Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

z udziałem zainteresowanego (...) S.A. z siedzibą w K.

o ustalenie obowiązku zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 19 grudnia 2022 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 737,00 zł (siedemset trzydzieści siedem złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmE 65/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 kwietnia 2024 r.

Decyzją z dnia 19 grudnia 2022 r. nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej również jako: „Prezes URE”, „Pozwany”) na podstawie art. 8 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1, art. 7 ust. 5, art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r., poz. 1385 ze zm.) (dalej również jako: „p.e.”) oraz w związku z art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 2000 ze zm.) (dalej również jako: „k.p.a.”), po rozpatrzeniu wniosku podmiotu (...) sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości P. (dalej również jako: „Powód”, „odwołujący”) o rozstrzygnięcie w sprawie spornej dotyczącej odmowy zawarcia przez (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej Zainteresowany, Przedsiębiorstwo, (...) S.A.) umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej magazynu energii elektrycznej „(...)” o mocy przyłączeniowej 102,5 MW, planowanego w K., obręb M. (dz. o nr (...)), stwierdził, że na przedsiębiorstwie (...) S.A. z siedzibą w W. nie ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej magazynu energii elektrycznej „(...)" o mocy przyłączeniowej 102,5 MW, planowanego w K., obręb M. (dz. o nr (...)).

Decyzja Prezesa URE z dnia 19 grudnia 2022 r. k. 6-14 akt sądowych

(...) sp. z o.o. wniosła odwołanie od powyższej decyzji, zarzucając jej:

I. naruszenie przepisów postępowania administracyjnego:

1)  art. 75 § 1 ust. 1 w zw. z art. 80 k.p.a. poprzez przyjęcie za podstawę wydania decyzji dowodu w postaci uzyskanej od Prezydenta Miasta K. informacji, że przedmiotowa inwestycja nie została ujęta w aktualizacji projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta K. na lata 2021 -2035, tj. dowodu spoza katalogu ustawowych przesłanek z art. 7 ust. 1 i 3 p.e., których spełnienie jest warunkiem obligatoryjnego zawarcia przez przedsiębiorstwo z wnioskodawcą umowy o przyłączenie do sieci;

2)  art. 77 ust. 1 w zw. z art. 7 k.p.a. poprzez zaniechanie zebrania materiału dowodowego w zakresie ustalenia realizacji przez przedsiębiorstwo przesłanki z art. 7 ust. 1 p.e., tj. równoprawnego traktowania wnioskodawcy z innymi podmiotami gospodarczymi w analogicznych postępowaniach, w konsekwencji naruszając zasadę stania przez organ na straży praworządności i równego traktowania podmiotów gospodarczych;

II. naruszenie prawa materialnego:

1)  art. 7 ust. 1 p.e. poprzez pominięcie analizy i niedokonanie oceny realizacji ciążącego na przedsiębiorstwie ustawowego obowiązku do równoprawnego, tj. niedyskryminacyjnego, traktowania podmiotów wnioskujących o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci, a w konsekwencji wybiórcze ich traktowanie w zależności od realizacji innych pozaustawowych przesłanek wynikających z ww. przepisu.

W związku z powyższym strona odwołująca wniosła o:

I. zmianę zaskarżonej decyzji poprzez orzeczenie, że: „na przedsiębiorstwie (...) S.A. z siedzibą w W. ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej magazynu energii elektrycznej „(...)” o mocy przyłączeniowej 102,5 MW, planowanego w K., obręb M. (dz. o nr (...)).”;

II. ewentualnie, jeżeli Sąd nie podzieli ww. żądania, o uchylenie zaskarżonej Decyzji i orzeczenie co do istoty sprawy;

Aa także o zasądzenie od pozwanego i zainteresowanego na rzecz Powoda kosztów procesu.

Odwołanie z dnia 3 stycznia 2023 r. wraz z załącznikami k. 18-176 akt sądowych

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, pominięcie wniosków dowodowych jako zmierzających jedynie do przedłużenia postępowania, bowiem wszystkie istotne okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy wynikają ze zgromadzonej dokumentacji, jak również wniósł o zasądzenie od odwołującego na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odpowiedź Prezesa URE na odwołanie z dnia 19 kwietnia 2023 r. k. 199-202v akt sądowych

Zainteresowany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o: oddalenie odwołania a w całości, jak również wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

Odpowiedź zainteresowanego na odwołanie z dnia 20 kwietnia 2023 r. wraz z załącznikami k. 207-212v akt sąd.

W niniejszej sprawie opinię wyraziła Fundacja „(...)”, która w piśmie z 12 grudnia 2023 r. wypowiedziała się co do obowiązku przyłączenia magazynu do sieci, nierównego traktowania oraz pominięcia kluczowej roli magazynów w Krajowym Systemie Energetycznym. Wskazała m.in., że „ magazyny energii stanowią kluczowe rozwiązanie dla zapewnienia odpowiedniej elastyczności (...) i utrzymywania tzw. „marginesu bezpieczeństwa” tj. zapewnienia wolnych mocy przesyłowych”.

Pismo Fundacji „(...) z dnia 12 grudnia 2023 r. wraz z załącznikami k. 258-309v akt sądowych

Do poglądu Fundacji ustosunkował się odwołujący w piśmie z 23 stycznia 2024 r. W tymże piśmie podtrzymał on w całości twierdzenia i argumenty wyrażone w odwołaniu. Zwrócił też uwagę na argumentację i stanowisko ww. fundacji, odnoszące się do bezpieczeństwa energetycznego kraju i odpowiedzialności państwowych spółek energetycznych za prawidłowość funkcjonowania systemu. Podkreślił również, iż fundacja wskazała na jego przykładzie na nierówne traktowanie przez państwowe spółki energetyczne prywatnych inwestorów związanych z branżą energetyczną opisując m.in. powiązania podmiotów z udziałem kapitału państwowego, które mogą świadczyć o preferencyjności ich traktowania w decyzyjności przy wydawaniu warunków technicznych przyłączenia do sieci, a tym samym tworząc katalog warunków dyskryminacyjnych dla podmiotów prywatnych niespełniających tych przesłanek.

Pismo z dnia 23 stycznia 2024 r. k. 315-316 akt sądowych

Do poglądu Fundacji również wypowiedział się Pozwany w piśmie z 29 stycznia 2024 r. oraz zainteresowany w piśmie z 30 stycznia 2024 r.

Pismo Prezeas URE z dnia 29 stycznia 2024 r. k. 318-322 akt sądowych

Pismo zainteresowanego z dnia 30 stycznia 2024 r. wraz z załącznikami k. 324-335v akt sądowych

Dodatkowo spółka odwołująca złożyła pismo z dnia 5 marca 2024 r., w którym wniosła o przesłuchanie stron co tego, że na spotkaniu Powoda z przedstawicielami (...) nie został on poinstruowany jaką miałby przyjąć dalszą procedurę, jakie podjąć czynności, złożyć jakie dokumenty, aby uzyskać warunki techniczne.

Pismo z dnia 5 marca 2024 r. wraz z załącznikami k. 367-372 akt sądowych

Kopia wiadomości e-mail wraz z kopią pisma Powoda z dnia 5 marca 2024 r. wraz z załącznikami do tego pisma k. 361-364v akt sądowych

Odwołująca spółka w piśmie z dnia 9 kwietnia 2024 r. przedłożył dokument, z którego wynika, iż dnia 12 lutego 2024 r. zostały wydane warunki techniczne przyłączenia dla magazynu energii przyłączanego do (...) K. o mocy 205,92 MW.

Wiadomość e-mail wraz z kopią pisma Powoda z dnia 9 kwietnia 2024 r. wraz z załącznikiem k. 418-421akt sądowych.

Pismo z dnia 9 kwietnia 2024 r. wraz z załącznikiem k. 429-432v akt sądowych

W rozprawie, która odbyła się w dniu 10 kwietnia 2024 r., uczestniczyły w charakterze publiczności osoby z ramienia Fundacji „(...)”.

W trakcie przedmiotowej rozprawy odwołujący ograniczył swój wniosek o przesłuchanie stron, wystosowany w piśmie z 5 marca 2024 r., do przesłuchania strony odwołującej się. Dodatkowo wniósł o zobowiązanie (...) S.A. do przedłożenia ekspertyz dla wydanych warunków, o których mowa w pismach procesowych, celem zbadania ich zasadności i prawidłowości wykonania oraz zasadności wydania warunków technicznych przyłączenia, oraz dokonania porównania tych ekspertyz z wykonaną wcześniej dla projektu strony odwołującej ekspertyzą, na podstawie której odmówiono odwołującej wydania warunków i powierzenie wykonania tej ekspertyzy biegłym.

Protokół z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2024 r. k. 423-425v akt sąd.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. w dniu 18 czerwca 2021 r. złożył w (...) S.A. kompletny wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej dla magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 102,5 MW, planowanego w K..

Dowód: pismo (...) S.A. z 10 listopada 2021 r. k. 12 akt adm.

(...) sp. z o.o. dysponuje tytułem prawnym do korzystania z nieruchomości objętej planowaną inwestycją.

Dowód: pismo z dnia 7 lutego 2022 r. wraz z załącznikami, w tym umową dzierżawy zawartą w dniu 15 kwietnia 2021 r. k. 25- 41 akt adm. oraz aneksem z dnia 17 czerwca 2021 r. do umowy k. 57 akt adm.

Budowa magazynu energii elektrycznej (...) nie została ujęta w projekcie założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta K. na lata 2021-2035, o którym mowa w art. 19 Prawa energetycznego . Powyższe zamierzenie inwestycyjne nie zostało również w ujęte w projekcie planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta K., o którym mowa w art. 20 Prawa energetycznego , bowiem Miasto K. nie posiada ww. planu zaopatrzenia. „ Na terenie miasta K. zapewniony jest odpowiedni standard bezpieczeństwa energetycznego – odnośnie dostaw sieciowych nośników energii, a przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw gazowych lub energii sporządzają dla obszaru swojego działania plany rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię”.

Dowód: pismo Zastępcy Prezydenta Miasta K. z 25 sierpnia 2022 r. k. 177-177v akt adm.,

uchwała nr (...) Rady Miasta K. z 29 września 2021 r. w sprawie uchwalenia „Aktualizacji Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta K. na lata 2021 – 2035” wraz z Aktualizacją k. 178- 220 akt adm.

W związku ze złożonym przez (...) sp. z o.o. wnioskiem o określenie warunków przyłączenia (...) S.A. zleciło w październiku 2021 r. wykonanie ekspertyzy wpływu przyłączenia magazynu energii elektrycznej (...) o mocy 102,5 MW do rozdzielni 220 kV SE P. na Krajowy System Elektroenergetyczny. W oparciu o przedmiotową (...) S.A. dokonało oceny możliwości przyłączenia magazynu do sieci Przedsiębiorstwa.

Dowód: pismo (...) S.A. z 10 listopada 2021 r. k. 12 akt adm.,

Ekspertyza k. 76- 84 akt adm.

Pismem z 10 listopada 2021 r. (...) S.A. poinformowała (...) sp. z o.o. o odmowie wydania warunków przyłączenia i tym samym zawarcia umowy o przyłączenie magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 102,5 MW, z powodu braku warunków technicznych i ekonomicznych przyłączenia do sieci przesyłowej magazynu. W uzasadnieniu pisma Przedsiębiorstwo wskazało przyczyny techniczne uniemożliwiające przyłączenie przedmiotowej inwestycji do rozdzielni 220 kV stacji elektroenergetycznej 400/220/110 kV P.. M.in. Przedsiębiorstwo podkreśliło, że zgodnie z wynikami Ekspertyzy, po przyłączeniu Magazynu do SE P., zarówno w stanach normalnej jak i awaryjnej pracy sieci, wystąpią zagrożenia w sieci przesyłowej i dystrybucyjnej 110 kV, pomimo zaplanowanej jej rozbudowy i modernizacji (ujętej w (...) i (...)).

Dowód: pismo (...) S.A. z 10 listopada 2021 r. k. 12- 14 akt adm., k. 74-75 akt adm., k. 224-225 akt adm.,

k.235-236 akt adm.

Z uwagi na otrzymaną odmowę (...) sp. z o.o. zwróciła się do Prezesa URE o rozstrzygnięcie sporu powstałego wskutek decyzji (...) S.A. odmawiającej zawarcia umowy o przyłączenie do sieci (...) S.A. magazynu energii elektrycznej „(...)” o mocy przyłączeniowej 102,5 MW.

Dowód: wniosek Powoda z dnia 5 stycznia 2022 r. o rozstrzygnięcie sporu k. 1- 11 akt adm.

Pismem z 1 lutego 2022 r. Prezes URE zawiadomił (...) sp. z o.o. oraz (...) S.A. o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie o rozstrzygnięcie sporu na podstawie art. 8 ust. 1 p.e. Jednocześnie, wezwał strony postępowania do złożenia wyjaśnień oraz uwierzytelnionych dokumentów mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Dowód: zawiadomienie Prezesa URE o wszczęciu postępowania z dnia 1 lutego 2022 r. k. 21- 22 akt adm.

(...) S.A. w odpowiedzi na wezwanie Prezesa URE przesłało wymagane dokumenty. Przedsiębiorstwo przedstawiło dokument sporządzony na jego zlecenie w październiku 2021 r. przez eksperta zewnętrznego pt. „ Ekspertyza wpływu przyłączenia Magazynu energii elektrycznej (...) o mocy 102,5 MW do rozdzielni 220 kV w SE P. na Krajowy System Elektroenergetyczny” ( dalej również jako: (...) ). Jednocześnie, Przedsiębiorstwo wniosło o ograniczenie Powodowi prawa do wglądu do wymienionego powyżej dokumentu, wskazując na ważny interes państwowy. Zainteresowany podkreślił, iż Ekspertyza zawiera w szczególności takie informacje jak wielkość rozpływów mocy, w tym parametry obciążalności sieci, ograniczenia występujące w dostarczaniu energii elektrycznej oraz indywidualne warunki techniczne przyłączenia na sieć, co powoduje, że w tejże Ekspertyzie znajdują się dane odnoszące się do tej sieci, które są istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego. Wskazał, że udostępnienie tego dokumentu i zawartych w nim danych, może prowadzić do działań spekulacyjnych, szkodliwych dla rozwoju i bezpieczeństwa sieci, np. w celu blokowania możliwości przyłączania wytwórców energii elektrycznej na równych i konkurencyjnych zasadach.

Dowód: pismo (...) S.A. z 11 lutego 2022 r. z załącznikami, w tym z ekspertyzą k. 71- 84 akt adm.

(...) S.A. ustosunkowało się do stanowiska (...) sp. z o.o. w piśmie z 15 marca 2022 r., do którego załączyło swój Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną na lata 2021- 2030.

Przedsiębiorstwo energetyczne podkreśliło, że element sieci dystrybucyjnej (fragment linii 110 kV A.-P.), w odniesieniu do którego zidentyfikowano przeciążenie, jest własnością operatora systemu dystrybucyjnego - (...) S.A. Operator ten, w swoim planie rozwoju nie przewiduje modernizacji tego elementu sieci. Modernizacja elementu sieci przesyłowej (linia 220 kV A.-P.), w odniesieniu do którego zidentyfikowano przeciążenie, nie jest ujęta w (...).

Dowód: pismo (...) S.A. z 15 marca 2022 r. z załącznikami k. 92- 113v akt adm.

W kontekście dotychczas złożonych pism (...) sp. z o.o. zajęła stanowisko w piśmie z dnia 5 kwietnia 2022 r.

Dowód: pismo z 5 kwietnia 2022 r. k. 117- 124v akt adm.

(...) S.A. odniosła się do powyższego pisma (...) sp. z o.o. i wskazała, że podtrzymuje wniosek wyrażony w piśmie z dnia 15 marca 2022 r. o orzeczenie, że na (...) S.A. nie ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci przesyłowej magazynu energii elektrycznej „(...)”. Jako załącznik, przedłożył Syntezę „Ekspertyzy wpływu przyłączenia Magazynu energii elektrycznej (...) o mocy 102,5 MW do rozdzielni 220 kV w SE P. na Krajowy System Elektroenergetyczny”. Załączona przez zainteresowanego synteza Ekspertyzy, została przedstawiona w formie pozwalającej Powodowi na zapoznanie się z wnioskami płynącymi z Ekspertyzy, która nie naruszała interesu strony i jednocześnie nie prowadziła do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa

Dowód: pismo (...) S.A. z 4 maja 2022 r. z załącznikiem k. 129- 141 akt adm.

Postanowieniem z dnia 12 maja 2022 r. Prezes URE wyłączył (...) sp. z o.o. prawo wglądu oraz sporządzania notatek, kopii i odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów z dokumentu „ Ekspertyza wpływu przyłączenia Magazynu energii elektrycznej (...) o mocy 102,5 MW do rozdzielni 220 kV w SE P. na Krajowy System Elektroenergetyczny”.

Dowód: postanowienie Prezesa URE z dnia 12 maja 2022 r. k. 149- 152 akt adm.

W odpowiedzi na kolejne pismo Po (...) sp. z o.o. woda z dnia 26 maja 2022 r. dotyczące również przedłożonej mu Syntezy ekspertyzy, (...) S.A. przedstawiło własne zapatrywanie w piśmie z 8 lipca 2022 r.

Dowód: pismo z dnia 26 maja 2022 r. k. 157- 160v akt adm., pismo (...) S.A. z 8 lipca 2022 r.

k. 166-168 akt adm.

Do stanowiska (...) S.A. ustosunkowała się (...) sp. z o.o. w piśmie z 2 sierpnia 2022 r.

Dowód: pismo z 2 sierpnia 2022 r. k. 170- 174 akt adm.

W toku postępowania, na wezwanie Prezesa URE, mające znaczenie dla sprawy informacje przekazał (...) S.A., który poinformował, że linia 110 kV A. - P. na odcinku należącym do (...) pierwotnie nie była planowana do przebudowy w Planie (...) na lata 2020-2025, ale ostatecznie zdecydowano o jej modernizacji i w projekcie aktualizacji Planu (...) na lata 2023-2028 przyjęto przebudowę tej linii do parametrów 535/630 A (lato/zima)- podwyższenie temperatury projektowanej linii do +80° C. Przy czym zakończenie tej modernizacji planowane jest na rok 2025.

Dowód: pismo (...) S.A. z dnia 4 października 2022 r. wraz z załącznikiem k. 244 i 247

akt adm.

Z kolei (...) S.A. poinformowała, że w obowiązującym (...) S.A. na lata 2020-2025, jak również w projekcie (...) S.A. na lata 2023-2028 nie jest planowana modernizacja czy przebudowa linii 110 kV A. – P., na odcinku należącym do (...).

Dowód: pismo (...) S.A. z dnia 4 października 2022 r. k. 248 akt adm.

Pismem z 9 listopada 2022 r. Prezes URE zawiadomił strony postępowania o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym im prawie do zapoznania się w terminie 14 dni z całością zebranego materiału dowodowego oraz złożenia ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień. Strony jednak z przysługującego im prawa nie skorzystały.

Dowód: zawiadomienie Prezesa URE z dnia 9 listopada 2022 r. k. 249 akt adm.,

urzędowe poświadczenie przedłożenia k. 250-251 akt adm.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były podważane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

Sąd dopuścił dowód z zeznań świadka M. W. wyłącznie na okoliczność funkcjonowania magazynu energii elektrycznej (...), w tym jako źródło energii, ponieważ świadek znał założenia tego projektu, gdyż uczestniczył przy opracowywaniu wniosku o przyłączenie magazynu. Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c. oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania tego świadka na pozostałe okoliczności, czyli na fakt błędnego przyjęcia w przedmiotowym postępowaniu założeń funkcjonowania magazynu energii, albowiem świadek miał w tym zakresie nie zeznawać faktów, ale wypowiadać własne oceny.

Sąd postanowił na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominąć wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania strony odwołującej jako niemający znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy (o czym szczegółowo w dalszej części uzasadnienia). Podobnie na rozpoznanie sprawy nie miałby wpływu dowód zawnioskowany przez stronę odwołującą w toku rozprawy z 10 kwietnia 2024 r. , stąd należało go pominąć na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c., ale również na podstawie art. 205 ³ § 2 k.p.c., ponieważ strona była zobowiązana do podania wszystkich twierdzeń i dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy w pismach przygotowawczych składanych przed rozprawą, pod rygorem utraty prawa ich powoływania w toku dalszego postępowania. Odwołująca spółka dane prawo utraciła, bo nie udowodniła, iż wcześniejsze zgłoszenie wniosku dowodowego z 10 kwietnia 2024 r. nie było możliwe, a potrzeba jego zgłoszenia nie wynikła z późniejszych okoliczności.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu była ocena decyzji wydanej przez Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, mocą której stwierdzono że na zainteresowanym - (...) S.A. nie ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 102,5 MW planowanego w K.. Decyzja ta została wydana w oparciu przepis art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2019 r., poz. 755 ze zm.), zgodnie z którym w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, (…), rozstrzyga Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, na wniosek strony.

Zgodnie z regulacją art. 7 ust. 1 tej ustawy (w brzmieniu obowiązującym na chwilę wydania decyzji) przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania i przyłączania, w pierwszej kolejności, instalacji odnawialnego źródła energii, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru. Jeżeli przedsiębiorstwo energetyczne odmówi zawarcia umowy o przyłączenie do sieci lub przyłączenia w pierwszej kolejności instalacji odnawialnego źródła energii, jest obowiązane niezwłocznie pisemnie powiadomić o odmowie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki i zainteresowany podmiot, podając przyczyny odmowy.

Ów publicznoprawny obowiązek przyłączenia do sieci wiąże się z monopolistyczną pozycją na rynku przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii. Nie ma on jednak charakteru bezwzględnego, gdyż przedsiębiorca energetyczny jest zwolniony z tego obowiązku w sytuacjach wskazanych w prawie energetycznym ( zob. M. Nowaczek-Zaremba, D. Nowak, w: PrEnerg. Komentarz, pod red. M. Swory, Z. Murasa, Warszawa 2010, s. 518-519; A. Walaszek-Pyzioł, Energia i prawo, Warszawa 2002, s. 154-158). Oznacza to więc, że nakaz przyłączenie do sieci aktualizuje się jedynie na określonych warunkach ( zob. również wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 7 listopada 2017 r., sygn. akt VII ACa 924/17, Legalis nr 1752463). Jak wynika z przytoczonego wyżej przepisu takie warunki zachodzą wówczas gdy, łącznie zostaną spełnione przesłanki:

- istnieją techniczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania energii;

- istnieją ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania energii,

a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru.

W myśl art. 7 ust 3a ustawy podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci składa wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci, w przedsiębiorstwie energetycznym, do którego sieci ubiega się o przyłączenie. Złożenie takiego wniosku powoduje po stronie przedsiębiorstwa sieciowego obowiązek dokonania oceny, czy przyłączenie danego podmiotu jest możliwe właśnie z uwagi na techniczne, jak i ekonomiczne warunki. W przypadku stwierdzenia przez przedsiębiorstwo energetyczne ich braku, uprawnione jest ono do odmówienia zawarcia umowy o przyłączenie do sieci i dostarczania energii, informując o tym Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Zarówno techniczne, jak i ekonomiczne warunki powinny być związane z indywidualnymi cechami konkretnego obiektu ( zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 22 maja 2014 r. sygn. akt III SK 51/13, opubl. Legalis ). Wymóg istnienia technicznych warunków przyłączenia do sieci nie może być przy tym utożsamiany z – abstrakcyjnie pojmowaną – „techniczną możliwością” przyłączenia. Należy go odnosić do sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania całej infrastruktury elektroenergetycznej. Ponadto na mocy art.7a ustawy przyłączane do sieci urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o przyłączenie muszą spełniać wymagania techniczne i eksploatacyjne zapewniające m.in.:

1) bezpieczeństwo funkcjonowania systemu elektroenergetycznego;

2) zabezpieczenie systemu elektroenergetycznego przed uszkodzeniami spowodowanymi niewłaściwą pracą przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci;

3) zabezpieczenie przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci przed uszkodzeniami w przypadku awarii lub wprowadzenia ograniczeń w poborze lub dostarczaniu energii;

4) dotrzymanie w miejscu przyłączenia urządzeń, instalacji i sieci parametrów jakościowych energii.

Bezpieczeństwo ma przełożenie na prowadzenie ruchu sieciowego w sieci dystrybucyjnej w sposób efektywny, z zachowaniem wymaganej niezawodności dostarczania energii elektrycznej i jakości jej dostarczania, za które odpowiedzialny jest operator systemu dystrybucyjnego.

Rozpoznając wniosek o przyłączenie do sieci przedsiębiorstwo energetyczne obowiązane jest zatem badać, czy w aktualnym stanie faktycznym takie przyłączenie jest w ogóle możliwe, i to zarówno w aspekcie dokonania fizycznego przyłączenia, jak i przy uwzględnieniu konieczności zapewnienia bezpieczeństwa całemu systemowi elektroenergetycznemu.

Dlatego też oceniając podstawy przyłączenie do sieci przedsiębiorstwo energetyczne każdorazowo bada m.in. wpływ danego przyłączenia na Krajowy System Elektroenergetyczny. Taka ocena miała miejsce także w rozpoznawanej sprawie, i dokonania została w ramach zleconej przez przedsiębiorstwo ekspertyzy. W jej wynikach wskazano, że dokonanie przyłączenia magazynu energii prowadziłoby do przeciążenia linii 110 kV A. – P. oraz linii 220 kV A. - P. ( vide ekspertyza k. 76 – 84 akt administracyjnych).

Wyniki tej ekspertyzy, co do zasady nie były kwestionowane przez stronę odwołującą. Spółka w treści odwołania wskazywała jedynie, że oparcie się przez Prezesa Urzędu na wnioskach ekspertyzy stoi w sprzeczności z postulatami wprowadzenia ułatwień w zakresie przyłączania magazynów energii na etapie wydawania dla nich warunków przyłączenia poprzez odejście traktowania ich jako źródeł wytwórczych ( k. 21 akt sądowych). Nie zostały przedstawione żadne przeciwdowody, które obaliłyby wykazane twierdzenie przedsiębiorstwa energetycznego, że podłączenie magazyny energii do sieci przesyłowej miałoby wpływ na jej bezpieczeństwo, a tym samym, że zachodzą technologiczne przeszkody w dokonaniu takiego podłączenia.

Rozważyć zatem dalej należało, czy na przedsiębiorstwie energetycznym spoczywały prawem określone obowiązki, które umożliwiłyby bezpieczne podłączenie do sieci mającego powstać magazynu energii. Natomiast, jako że przeszkody podłączenia do sieci wiązały się z ewentualnym przeciążeniem linii elektroenergetycznych, wymagało to oceny możliwości przeprowadzenia ich modernizacji w zakresie umożliwiającym zadośćuczynieniu żądaniom odwołującej spółki. Jeszcze raz zaakcentować przy tym trzeba, że techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia należy zawsze odnosić do konkretnego obiektu, jaki ma być przyłączany z uwzględnieniem treści składanych w toku procesu ubiegania się o przyłączenie oświadczeń woli jego stron, a także całego kontekstu funkcjonowania przedsiębiorstw sieciowych, zasad i mechanizmów rozbudowy infrastruktury sieciowej (w szczególności zaś jej finansowania) oraz inwestycji w nowe moce przyłączeniowe ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2014 r., sygn. akt III SK 13/14, op.cit).

Przepis art. 7 ust. 5 ustawy nakłada na przedsiębiorstwo obowiązek realizacji i finansowania budowy oraz rozbudowy sieci, w tym na potrzeby przyłączania podmiotów ubiegających się o przyłączenie. Regulacji tej nie można jednak rozumieć jako obowiązku zapewnienia warunków przyłączenia dla każdego podmiotu ubiegającego się o takie przyłączenie, bez względu na okoliczności faktyczne ( zob. Kościuk Agata, Prawo energetyczne. Komentarz, wyd. II Opublikowano: LEX/el. 2023). Przepis ten należy bowiem interpretować całościowo, a to oznacza, że realizacja oraz finansowanie budowy i rozbudowy sieci jest powiązane z wykonaniem warunków określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1–4, 7 i 8 i art. 46 ustawy oraz w założeniach lub planach, o których mowa w art. 19 i 20 ustawy ewentualnie w przepisach odrębnych. Należy zatem przyjąć, że obowiązek realizacji i finansowania budowy i rozbudowy sieci będzie istniał w przypadku, gdy dana instalacja została przewidziana w w/w dokumentach lub przepisach. Oznacza to, że możliwość przyłączenia do siec ma charakter obiektywny, i nie zależy od subiektywnej oceny przedsiębiorstwa.

Jak to wyjaśnił w uzasadnieniu postanowienia z dnia 22 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt III SK 13/14 Sąd Najwyższy ( opubl. Legalis) samodzielnie postrzegana przesłanka technicznych warunków przyłączenia odnosi się do istniejącej już w dacie wydawania warunków przyłączenia możliwości przyłączenia nowo budowanej instalacji wytwórczej do sieci przedsiębiorstwa obciążonego obowiązkiem zawarcia umowy przyłączeniowej. Przesłanka ta jest spełniona, gdy warunki takie zaistnieją w planowanej dacie zawarcia umowy przyłączeniowej w związku z prowadzonymi przez przedsiębiorstwo sieciowe pracami modernizacyjnymi. W przypadku, gdy prace takie nie są prowadzone (ewentualnie planowane z terminem realizacji pozwalającym na przyłączenie nowej instalacji w terminie określonym w warunkach przyłączenia), przesłanka technicznych warunków przyłączenia traci samoistny charakter, gdyż o tym, czy i kiedy takie warunki zaistnieją, decydować będzie przesłanka ekonomicznych warunków przyłączenia, która rzutuje na zakres obowiązku sfinansowania przez przedsiębiorstwo sieciowe prac niezbędnych do przyłączenia nowych instalacji wytwórczych.

Należy nadto uwzględnić, że obowiązek rozbudowy sieci, o którym mowa w przepisach Prawa energetycznego nie ma związku wyłącznie z rozbudową sieci na potrzeby przyłączania nowych podmiotów, lecz służy utrzymania spójności i prawidłowego działania systemu energetycznego. Jest to więc obowiązek budowy odpowiednich połączeń między sieciami należącymi do poszczególnych przedsiębiorstw energetycznych, obowiązek ich modernizacji, w tym w celu podniesienia poziomu dopuszczalnych obciążeń w związku ze zwiększonym zapotrzebowaniem na moc. Z przepisów tych nie wynika jednak, by publicznoprawny obowiązek dbałości o stan sieci przesyłowej i dystrybucyjnej rozciągał się na inwestycje "wymuszone" przez przyłączenia kolejnych podmiotów, zwłaszcza w sytuacji, gdy obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie ma charakter obowiązku warunkowego (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 kwietnia 2012 r. sygn. akt III SK 33/11 opubl. Lex).

Zasadnie zatem Prezes Urzędu wydając zakażoną decyzję odniósł się do rozporządzenia systemowego (art. 9 ust. 1-4, 7 i 8 Prawa energetycznego ), rozporządzenia taryfowego (art. 46 Prawa energetycznego ) oraz gminnych planów zaopatrzenia w energie elektryczną (art. 19 – 20 Prawa energetycznego ).

W tym kontekście pozbawiony podstaw był zarzut przedstawiony w pkt I tiret pierwszy odwołania, odnoszący się do przyjęcia za podstawę wydawanej decyzji informacji uzyskanej od Prezydenta Miasta K., że modernizacja sieci umożlwiająca podłączenie odwołującej spółki nie została ujęta w aktualizacji projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na lata 2021 – 2035 ( k. 18v akt sądowych).

Owszem rację ma odwołująca spółka, że badając podstawy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci należy ocenić spełnienie trzech przesłanek tj. zaistnienie warunków technicznych i ekonomicznych przyłączenia (art. 7 ust. 1 ustawy) oraz istnienie tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, obiektu lub lokalu, do których paliwa gazowe lub energia mają być dostarczane (art. 7 ust. 3 ustawy). Niemniej jednak, jak to oto już wyjaśniono wyżej, oceniając istnienie warunków technicznych należy określić, czy nie zachodzą przeszkody o charakterze trwałym, niedające się usunąć na etapie rozpatrywania wniosku. Dla ustalenia istnienia technicznych warunków przyłączenia trzeba zbadać m.in. czy przedsiębiorstwo sieciowe może dostarczać lub przyjmować do sieci wnioskowaną ilość energii elektrycznej lub ciepła. W tym kontekście należy także badać, czy otoczenie ekonomiczne, pozwala na ich usunięcie w określonym czasie (z uwzględnieniem planowanej daty wykonania umowy). Techniczne warunki przyłączenia do sieci powinny być bowiem rozumiane jako możliwość przyłączenia, a następnie odbioru dostarczanej energii przez istniejącą sieć, przy czym ocena tej możliwości wymaga niekiedy analizy konieczności ewentualnej budowy lub rozbudowy sieci. W konsekwencji istnienie warunków technicznych jest zasadniczo determinowane przez warunki ekonomiczne ( zob. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11.03.2016 r., VI ACa 191/15, LEX nr 2026424). Dlatego też ekonomiczne warunki przyłączenia obiektu podmiotu ubiegającego się o przyłączenie powinny być co do zasady postrzegane przez pryzmat art. 7 ust. 5 ustawy, jak to uczynił Prezes Urzędu.

Uwzględniając powyższe Sąd uznał za całkowicie pozbawiony podstaw zarzut stosowania przy wydawaniu decyzji dodatkowych, pozaustawowych przesłanek warunkujących możliwość zawarcia umowy.

Druga grupa zarzutów (pkt I tiret drugi i pkt II odwołania) odnosiła się do obowiązku równoprawnego traktowania podmiotów ubiegających się o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci ( k. 18v uzasadnienia). Obowiązek taki został wprost wyrażony przez ustawodawcę w art. 7 ust. 1 ustawy.

Nie ulega wątpliwości, że ustawa nakazuje równoprawne traktowanie podmiotów występujących w tych samych sytuacjach i warunkach (poza wyjątkami podmiotów uprzywilejowanych, które omawianej sprawie z uwagi na podmiot, jak i datę wydania decyzji nie maja zatasowania). Zasadę równoprawnego traktowania należy ujmować w sensie formalnym poprzez nakaz równego traktowania podmiotów zaliczających się do tej samej kategorii działowej, co rzecz jasna nie oznacza całkowitego braku możliwości różnego traktowania podmiotów charakteryzujących się istotnymi, obiektywnie występującymi cechami wyróżniającymi ( zob. Publiczne prawo gospodarcze. Tom 8B System Prawa Administracyjnego red. prof. dr hab. Roman Hauser, prof. dr hab. Zygmunt Niewiadomski, prof. dr hab. Andrzej Wróbel 2018, system Legalis).

Niewątpliwie nakaz równoprawnego traktowania kierowany jest do przedsiębiorstwa elektroenergetycznego. Intencją jest zapewnienie, aby nie dochodziło do sytuacji dyskryminacyjnych na rynku, a więc przypadków, gdy w sposób nieuzasadniony oraz dowolny dochodziłoby do odmowy świadczenia usług danemu podmiotowi ( zob. Prawo energetyczne. Efektywność energetyczna. Tom I. Komentarz red. dr hab. Marzena Czarnecka, Tomasz Ogłódek, system Legalis).

Należy zatem zastanowić się, jakie konsekwencje może mieć ewentualne naruszenie tegoż obowiązku. Zdaniem spółki, w przypadku dwóch podmiotów w takich samych stanach faktycznych i prawnych zawarcie umowy tylko z jednym z nich, narusza zasadę równoprawnego traktowania. Z taką tezą należy oczywiście się zgodzić (nie przesądzając w tym miejscu, że taka sytuacja miała miejsce na gruncie rozpoznawanej sprawy). Natomiast nie są już tak oczywiste oczekiwane przez stronę następstwa stwierdzenia naruszenia.

Ustawa Prawo energetyczne zapewnia realizację zasady równoprawnego traktowania w szeregu przepisach. Wskazać można chociażby nałożony na przedsiębiorstwo obowiązek niezwłocznego poinformowania Prezesa URE o odmowie zawarcia umowy o przyłączenie (art. 7 ust. 1 ustawy); kompetencje dla Prezesa URE do rozstrzygania spraw spornych w związku z odmową zawarcia umowy o przyłączenie lub o świadczenie usług przesyłu lub dystrybucji energii i paliw gazowych, magazynowania oraz skraplania lub regazyfikacji skroplonych paliw gazowych (art. 8 ustawy), kompetencje Prezesa Urzędu określone w art. 23 ustawy, czy możliwość nakładania kary pieniężnych (art. 56 ustawy). Zasada równoprawnego traktowania nie może być jednak interpretowana w ten sposób, że w przypadku jej naruszenia można oczekiwać każdorazowego nakazania zawarcia umowy o przyłączenie do sieci. Jak to już wyjaśniono wyżej, umowa o przyłączenie do sieci może być zawarta tylko wówczas, gdy spełnione są trzy jasno określone prawem przesłanki tj. możliwości techniczne przyłączenia, możliwości ekonomiczne przyłączenia i posiadanie przez podmiot ubiegający się o przyłączenie tytułu prawnego. Jeżeli przesłanki te nie są spełnione łącznie, nie można domagać się zawarcia umowy, nawet gdyby w odniesieniu do innego podmiotu taka umowa była zawarta. Nawet zatem ewentualne stwierdzenie naruszenia zasady równoprawnego traktowania w stosunku do odwołującej spółki, nie mogłoby prowadzić do żądanych odwołaniem rezultatów tj. orzeczenia, że na przedsiębiorstwie energetycznym ciążył obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci. Już chociażby z tego powodu zarzutu odwołania nie mogły prowadzić do uwzględniania jego żądań.

Podsumowując, przepisy ustawy Prawo energetyczne nakładają na przedsiębiorstwa elektroenergetyczne obowiązek przestrzegania zasady równoprawnego traktowania. Obowiązek ten może być egzekwowany przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w ramach działań kontrolnych. Naruszenie zasady, wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne , która obliguje do równego traktowania i przyłączania podmiotów ubiegających się o przyłączenie do sieci, nie może być jednak samodzielną podstawą do nakazania zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotem trzecim. Przyłączenie takie może nastąpić jedynie przy spełnieniu przesłanek określonych w ustawie.

Niezależnie od powyższego Sąd poddał ocenie, czy przedstawione w sprawie dowody dawały podstawę dla uznania, że (...) S.A. naruszała zasadę równoprawnego traktowania podmiotów ubiegających się o przyłączenie, a dalej czy mogło się to przekładać na sytuację prawną strony odwołującej.

W odwołaniu jako dowód powyższego wskazano na wydanie w dniu 16 listopada 2021 r. warunków przyłączenia magazynu energii K. do sieci przesyłowej dla (...) sp. z o.o. Zdaniem strony odwołującej, z tą spółką zostały podjęte dodatkowe uzgodnienia związane ze założeniem oświadczenia o funkcjonowaniu magazynu energii elektrycznej. Takie uzgodnienia nie były natomiast prowadzone z odwołującą ( k. 22v akt sądowych).

Przedsiębiorstwo energetyczne określając warunki przyłączenia działa na podstawie wniosku ubiegającego się o takie przyłączenie. To podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci składa wniosek o określenie warunków przyłączenia. Wniosek taki zawiera w szczególności oznaczenie podmiotu ubiegającego się o przyłączenie, określenie nieruchomości, obiektu lub lokalu, oraz informacje niezbędne do zapewnienia spełnienia wymagań określonych w art. 7a ustawy. Wniosek o określenie warunków przyłączenia magazynu energii elektrycznej zawiera również informację określające parametry magazynu energii elektrycznej, w szczególności łączną moc zainstalowaną elektryczną magazynu energii elektrycznej wyrażoną w kW, pojemność nominalną wyrażoną w kWh i sprawność magazynu energii elektrycznej (art. 7 ust. 3a, 3b, 3c ustawy, zob. też poprzednio obowiązujące rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego Dz.U.2007.93.623). Są to informacje, które pozwalające przedsiębiorstwu energetycznemu ocenić spełnienie warunków technicznych przyłączenia oraz przeprowadzić ocenę charakteru pracy przyłączanych urządzeń. Literalne brzmienie obowiązujących przepisów wskazuje przy tym, że ustawodawca uregulował tylko niezbędne elementy wniosku („wniosek (…) zawiera w szczególności”), nie ograniczając jego treści i całościowego brzmienia. Istnieje zatem możliwość wskazania przez wnioskodawcę dodatkowych okoliczności mających wpływ na rozstrzygnięcie tego wniosku.

Celem ułatwienia podmiotom ubiegającym się o przyłączenie złożenia stosownego wniosku, (...) S.A. stosują gotowy formularz, który został wykorzystany także przez (...) sp. z o.o. ( k. 214 – 218 akt sądowych). W treści wniosku został przedstawiony opis oraz warunki pracy magazynu energii. Charakter działania tego magazynu przewidywał możliwość pracy zarówno w trybie rozładowania (oddawanie energii elektrycznej do sieci), jak i ładowania (pobieranie energii elektrycznej z sieci). Magazyn ten miał techniczną możliwość pracy z pełną mocą wprowadzaną do sieci w każdej chwili. Okoliczność ta została potwierdzona także w toku procesu sądowego zeznaniami przesłuchanego na wniosek odwołującej spółki świadka M. W. ( k. 424v akt sądowych). Świadek ten zeznał przy tym, że w projektowanym magazynie istniała możliwość wprowadzenia ograniczeń w zakresie oddawania energii. Niemniej jednak w złożonym wniosku, który w pkt 5.16 przewidywał rubrykę „uwagi i informacje dodatkowe” spółka nie podała żadnych dodatkowych okoliczności, które wskazywałyby na taką ograniczoną możliwość pracy magazynu energii, co determinowałaby ocenę jego wpływu na bezpieczeństwo sieci elektroenergetycznej.

Słuszne okazało się stanowisko (...) S.A., że przedsiębiorstwo nie miało w takiej sytuacji podstaw do innego zamodelowania w ekspertyzie pracy (...), niż właśnie uwzględniając możliwość działania tegoż magazynu w każdym stanie pracy systemu elektroenergetycznego z pełną mocą. Sama odwołującą spółka przyznała, że technicznie możliwa jest praca tegoż magazynu przy dużej generacji w systemie ( k. 19v akt sądowych). To, czy wprowadzenie energii eklektycznej do systemu w chwilach gdy jest jej „dużo” byłoby racjonalnie z powodów ekonomicznych, nie mogło stanowić podstawy oceny dokonywanej przez przedsiębiorstwo energetyczne. W świetle złożonego wniosku i wskazanych w nim danych, z uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa sieci elektroenergetycznej, całkowicie uprawnionym było badanie wpływu przyłączenia magazynu w trybie rozładowania. Na etapie badania wniosku, przy braku stosowanych oświadczeń i deklaracji podmiotu ubiegającego się o przyłączenie, przedsiębiorstwo nie jest władne dokonywać samodzielnych i niczym niepopartych założeń, co do ewentualnego przyszłego modelu biznesowego podmiotu ubiegającego się.

Zarzuty spółki koncentrowały się na przyjęciu, że w odniesieniu do (...) sp. z o.o. takie założenia zostały poczynione, co pozwoliło na określenie warunków przyłączenia pomimo braku technicznych i ekonomicznych warunków przyłączenia. Sąd pragnie przy tym podkreślić, że nie była przedmiotem postępowania sądowego ocena tego, czy w określonym stanie faktycznym (...) S.A. uprawniona była określić warunki przyłączenia dla tegoż podmiotu trzeciego, ale to, czy ewentualnie doszło do naruszenia w odniesieniu do (...) sp. z o.o. zasady równoprawnego traktowania. Natomiast jak wskazywał zainteresowany, w procesie wydawania warunków przyłączenia dla ME K. (...) ubiegająca się spółka złożyła oświadczenie, w którym:

- wskazała na charakter pracy ME K. zakładający (i) brak dostaw energii elektrycznej do sieci w okresach wysokiej generacji wiatrowej z morskich farm wiatrowych (brak jednoczesności pracy), realizowanych przez podmioty wchodzące w skład grupy (...) S.A. oraz (ii) magazynowanie energii elektrycznej wytwarzanej w morskich źródłach wiatrowych należących do (...) w okresach, gdy ich produkcja jest bliska mocy osiągalnej i oddawanej do sieci w okresach niskiej generacji wiatrowej lub jej braku,

- zobowiązała się do dotrzymania wyżej opisanego charakteru pracy ME K.,

- oświadczyła, że na wypadek niedotrzymania założonego warunku pracy, zwalnia zainteresowanego z odpowiedzialności względem wnioskodawcy oraz zobowiązuje się do ponoszenia konsekwencji wynikających z niespełnienia powyższego warunku pracy tj. do redukcji wprowadzenia energii przez ME K. względem poziomu sprzedaży bez rekompensat ze strony zainteresowanego lub ponoszenia kosztów redysponowania ME K. wynikających z ograniczeń w wprowadzeniu mocy.

Zdaniem odwołującej spółki uwzględnienie powyższych oświadczeń było nieuprawnione, gdyż standardowa procedura rozpatrywania wniosku określona w Prawie energetycznym nie przewiduje prowadzenia dodatkowych analiz i strategii wykorzystania wnioskowanego magazynu energii elektrycznej przez danego wnioskodawcę. Oczywiście takie stwierdzenie jest słuszne, gdyż faktycznie obecnie obowiązujące przepisy prawa nie przewidują takiego etapowego rozpoznawania wniosku. Jedyny wyjątek jest określony w art. 7 ust. 83 d ustawy, który zakłada, że w przypadku braku technicznych lub ekonomicznych warunków przyłączenia w zakresie mocy przyłączeniowej określonej we wniosku o określenie warunków przyłączenia instalacji odnawialnego źródła energii, przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej powiadamia podmiot ubiegający się o przyłączenie instalacji odnawialnego źródła energii o wielkości dostępnej mocy przyłączeniowej, dla jakiej mogą być spełnione te warunki. Jeżeli podmiot ten, w terminie 30 dni od dnia otrzymania powiadomienia, wyraził zgodę na taką wielkość mocy przyłączeniowej lub zasady stosowania ograniczeń mocy wprowadzanej do sieci, przedsiębiorstwo to wydaje warunki przyłączenia, a w przypadku gdy podmiot ten nie wyraził w tym terminie takiej zgody - przedsiębiorstwo to odmawia wydania takich warunków. Wyjątek ten nie dotyczy jednak magazynu energii elektrycznej. Z drugiej strony przepisy prawa nie wykluczają także prowadzenia takich dodatkowych uzgodnień na etapie rozpoznania innych wniosków. Powszechnie jednak przyjmuje się, że przedsiębiorstwo sieciowe jako profesjonalny podmiot legitymujący się koncesją wydawaną przez Prezesa Urzędu powinno dokładać należytej staranności w prowadzeniu działalności. Dlatego też postuluje się, aby w odniesieniu do słabszych uczestników rynku podejmować dodatkowe działania zmierzające do wyjaśnienia, w jaki sposób można pozyskać określenie warunków przyłączenia. Chodzi przy tym przede wszystkich o wymogi formalne wniosku. Natomiast zupełnie inaczej należy ocenić zakres obowiązków przedsiębiorstwa w sytuacji, w której o przyłączenie wnioskuje podmiot działający w branży energetycznej (np. posiadający koncesje, korzystający z doradztwa wyspecjalizowanych firm itp.). Oczekiwania wobec takiego podmiotów, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności, są oczywiście inne. Odnosząc powyższe do stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy, nie sposób przyjąć, że przedsiębiorstwo energetyczne miało obowiązek zainicjować wobec (...) sp. z o.o. rozmowy służące złożeniu przez tę spółkę dodatkowych oświadczeń, deklaracji, czy zobowiązań służących uwzględnieniu wniosku. Dlatego niesłuszne są zarzuty odwołania, że spółka na etapie postępowania prowadzonego przez przedsiębiorstwo energetyczne nie została wezwania do określenia modelu pracy magazynu energii elektrycznej. Natomiast to, czy ewentualnie wobec (...) sp. z o.o. przedsiębiorstwo podjęło taką inicjatywę, co miałoby stanowić wyraz braku równoprawnego traktowania, nie zostało w toku postępowania sądowego wykazane. W tym zakresie strona odwołująca oparła swe zarzuty jedynie na domniemaniach wynikających z kapitałowych powiązań spółek (...). Żaden dowód na tę okoliczność nie został przedstawiony.

Należy przy tym mieć na uwadze, że każda ze stron, może wystąpić do drugiej strony, ze stanowczą propozycją zawarcia umowy. O ile jednak wnioskodawca może zrezygnować z zawarcia umowy, o tyle przedsiębiorstwo energetyczne jest co do zasady obowiązane ją zawrzeć, ale na określonych przez siebie warunkach przyłączenia, które muszą uwzględniać ogólne zasady zawarte w art. 7 ust. 1 ustawy. Zawarcie umowy o treści odbiegającej od warunków przyłączenia jest teoretycznie możliwe na zasadzie dobrowolności ( tak Komentarz do ustawy: Prawo energetyczne t.j. z dnia 6-4-2020 (Dz.U. 2020, Nr 100, poz. 833), Opracowanie redakcyjne na podstawie: Prawo umów handlowych. Tom 5C, rok: 2020, wyd. 1).

Odnośnie złożonych wniosków dowodowych Sąd wskazuje, co było już sygnalizowane na wstępie uzasadnienia, że odwołująca spółka nie kwestionowała wyników ekspertyzy wpływu przyłączenia Magazynu (...) na Krajowy System Elektroenergetyczny. Strona nie zgadzała się jedynie z przyjętym przez zainteresowaną spółkę modelem zakładającym, że magazyn energii elektrycznej pracuje tylko jako źródło energii wprowadzając energię elektryczną zgromadzoną w bateriach elektrochemicznych i powodując ograniczenia we wprowadzeniu mocy dla innych istniejących lub planowanych obiektów. Model ten zdaniem odwołującej spółki chociaż z technicznego punktu widzenia właściwy, był nieracjonalny z powodów ekonomicznych. Natomiast jeszcze raz podkreślić należy, że przy braku stosownych oświadczeń, deklaracji i zobowiązań, zasadnym było szerokie badanie wpływu przyłączenia magazynu na pracę systemu elektroenergetycznego. Obowiązkiem przedsiębiorstwa energetycznego jest pełne rozważenie wpływu przyłączanego obiektu na system elektroenergetyczny, z uwzględnieniem wszelkich aspektów technicznych, w tym niekorzystnych warunkach pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Konieczne jest zatem badanie pracy magazynu energii elektrycznej w trybie rozładowania tj. oddawania energii elektrycznej do sieci, jeżeli parametry techniczne i charakterystyka pracy wskazana we wniosku o przyłączenie magazynu energii do sieci, wskazują na taką możliwość jego pracy. To podmiot ubiegający się o przyłączenie w ramach swobody działalności gospodarczej określa zasady swojego przyszłego funkcjonowania na rynku energii elektrycznej.

Na rozprawie jaka miała miejsce w dniu 10 kwietnia 2024 r. Sąd pominął zawnioskowany dowód z opinii biegłego, który miał służyć zbadaniu zasadności wydania warunków przyłączenia dla (...) i (...), porównania wydanych dlań ekspertyz z ekspertyzą wydaną dla (...) sp. z o.o. Jeszcze raz podkreślić należy, iż przedmiotem niniejszego postępowania sądowego nie była ocena zasadności wydania warunków przyłączenia w odniesieniu do innych podmiotów. Dla ewentualnego uwzględnienia odwołania konieczne byłby wykazanie, że ekspertyza wpływu magazynu energii elektrycznej na Krajowy System Energetyczny sporządzona w odniesieniu do odwołującej spółki, z uwzględnieniem charakteru pracy (...), była błędna. Wniosek dowodowy na taką okoliczność nie został złożony. Ewentualne wykazanie braku równoprawnego traktowania odwołującej spółki z innymi podmiotami, nie mogłoby prowadzić do nakazania zawarcia umowy o przyłączenie do sieci (żądanie odwołania). Taka okoliczność stanowiłaby jedynie sygnał dla Prezesa Urzędu dla podjęcia przewidzianych w tym zakresie działań wobec podmiotu koncesjonowanego.

Sąd pominął nadto wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania strony odwołującej ( zawnioskowany pismem z dnia 05 marca 2024 r. k. 370 akt sądowych, sprecyzowany k. 423v), na okoliczność przebiegu spotkania w dniu 02 grudnia 2021 r. z przedstawicielami (...) S.A. oraz tego, iż ci nie wskazali odwołującej spółce możliwości złożenia oświadczenia, jak w przypadku (...) sp. z o.o. Jak już podnoszono w treści uzasadnienia, po stronie przedsiębiorstwa energetycznego nie istniał obowiązek modelowania działalności podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci. Natomiast jeżeli opisany wniosek miał służyć wykazaniu braku równoprawnego traktowania (abstrahując od wpływu takiego ustalenia na rozstrzygniecie w sprawie niniejszej), to konieczne byłoby nadto wykazanie, że to z inicjatywy przedsiębiorstwa energetycznego wnioskodawca (...) sp. z o.o. złożył deklarację, które umożliwiały przyłączenie do sieci, pomimo braku spełnienia wymogów technicznych i ekonomicznych.

Postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem pierwszoinstancyjnym, inicjowanym poprzez wniesienie odwołania od decyzji administracyjnej, toczącym się według zasad kontradyktoryjności. Wskazać należy, iż charakter kontradyktoryjny „przewiduje dla sądu ograniczoną rolę, która skupia się na organizacyjnej stronie procesu oraz na wydaniu werdyktu (…). Aspekt merytoryczny, związany z udowadnianiem swoich racji, przeniesiony został na strony. Ciężar wykazania faktów istotnych dla rozstrzygnięcia spoczywa na stronach” ( zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, z dnia 5 listopada 2015 r., sygn. akt III SK 7/15, Legalis nr 1522465). Wspomnieć również należy, iż Sąd przeprowadza dowody zawnioskowane przez strony. Jednakże, w razie zaniechania takiej inicjatywy, oceniając zasady rozkładu ciężaru dowodowego, wydaje odpowiednie rozstrzygnięcie.

Zaoferowany materiał dowodowy prowadził do konstatacji, że sytuacja odwołującej spółki i (...) nie jest jednakowa, bowiem magazyn energii elektrycznej (...) nie był przewidywany do magazynowania energii elektrycznej wytwarzanej w morskich źródłach wiatrowych, dla których zostały zawarte przez przedsiębiorstwo umowy o przyłączenie. Ponadto, magazyn energii elektrycznej K. ma być zlokalizowany w zupełnie innym miejscu, w innym województwie, co wiąże się z innymi układami sieciowymi oraz planami rozbudowy sieci. Z samego faktu, że jest to magazyn energii elektrycznej nie można wyciągać wniosków o nierównoprawnym traktowaniu” ( k. 202 akt sądowych). Sytuacja tych podmiotów jest zatem odmienna.

W ramach badania wniosku strony odwołującej nie można było wykluczyć możliwości pobierania i dostarczania energii elektrycznej w niektórych stanach pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Nie można było wykluczyć, że Magazyn (...) miał techniczne możliwości pracy z pełną mocą wprowadzoną do sieci lub z pełna mocą pobieraną z sieci w dowolnej chwili.

W omawianej sprawie w trybie art. 63 k.p.c. swoje stanowisko w sprawie przedstawiła Fundacja (...) (k. 258-264 akt sądowych).

W ocenie Fundacji orzekając Sąd powinien przede wszystkim zwrócić uwagę na to, czy (...) sp. z o.o. została potraktowania w sposób licujących z zasadą równego traktowania podmiotów ubiegających się o wydanie warunków przyłączenia do sieci ( k. 259 akt sądowych). Wobec tego Sąd ponownie wskazuje, że chociaż zasada równoprawnego traktowania podmiotów ubiegających się o przyłączenie do sieci została wyrażona w art. 7 ustawy Prawo energetyczne , to nie może ona stanowić samodzielnej podstawy przy rozstrzyganiu sporu dotyczącego przyłączenia do sieci. Zaistniałe okoliczności mogące świadczyć o naruszeniu tej zasady stanowią asumpt dla Prezesa Urzędu dla podjęcia stosowanych działań w ramach przyznanych mu kompetencji. Są one jednak poza katalogiem uprawnień Prezesa określonych art. 8 ustawy, a w konsekwencji poza kognicją Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpoznającego odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci.

Warto zauważyć, że w świetle art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U.2024.594 t.j.) zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców. Nie przesądzając w niniejszym postępowaniu zakresu kompetencji i wzajemnych relacji pomiędzy Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki i Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, wskazać należy, że w doktrynie dopuszcza się badanie w oparciu o tę normę warunków przyłączenia do sieci ( zob. np. Szydło Marek, Nadużywanie pozycji dominującej w prawie konkurencji, Szydło Marek, Nadużywanie pozycji dominującej w prawie konkurencji, Opublikowano: Oficyna 2010, system Lex, Marcin Kamiński, Kto strzeże konkurencji na rynku energetycznym? Między Prezesem URE a Prezesem UOKiK — wybrane zagadnienia, Acta Universitatis Wratislaviensis No 3977 PRAWO CCCXXIX Wrocław 201). Związane jest to jednak z odmiennym trybem postępowania niż w omawianej sprawie. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpoznając odwołanie orzeka tylko w jego granicach, które wynikając nie tylko z treści samego odwołania, ale i obowiązujących przepisów prawa.

Drugi aspekt na jaki zwróciła uwagę Fundacja, to sposób oceny przez Prezesa URE i operatora sieci przesyłowej braku wystąpienia warunków technicznych i ekonomicznych przyłączenia w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa kraju. Zdaniem Fundacji w przypadku przyłączenia instalacji magazynowania energii elektrycznej okresowe ograniczenie generacji „nie stanowi żadnego problemu”, i to inwestor powinien móc zdecydować, czy podejmuje ryzyko ograniczenia możliwości wprowadzenia energii w przypadku awarii lub przeciążenia (...). Sąd nie przesądza słuszności, bądź też nie, takiego stanowiska Fundacji. Jeszcze raz podkreślić trzeba, że nie było to przedmiotem badania w niniejszej sprawie, gdyż odwołując spółka na etapie składania wniosku nie złożyła żadnych oświadczeń w tym zakresie.

Jeszcze raz zaakcentować przy tym należy, że aby przyrównać sytuację odwołującej spółki do innym podmiotów ubiegających się o przyłączenie (wskazanej w odwołaniu (...) sp. z o.o., wskazanej przez Fundację (...) sp. z o.o.), co mogłoby przełożyć się na zmianę decyzji Prezesa Urzędu w konkretnej, rozpoznawanej sprawie, konieczne byłoby wykazanie, że po pierwsze spełnione są przesłanki z art. 7 ustawy Prawo energetyczne , a po drugie że w przypadku ich niespełnienia, w takich samych okolicznościach faktycznych doszło do ustalenia warunków przyłączenia dla podmiotów trzecich. Chodzi tu przy tym o sytuację, w której np. właśnie w oparciu o złożone przez te podmioty oświadczenia doszło do zawarcia umowy obejmującej zobowiązanie do określonego ich działania lub zaniechania. Natomiast (...) sp. z o.o. takich oświadczeń wobec przedsiębiorstwa energetycznego nie złożyła. Spółka złożyła kompletny wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci, w oparciu o który sporządzona została ekspertyza wpływu urządzeń, instalacji lub sieci na system elektroenergetyczny. Odmowa przyłączenia nastąpiła dlatego, że w ekspertyzie zidentyfikowano przeciążania linii dystrybucyjnej. Żadne dane i informacje zawarte we wniosku nie pozwalały na uwzględnienie innych okoliczności, które miałyby wpływ na sporządzoną ocenę.

W sprawie nie zostało wykazane, aby to z inicjatywy przedsiębiorstwa energetycznego lub przyjętej szczególnej formy uzgodnień, doszło do zawarcia umowy z innym podmiotem zajmującym się magazynowaniem energii elektrycznej. Wszelkie twierdzenia zawarte w odwołaniu, oparte są jedynie na domniemaniach, którym zaprzeczyła strona przeciwna.

Słuszne, zdaniem Sądu okazało się zatem stanowisko Prezesa URE zawarte w odpowiedzi na odwołanie, iż „ sytuacja powoda i (...) Sp. z o. o. nie jest jednakowa, bowiem magazyn energii elektrycznej (...) nie był przewidywany do magazynowania energii elektrycznej wytwarzanej w morskich źródłach wiatrowych, dla których zostały zawarte przez przedsiębiorstwo umowy o przyłączenie. Ponadto, magazyn energii elektrycznej K. ma być zlokalizowany w zupełnie innym miejscu, w innym województwie, co wiąże się z innymi układami sieciowymi oraz planami rozbudowy sieci. Z samego faktu, że jest to magazyn energii elektrycznej nie można wyciągać wniosków o nierównoprawnym traktowaniu” ( k. 202 akt sądowych) . Magazyn (...) odwołującej spółki nie był przeznaczony do magazynowania energii elektrycznej wytwarzanej w morskich źródłach wiatrowych. W ramach badania wniosku strony odwołującej nie można było wykluczyć możliwości pobierania i dostarczania energii elektrycznej w niektórych stanach pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Nie można było wykluczyć, że Magazyn (...) miał techniczne możliwości pracy z pełną mocą wprowadzoną do sieci lub z pełna mocą pobieraną z sieci w dowolnej chwili.

Przedstawione wywody prowadziły do oddalenia odwołania.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 i art. 99 k.p.c. Zasada odpowiedzialności za wynik procesu polega na obowiązku zwrotu kosztów procesu przez stronę przegrywającą sprawę. W konsekwencji kosztami zastępstwa procesowego Prezesa Urzędu, określonymi na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) na 720,00 zł, obciążono odwołującą spółkę. Na tej samej zasadzie zasądzono koszty zastępstwa procesowego na rzecz (...) S.A., z tym że w ich wysokości uwzględniono dodatkowo koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

29.04.2024 r.

SSO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmE 65/23

ZARZĄDZENIE

(...):

- (...),

- (...).

29.04.2024 r.

SSO Małgorzata Wiliński