Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 sierpnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy
w składzie:

Przewodniczący SSO Roger Michalczyk

Sędziowie SO Adam Sygit - sprawozdawca

SO Małgorzata Lessnau - Sieradzka

Protokolant Piotr Janik

przy udziale Jerzego Koźmińskiego- Prokuratora Prokuratury Okręgowej
w Bydgoszczy

po rozpoznaniu w dniu 14 sierpnia 2014 roku

sprawy B. B.

oskarżonego z art. 278§1 i 5 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 7 maja 2014 roku sygn. akt XVI K 3159/13

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zarzucany i przypisany oskarżonej czyn kwalifikuje jako przestępstwo z art. 278 § 5 w zw. z § 3 k.k. a jako podstawę wymiaru kary przyjmuje art. 278 § 3 k.k.; w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; zwalnia oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jego wydatkami obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 566/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 7 maja 2014 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt XVI K 3159/13, oskarżoną B. B. uznano za winną popełnienia zarzucanego jej czynu, polegającego na tym, że w nieustalonym okresie do dnia 15 października 2013 roku w mieszkaniu numer (...) przy ul. (...) w B. dokonała kradzieży energii elektrycznej w ten sposób, że podłączyła przewody zasilające z przewodami instalacji mieszkania zasilając je w energię elektryczną bez układu pomiarowego, w wyniku czego powstały straty na szkodę E. Operator z siedzibą w B., tj. występku z art. 278 § 1 i 5 k.k. i za to, przy zastosowaniu art. 58 § 3 k.k., wymierzono jej karę trzech miesięcy ograniczenia wolności, zobowiązując ją – na mocy art. 34 § 2 pkt 2 k.k. w zw. z art. 35 § 1 k.k. – w tym okresie do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze dwudziestu godzin w stosunku miesięcznym. Jednocześnie zwolniono oskarżoną od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, w tym stosownej opłaty, zaś wydatkami postępowania obciążono Skarb Państwa.

Od powyższego orzeczenia apelację wniosła Prokuratura Rejonowa Bydgoszcz-Południe, skarżąc wyrok w całości na niekorzyść oskarżonej i zarzucając obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia, tj. art. 343 § 7 k.p.k. poprzez zmodyfikowanie przez sąd I instancji - bez zgody stron postępowania - kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonej czynu z art. 278 § 3 i § 5 k.k. na czyn z art. 278 § 1 i § 5 k.k. i orzeczenie uzgodnionej kary przy zastosowaniu art. 58 § 3 k.k. oraz wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania. Na rozprawie odwoławczej prokurator zmodyfikował wniosek apelacji, gdyż wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyjęcie kwalifikacji prawnej jak w zarzucie aktu oskarżenia.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja, zmodyfikowana w zakresie jej wniosku na etapie rozprawy odwoławczej, była w tej części zasadna i skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku.

Sąd odwoławczy nie miał wątpliwości, że apelujący nieprawidłowo określił kierunek zaskarżenia. Wskazał bowiem, że skarży wyrok na niekorzyść oskarżonej w sytuacji, gdy de facto zakwestionował przyjęcie przez sąd orzekający kwalifikacji prawnej typu podstawowego występku kradzieży z art. 278 k.k. a nie typu uprzywilejowanego - wypadku mniejszej wagi, jak to określono w zarzucie aktu oskarżenia. Niemniej możliwe było, zgodnie z art. 434 § 2 k.p.k., podjęcie rozstrzygnięcia na korzyść oskarżonej mimo, że środek odwoławczy został wniesiony na jej niekorzyść.

Natomiast zasadnie, już na etapie rozprawy odwoławczej, prokurator zmodyfikował wniosek apelacji. Brak było bowiem, nawet przy przyjęciu iż doszło do zarzuconego uchybienia, podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do jej ponownego rozpoznania. Po pierwsze, w postępowaniu zakończonym wyrokiem wydanym w trybie konsensualnym brak możliwości modyfikowania - nawet i za zgodą stron - kwalifikacji prawnej czynu. Przedmiotem negocjacji nie może być bowiem kwalifikacja prawna czynu, gdyż zależy ona od obiektywnych faktów ( vide: P. Kardas: Konsensualne sposoby rozstrzygania w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania karnego z dnia 10 stycznia 2003 r., publ. Prok. i Pr. 2004, nr 1, s. 42; K. T. Boratyńska (w:) K. T. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Ważny: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2012, s. 714; W. Marcinkowski: Naruszenie uzgodnionych warunków skazania jako podstawa zaskarżenia wyroku konsensualnego, publ. WPP 2010, nr 2, s. 61-62). Pogląd, zgodnie z którym przedmiotem porozumienia w postępowaniu konsensualnym nie może być kwestia kwalifikacji prawnej czynu, wyprowadzić można także z argumentacji zawartej w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 kwietnia 2009 roku w sprawie P 22/07, publ. OTK-A 2009/4/55 oraz wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2011 roku w sprawie II KK 97/11, publ. OSNKW 2011, z. 7, poz. 63) przy przyjęciu, że wywody te w jednakowym stopniu dotyczą porozumień zawartych w trybie art. 387 k.p.k., jak i w trybie art. 335 k.p.k. w zw. z art. 343 k.p.k. ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2012 roku w sprawie II KK 22/12, publ. LEX nr 1226684). Niezasadnie więc skarżący właśnie z powyższego (tj. braku zgody stron na zmianę kwalifikacji prawnej) wywodzi dopuszczenie się obrazy procedowania w przedmiotowej sprawie. Po drugie, zapadłe orzeczenie o karze (rodzaj kary i jej wymiar) było zgodne z wnioskiem złożonym wraz z aktem oskarżenia (k. 26) i podtrzymanym w toku posiedzenia (k. 30) a będącym konsekwencją ustaleń poczynionych w toku postępowania przygotowawczego pomiędzy oskarżoną a rzecznikiem oskarżenia publicznego (k. 17, 18). Tylko w tym zakresie modyfikacja wymagałaby zgody stron.

Niemniej zaskarżony wyrok musiał podlegać modyfikacji z uwagi na błąd popełniony przez sąd I instancji ze szkodą dla interesów oskarżonej. Zgodnie z treścią art. 278 § 5 k.k. przepisy § 1, 3 i 4 stosuje się odpowiednio do kradzieży energii lub karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego, przy czym § 3 dotyczy formy uprzywilejowanej przestępstwa kradzieży w postaci wypadku mniejszej wagi i przewiduje zagrożenie grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

W przedmiotowej sprawie oskarżonej zarzucono dopuszczenie się przestępstwa zakwalifikowanego jako występek z art. 278 § 5 i § 3 k.k. czyli typ uprzywilejowany kradzieży energii elektrycznej (k. 14, 26). Jedynie na skutek omyłki (strona 3 uzasadnienia) sąd przyjął, i to zarówno w części wstępnej, jak i dyspozytywnej wyroku, kwalifikację z art. 275 § 1 i 5 k.k. Wynika to z treści zaskarżonego orzeczenia, zresztą sporządzając część motywacyjną orzeczenia wprost wskazano na zaistnienie tego uchybienia (k. 35), czego nie dostrzegł apelujący wskazując jedynie na jego „prawdopodobieństwo” (k. 40). W takiej sytuacji przyjęcie kwalifikacji z art. 278 § 1 i 5 k.k. („surowszej” dla oskarżonej) powodowało, że dla wymierzenia uzgodnionej kary ograniczenia wolności konieczne było powołanie art. 58 § 3 k.k.

Tak więc wadliwość zaskarżonego orzeczenia nie dotyczy naruszenia reguł związanych z postępowaniem konsensualnym ale błędnego przyjęcia, iż oskarżonej zarzucono popełnienie przestępstwa z art. 278 k.k. w jego typie podstawowym a nie uprzywilejowanym. Jednocześnie należy pamiętać, że tryb postępowania w którym zapadł zaskarżony wyrok nie kreował dodatkowych ograniczeń dla sądu odwoławczego w zakresie możliwych do podjęcia rozstrzygnięć ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2013 roku w sprawie I KZP 5/13) i dlatego zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że zarzucony i przypisany oskarżonej czyn zakwalifikowano jako przestępstwo z art. 278 § 5 w zw. z § 3 k.k. a jako podstawę wymiaru kary przyjęto art. 278 § 3 k.k. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy oraz zwolniono oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, jego wydatkami obciążając Skarb Państwa.