Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 19 lutego 2013 roku po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. J. przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) S.A. w W. o zapłatę

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 140zł z odsetkami ustawowymi od dnia 17 października 20l1r. do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. nie obciążył powoda kosztami procesu należnymi pozwanemu;

4. nieuiszczonymi wydatkami obciążył Skarb Państwa.

J. J. wniósł pozew przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. o zasądzenie kwoty 1.470 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 13 stycznia 2011 roku uległ wypadkowi, w wyniku którego doznał urazu ścięgna A.. W związku z tym, iż łączyła go z pozwanym umowa grupowego ubezpieczenia pracowniczego zgłosił ubezpieczycielowi powstałą szkodę. Podał, że wypłacona przez pozwanego kwota 280 zł tytułem odszkodowania była zaniżona, gdyż jego zdaniem doznał większego uszczerbku na zdrowiu niż ustalony przez pozwanego tj. nie 4%, lecz 25%, dlatego domagał się zasądzenia od pozwanego dalszej kwoty 1.470 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu. Pozwany przyznał, iż łączy go z powodem umowa ubezpieczenia na podstawie grupowego ubezpieczenia pracowniczego w zakładzie pracy. Powód zgłosił mu szkodę, a pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, w ramach którego powód został zbadany przez lekarza, ustalił trwały uszczerbek na zdrowiu powoda w wysokości 1%. Ponadto wskazał, iż w przypadku powoda, który ubezpieczony był na sumę 7 000 zł, za każdy procent trwałego uszczerbku na zdrowiu powinien otrzymać 4% sumy ubezpieczenia, tj. 280 zł, którą wypłacił powodowi

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Od 1 września 2003 r. powoda łączy z pozwanym umowa ubezpieczenia grupowego ubezpieczenia pracowniczego Typ P w zakładzie pracy indywidualnie kontynuowanego, do którego mają zastosowanie ogólne warunki ubezpieczenia. Jest to ubezpieczenie na życie, które posiada opcję ubezpieczenia z tytułu nieszczęśliwego wypadku (§5 ogólnych warunków ubezpieczenia). Z tytułu następstw nieszczęśliwych wypadków pozwany odpowiada do określonej kwoty za każdy procent trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Zgodnie z §5 ogólnych warunków grupowego ubezpieczenia pracowniczego pozwany wypłaca świadczenie z tytułu nieszczęśliwego wypadku powodującego trwały uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonego za 1% trwałego uszczerbku w wysokości 4% sumy ubezpieczenia określonej w umowie ubezpieczenia.

Powód na podstawie umowy ubezpieczenia ubezpieczony był na sumę 7000 zł. W przypadku zaś nieszczęśliwego wypadku za każdy procent trwałego uszczerbku na zdrowiu otrzymać miał 4% sumy ubezpieczenia, tj. kwotę 280 zł.

Dnia 13 stycznia 2011 r. powód uległ wypadkowi w ten sposób, że idąc oblodzonym chodnikiem poślizgnął się i chcąc ratować się przed upadkiem obciążyłem lewą nogę, wskutek czego doznał silnego urazu ścięgna A. lewej nogi.

W wyniku wypadku doszło do upośledzenia chodu powoda z uwagi na ograniczenia zginania grzbietowego stopy lewej oraz znacznego pogrubienia ścięgna A. w połowie długości jego części ścięgnistej / obwód podudzia na wysokości zgrubienia ścięgna A. poszerzony o 1 cm. Powstały w następstwie urazu przewlekły proces chorobowy spowodował powstanie 6% uszczerbku na zdrowiu.

Pozwany decyzją z dnia 29 lipca 2011 r. uznał, że powód poniósł 1% uszczerbek na zdrowiu i wobec tego wypłacił mu kwotę 280 zł tytułem odszkodowania, która to kwota stanowi równowartość 4% sumy ubezpieczenia. Pozwany pismem z dnia 16 sierpnia 2011 r. odwołał się od tej decyzji żądając ustalenia uszczerbku na zdrowiu na wyższym poziomie. W piśmie z dnia 12 września 2011 r. pozwany uznał, że ustalenie uszczerbku na zdrowiu na poziomie 1% jest prawidłowe.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, które nie budziły wątpliwości, co do swojej wiarygodności oraz w oparciu o spójną i wiarygodną pisemną opinię biegłego sądowego. Dokonując oceny całości zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd kierował się regułami wynikającymi z normy art. 233 §1 k.p.c., tj. własnym przekonaniem oraz nakazem wszechstronnego rozważenia całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, a ponadto zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Przystępując do oceny zasadności zgłoszonego w pozwie roszczenia Sąd zwrócił uwagę, że jego podstawę stanowi umowa ubezpieczenia jaka łączyła powoda oraz pozwanego.

Zgodnie z art. 805 §1 k.c., przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Zgodnie natomiast z §2 pkt 2 cytowanego artykułu, świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Ustawodawca w art. 829 §1 k.c. wskazał, iż ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią określonego wieku, a przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków -uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku. Różnica między tymi ubezpieczeniami polega przede wszystkim na charakterze świadczeń z umowy ubezpieczenia, ich podstawach, różnej kalkulacji składki. Obowiązek wypłaty odpowiedniego świadczenia przy umowach ubezpieczenia osobowych połączony jest z zaistnieniem tzw. wypadku ubezpieczeniowego, a więc z powstaniem zdarzenia określonego w umowie ubezpieczenia jako konieczny warunek wypłaty świadczenia.

W przedmiotowym przypadku zgodnie z §5 ogólnych warunków grupowego ubezpieczenia pracowniczego pozwany wypłaca świadczenie z tytułu nieszczęśliwego wypadku powodującego trwały uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonego za 1% trwałego uszczerbku w wysokości 4% sumy ubezpieczenia określonej w umowie ubezpieczenia.

Okoliczność zaistnienia nieszczęśliwego wypadku, któremu uległ powód w okresie obowiązywania umowy ubezpieczenia nie była przedmiotem sporu. Pozwany zresztą uznał swoją odpowiedzialność ubezpieczeniową za skutki zdarzenia z dnia 13 stycznia 2011roku i po ustaleniu procentowego uszczerbku na zdrowiu związanego z tym wypadkiem wypłacił powodowi bezsporną kwotę odszkodowania. Spór natomiast, a zarazem i istota rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie, sprowadzał się do ustalenia wysokości procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda w związku z wypadkiem z dnia 13 stycznia 2011 roku

W tym zakresie Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z dziedziny ortopedii i traumatologii na okoliczność ustalenia trwałych następstw wypadku, któremu uległ powód.

Biegły sądowy sporządził opinię w oparciu o akta sprawy, w tym dokumentację medyczną, oraz na podstawie badania powoda. Ustalił on, że w wyniku wypadku doszło do upośledzenia chodu powoda z powodu ograniczenia zginania grzbietowego stopy lewej i znacznego pogrubienia ścięgna A. w połowie długości jego części ścięgnistej. Zdaniem biegłego powstały w następstwie urazu przewlekły proces chorobowy spowodował powstanie 6% uszczerbku na zdrowiu.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego biegły wskazał, że dokumentacja lekarska zawarta w aktach sprawy nie zawiera zapisów o stanie chorobowym powoda dotyczącym ścięgna A. lewego. Ponadto powód nie zgłaszał skarg na dolegliwości ścięgna A. lewego przed wypadkiem. Na tej podstawie biegły przyjął, że następstwem urazu był proces chorobowy pourazowy. W omawianym przypadku, zdaniem biegłego, nie można oceniać procentowo różnicy między urazem a przewlekłym procesem chorobowym. Dodał, że badanie USG wykonane 29 lipca 2011 r., po pół roku po wypadku, świadczyć może jedynie o postępie procesu chorobowego związanego ze zdarzeniem z dnia 13 stycznia 2011 r. Jednocześnie dodał, że w przypadku powoda doznany przez niego uszczerbek na zdrowiu mieszczący się w średnich zmianach określonych w pozycji (...) Tabel oceniających trwały uszczerbek na zdrowiu dla celów (...) S. A. wynosi 6%.

Sąd uznał przedmiotową opinię za w pełni rzetelną, fachową i sporządzoną zgodnie z tezą dowodową. Opinia zawierała stanowcze i kategoryczne wnioski oraz ich logiczne i jasne uzasadnienie. Ponadto sformułowane w niej wnioski sporządzone zostały w oparciu o wszechstronną analizę znajdującej się w aktach sprawy dokumentacji medycznej oraz w oparciu o badanie powoda. W pisemnej opinii uzupełniającej biegły wyjaśnił wszelkie wątpliwości i w wyczerpujący sposób odniósł się do wszystkich zarzutów strony pozwanej.

Mając na uwadze całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynione w oparciu o ten materiał dowodowy ustalenia, Sąd ustalił, że w wyniku wypadku z dnia 13 stycznia 2011 roku powód doznał uszczerbku na zdrowiu w wysokości 6%.

Mając na uwadze, iż powód wnosił o wypłatę odszkodowania z tytułu łączącej strony umowy ubezpieczenia oraz w oparciu o obowiązujące postanowienia umowne uszczerbek na zdrowiu na poziomie 6%, Sąd przyjął, iż z tego tytułu należna powodowi kwota tytułem odszkodowania to kwota 420 zł (6% x 70 zł = 420 zł).

Sąd przy tym podkreślił, że był związany podstawą faktyczną powództwa zakreśloną przez powoda. Powód w uzasadnieniu pozwu wskazał, że domaga się kwoty 1.470 zł za doznany przez niego 25% uszczerbek na zdrowiu. Jednocześnie domagał się wypłaty 70 zł za każdy 1% uszczerbku na zdrowiu. Co prawda z wiążącej strony umowy wynikało, że za każdy 1 % uszczerbku powodowi należy się kwota 4 razy większa, tj. 280 zł stanowiąca równowartość 4% sumy ubezpieczenia, tym niemniej w myśl art. 321 §1 k.p.c. Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Skoro zatem powód żądał jedynie kwoty 70 zł za każdy 1% uszczerbku na zdrowiu to Sąd będąc związany tym żądaniem ustalił, że zgłoszone roszczenie jest zasadne co do kwoty 420 zł. Z niekwestionowanej przez powoda opinii biegłego wynikało bowiem, że doznał on 6% uszczerbku na zdrowiu. Kwota 420 zł stanowi iloczyn 6% uszczerbku na zdrowiu i kwoty 70 zł podanej przez powoda.

Mając na uwadze, iż pozwany wypłacił już powodowi kwotę 280 zł, należało dojść do wniosku, iż aktualnie roszczenie powoda jest zasadne jedynie co do kwoty 140 zł.

Z tych względów, Sąd w punkcie 1 wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 140 zł tytułem brakującego odszkodowania z tytułu wypadku jakiemu uległ powód w dniu 13 stycznia 2011 roku. O odsetkach ustawowych od tej sumy Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu w oparciu o art. 817 k.c.

W pozostałej części powództwo jako niezasadne należało oddalić.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 102 k.p.c. nie obciążając powoda kosztami procesu należnymi pozwanemu. Za decyzją tą przemawiał charakter zgłoszonego żądania, jego słuszność co do zasady jak i fakt, że pozwany korzysta ze stałej obsługi prawnej i nie poniósł z tego tytułu dodatkowych kosztów.

Z tych samych przyczyn Sąd na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 102 k.p.c. nieuiszczonymi wydatkami obciążył Skarb Państwa.

Wyrok Sądu Rejonowego w zakresie oddalającym powództwo oraz w zakresie orzeczenia o kosztach procesu zaskarżył apelacją powód zarzucając:

- niewłaściwe zastosowanie art. 321 k.p.c., co spowodowało zasądzenie odszkodowania jedynie w kwocie 140 zł, podczas gdy powód domagał się odszkodowania związanego z określonym zdarzeniem, a zgodnie z łączącą strony umową ubezpieczenia wynikało, że za każdy 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu należy się powodowi kwota 280 zł, i to taką kwotę Sąd pierwszej instancji powinien zasądzić za 1% uszczerbku na zdrowiu.

- niewłaściwe rozstrzygnięcie o kosztach procesu poniesionych przez powoda, gdyż brak jest orzeczenia o zaliczce uiszczonej przez powoda na poczet wynagrodzenia biegłego.

Z powołaniem na powyższe powód wnosił o:

- zmianę wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego dalszej kwoty 1260 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 17 października 2011 roku;

- prawidłowe orzeczenie o kosztach procesu na rzecz powoda.

S ą d O k r ę g o w y z w a ż y ł, c o n a s t ę p u j e:

Apelacja powoda jest zasadna. Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 §1 k.p.c., które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości akceptuje i przyjmuje za własne.

Przystępując do rozpoznania apelacji Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu Rejonowego, że żądanie powództwa określa nie tylko jego przedmiot, lecz również jego podstawa faktyczna, dlatego orzeczeniem ponad żądanie w rozumieniu art. 321 k.p.c. jest oparcie wyroku na podstawie faktycznej niepowołanej przez powoda. (wyrok S.N. z dnia 18.02.2010 roku, sygn. III SK 28/09, publ. Lex nr 585834; wyrok S.N. z dnia 18.5.2010 roku, III PK 73/09, publ. Lex nr 602060, wyrok S.N. z dnia 22.9.2011 roku, sygn.. V CSK 418/10, publ. Lex nr 960546)

Z powyższego wynika, że Sąd nie może uwzględnić roszczenia w oparciu o inną podstawę faktyczną niż podana przez powoda, gdyż byłoby to dokonaniem niedopuszczalnej zmiany powództwa i orzeczeniem ponad żądanie.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy błędnie utożsamił niewłaściwe powoływanie przez powoda należnej kwoty 70 zł za każdy 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu, co wynikało z niewłaściwego rozumienia przez powoda treści łączącej strony umowy, z podstawą faktyczną powództwa, którą Sąd rozpoznający sprawę był związany.

W tym zakresie nie może budzić wątpliwości, że podstawą faktyczną powództwa był wypadek, jakiemu uległ powód w dniu 13 stycznia 2011 roku oraz dochodzona z tego tytułu kwota dalszego odszkodowania w kwocie 1470 zł, ponad wypłaconą już przez pozwanego kwotę 280 zł za 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Powód zakreślił zatem w sposób wystarczający podstawę faktyczną powództwa, którą Sąd był związany zgodnie z art. 321 k.p.c., a jedynie błędnie uzasadniał żądanie wysokości kwoty objętej pozwem, jako 25% sumy ubezpieczenia liczone po 70 zł za każdy procent trwałego uszczerbku na zdrowiu. Było to zatem błędne rozumienie zapisów umowy przez powoda, który jak podkreślał w apelacji nie posiada wykształcenia prawniczego i działał osobiście, a nie wiążąca dla Sądu podstawa faktyczna powództwa.

Jednocześnie podkreślić w tym miejscu należy, że pozwany w odpowiedzi na pozew prawidłowo wywodził, że zgodnie z §5 ogólnych warunków umowy ubezpieczenia za każdy procent trwałego uszczerbku na zdrowiu powód powinien otrzymać 4% sumy ubezpieczenia (7.000 zł), tj. 280 zł, którą wypłacił powodowi.

Skoro zatem Sąd w oparciu o opinię biegłego powołanego w sprawie ustalił, że powód wskutek wypadku doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 6%, to zgodnie z zapisami umowy powód powinien otrzymać kwotę 1680 zł odszkodowania z tego tytułu. (za każdy 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu 4% z sumy ubezpieczenia 7.000 zł, czyli 280zł x 6)

Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że prawidłowe zastosowanie prawa materialnego jest obowiązkiem Sądu rozpoznającego sprawę, niezależnie od sposobu jego wykładni podawanej prze stronę postępowania. Z powyższego wynika, że nawet jeżeli powód niewłaściwie podawał podstawę wyliczenia dochodzonej pozwem kwoty, ale wskazywał jako podstawę jej żądania zdarzenie objęte umową ubezpieczenia, a dochodzona pozwem kwota mieściła się w granicach wskazanych w §5 ogólnych warunków umowy ubezpieczenia, tym samym Sąd Rejonowy błędnie wskazując na związanie żądaniem pozwu (art. 321 k.p.c.), jednocześnie naruszył prawo materialne (art. 805 k.c. w zw. z §5 ogólnych warunków umowy ubezpieczenia), które to naruszenie Sąd rozpoznający apelację bierze pod rozwagę z urzędu. (uchwała 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31.01.2008 roku w sprawie o sygn. III CZP 49/07- publ. OSNC 2008/6/55).

Ponieważ powód otrzymał od pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 280 zł, to Sąd powinien na rzecz powoda zasądzić dalszą kwotę, czyli 1400 zł na podstawie łączącej strony umowy ubezpieczenia (art. 805 k.c. w zw. z §5 ogólnych warunków grupowego ubezpieczenia pracowniczego).

Skoro jednak Sąd Rejonowy błędnie przyjmując związanie żądaniem pozwu, czym naruszył art. 321 k.p.c., zasądził od pozwanego jedynie kwotę 140 zł, to żądanie powoda w apelacji zasądzenia dalszej kwoty 1260 zł jest uzasadnione treścią łączącej strony umowy ubezpieczenia, w tym §5 ogólnych warunków umowy ubezpieczenia (art. 805 k.c.).

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy zgodnie z art. 386 §1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie drugim w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powoda dalszą kwotę 1260 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 17 października 2011 roku, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił (co do kwoty 70 zł ponad kwotę 1400 zł, uwzględnioną ostatecznie w punkcie 1 i 2 wyroku).

Jednocześnie zgodnie z art. 386 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił rozstrzygnięcie o kosztach procesu, uznając że powód wygrał sprawę prawie w całości (art. 100 k.p.c.), dlatego zasądził od pozwanego na rzecz powoda zwrot kosztów procesu w wysokości 280 zł, z czego 30 zł stanowi opłata od pozwu, a 250 zł zaliczka uiszczona przez powoda na poczet wynagrodzenia biegłego powołanego w sprawie.

Zgodnie z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c. i art. 108 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił punkt 4 zaskarżonego wyroku poprzez nakazanie ściągnięcia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy, reszty kosztów sądowych w zakresie wydatków na biegłego, tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa, od pozwanego w wysokości 104,54 zł, wynikających z postanowienia o przyznaniu biegłemu wynagrodzenia w kwocie 354,54 zł (k. 111 akt sprawy)

Jednocześnie zgodnie z art. 98 §1 k.p.c. w zw. z art. 108 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego w kwocie 30 zł, odpowiadającej wysokości uiszczonej opłaty od apelacji. .