Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie, w Wydziale III Cywilnym,

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Grzegorz Szacoń

Protokolant: Sekr. sądowy Agnieszka Majewska

po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2024 r., w S.,

na rozprawie,

sprawy z powództwa (...) Spółki z organiczną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w D.,

przeciwko pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej w W.,

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda (...) Spółki z organiczną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w D. kwotę 17,60 złotych (siedemnaście złotych sześćdziesiąt groszy) wraz z liczonymi w stosunku rocznym odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 maja 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. od powoda (...) Spółki z organiczną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w D. kwotę 89,92 złotych (osiemdziesiąt dziewięć złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze), tytułem kosztów procesu wraz z liczonymi w stosunku rocznym odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Grzegorz Szacoń

Sygn. akt III C 475/23

UZASADNIENIE

Powód – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółką komandytowa w D. pozwem datowanym na dzień 24 maja 2023 roku i złożonym w Sądzie w dniu 19 czerwca 2023 roku, wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 260,15 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 17 maja 2023 r. do dnia zapłaty, a ponadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, oraz kwoty 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej uiszczonej przez powoda za złożenie pełnomocnictwa w Sądzie. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 10.02.2023 r. w wyniku zdarzenia komunikacyjnego uszkodzeniu uległ samochód marki M., o nr rej (...) należący do poszkodowanego ( (...) Sp. z o.o.). Szkoda została zgłoszona do ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. - numer szkody: (...). W wyniku przedmiotowego zdarzenia pojazd poszkodowanego nie został dopuszczony do ruchu (nie był jezdny) konsekwencją czego zaistniała konieczność holowania uszkodzonego pojazdu z miejsca zdarzenia, tj. (ul. (...), (...)-(...) S.) do miejsca wskazanego przez poszkodowanego (U. 57a, (...)-(...) G.)

(...) za usługę holowania pojazdu została wystawiona faktura VAT nr (...) z dnia 08.03.2023 r. na kwotę 550,05 zł netto + 50% VAT. Kwota wskazana na fakturze została wyliczona zgodnie z formularzem usług pomocy drogowej z dnia 10.02.2023 r. W dniu 10.02.2023 r., po wykonaniu usługi holowania, zawarta została pomiędzy powodem a poszkodowanym umowa cesji wierzytelności, obejmująca roszczenie o odszkodowanie z tytułu konieczności holowania pojazdu marki M., o nr rej (...). O zawarciu umowy cesji powód zawiadomił pozwanego za pośrednictwem wiadomości e-mail z dnia 08.03.2023 r. Decyzją z dnia 11.05.2023 r. pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. przyznał na rzecz powoda kwotę w wysokości 260,00 zł netto, po czym w dniu 16.05.2023 r. kolejną decyzją dopłacił kwotę 50% VAT w wysokości 29,90 zł, co daje łączną kwotę wypłaconego odszkodowania 289,90 zł netto + Vat. Strona pozwana bezpodstawnie nie uznała stawki za wykonanie usługi stosowanej przez powoda. Stawka stosowana przez powoda jest stawką ekonomicznie uzasadnioną, akceptowaną przez zakłady ubezpieczeń oraz powszechnie obowiązującą zarówno w rejonie miejsca zamieszkania poszkodowanego, jak i na terenie całej Polski. Usługi holowania pojazdu oferowane przez powoda są rozliczane bezgotówkowo, na podstawie umowy przelewu wierzytelności. Powyższe pozwala na zlecenie usługi holowania bez angażowania środków finansowych przez poszkodowanego, a rozliczenie następuje z zakładem ubezpieczeń sprawcy zdarzenia komunikacyjnego. Ponadto wskazać należy, iż usługi takie są świadczone przez powoda nieustannie, co powoduje, iż poszkodowany ma możliwość skorzystania z takiej pomocy o każdej porze. Zdaniem powoda uzasadnionym jest żądanie zwrotu kosztów holowania pojazdu. W myśl art. 361 par. 2 k.c. naprawienie szkody obejmuje — w granicach normalnego związku przyczynowego — straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Szkoda przyjmuje postać uszczerbku majątkowego, który jest stratą rzeczywistą, i powoduje zmniejszenie majątku poszkodowanego. Nie ma zatem wątpliwości, że powodowi przysługuje zwrot kwoty, którą poszkodowany musiał wydać na holowanie pojazdu, jeżeli pojazd po kolizji nie nadawał się do dalszej jazdy. Powyższe twierdzenie wynika wprost z art. 361 k.c. Koszty holowania są jasnym przykładem strat jakie poszkodowany poniósł w związku ze zdarzeniem szkodowym. Pozostają one w ścisłym związku przyczynowym i ekonomicznym ze szkodą, a zatem ubezpieczyciel sprawcy jest bez wątpienia obowiązany do ich zwrotu. Nieracjonalnym jest szacować koszt usługi holowania z pominięciem towarzyszących jej czynności dodatkowych, których zaniechanie uniemożliwiłoby poprawne dokonanie usługi holowania. Czynności te są nierozłączną częścią. W żaden sposób nie są uzależnione od woli poszkodowanego, który to niejako powierzając pojazd firmie holowniczej nie ma wpływu na to jakie czynności są wykonywane. Przekazując zadania podmiotowi profesjonalnemu i wyspecjalizowanemu, pozostawia mu się decyzje o koniecznych usługach dodatkowych według fachowo ocenionej potrzeby. Każda z dokonanych przez poszkodowanego czynności była w zaistniałych okolicznościach konieczna. Podjęte czynności stanowiły standardową procedurę i na żadnym etapie nie naruszały zasady minimalizacji kosztów szkody wynikających z art. 16 ust. I pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. 2003 r. nr 124 poz. 1152 z późn. zm.). Ponadto należy zauważyć, iż w uchwale SN z 13 czerwca 2003 r. (sygn. III CZP 32/03) wskazano, że w skład odszkodowania za uszkodzenie pojazdu przysługujące od ubezpieczyciela OC sprawcy wchodzą niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu ustalone wg cen występujących na lokalnym rynku. Sąd stanął na stanowisku, że poszkodowanemu przysługuje wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy' naprawę uszkodzonego pojazdu. W opinii powoda orzeczenie to stosować należy szerzej, również w stosunku do usługodawców innych usług — w tym z usług przedsiębiorcy oferującego holowanie uszkodzonych pojazdów. Na wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie składa się kwota 260,15 zł stanowiąca wartość należnego powodowi odszkodowania za holowanie pojazdu pomniejszona o kwotę wypłaconą przez pozwanego (550,05 zł — 289,90 zł). Wskazana powyżej różnica w wypłaconej kwocie przez stronę pozwanego jest zgodna z wartością przedmiotu sporu wskazaną przez powoda w niniejszym pozwie. Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie zostało sformułowane w oparciu o art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Powód domaga się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następnego po wydaniu decyzji w sprawie tj. 17.05.2023 r., od tego bowiem czasu pozwany pozostaje w opóźnieniu z realizacją świadczenia. Stanowisko powoda znajduje swe odzwierciedlenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012 r. o sygn. akt V CSK 57/11 (por. również Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2010 r., sygn. akt II CSK 434/09).

Pozwany - (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Pozwany wskazał, że powód nie prowadzi działalności gospodarczej w S. na ulicy (...). Pod tym adresem prowadzi działalność S. R.. Cennik, który stosuje za transport samochodu to 200 złotych netto. Powód posiada dużą liczbę baz wykorzystywanych do prowadzenia działalności holowniczej, także przy ulicy (...). Ubezpieczyciel nie jest zobowiązany do finansowania pośredników w świadczeniu usługi holowania. Wykonawca przedmiotowej dla sprawy usługi inkasuje za holowanie połowę stawki żądanej przez powoda. Powód prowadzi działalność w D., które to miasto nie jest rynkiem lokalnym dla poszkodowanego, a sama szkoda miała miejsce w S.. Nie ma powodów, aby w niniejszym przypadku zasadne było wynajęcie pojazdu od przedsiębiorcy z D..

Sąd ustalił - opierając się na niżej wskazanych dowodach - następujący stan faktyczny:

W dniu 10.02.2023 r. w kolizji drogowej uległ uszkodzeniu samochód marki M., o nr rej (...). Pojazd należał do (...) Sp. z o.o.

Szkoda została zgłoszona do ubezpieczyciela - (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., który był wystawcą polisy dla sprawcy szkody. Szkoda została oznaczona numerem (...).

Okoliczność niesporna, a ponadto dowód:

- umowa cesji wierzytelności – k. 13.

W wyniku zdarzenia pojazd nie został dopuszczony do ruchu. Wymagał holowania z miejsca zdarzenia, tj. z ul. (...) w S. do miejsca wskazanego przez poszkodowanego w U.. Za usługę holowania została wystawiona faktura VAT nr (...) z dnia 08.03.2023 r. na kwotę 550,05 zł netto + 50% VAT. Kwota wskazana na fakturze została wyliczona zgodnie z formularzem usług pomocy drogowej z dnia 10.02.2023 r.

Dowód:

- formularz usług pomocy drogowej – k. 10;

- faktura – k. 11;

- rozliczenie holowania – k. 14.

Usługę holowania wykonał podwykonawca firmy (...). Przyjmuje on stawkę 250 złotych netto, przy holowaniu pojazdu uszkodzonego na terenie miasta S..

Dowód:

- upoważnienie do podpisu cesji za holowanie – k. 12;

- wydruk cennika – k. 42 i k. 43;

- protokół rozprawy w sprawie o sygnaturze akt I C 592/23 – k. 64 – 65.

W dniu 10.02.2023 r., po wykonaniu usługi holowania, zawarta została pomiędzy firmą (...), a poszkodowanym umowa cesji wierzytelności, obejmująca roszczenie o odszkodowanie z tytułu konieczności holowania pojazdu marki M., o nr rej (...). O zawarciu umowy cesji firma (...) zawiadomiła ubezpieczyciela e-mailem z dnia 08.03.2023 r.

Decyzją z dnia 11.05.2023 r. (...) S.A. przyznał na rzecz firmy (...) kwotę 260,00 zł netto. Następnie w dniu 16.05.2023 r. dodał do odszkodowania kwotę stanowiącą 50% stawki VAT w wysokości 29,90 zł, co daje łączną kwotę wypłaconego odszkodowania 289,90 zł.

Okoliczność niesporna, a ponadto dowód:

- umowa cesji wierzytelności – k. 13.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w niewielkim zakresie.

W kwestii zakresu szkody i odszkodowania obowiązują reguły wyrażone w przepisach ogólnych księgi III Kodeksu cywilnego, tj. przepisy art. 361 § 2 k.c. oraz art. 363 k.c. Zastosowanie w przedmiotowej sprawie znajdują także przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące ubezpieczeń majątkowych. W myśl przepisu art. 822 § 1 i 2 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (§ 1). Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Wysokość odszkodowania winna odpowiadać rzeczywistym, uzasadnionym kosztom usunięcia skutków wypadku, ograniczona jest jedynie kwotą określoną w umowie ubezpieczenia (art. 824 § 1 k.c.). Zaś poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (art. 822 § 4 k.c.).

W toku procesu niekwestionowanym było, iż sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela. Strona pozwana nie kwestionowała zasady swojej odpowiedzialności za szkodę i wypłaciła odszkodowanie obejmujące koszt holowania pojazdu w łącznej kwocie 289,90 złotych.

Przepis art. 361 § 2 k.c. obrazuje zasadę pełnego odszkodowania. Ogólne reguły odnoszące się do sposobów naprawienia szkody wyznacza art. 363 § 1 k.c., zgodnie z którym co do zasady powinno to nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź też przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie (zniszczenie) pojazdu mechanicznego obejmuje też wydatki na holowanie uszkodzonego samochodu do zakładu naprawczego. Zwrotowi mogą jednak podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na takie holowanie (tak też m.in. wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z 16 kwietnia 2014 r., sygn. I Ca 103/14, LEX nr 1847044).

Roszczenie z tytułu holowania wskazane przez powoda w wysokości 606,78 złotych nie było w całości uzasadnione. Powód nie przeprowadzał usługi bezpośrednio. Na terenie S. zlecił ją podwykonawcy – S. R.. Ten, jako podmiot profesjonalny stosuje inne stawki za holowanie, niż wskazane w fakturze. Przedstawiona przez powoda faktura (k. 11) nie oddaje w pełni zdarzenia gospodarczego w niej wskazanego. W szczególności nie jest skorelowana z twierdzeniami powoda odnośnie poniesionych przez niego kosztów holowania. Nie występuje w niej kwota 550,05 złotych, a przyjęcia stawka Vat to 23%, a nie jej połowa. Nie wykazano, aby zasadne były ujęte w niej pozycje dojazdu do klienta i powrotu do bazy. Wykonawca usługi dla powoda na terenie S. - S. R. wskazał w swoim zeznaniu w sprawie o sygnaturze akt I C 592/23, że obciąża usługobiorcę kwotą 250 złotych netto. Zatem zasadny koszt holowania w przedmiotowej sprawie – w odniesieniu do cennika wykonawcy usługi – to kwota 307,50 złotych (250 złotych plus 57,50 złotych Vat). Skoro pozwany wypłacił kwotę 289,90 złotych z tego tytułu, do dopłaty pozostaje kwota 17,60 złotych. Taką kwotę zasądzono w punkcie I-szym wyroku.

Biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu nie było podstaw do powoływania biegłego, w celu sporządzenia opinii w niniejszej sprawie. Miarodajne dla wyceny przeprowadzonej usługi były zeznania jej wykonawcy, czyli S. R.. Nie ma podstaw, aby zakładać, że w przedmiotowej sprawie zastosował on inny cennik, niż ten, który przyjmuje w przypadku realizacji holowania na terenie miasta, także dla powoda i poprzenika powoda. Wystawienie własnej faktury przez powoda – w kontekście realnej ceny usługi – nie ma znaczenia w sprawie jako czynnik kształtujący wysokość roszczenia.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje swoje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia. Ubezpieczyciel, stosownie do treści przepisu art. 817 § 1 k.c., obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku, a jeśli tego nie czyni, popada w opóźnienie uzasadniające naliczenie odsetek ustawowych od należnej wierzycielowi sumy. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy, a spełnienie świadczenia w terminie późniejszym niż wynikający z art. 817 k.c. może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły wyznaczane są przez prawo ubezpieczeniowe. W niniejszej sprawie takich przeszkód nie można stwierdzić.

Sąd obciążył stronę powodową kosztami procesu przyjmując za podstawę, wyrażoną w art. 100 k.p.c., zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, zgodnie z którą w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Zasądzeniu na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. od powoda (...) Spółki z organiczną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w D. podlegała kwota 89,92 złotych wraz z liczonymi w stosunku rocznym odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Powód poniósł koszty procesu w łącznej kwocie 127 złotych, na którą składa się opłata od pozwu w kwocie 30 złotych i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w kwocie 90 złotych. Zważywszy, że żądanie pozwu zostało uwzględnione w zakresie kwoty stanowiącej 7% dochodzonego roszczenia, to pozwanemu należy się zwrot poniesionych kosztów w stosunku 93%, tj. kwota 89,92 złotych (99,51 złotych – 9,59 złotych). Pozwany poniósł koszty w postaci wynagrodzenia pełnomocnika procesowego (90 złotych) i opłaty od pełnomocnictwa (17 złotych).

Wobec powyższego orzeczono, jak w formule sentencji przedmiotowego wyroku.

Sędzia Grzegorz Szacoń