Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant Alicja Jesion

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku Powiatowego (...) w T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

z udziałem A. S.

na skutek odwołania Powiatowego (...) w T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 30 sierpnia 2013 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i stwierdza, że zainteresowana A. S. nie podlegała w okresie od 1 stycznia 2006 roku do 28 stycznia 2010 roku obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów o świadczenie usług weterynaryjnych zawartych z Powiatowym (...) w T.;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz Powiatowego (...) w T. kwotę 60,00 (sześćdziesiąt) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 1446/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że A. S. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia u płatnika składek – Powiatowego (...) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu w okresie od 1 stycznia 2006 roku do 28 stycznia 2010 roku.

Od powyższej decyzji odwołał się w dniu 7 października 2013 roku Powiatowy (...), zarzucając naruszenie art. 9 ust. 5, art. 9 ust. 4a w zw. z art. 6 ust. 1 pkt. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 205, poz. 1585), art. 16 ustawy o Inspekcji (...) (tekst jedn. Dz. U. z 2010r. Nr 112, poz. 744) oraz art. 7-9 i art. 77 k.p.a. Wskazując na powyższe naruszenia skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przyjęcie, że w spornym okresie A. S. jako osoba mająca ustalone prawo do emerytury nie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu.

Postanowieniem z dnia 25 listopada 2013 roku Sąd wezwał z urzędu do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanej A. S..

Na rozprawie w dniu 12 lutego 2014 roku zainteresowana przyłączyła się do odwołania.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Decyzją dnia 2 stycznia 2006 roku Powiatowy (...) w T. wyznaczył A. S. do wykonywania określonych czynności weterynaryjnych.

(okoliczność niesporna)

W dniu 2 stycznia 2006 roku Powiatowy (...) w T. (wyznaczający) zawarł z A. S. (wyznaczony) umowę do wykonania czynności określonych w ustawie o Inspekcji (...) dnia 29 stycznia 2004 roku (Dz. U Nr 33,poz. 287).

W § 1 umowy określono, że wyznaczający powierza, a wyznaczony przyjmuje do wykonania czynności, których rodzaj, sposób wykonania, zakres oraz miejsce określi Decyzja stanowiąca załącznik nr 1 do niniejszej umowy, a nadto w umowie tej wyznaczony oświadczył, że posiada odrębny tytuł ubezpieczenia społecznego i nie wnosi o opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne wynikające niniejszej umowy.

(dowód: ww. umowa k. 18-17 w aktach ZUS)

Kolejne umowy o wykonywanie czynności weterynaryjnych zostały zawarte między Powiatowym (...) w T. i A. S. w dniach 2 stycznia 2007 roku, 2 stycznia 2008 roku, 2 stycznia 2009 roku oraz 2 stycznia 2010 roku. Umowy te miały podobną treść, jak umowa z dnia 2 stycznia 2006 roku. Ostatnią ze wskazanych umów zawarto na okres od 1 stycznia 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku.

(dowód: ww. umowy k. 16-15, 14-13, 12-11, 10-9 w aktach ZUS)

W okresie wykonywania czynności na rzecz Powiatowego (...) w T. A. S. była uprawniona do emerytury.

(okoliczność niesporna)

Od 30 marca 2001 roku A. S. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie działalności weterynaryjnej.

(dowód: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej k. 2 w aktach ZUS, informacja z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej k. 30 w aktach sprawy)

Zainteresowana wykonywała zlecenia na rzecz Powiatowego (...) w T. jako przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Od dnia 1 stycznia 2006 roku A. S. została zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego przez płatnika składek – Powiatowy (...). Ponadto A. S. od 1 grudnia 2005 roku była zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba mająca ustalone prawo do emerytury, od 1 stycznia 2006 roku do ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mająca ustalone prawo do emerytury oraz w okresie od 1 czerwca 2005 roku do 31 grudnia 2005 roku oraz od 29 stycznia 2010 roku do chwili obecnej do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia społecznego jako pracownik.

(okoliczności niesporne)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Niesporne w przedmiotowej sprawie jest, iż A. S. w okresie w okresie od 1 stycznia 2006 roku do 28 stycznia 2010 roku miała ustalone prawo do emerytury oraz prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą i nie pozostawała w stosunku pracy.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest, czy umowy zawarte przez A. S. z Powiatowym (...) w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej, skutkowały uznaniem, iż wyłącznym tytułem (dobrowolnym) do ubezpieczeń społecznych skarżącej była pozarolniczą działalność gospodarcza, co wykluczałoby przymus ubezpieczenia z tytułu umowy zlecenia.

Zgodnie z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 roku o Inspekcji (...) (tekst jedn. Dz. U. z 2010r. Nr 112, poz. 744 ze zm.) Inspekcją (...) kieruje Główny (...) będący centralnym organem administracji rządowej (art. 6 ust. 1). Powiatowy (...) jest kierownikiem powiatowej (...) wchodzącej w skład niezespolonej administracji rządowej i podlega wojewódzkiemu (...), który z kolei podlega Głównemu (...). Zadania organów inspekcji wykonują (...) i inne osoby zatrudnione w Inspekcji oraz (...) wyznaczeni, zgodnie z art. 16 do wykonywania określonych czynności pod nadzorem i w imieniu organów inspekcji.

Należy pamiętać też, iż zawarcie przedmiotowej umowy, w związku z brzmieniem art. 16 ust. 3 ustawy o Inspekcji (...), jest warunkiem sine qua non powierzenia zadań wchodzących w zakres administracji weterynaryjnej wraz ze scedowaniem niezbędnego zakresu władztwa administracyjnego. Przedmiotem zlecenia, dokonanego w trybie art. 16 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku o Inspekcji (...), mogą być przy tym czynności administracji rządowej związane z urzędowym badaniem zwierząt rzeźnych i mięsa. Czynności te wchodzą, w myśl art. 3 ust. 2 pkt 3 ustawy o Inspekcji (...) oraz przepisów ustawy z dnia 16 grudnia 2005 roku o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127 z późn. zm.), w zakres kompetencji Inspekcji (...).

Powyższe oznacza, iż do tego rodzaju umów nie można stosować typowych ustaleń prawa cywilnego, w tym w zakresie, czy przedmiotowe czynności wykonywane są we własnym imieniu i na rachunek lekarza wyznaczonego. Jednocześnie podkreślić należy, że (...) A. S. zlecenia zawierała z Powiatowym (...) jako przedsiębiorca – w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a mając ustalone prawo do emerytury podlegała dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności, a z tytułu wykonywanych umów zlecenia nie podlegała ubezpieczeniom, ani obowiązkowo ani dobrowolnie. Lekarz weterynarii wykonywała zlecenia w ramach działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług weterynaryjnych.

W orzecznictwie dotyczącym przedmiotu sprawy, Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że wykonanie czynności w zakresie (...) nie stanowi samodzielnej podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1442 ze zm.), jeżeli są one wykonywane w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę (podatnika) pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 13 pkt 6 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 23 czerwca 2009 roku III UK 24/09, Lex nr 518053, z dnia 14 grudnia 2010 roku, I UK 209/10, Lex Nr 738525, z dnia 11 sierpnia 2009 roku, (...), Lex Nr 533699, z dnia 11 sierpnia 2009 roku, III UK 31/09, Lex Nr 53706 odniósł się do tego zagadnienia, a argumenty tam przytoczone są w pełni aktualne również w niniejszej sprawie.

W powołanym orzecznictwie Sąd Najwyższy wyjaśnił konsekwentnie, że podział przychodów w ustawie podatkowej nie kreuje samodzielnie podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych i o podatku dochodowym od osób fizycznych zajmują się odrębnymi przedmiotami regulacji. Działalność gospodarcza stanowi wspólną podstawę do stosowania ich obu. Działalność ta stanowi podstawę podlegania ubezpieczeniom społecznym, a z drugiej strony podlega ustawie podatkowej. Ustawa podatkowa nie określa jednak co stanowi podstawę podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, gdyż samodzielnie reguluje to ustawa systemowa. O ile art. 13 pkt 6 ustawy podatkowej stanowi podstawę prawną do kwalifikacji przychodu jako uzyskiwanego z działalności wykonywanej osobiście, to dalej nie jest uprawnione wnioskowanie, że jednocześnie wyznacza podstawę ubezpieczenia społecznego z art. 6 ust 1 pkt 4 ustawy o sus. Przepis art. 13 pkt 6 ustawy podatkowej nie ingeruje w ustrojowe podstawy działalności gospodarczej, a dotyczy tylko opodatkowania i taka jest jego przedmiotowa granica regulacji. Sąd Najwyższy wyjaśnił także, iż działalność gospodarcza stanowi podstawę do stosowania ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i podatkowej, lecz nie odwrotnie. Wynika to z przyjęcia w Konstytucji wolności działalności-gospodarczej (art. 20), podlegającej ograniczeniu ustanowionemu tylko w ustawie i tylko gdy jest konieczne z określonych w niej przyczyn, które jednak nie może naruszać istoty tej wolności (art. 31).

W przedmiotowej sprawie należy zatem oddzielić opodatkowanie od podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym. Kwalifikacja, że przychód z umów zleconych przez niektóre organy władzy lub administracji (art. 13 pkt 6 ustawy podatkowej) stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście, nic wyłącza podstawy ubezpieczeń społecznych, którą była działalność gospodarcza ubezpieczonej, w ramach której mogła realizować umowy zlecenia. W myśl art. 5 ustawy o Inspekcji (...), (...) wyznaczeni do wykonywania określonych czynności wykonują powierzone im czynności pod nadzorem i w imieniu organów Inspekcji. Są urzędowymi lekarzami weterynarii i podlegają ochronie przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych (art. 5, 16, 22 ustawy o Inspekcji (...)). Inna jest natomiast sytuacja osoby prowadzącej działalność gospodarczą, gdyż wykonuje ją we własnym imieniu, na własny rachunek, ponosząc w całości związane z nią ryzyko gospodarcze i przy jej wykonywaniu nie korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych (art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). Również ustawa o Inspekcji (...) nie zajmuje się podstawą ubezpieczenia społecznego. W przeciwnym razie należałoby przyjąć, iż kreuje szczególną podstawę ubezpieczenia (a nie ma w niej żadnych regulacji w tym przedmiocie) wbrew sytuacji prawnej i woli lekarza weterynarii, który przyjmuje wyznaczenie i zawiera umowę o świadczenie czynności weterynaryjnych.

Dla zleceniodawcy (Inspekcji) zleceniobiorca wszak nadal świadczy usługę (działalność) we własnym imieniu za co też otrzymuje wynagrodzenie. Jego też jest ryzyko wykonania usług wobec zlecającego i bezpośrednich odbiorców (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2009 roku, III UK 24/09).

Jak wynika z całokształtu zgromadzonego sprawie materiału dowodowego A. S. w okresie objętym sporem tj. w okresie od 1 stycznia 2006 roku do 28 stycznia 2010 roku, wykonywała na podstawie umów zawartych z powiatowym inspektorem weterynaryjnym, czynności z wyznaczenia w ramach prowadzonej działalności weterynaryjnej w oparciu o art. 9 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy i podlegała dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z tytułu prowadzonej działalności.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, uznał odwołanie za uzasadnione i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie „1” sentencji.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego znajduje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. oraz przepisach § 11 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych uraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490).