Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 12 marca 2014 roku nr (...)

w sprawie J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu J. K. emeryturę od dnia(...) roku.

Sygn. akt IVU 392/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 3 czerwca 2014 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 12.03.2014 r. odmówił J. K. przyznania emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. Nr 162 poz 1118 z zm ), ponieważ nie spełnia warunków niezbędnych do ustalenia prawa do tego świadczenia, gdyż nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

J. K. w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przyznania mu emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ z dokumentacji pracowniczą jaką przedłożył wynika, że pracował w warunkach szczególnych. Skoro organ rentowy kwestionuje powyższe okoliczności chce udowodnić za pomocą świadków. Po uwzględnieniu tego okresu legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie w związku z niespełnieniem przez odwołującego przesłanek z art. 184 i 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z przyczyn podanych w uzasadnieniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. K. urodzony w dniu(...)r. ukończył 60 lat. Odwołujący legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze ponad 25 lat. W dniu 15.01.2014 r. odwołujący się wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

/dowód: wniosek z dnia 15.01.2014 r. –k. 1-5 ar czIII/.

Odwołujący w okresie od 13.09.1973 r. do 31.12.1993 r. kiedy był zatrudniony w (...)S.A. w B., na stanowisku monter urządzeń i konstrukcji metalowych. To przedsiębiorstwo budowało zakłady przemysłowe na terenie kraju takie jak huty, cukrownie, cementownie i za granicą. Pracę na stanowisku monter konstrukcji metalowych wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jego praca polegała na montowaniu konstrukcji stalowych np. hal i była to praca na wysokości, chociaż na samym początku wznoszenia konstrukcji prace rozpoczynały się na poziomie 0., pracował też przy budowie kominów o wysokości nawet do 100 m. Także kiedy został brygadzistą wykonywał pracę na stanowisku montera urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości. Pracował na budowie Huty (...), Huty (...), Cementowni (...), (...), (...), w C.. Pracował także na budowach eksportowych w Iraku w okresie od 27.01.1983 r. do 18.10.1983 r., Niemczech od 13.03.1989 r. 22.02.1990 r. i na Cyprze od 28.03.1992 r. do 04.01.1993 r. i także wtedy pracował jako monter konstrukcji metalowych na wysokości w pełnym wymiarze czasu pracy i stale. W okresie od 24.10.1977 r. do 17.10.1979 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po odbyciu służby wojskowej przed upływem 30 dni powrócił do pracy u tego pracodawcy na to samo stanowisko. W okresie od 01.01.1994 r. do 31.08.1995 r. kiedy był zatrudniony w (...)Sp. z o.o. w T. na stanowisku monter o najwyższych kwalifikacjach i stale w wymiarze pełnego etatu wykonywał prace montera konstrukcji metalowych na wysokości.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 03.01.1993 r. –k. 8 ar czIII,

świadectwo pracy z dnia 31.08.1995 r. –k. 11 ar czIII,

świadectwo pracy z dnia 15.02.2001 r. –k. 9 ar czIII,

świadectwo pracy z dnia 08.11.1996 r. –k. 10 ar czIII,

dokumentacja pracownicza –k. 20-42 ar czIII,

ksero książeczki wojskowej –k. 3 ar czII,

świadectwo wykon. pracy w warunkach szczegól. z dnia 07.05.2001 r. –k. 5 ar czII,

świadectwo wykon. pracy w warunkach szczegól. z dnia 08.05.2000 r. –k. 11 ar czII,

zeznania odwołującego –k. 9 as,

zeznania świadka J. M. –k. 8v as,

zeznania świadka A. S. –k. 8-9 as/.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na zeznaniach świadków, zeznaniach odwołującego słuchanego w charakterze strony oraz dowodach z dokumentów w szczególności świadectwach pracy, świadectwach wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz na ksero książeczki wojskowej. Wspomniane dowody pozwoliły ustalić rzeczywisty charakter świadczonej przez odwołującego pracy w trakcie zatrudnienia w (...)S.A. w B. i w (...)Sp. z o.o. w T. w oparciu o nie ustalił, że pomimo nazwy stanowiska monter urządzeń i konstrukcji metalowych czy monter o najwyższych kwalifikacjach odwołujący przez cały okres zatrudnienia w obu tych zakładach pracował przy montażu urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości. Pracę te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków J. M. i A. S. bowiem w sposób spójny i konsekwentny wskazywały, iż w okresie zatrudnienia (...)S.A. w B. i w (...)Sp. z o.o. w T. odwołujący pracował w szczególnych warunkach tj. wykonywał prace przy montażu urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości, które to prace wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez cały okres zatrudnienia u tych pracodawców tak w kraju jak i w czasie pracy na budowach eksportowych. Świadkowie pracowali z odwołującym na przestrzeni całego spornego okresu i dzięki temu posiadali wiedzę na ten temat. Zeznania świadków korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego we wskazanym okresie. Sąd w całości dał wiarę zeznaniom odwołującego, ponieważ były spójne konsekwentne i nie zawierały wewnętrznych sprzeczności. Depozycje te potwierdzały pozostałe dowody.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów zalegających w aktach rentowych odwołującego, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art. 245 kpc.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy J. K. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy J. K. był zatrudniony w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w (...)S.A. w B. i w (...) Sp. z o.o. w T. jako monter konstrukcji metalowych na wysokości skoro z przedłożonych świadectwa pracy wynika, że jego stanowisko nie zawierało określenia na wysokości chociaż obaj pracodawcy wystawili odwołującemu świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych w oparciu o dokumenty oraz zeznania świadków i odwołującego słuchanego w charakterze strony.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239). Skoro więc w niniejszej sprawie organ rentowy kwestionował świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę na podstawie zeznań świadków, jego zeznań oraz dowodów z dokumentów. W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołujący był zatrudniony w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w (...)S.A. w B. od 13.09.1973 r. do 31.12.1993 r., na stanowisku monter urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości oraz, kiedy był zatrudniony w (...)Sp. z o.o. w T. w okresie od 01.01.1994 r. do 31.08.1995 r. na stanowisku monter o najwyższych kwalifikacjach i stale w wymiarze pełnego etatu wykonywał prace montera konstrukcji metalowych na wysokości. Jego praca polegała na montowaniu konstrukcji stalowych np. hal i była to praca na wysokości, chociaż na samym początku wznoszenia konstrukcji prace rozpoczynały się na poziomie 0., pracował też przy budowie kominów o wysokości nawet do 100 m. Także kiedy został brygadzistą wykonywał pracę na stanowisku montera urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości. Pracował na budowie Huty (...), Huty (...), Cementowni (...), (...), (...), w C.. Pracował także na budowach eksportowych w Iraku, Niemczech i na Cyprze i także wtedy pracował jako monter konstrukcji metalowych na wysokości w pełnym wymiarze czasu pracy i stale.

Praca na stanowisku monter konstrukcji metalowych na wysokościach została zaliczona zgodnie z wykazem A dział V pkt. 5 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Po uwzględnieniu tych okresów odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szkodliwych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

W myśl § 19 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w § 2, uwzględnia się również okresy takiej pracy (służby), wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. 2. Prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. z 1979 r. Nr 13, poz. 86 i z 1981 r. Nr 32, poz. 186) uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w § 4.

W ocenie Sądu odwołującemu należy zaliczyć okres odbywania zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. W wyroku z dnia 6 kwietnia 2006 r. (III UK 5/06, OSNP 2007 nr 7-8, poz. 108) Sąd Najwyższy przyjął, że okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 maja 2012 r. I UK 399/11 stwierdził, że okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych (I kategorii zatrudnienia), który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 u.e.r.f.u.s., ale także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm.). ( LEX nr 1211140). We wcześniejszym wyroku z dnia 9 marca 2010 r. (I UK 333/09, niepublikowanym) Sąd Najwyższy, wyraził pogląd, że dla kwalifikacji okresu zasadniczej służby wojskowej jako okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, należy stosować regulacje prawne obowiązujące w okresie odbywania tej służby.

Odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie od 24.10.1977 r. do 17.10.1979 r. W tym czasie obowiązywała ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. z dnia 10 grudnia 1968 r.). W art. 108 ustawy z dnia z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz w § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin określono warunki wliczenia zasadniczej służby wojskowej do zatrudnienia w szczególnych warunkach – wtedy I kategorii zatrudnienia. W myśl wskazanych przepisów okres przerwy w wykonywaniu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wywołany odbywaniem zasadniczej służby wojskowej zalicza się - z zachowaniem ciągłości pracy - do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w danym zakładzie lub gałęzi pracy oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Oznacza to że okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem pracy na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do służby.

Odwołujący powrócił do wykonywanej przed powołaniem do służby wojskowej pracy przed upływem 30 dni od zwolnienia z tej służby. J. K. przed i bezpośrednio po pracował na stanowisku monter konstrukcji metalowych na wysokości, wymienionym w wykazie A dział V poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego i także ten okres podlega uwzględnieniu jako okres pracy w warunkach szczególnych.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę odwołujący spełnia przesłanki do przyznania tzw. wcześniejszej emerytury, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). J. K. osiągnął wiek 60 lat ((...)r.), posiada wymagany okres zatrudnienia (ponad 25 letni okres składkowy i nieskładkowy), a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu okresu pracy w warunkach szczególnych w trakcie zatrudnienia w (...) S.A. w B. i w (...)Sp. z o.o. w T. oraz pracy na budowach eksportowych w Iraku w okresie od 27.01.1983 r. do 18.10.1983 r., Niemczech od 13.03.1989 r. 22.02.1990 r. i na Cyprze od 28.03.1992 r. do 04.01.1993 r. i okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej jako monter konstrukcji metalowych na wysokościach legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Sąd przyznał odwołującemu prawo do emerytury od osiągnięcia wieku 60 lat.

Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ §2 kpc.