Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 czerwca 2014 roku

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodnicząca: SSA Anna Polak

Sędziowie SA: Barbara Białecka (sprawozdawca)

del. SO Beata Górska

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2014 r., na posiedzeniu niejawnym,

sprawy z odwołania Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

w przedmiocie skargi ubezpieczonej o wznowienie postępowania w sprawie VIU 309/13

na skutek zażalenia ubezpieczonej na postanowienie Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 9 kwietnia 2014 r., sygn. akt VI U 1373/13,

postanawia:

oddalić zażalenie

Sygn. akt III AUz 73/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 9 kwietnia 2014r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim odrzucił skargę o wznowienie postępowania. W uzasadnieniu podał, że ubezpieczona w dniu 6 maja 2013 roku złożyła wniosek o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu, w sprawach od odwołań od decyzji ZUS nr (...) z dnia 27.02.2013r. odmawiającej prawa do wypłaty odsetek sygn. sygn.. akt VI U 309/13 i od decyzji ZUS nr (...) z dnia 17.02.2013r. odmawiającej prawa do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury sygn. akt VI U 308/13. Postanowieniem z dnia 15 maja 2013r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp.VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, oddalił wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w sprawie z odwołania od decyzji ZUS nr (...)OE z dnia 17.02.2013r. o ponowne przeliczenie podstawy wymiaru emerytury sygn. akt VI U 308/13, uznając że wskazane we wniosku powody nie stanowią podstaw do ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Pozostawił natomiast bez rozpatrzenia wniosek o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu w sprawie z odwołania od decyzji ZUS nr (...) z dnia 27.02.2013r. odmawiającej prawa do wypłaty odsetek sygn.. akt VI U 309/13, a w dniu 19 czerwca 2013r. zapadł w tej sprawie prawomocny wyrok. Ubezpieczona po powzięciu informacji o powyższym wyroku, złożyła skargę do Prezesa Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp., na którą otrzymała odpowiedź, w której Prezes Sądu potwierdził fakt pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia o przyznanie pełnomocnika z urzędu w sprawie wypłaty odsetek sygn. akt VI U 309/13. Zakład Ubezpieczeń społecznych wniósł o odrzucenie skargi. Sąd ustalił, że ubezpieczona prawidłowo zawiadomiona nie stawiła się na rozprawę. Sąd Okręgowy podkreślił, że ubezpieczona powołuje się na nieważność postępowania, jako podstawę wznowienia przejawiającą się nierozpoznaniem wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Sąd zacytował przepisy art. 401-404 k.p.c. i 379 pkt 5 k.p.c. Sąd I instancji przyznał słuszność ubezpieczonej, że w niniejszej sprawie Sąd nie rozpoznał wniosku ubezpieczonej o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Ta sytuacja jednak, w ocenie Sądu Okręgowego, nie doprowadziła do nieważności postępowania z uwagi na okoliczności niniejszej sprawy. Ubezpieczona w postępowaniu VIU 309/13 nie wykazała się nieporadnością, nieznajomością reguł procesowego postępowania. Złożyła odwołanie dołączając dowody w postaci dokumentów. Prawidłowo sformułowała wniosek o ustanowienie pełnomocnika. Wszystkie dokumenty skierowała do właściwych organów miejscowo i rzeczowo. Prawidłowo była zawiadomiona o terminie rozprawy dnia 19.06.2013 roku. Sprawa o odsetki w ocenie Sądu Okręgowego nie należy do skomplikowanych pod względem prawnym czy faktycznym. W niniejszej sprawie nie zachodziła konieczność reprezentowania ubezpieczonej przez fachowego pełnomocnika, tym samym nie zachodziła nieważność postępowania sądowego przed sądem pierwszej instancji.

W wyroku z dnia 28.03.2012 roku, II UK 167/11 Sąd Najwyższy wskazał, że prawdą jest, że nieprzyznanie fachowego pełnomocnika z urzędu, bądź nierozpoznanie wniosku o taką pomoc, jak w niniejszej sprawie - może być kwalifikowane jako powodujące nieważność postępowania wskutek pozbawienia strony możności obrony jej praw. Dotyczy to jednak tylko sytuacji, gdy strona swoim zachowaniem wykazuje nieznajomość reguł postępowania lub nieporadność, prowadzącą do tego, że przy faktycznym lub prawnym skomplikowaniu sprawy nie jest w stanie wykorzystać prawnych możliwości prawidłowego jej prowadzenia. Sąd Okręgowy wskazał, że ubezpieczona nie została całkowicie pozbawiona możności działania i tym samym nie zachodzi nieważność postępowania w sprawie VI U 309/13. Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd doszedł do przekonania, że skarga o wznowienie postępowania nie została oparta na ustawowej podstawie i ją odrzucił.

Zażalenie na powyższe postanowienie wywiodła ubezpieczona, zaskarżając je w całości, zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na przyjęciu, że nastąpiło uchybienie terminowi, brak oparcia skargi na ustawowej podstawie i niedopuszczalność skargi z innych przyczyn. Wniosła o uchylenie postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Gorzowie Wlkp. do ponownego rozpoznania.

Organ rentowy nie ustosunkował się do zażalenia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie ubezpieczonej jest nieuzasadnione.

Słusznie wskazał Sąd Okręgowy, że samo sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-403 k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli już z samego jej uzasadnienia wynika, że podnoszona podstawa nie zachodzi. W rezultacie skarga o wznowienie postępowania podlega odrzuceniu także wtedy, gdy wskazana w niej podstawa faktycznie nie występuje ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2008 r.II PZ 11/08 LEX nr 496408). Również w postanowieniu z dnia 28 lutego 2014 r. Sąd Najwyższy w sprawie IV CZ 126/13 wskazał, że skarga o wznowienie postępowania nie opiera się na ustawowej podstawie w rozumieniu art. 410 § 1 k.p.c. zarówno wtedy, gdy przytoczona w niej podstawa nie odpowiada wzorcowi którejkolwiek z podstaw wznowienia (art. 401, art. 401 ¹, art. 403 k.p.c.) jak i wówczas, gdy podstawa ta odpowiada wprawdzie temu wzorcowi, lecz w rzeczywistości nie wystąpiła.

Zgodnie z treścią art. 401pkt 2 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności jeżeli strona nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.

Ubezpieczona wskazała jako podstawę wznowienia postępowania nierozpoznanie wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, a zatem uznała, że wskutek naruszenia przepisów była pozbawiona możności działania.

Sąd Najwyższy wskazał, że strona zostaje pozbawiona możności działania tylko wtedy, gdy doszło do całkowitego pozbawienia jej możności obrony swych praw, a więc gdy znalazła się w takiej sytuacji, która uniemożliwia, a nie tylko utrudniła lub ograniczyła popieranie przed sądem dochodzonych żądań( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 2013 r. II CZ 19/13).

Prawidłowo ocenił Sąd Okręgowy, że w niniejszej sprawie nie doszło do nieważności postępowania albowiem ubezpieczona swoim postępowaniem w sprawie nie wykazała się nieporadnością i nierozpoznanie wniosku o pełnomocnika nie doprowadziło do całkowitego pozbawienia możliwości działania w sprawie. Ubezpieczona przedstawiła swoje żądania pisemnie i prawidłowo zawiadomiona o terminie rozprawy mogła osobiście w niej uczestniczyć i popierać odwołanie bądź pisemnie przedstawić nowe stanowisko, jeżeli istniała taka potrzeba. Stan zdrowia ubezpieczonej zdaniem Sądu Apelacyjnego automatycznie nie stanowi przesłanki do ustanowienia pełnomocnika a przy jego braku do niemożności działania, jeżeli z akt sprawy wynika, że dotychczasowe czynności w sprawie samej strony czy też faktycznie członków rodziny były prawidłowe i adekwatne do etapu postępowania tj. złożenie w terminie odwołania z załącznikami, skargi o wznowienie postępowania, zażalenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznał, że skarga podlegała odrzuceniu ponieważ wskazana w niej podstawa faktycznie nie występuje, a zatem zażalenie ubezpieczonej należało oddalić na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c.