i:



nielogiczne i sprzeczne z doświadczeniem życiowym przyjęcie za biegłym, że tylko i wyłącznie naprawa na częściach oryginalnych za kwotę 20.971,83 zł przywraca stan pojazdu sprzed szkody, podczas gdy pojazd poszkodowanego
to auto 16 — letnie, posiadające przed szkodą otarcia po szkodzie z kwietnia 2021 r. co uzasadnia przyjęcie, że adekwatnym — celowym i uzasadnionym — kosztem naprawy jest naprawienie pojazdu przy uwzględnieniu użycia dostępnych na rynku części ze znakiem jakości „Q” oraz części oryginalnych w tym zakresie, w jakim
nie są dostępne na rynku części ze znakiem jakości „Q”;



pominięcie i nienadanie odpowiedniego znaczenia okoliczności, że przywrócenie stanu poprzedniego pojazdu możliwe było przy użyciu części oferowanych
przez pozwanego z udzieleniem na nie rabatów na części w wysokości 17 %
oraz na materiał lakierniczy w wysokości 40%, a w konsekwencji pominięcie, że naprawa pojazdu za kwotę określoną przez biegłego z rabatami również przywracała pojazd do stanu sprzed szkody przy współpracy poszkodowanego z pozwanym(...);



pominięcie, że przedmiotowy pojazd to auto wyprodukowane w 2007 r., posiadające liczne otarcia i zarysowania, podczas gdy uwzględnienie tych okoliczności prowadziłaby do wniosku, że naprawa pojazdu przy zastosowaniu części
z oznaczeniem jakości „Q” przywraca pojazd do stanu sprzed zdarzenia;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

a.)  przepisu art. 354 § 2 kc i art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich błędną wykładnię i w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, że poszkodowany współpracował z pozwanym w procesie likwidacji szkody oraz dopełnił ciążących na nim obowiązków, w szczególności polegających
na zapobieżeniu zwiększeniu się szkody, co skutkowało nieuzasadnionym ustaleniem odpowiedzialności pozwanego w wyższej wysokości niż powinno mieć to miejsce;

b.)  przepisu art. 822 § 1 kc i art. 824 ¹ § 1 kc poprzez ich błędne zastosowanie
i w konsekwencji nielogiczne, błędne przyjęcie za uzasadnione nadmiernych kosztów naprawy pojazdu, które mogły być znacznie ograniczone bez żadnego uszczerbku
dla poszkodowanego, gdyby zdecydował się skorzystać z oferty pozwanej;

c.)  przepisu art. 361 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji:



uznanie, że odszkodowanie z uwzględnieniem rabatowych cen części zamiennych
i materiału lakierniczego nie stanowi pełnego odszkodowania,
podczas gdy jest to kwota wystarczająca na pełne przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody albowiem obejmuje części oryginalne wskazane w opinii biegłego
i tym samym restytucję, a nadwyżka stanowi wzbogacenie poszkodowanego
i nie pozostaje w związku ze szkodą;



nieprawidłowe uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieszczą się koszty naprawy w kwocie znacznie wyższej, niż gwarantowane poszkodowanemu bez wpływu na zakres i jakość naprawy;



niezasadne przyjęcie, że przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody powinno się odbyć poprzez naprawę na częściach nowych i oryginalnych w ich pełnej cenie wynikającej z programu Audatex, podczas gdy z przedłożonych przez pozwanego dokumentów wynika, że powód może nabyć te same części i materiał lakierniczy przy współpracy z pozwanym za kwotę znacznie niższą;



niezasadne przyjęcie, że powód zasadnie poniósł koszt 300,00 zł z tytułu wydania prywatnej opinii, podczas gdy sporządzenie prywatnej opinii - kosztorysu miało miejsce już po nabyciu przez powoda wierzytelności (7 kwietnia 2022 r.),
podczas gdy powód jest podmiotem zawodowo trudniącym się „działalnością związaną z oceną ryzyka i szacowaniem strat” co wprost wynika z KRS powoda
co powinno prowadzić do uznania, że poniesienie tego kosztu nie pozostaje
w związku przyczynowo skutkowym ze szkodą i oddaleniem powództwa
w tym zakresie;

d.)  przepisu art. 361 § 2 kc, art. 822 § 1 kc i art. 824 ¹ § 1 kc poprzez ich błędne zastosowanie i zasądzenie świadczenia przekraczającego wysokość rzeczywiście poniesionej szkody.

Podnosząc wskazane wyżej uchybienia Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi (...) Spółka Akcyjna w W. domagało się zmiany wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w tym zakresie
oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed sądem pierwszej instancji jak również kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. wniósł
o oddalenie apelacji, domagając się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W. kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja strony pozwanej okazała się uzasadniona w części co – w oparciu
o przepis art. 386 § 1 kpc – skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku.

Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych strony pozwanej w pierwszej kolejności należało ocenić zasadność twierdzeń (...)Spółka Akcyjna w W. dotyczących naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów postępowania gdyż wnioski w tym zakresie – ze swej istoty – determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych (dotyczących naruszenia przepisów materialnoprawnych) – bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne (będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania dowodowego) oraz właściwie przeprowadzona (w granicach statuowanych treścią przepisu art. 233 § 1 kpc) ocena dowodów wyznaczają podstawę weryfikacji prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń
o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Sformułowane w apelacji zarzuty naruszenia przepisów postępowania – najogólniej rzecz biorąc – sprowadzają się do postawienia Sądowi pierwszej instancji błędnej (bo dowolnej zamiast swobodnej) oceny dowodów, w szczególności dowodu z opinii biegłego P. S. i w konsekwencji niewłaściwego przyjęcia iż wyłącznie naprawa samochodu
marki A. (...) przy użyciu oryginalnych części zamiennych jakości „O” (zaś w razie braku
ich dostępności na rynku – także z zastosowaniem części jakości „Q”) i bez zastosowania rabatów na części zamienne i materiały lakiernicze pozwoli w pełni przywrócić pojazd poszkodowanego do stanu sprzed zdarzenia szkodzącego zaś gdy chodzi o refundację wydatków związanych ze zleceniem prywatnej ekspertyzy określającej wysokość kosztów naprawy auta P. O. – braku uwzględnienia okoliczności, iż (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. – z racji zawodowego charakteru
jego działalności związanego „z oceną ryzyka i szacowaniem strat” – mógł samodzielnie dokonać wyceny kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu.

Pomimo pewnej nieprawidłowości w sformułowaniu tych zarzutów (w szczególności
w odniesieniu do kwestii braku nadania znaczenia naprawie pojazdu przy użyciu części zamiennych jakości (...) oraz zaoferowania przez stronę pozwaną usunięcia uszkodzeń auta P. O. wraz z rabatem na części zamienne i materiały lakiernicze czy też samego zakupu tych ostatnich z uwzględnieniem upustu posiadanego przez (...) Spółka Akcyjna w W. oraz – gdy chodzi o żądanie powoda refundacji wydatków związanych z prywatną ekspertyzą – zawodowego charakteru działalności (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł., gdyż w istocie rzeczy zarzuty te dotyczą sfery oceny prawnej i zastosowania prawa materialnego co Sąd Rejonowy zawarł w rozważaniach prawnych a nie ustaleniach faktycznych), zgodzić należy się ze stroną skarżącą iż – w okolicznościach przedmiotowej sprawy w sytuacji, w której pojazd poszkodowanego w chwili zdarzenia szkodzącego
był samochodem 14. letnim i po wcześniejszej (mającej miejsce w tym samym – 2021 – roku) szkodzie z uszkodzeniami pewnych elementów (reflektor przedni prawy) – naprawa nieprawidłowości tego auta powinna nastąpić przy zastosowaniu części zamiennych
jakości „Q” zaś w razie ich niedostępności na rynku – części jakości „O”. Co prawda biegły wskazał w swej opinii, iż skoro z akt sprawy nie wynika aby w pojeździe P. O.
przed szkodą z dnia 8 października 2021 r. zamontowane były alternatywne części zamienne, to ewentualna naprawa z wykorzystaniem części alternatywnych (w tym także elementów zamiennych jakości „Q” - bez logo producenta pojazdu) nie przywróciłaby auta do stanu
sprzed zdarzenia, jednakże mając na względzie powszechne wśród biegłych oraz występujące w orzecznictwie (wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 1 lutego 2017 r. – XIII Ga 762/16, Lex nr 2386934 a także wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 18 maja 2018 r.
– X Ga 466/17, Lex nr 2526932) stanowisko o równoważnej jakości i właściwości części „Q” i „O” (różnice między nimi dotyczą wyłącznie braku oznaczenia tych pierwszych logo producenta pojazdu i rodzaju opakowania), brak jest podstaw aby w procesie naprawy uszkodzeń pojazdu poszkodowanego powstałych wskutek jego udziału w zdarzeniu
z dnia 8 października 2021 r. używać części jakości „O” a przez to nie uwzględniać elementów zamiennych jakości „Q”. W tej sytuacji Sąd pierwszej instancji, przyjmując iż wyłącznie naprawa pojazdu P. O. z użyciem części zamiennych jakości „O” przywróci stan auta do tego, w jakim znajdowało się ono przed szkodą, uchybił regułom oceny materiału dowodowego o jakich jest mowa w przepisie art. 233 § 1 kpc.

Taki sam wniosek odnieść należy do oceny zasadności żądania (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. w zakresie refundacji wydatków związanych ze zleceniem wykonania prywatnej ekspertyzy. Treść odpisu z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego dotyczącego powoda (KRS nr (...)) wskazuje jako przedmiot przeważającej działalności (...) Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. „działalność związaną z oceną ryzyka
i szacowaniem poniesionych strat”. Strona powodowa mogła więc – w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – samodzielnie dokonać kalkulacji kosztów naprawy
bez konieczności generowania wydatków związanych z tą ekspertyzą. Poza tym dla oceny zasadności tego rodzaju żądania strony powodowej nie bez znaczenia pozostaje okoliczność iż – w istocie rzeczy – zlecenie sporządzenia takiej ekspertyzy pochodziło od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. jeszcze przed nabyciem przez ten podmiot praw do odszkodowania (to nastąpiło bowiem w dniu 1 marca 2022 r.).
Nie sposób bowiem dokonać odmiennej oceny tego faktu w sytuacji, w której w aktach sprawy znajduje się – opatrzona tym samym numerem ( (...)) co wycena, za której sporządzenie powód domaga się w tym postępowaniu refundacji poniesionych wydatków i wykonana
przez ten sam podmiot – kalkulacja naprawy z dnia 18 grudnia 2021 r. Skoro z twierdzeń poszkodowanego P. O. nie wynika jakoby to on zlecał wykonanie takiej kalkulacji (kiedy podczas jego przesłuchania na terminie rozprawy w dniu 4 października 2023 r. okazano świadkowi tę ekspertyzę, zeznał iż nie przypomina sobie aby przekazano mu tę wycenę), oczywistym jest że zleceniodawcą wykonania tej kalkulacji był (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł.. Zawarcie umowy cesji wierzytelności pomiędzy powodem a poszkodowanym w dniu 1 marca 2022 r., oznacza że kalkulacja
nr (...) została sporządzona na zlecenie (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. jeszcze przed nabyciem wierzytelności od P. O..
W tych okolicznościach kalkulacja prywatna mogła służyć jedynie ocenie ryzyka nabycia wierzytelności przez powoda a nie ustalenia należnego odszkodowania. Oznacza to wprost, że w dacie sporządzania pierwotnej kalkulacji (w dniu 18 grudnia 2021 r.) powód nie był wierzycielem pozwanego a zatem brak jest związku przyczynowego rozumianego
w kategoriach art. 361 § 1 i § 2 kc pomiędzy faktem poniesienia kosztów prywatnej ekspertyzy przez (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł.
a koniecznymi kosztami związanymi z likwidacją uszczerbku powstałego w wyniku zdarzenia z dnia 8 października 2021 r.

W pozostałym zakresie zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów postępowania nie mógł zasługiwać na uwzględnienie.

Kwestie możliwości obniżenia należnego odszkodowania przez ubezpieczyciela o rabaty, ulgi, wybór warsztatu oraz inne elementy możliwe do uzyskania w ramach współdziałania poszkodowanego z ubezpieczycielem wielokrotnie stanowiły przedmiot orzecznictwa sądowego. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6 października 2022 r. (III CZP 119/22,
Lex nr 3411847) wskazał, że odszkodowanie przysługujące od zakładu ubezpieczeń
na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów obejmuje wyłącznie niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy, podnosząc jednocześnie iż analiza orzecznictwa sądów prowadzi do wniosku, że wyraźną przewagę ma stanowisko, iż
przy ustalaniu odszkodowania nie jest dopuszczalne uwzględnianie rabatów i ulg wskazywanych przez ubezpieczycieli gdyż godziłoby to w prawo poszkodowanego swobodnego wyboru sposobu likwidacji szkody – poszkodowanemu bowiem przysługuje wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy on dokonanie naprawy uszkodzonego auta (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03,
Lex nr 78592).

Odnosząc się do naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego, stwierdzić trzeba iż na uwzględnienie zasługiwał zarzut uchybienia przepisowi art. 361 kc w części,
w jakiej Sąd pierwszej instancji przyjął iż zakres obowiązku odszkodowawczego pozwanego ubezpieczyciela obejmował konieczność refundacji wydatków związanych z naprawą samochodu marki A. (...) przy zastosowaniu w procesie likwidacji tego pojazdu wyłącznie części zamiennych jakości „O” oraz w zakresie w jakim ustalono istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem szkodzącym z dnia 8 października 2021 r.
a potrzebą wykonania (a przez to wydatkami z tym związanymi) przez podmiot zewnętrzny prywatnej ekspertyzy ustalającej wysokość kosztów naprawy auta P. O..

Jak już wcześniej wskazano, brak różnic (w tym jakościowych) pomiędzy częściami oznaczonymi symbolem „Q” oraz elementami zamiennymi o symbolu „O”, w powiązaniu
z wiekiem auta poszkodowanego w chwili zaistnienia zdarzenia szkodzącego (14 lat), uzasadniał – w realiach niniejszej sprawy – ustalenie wysokości refundacji wydatków związanych z naprawą pojazdu marki A. (...) przy zastosowaniu części jakości „Q”
oraz – w przypadku ich braku na rynku – części jakości „O”. Opinia biegłego P. S. określa wysokość kosztów tak przeprowadzonej naprawy na poziomie kwoty 16.754,74 zł,
co – wobec faktu że (...) Spółka Akcyjna
w W. na etapie postępowania szkodowego zrefundowało te wydatki na poziomie
kwoty 9.938,51 zł – czyniło zasadnym żądanie (...) Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. w zakresie kwoty 6.816,23 zł
(16.754,74 zł – 9.938,51 zł). Z kolei okoliczność, iż (...)Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. miał możliwość – z racji zawodowego charakteru swej działalności – samodzielnie określić wysokość kosztów naprawy uszkodzeń pojazdu P. O. (niezależnie od wskazanych już wcześniej okoliczności pozwalających przyjąć, iż zlecenie powoda wykonania tej ekspertyzy miało miejsce jeszcze przed nabyciem wierzytelności od poszkodowanego) implikuje wniosek, stosownie do którego koszt
tej prywatnej opinii wykracza poza adekwatny związek przyczynowy ze zdarzeniem szkodzącym, przez co wydatek z nią związany nie może podlegać refundacji
przez (...) Spółka Akcyjna w W..
Tylko ubocznie podnieść należy, iż – wbrew twierdzeniom Sądu pierwszej instancji – ocena zasadności stanowiska powoda odnośnie tego, iż wysokość kosztów likwidacji uszkodzeń (...) (...) przekracza wysokość refundacji dokonanej przez pozwanego ubezpieczyciela w ramach postępowania szkodowego (kwotę 9.938,51 zł) a przez to ocena celowości wystąpienia na drogę postępowania sądowego, nie musiała być dokonywana w oparciu
o kalkulację nr (...) opatrzoną datą 7 kwietnia 2022 r. skoro już w dniu 18 grudnia 2021 r. występowała w obrocie kalkulacja (także opatrzona numerem (...)) pozwalająca (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. stwierdzić, iż wysokość odszkodowania stanowiącego refundację wydatków związanych z naprawą (...) (...) jaka została wypłacona przez (...) była zaniżona.

Istota pozostałych zarzutów apelacji dotyczących naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów materialnoprawnych w odniesieniu do kosztów naprawy pojazdu sprowadza się
do twierdzenia, że odszkodowanie powinno być ustalone w sposób jak to uczynił pozwany ubezpieczyciel a więc z uwzględnieniem posiadanych przez (...)
(...) Spółka Akcyjna w W. rabatów na części zamienne i materiały lakiernicze. Utrwalone pozostaje w orzecznictwie stanowisko, iż obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody
a przez to nie jest on uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy pojazdu
i czy w ogóle zamierza go naprawić. Jest tak dlatego, że szkodą poniesioną
przez poszkodowanego jest sam fakt pogorszenia stanu należącego do niego pojazdu
zaś wysokość tego uszczerbku uzależniona jest jedynie od ekonomicznie uzasadnionych kosztów jego naprawy bez względu na to, czy naprawa ta w ogóle nastąpiła lub też ma nastąpić. Z uwagi na to, iż żadne przepisy prawa nie nakładają na poszkodowanego obowiązku naprawy uszkodzonego auta, szkodą nie jest poniesiony przez niego wydatek na naprawę pojazdu
lecz szacunkowa wysokość tych wydatków. W przypadku więc podjęcia
przez poszkodowanego decyzji o wyborze sposobu naprawienia szkody poprzez wypłatę kwoty odszkodowania, jako miarodajne koszty usunięcia nieprawidłowości w pojeździe powinny być brane pod uwagę obiektywne i uśrednione koszty części i materiałów na rynku, nie zaś koszty proponowane przez podmiot wskazany przez ubezpieczyciela. Jest tak również dlatego, że podmiot poszkodowany nie ma obowiązku dokonywania zakupu części i materiałów lakierniczych czy też przeprowadzać naprawy auta we wskazanym warsztacie, a do tego
w istocie rzeczy sprowadzają się twierdzenia ubezpieczyciela, że określone części zamienne
i materiały lakiernicze można zakupić w cenie odpowiednio niższej u wskazanego indywidualnie podmiotu. Poszkodowany ma bowiem prawo do tego, aby za ustaloną kwotę odszkodowania móc naprawić pojazd w wybranym warsztacie naprawczym zaś rabaty
nie są elementami powszechnie obowiązujących cen na rynku części zamiennych. Jeżeli
w procesie określenia wysokości szkody przyjmuje się czynniki niewystępujące na rynku
lub też pojawiające się sporadycznie, to należy uznać że nie jest to obiektywna wycena kosztów naprawy auta. Poza tym trudno byłoby znaleźć warsztat, który dokonałby naprawy pojazdu przy użyciu części dostarczonych przez innego dostawcę części aniżeli ten, u którego zazwyczaj się zaopatruje i z którym sam ma wynegocjowane określone warunki cenowe.

Brak też jest podstaw do przypisania poszkodowanemu nielojalnego postępowania naruszającego obowiązujący go, jako wierzyciela na podstawie przepisu art. 354 kc, wymóg współpracy z dłużnikiem przy wykonywaniu zobowiązania, co czyni niezasadnym zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 354 § 2 kc oraz przepisu art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2023 r.,
poz. 2500). Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań zmierzających
do zminimalizowania uszczerbku zaś ich brak z jego strony nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego osoby zobowiązanej do naprawienia szkody (wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06, Lex nr 23305). Zważyć jednak trzeba, iż obowiązek minimalizacji skutków szkody musi być utrzymany i stosowany w rozsądnych granicach
– nie może być on wykorzystywany do nakłaniania poszkodowanego aby zrezygnował on
z realizacji przysługujących mu praw podmiotowych. Ubezpieczyciel nie ma prawa
do narzucania poszkodowanemu warsztatu, w którym ma on naprawić auto a także stawek
za prace naprawcze czy też rodzaju części zamiennych. W realiach przedmiotowej sprawy próżno jest ocenić zaniechanie skorzystania przez poszkodowanego z rabatów za godzące
we wskazany wyżej obowiązek, tym bardziej iż – jak słusznie wskazał Sąd pierwszej instancji – (...) Spółka Akcyjna w W.
nie udowodniło aby było w stanie zapewnić poszkodowanemu rabaty. Niezależnie od tego powoływanie się przez stronę pozwaną na rabaty czy też upusty (obowiązujące
we współpracujących z nią serwisach naprawczych czy też punktach sprzedaży części zamiennych) stanowi działanie nieuprawnione, które ma na celu zmuszenie poszkodowanego do dokonania naprawy uszkodzonego pojazdu a dodatkowo uczynienia tego wyłącznie
w warsztatach naprawczych czy też zakupu części zamiennych u podmiotów współpracujących z danym ubezpieczycielem. W przeciwnym bowiem wypadku poszkodowany musi liczyć się
z brakiem naprawienia doznanego uszczerbku gdyż w ten sposób wyliczone w kosztorysie odszkodowanie, z uwzględnieniem narzuconych upustów, nie stanowi rynkowego kosztu restytucji uszkodzonego pojazdu. Brak zatem podstaw do uznania poszkodowanego
jako godzącego w obowiązek współpracy po stronie wierzyciela.

Żądanie pozwanego obniżenia kosztów naprawy o wskazane rabaty na części zamienne
i materiały lakiernicze uznać więc należy za nieuprawnione. Za taka oceną przemawiają
też względy metodologiczne jako że wybór sposobu naprawienia szkody jest prawem powoda, który może domagać się świadczenia pieniężnego pozwalającego na sfinansowanie kosztów naprawy według zasady pełnej kompensaty szkody. Współdziałanie poszkodowanego nie może więc oznaczać rezygnacji z ustawowo gwarantowanego obowiązku naprawienia szkody
i dlatego też nie sposób jest przyjmować jakoby ma ono sprowadzać się do naprawienia szkody w sposób nieodpowiadający przywróceniu pojazdu do stanu sprzed szkody.
Jako ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody obciąża pozwanego ogólny obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę poszkodowanemu sumy pieniężnej,
która odpowiadać będzie rozmiarowi szkody ustalonemu w sposób prawem przewidziany
(art. 363 kc i art. 361 kc), zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania.

Wszystkie wyżej wskazane względy, wobec częściowej słuszności zarzutów apelacji, uzasadniają – w oparciu o przepis art. 386 § 1 kpc – zmianę zaskarżonego wyroku
poprzez oddalenie powództwa w zakresie w jakim rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji uwzględniało koszty naprawy pojazdu marki A. (...) ponad ustalone przez biegłego z użyciem części jakości „Q” oraz w braku ich dostępności – elementy zamienne jakości „O” oraz w części dotyczącej refundacji wydatków związanych ze zleceniem wykonania prywatnej ekspertyzy. W pozostałym zakresie apelacja (...) (...)” Spółka Akcyjna w W., jako niezasadna, podlegała oddaleniu (art. 385 kpc).

Konsekwencją reformatoryjnego charakteru orzeczenia Sądu odwoławczego wobec rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego powinna być zmiana postanowienia w przedmiocie kosztów postępowania poniesionych w pierwszej instancji. Mając jednak na względzie tę okoliczność, iż – biorąc pod uwagę treść orzeczenia Sądu drugiej instancji – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. uległ tylko co do nieznacznej części swego roszczenia (wobec faktu że powód domagał się zapłaty kwoty 7.532,83 zł zaś ostatecznie utrzymał się co do swego żądania w zakresie kwoty 6.816,23 zł co stanowi 90,49 %
jego żądania – 6,816,23 zł : 7.532,83 zł), uzasadnione jest obciążenie (...) Spółka Akcyjna w W. obowiązkiem poniesienia w całości kosztów postępowania w pierwszej instancji, w tym także powinnością zwrotu należności jakie z tego tytułu zostały poniesione przez (...) Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. – kwoty 3.005,80 zł. W konsekwencji korekcie winna ulec wyłącznie podstawa rozstrzygnięcia o tych kosztach – nie może nią być,
jak to wskazał Sąd Rejonowy, przepis art. 98 § 1 kpc lecz przepis art. 100 zd. 2 kpc, przewidujący uprawnienie sądu do nałożenia na jedną ze stron obowiązku zwrotu wszystkich kosztów jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania.

Z kolei o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono w oparciu o przepis art. 98 § 1
i § 3 kpc w zw. z art. 99 kpc przy zastosowaniu odpowiedzialności za wynik sprawy. Zważywszy tę okoliczność iż (...) Spółka Akcyjna w W. kwestionowało rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji w zakresie kwoty 3.341,04 zł zaś jego apelacja odniosła skutek w zakresie kwoty 716,60 zł, stwierdzić należy iż pozwany ubezpieczyciel wygrał postępowanie odwoławcze w 21,45 %
co implikuje wniosek, stosownie do którego powinien on ponieść koszty instancji odwoławczej w 78,55 % (100,00 % - 21,45 %) ich wartości.

Poniesione przez (...)Spółka Akcyjna
w W. koszty postępowania odwoławczego obejmowały opłatę od apelacji
(jej wysokość – kwota 200,00 zł - została ustalona na podstawie przepisu art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 11434 z późn. zm.) oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 450,00 zł (określone na podstawie przepisu § 10 ust. 1 pkt 1
w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 z późn. zm.); łączne koszty wydatkowane przez pozwanego w drugiej instancji zamknęły się kwotą 650,00 zł (200,00 zł + 450,00 zł). Z kolei wydatki z tytułu kosztów postępowania drugoinstancyjnego poniesione przez (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w Ł. ograniczały się do wynagrodzenia pełnomocnika procesowego powoda, którego wysokość (kwota 450,00 zł) została ustalona w oparciu o przepis § 10 ust. 1 pkt 1
w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1935).

Łączne koszty postępowania przed Sądem odwoławczym wynoszą 1.100,00 zł
(650,00 zł + 450,00 zł). Zważywszy fakt iż (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. powinien ponieść te koszty w wysokości 235,95 zł
(1.100,00 zł x 21,45 %) zaś poniósł w kwocie 450,00 zł, w ostatecznym rozrachunku (...) Spółka Akcyjna w W. zobowiązane jest zwrócić swemu przeciwnikowi procesowemu – tytułem kosztów postępowania odwoławczego – kwotę 214,05 zł (450,00 zł – 235,95 zł).

Pozwanego – zobowiązanego do zwrotu stronie powodowej należności z tytułu kosztów postępowania – obciąża również (mająca swe oparcie w przepisie art. 98 § 1 ¹ kpc) powinność płatności ustawowych odsetek za opóźnienie od zasądzonej kwoty z tego tytułu
za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Z/ odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego – przez PI.

14.03.2024 r.