Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

K., dnia 26-09-2014 r.

Sąd Okręgowy w Koninie, I Wydział Cywilny

po rozpoznaniu w dniu 26-09-2014 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) Przyrodniczego w P.

przy udziale Prezydenta Miasta K.

o zasiedzenie

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Koninie

z dnia 19 maja 2014r. sygn. akt I Ns 503/13

postanawia:

oddalić apelację

Iwona Złoty Ewa Kozłowska Iwona Przyłębska – Grzybowska

Sygn. akt I 1 Ca 317/14

UZASADNIENIE

(...) Przyrodniczy w P. wniósł o stwierdzenie, że nabył przez zasiedzenie z dniem 1 października 2009 roku prawo własności nieruchomości położonej w K., obręb P., o powierzchni 19,6471 ha, oznaczonej numerem geodezyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w Koninie prowadzi księgę wieczystą (...). Ponadto wnioskodawca zażądał zasądzenia od Skarbu Państwa kosztów postępowania sądowego oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wnioskodawca podniósł, że od 1978 roku jest posiadaczem samoistnym przedmiotowej nieruchomości, na której prowadzi statystyczne badania z zakresu rekultywacji gruntów
i traktuje ją jako pole doświadczalne przynależne do (...) (...). Według treści wniosku w ramach posiadania wnioskodawca swobodnie i niezależnie od innych podmiotów dysponuje przedmiotową nieruchomością oraz samodzielnie decyduje o charakterze upraw i podejmowanych tam doświadczeń. Wnioskodawca dodał, że nie toczyło się dotychczas postępowanie o wydanie przedmiotowej nieruchomości.

W odpowiedzi działający w imieniu Skarbu Państwa Prezydent Miasta K. wniósł o oddalenie wniosku i o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu zarzucono, że przedmiotowa nieruchomość została przekazana PAN jedynie w nieodpłatne użytkowanie, zatem wnioskodawca nie jest posiadaczem samoistnym przedmiotowej nieruchomości, lecz jej posiadaczem zależnym, co wyklucza zasiedzenie.

Postanowieniem z dnia 19 maja 2014 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I Ns 503/13 Sąd Rejonowy w Koninie oddalił wniosek i orzekł o kosztach postępowania.

W uzasadnieniu Sąd I instancji ustalił, że Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1951 roku w sprawie utworzenia (...) P. i we W. oraz zmian organizacyjnych na Uniwersytetach (...)
i (...) (Dz. U. Nr 60, poz. 411) utworzono państwową wyższą szkołę akademicką – (...)w P., której nadano osobowość prawną.

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 września 1972 roku w sprawie zmiany nazwy wyższych szkół rolniczych (Dz. U. Nr 41, poz. 267) zmieniono nazwę Wyższej Szkoły Rolniczej
w P. (...)w P..

Ustawą z dnia 4 lipca 1996 roku (Dz. U. Nr 100, poz. 464) (...) P. nadano nazwę „ Akademia Rolnicza im. (...)” w P..

Z kolei ustawą z dnia 7 lutego 2008 roku o nadaniu nowych nazw niektórym akademiom rolniczym (Dz. U. Nr 52, poz. 300) Akademii Rolniczej im. (...) w P. nadano nazwę (...) (...)w P.”.

Sąd Rejonowy ustalił, ze nieruchomość położona w K., obręb P., o powierzchni 19,6471 ha, oznaczona numerem geodezyjnym (...), objęta jest prawem własności Skarbu Państwa. Dla nieruchomości prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Koninie księga wieczysta (...).

Decyzją z dnia 25 listopada 1978 roku stwierdzono, że położone w K., obręb P. nieruchomości o łącznej powierzchni 76,14 ha, dla których prowadzona była wówczas księga wieczysta nr (...), użytkowane dotychczas przez Kopalnię (...) w K., stały się dla dotychczasowego użytkownika zbędne i podlegają przejęciu przez Urząd Miejski (...) Zarząd (...) w K.
w nieodpłatne użytkowanie na czas nieokreślony, a ostateczne przejęcie i przekazanie terenu w formie protokołu zdawczo – odbiorczego nastąpi 8 grudnia 1978 roku.

Sąd I instancji ustalił także, że w wyniku połączenia działek objętych decyzją zmianie uległa ich numeracja. Wskutek tego wyodrębniono początkowo nieruchomość oznaczoną numerem geodezyjnym (...), o powierzchni 545/1, o powierzchni 24,8842 ha, a z niej nieruchomość oznaczoną numerem geodezyjnym (...) o powierzchni 19,6471 ha.

Decyzją z dnia 2 maja 1980 roku, nr(...), przekazano na czas nieokreślony w nieodpłatne użytkowanie (...)w K. zrekultywowany teren wyrobiska Odkrywki P., położony
w K. – obręb P., o powierzchni 24,8842 ha, oznaczony numerem geodezyjnym (...). Przekazanie nastąpiło protokołem zdawczo – odbiorczym z dnia 25 czerwca 1980 roku.

Następnie użytkownik – jak ustalił Sąd Rejonowy – podjął na przekazanym terenie badania nad rekultywacją gruntów dewastowanych działalnością odkrywkową. Połowę przekazanego terenu przeznaczono na ścisłe statyczne doświadczenia polowe, pozostałą część przeznaczono natomiast na wdrożenie.

(...) (...) K., obręb P., znalazła się w dyspozycji Instytutu (...) w Z., będącego placówką (...). Działalność naukowo – badawcza w ramach Stacji skoncentrowana była wokół zagadnień rekultywacji terenów zdegradowanych przez górnictwo odkrywkowe węgla brunatnego.

W grudniu 1988 roku Kierownik Stacji wystąpił do (...)o wyrażenie zgody na przejście wraz z całym zespołem do pracy w (...)w P..

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 1 sierpnia 1990 roku stacja badawcza prowadzona na przedmiotowej nieruchomości przez Instytut (...) w Z. została przekazana (...)w P., gdzie dla potrzeb (...) (...) stworzono (...)z siedzibą w K.. Na przedmiotowej nieruchomości kontynuowano dotychczasowe prace, a sposób użytkowania terenu nie uległ zmianie. Pracownicy (...)prowadzący dotąd prace na przedmiotowym terenie przeszli do (...)w P.. Przeprowadzano zajęcia ze studentami, prowadzono badania gleboznawcze dotyczące różnych systemów uprawy, w latach 2000 – 2004 i 2008 – 2011 organizowano międzynarodowe i ogólnopolskie konferencje dotyczące przekształceń geomechanicznych i hydrologicznych
w (...) Zagłębiu Węglowym. Co roku przeprowadzano doświadczenia polowe, wszystkie zabiegi uprawowe, siew, zbieranie plonów, określanie wysokości plonów.

Od czasu objęcia przedmiotowej nieruchomości w posiadanie przez (...) nikt nie żądał jej wydania. Teren użytkowany przez (...) i kolejnego użytkownika był od lat dziewięćdziesiątych pięciokrotnie ogradzany, przy czym siatka była oznakowana, a na bramie umieszczono tablicę, na której widniało oznaczenie „(...)w P.”, Katedra (...) oraz ostrzeżenie „obcym wstęp wzbroniony”. Decyzje o przeznaczeniu gruntu na przedmiotowej nieruchomości podejmowane były samodzielnie przez władze jednostki użytkującej.

Sąd I instancji ustalił także, że w piśmie z dnia 15 lipca 2005 roku Rektor Akademii Rolniczej im. A. (...)
w P. zwrócił się do Starosty (...) o spowodowanie przekazania nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...) w użytkowanie wieczyste Akademii Rolniczej im. A. (...) w P..

Przedmiotowa nieruchomość, zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego pozostaje w posiadaniu (...) (...) w P..

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o całokształt zgromadzonego w sprawie rzeczowego i osobowego materiału dowodowego.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji zważył, w dniu 1 stycznia 1965 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny. Sąd orzekający wskazał jednocześnie, że zgodnie z art. 128 § 1 k.c. socjalistyczna własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługiwała niepodzielnie Państwu. W granicach swej zdolności prawnej państwowe osoby prawne wykonywały w imieniu własnym względem zarządzanych przez nie części mienia ogólnonarodowego uprawnienia płynące z własności państwowej (art. 128 § 2 k.c.). Sąd Rejonowy wskazał także, że z dniem
1 lutego 1989 roku treść art. 128 k.c. uległa zmianie i odtąd przepis ten stanowił, że własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługuje Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym.

Do dnia 31 stycznia 1989 roku obowiązywała zatem wyrażona w art. 128 k.c. zasada jedności mienia ogólnonarodowego. Państwowe osoby prawne wykonywały jedynie zarząd mieniem państwowym, choć w imieniu własnym.

Sąd orzekający podniósł, że w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2009 roku, sygn. II CSK 103/09 wskazano, iż w okresie obowiązywania art. 128 k.c. w brzmieniu pierwotnym powyższe zasady odnosiły się także do posiadania, które stanowiło składnik mienia państwowego a posiadaczem był Skarb Państwa, choć na zewnątrz jako posiadacz występowała zarządzająca tym mieniem państwowa osoba prawna. Dopiero od 1 lutego 1989 roku państwowa osoba prawna mogła nabywać prawa na swoją rzecz, a nie na rzecz Skarbu Państwa.

Sąd I instancji wskazał, że art. 128 k.c. stracił moc
z dniem 1 października 1990 roku wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321, z późn. zm.). Na podstawie tej samej ustawy skreślono art. 177 k.c., zgodnie z którym przepisów o nabyciu własności przez zasiedzenie nie stosowano, jeżeli nieruchomość jest przedmiotem własności państwowej.

Sąd Rejonowy wskazał zatem, że z dniem 1 października 1990 roku powstała możliwość nabycia wskutek zasiedzenia prawa własności nieruchomości objętej dotychczas prawem własności Skarbu Państwa podkreślając przy tym, że zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku jeżeli przed dniem wejścia
w życie tej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas,
w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.

Dodatkowo Sąd orzekający zwrócił uwagę, że w wypadkach,
w których do dnia 31 stycznia 1989 roku w myśl art. 128 k.c. Skarb Państwa był zarazem właścicielem i posiadaczem nieruchomości, przewidziana w art. 10 powołanej ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku możliwość doliczenia okresu posiadania sprzed 1 października 1990 roku dotyczyła jedynie okresu od 1 lutego 1989 roku do 30 września 1990 roku.

W dalszej części rozważań Sąd I instancji podkreślił, że zgodnie z art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 k.c.). Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści (art. 176 § 1 k.c.).

Posiadaczem samoistnym nieruchomości jest osoba, która włada nią faktycznie jak właściciel (art. 336 k.c.). Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym (art. 339 k.c.).

Sąd orzekający podniósł, że w niniejszej sprawie wnioskodawca nie przeczył, iż wejście w posiadanie samoistne przedmiotowej nieruchomości przez poprzedniego posiadacza (...)było w złej wierze, wskazując na 30 – letni termin posiadania jako podstawę swego żądania. Jednocześnie wnioskodawca podniósł, że posiadanie uzyskał od poprzedniego posiadacza.

Jak wynika z protokołu zdawczo – odbiorczego przekazanie przedmiotowego gruntu (...)nastąpiło w dniu 25 czerwca 1980 roku. Okolicznością nie kwestionowaną przez uczestników był przy tym fakt, ze przekazanie posiadania przedmiotowego gruntu Akademii Rolniczej w P. (poprzednia nazwa wnioskodawcy) prze (...)nastąpiło w dniu 1 sierpnia 1990 roku i do chwili obecnej stan posiadania w zakresie gruntu oznaczonego obecnie jako działka o numerze geodezyjnym (...) nie uległ zmianie.

Sąd I instancji podkreślił, że zarówno (...) jak i (...) (...)w P. (wcześniej (...)w P.) są państwowymi osobami prawnymi. Z kolei przedmiotowa nieruchomość jest objęta prawem własności Skarbu Państwa, co nie uległo zmianie od czasu oddania jej
w użytkowanie (...)

Sąd Rejonowy wskazał jednocześnie, że z przytoczonych przepisów wynika, że fakt, iż od 25 czerwca 1980 roku do 31 stycznia 1989 roku przedmiotowa nieruchomość – będąca własnością Skarbu Państwa – była w posiadaniu państwowej osoby prawnej (...)powoduje, iż w tym okresie za posiadacza tej nieruchomości może być uznawany jedynie Skarb Państwa, a posiadanie nieruchomości przez jej właściciela nie może prowadzić do zasiedzenia. W konsekwencji bez znaczenia dla rozstrzygnięcia był fakt, iż przed 25 czerwca 1980 roku przedmiotowe grunty były użytkowane przez inną państwową osobę prawną. Co więcej do 30 września 1990 roku wykluczone było nabycie przez zasiedzenie prawa własności nieruchomości państwowej. Dopiero z dniem 1 października 1990 roku zaistniała możliwość rozpoczęcia biegu zasiedzenia
w odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości jako nieruchomości państwowej. Z uwagi na fakt, iż posiadaczem tego gruntu była wówczas państwowa osoba prawna ((...)w P.), przewidziana w art. 10 powołanej ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku możliwość doliczenia okresu posiadania samoistnego przed 1 października 1990 roku do okresu niezbędnego do zasiedzenia, w przypadku przedmiotowej nieruchomości jako nieruchomości państwowej ograniczona była do okresu od 1 lutego 1989 roku do 30 września 1990 roku. Sąd orzekający podkreślił, że fakt, iż posiadaczem przedmiotowego gruntu w okresie od 1 lutego 1989 roku do 31 lipca 1990 roku była (...), a następnie (...)
w P. nie był kwestionowany.

Sąd Rejonowy uznał, że posiadanie przedmiotowej nieruchomości w okresie od 1 lutego 1989 roku do 31 lipca 1990 roku przez (...) (...), a w późniejszym czasie przez (...)w P. (obecna nazwa (...) (...) w P.) było posiadaniem samoistnym podkreślając, że właściwi przedstawiciele tych jednostek samodzielnie decydowali o sposobie wykorzystania przedmiotowego gruntu bez konsultowania się w tych sprawach
z podmiotami zewnętrznymi. Wnioskodawca i poprzedni posiadacz prowadzili na przedmiotowym gruncie specjalistyczne doświadczenia, a zakres prowadzonej na tym terenie działalności naukowej wyznaczony był celami tych jednostek. Przedstawiciele wnioskodawcy i poprzedniego posiadacza traktowali przedmiotowy grunt w taki sposób, jakby należały one do tych jednostek, czego widocznym na zewnątrz przejawem było ogrodzenie tego terenu w latach dziewięćdziesiątych
i umieszczenie na ogrodzeniu oznaczenia jednostki. Sąd
I instancji dodał także, że we wskazanym okresie nikt nie żądał od wymienionych jednostek wydania przedmiotowego gruntu ani nie występował wobec nich z innymi roszczeniami dotyczącymi tego gruntu.

Uzyskanie samoistnego posiadania przedmiotowego gruntu przez (...) nastąpiło – w ocenie Sądu orzekającego – w dniu 1 lutego 1989 roku. Jednostka ta uzyskała wówczas to posiadanie w złej wierze. Decyzja Prezydenta Miasta K. z dnia 2 maja 1980 roku będąca podstawą udostępnienia przedmiotowego gruntu (...)dotyczyła wyłącznie oddania tego gruntu w użytkowanie. Sąd Rejonowy podkreślił bowiem ponownie, że pomimo korzystania z tego gruntu przez PAN już wcześniej, za jego posiadacza do 31 stycznia 1989 roku należy uważać Skarb Państwa. Po tej dacie (...) objęła posiadanie samoistne przedmiotowego gruntu, co wykraczało poza zakres właściwy dla użytkowania i wiążącego się z nim posiadania zależnego. Co więcej brak jest jakichkolwiek dowodów świadczących o tym, że w dacie 1 lutego 1989 roku (...) dysponowała dokumentami dotyczącymi przedmiotowego gruntu wskazującymi na to, że jednostce tej przysługuje prawo własności tego gruntu.

Reasumując, Sąd I instancji stwierdził, że (...) (...)w P. jest od 1 sierpnia 1990 roku posiadaczem samoistnym przedmiotowego gruntu, a w okresie od 1 lutego 1989 roku do 31 lipca 1990 roku była nim (...), zaś uzyskanie posiadania samoistnego przez (...) nastąpiło w złej wierze, stąd dla nabycia prawa własności przedmiotowej nieruchomości przez zasiedzenie niezbędny jest 30 – letni okres samoistnego posiadania. Okres ten – jak wskazał Sąd orzekający – od 1 lutego 1989 roku jeszcze nie upłynął.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy na podstawie art. 172 § 1 k.c. orzekł jak w punkcie 1 postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd ten orzekł w punkcie
2 postanowienia na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia wywiódł (...) Przyrodniczy w P. zaskarżając je w całości i zarzucił:

1.  rażące naruszenie prawa materialnego, tj.

a)  art. 172 k.c. w zw. z art. 336 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie przez ich niezastosowanie
i przyjęcie, że w świetle ustalonego stanu faktycznego władanie nieruchomością przez (...) Przyrodniczy w P. i jego poprzedników prawnych miało charakter posiadania zależnego, wskutek czego nie doszło do nabycia prawa własności nieruchomości objętej wnioskiem przez zasiedzenie przez (...) Przyrodniczy w P.,

b)  art. 339 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie przez jego niezastosowanie i w rezultacie uchylenie się od przyjęcia domniemania prawnego samoistnego posiadania, pomimo, że sposób korzystania z nieruchomości przez wnioskodawcę jednoznacznie oceniony został jako posiadanie,

c)  art. 176 § 1 k.c. w zw. z art. 348 k.c. i art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321) poprzez niewłaściwe zastosowanie przez niezastosowanie
i odmowę doliczenia do okresu posiadania przez wnioskodawcę okresu:

-

przed dniem 1 sierpnia 1990 roku i przyjęcie, że nie doszło do przeniesienia posiadania poprzez wydanie rzeczy przez Instytut (...) (...) w Z. na rzecz poprzednika wnioskodawcy,

-

od 27 września 1990 roku, tj. po wejściu w życie ustawy o szkolnictwie wyższym i likwidacji jednolitej własności państwowej i przyjęcie, że nie doszło do kolejnego przeniesienia posiadania poprzez umieszczenie na gruncie działki (...) tablicy świadczącej o przeniesieniu posiadania ze Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy

i w gruncie rzeczy nie doszło do nabycia spornej nieruchomości przez zasiedzenie, przy zaistnieniu niezbędnych adekwatnych ustaleń dla dokonania subsumpcji tych przepisów, a w szczególności jednoznacznej podstawy w będącym podstawą orzekania stanie faktycznym, że wnioskodawca był posiadaczem nieruchomości,

2.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., art. 234 k.p.c. i 328 k.p.c. mające wpływ na wynik postępowania przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, pominięcie domniemań prawnych z art. 338 – 342 k.c. oraz błędne ustalenie, jakoby posiadanie wnioskodawcy nie było samoistne, pomimo, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że jest to sprzeczne ze stanem świadomości wnioskodawcy.

W oparciu o te zarzuty apelujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia w całości przez stwierdzenie nabycia z dniem 1 października 2009 roku przez (...) (...)w P. w drodze zasiedzenia prawa własności działki (...) o pow. 19.6471 ha, obręb P., ark. mapy 18, dla której Sąd Rejonowy
w K. prowadzi księgę wieczystą Kw (...) oraz zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje,

ewentualnie

2.  uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości
i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, przy uwzględnieniu kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje wg norm przepisanych,

a także przeprowadzenie dodatkowych dowodów z dokumentów wymienionych w wywiedzionym środku zaskarżenia na okoliczność, że posiadanie nieruchomości będącej przedmiotem wniosku (...) (...) w P. o zasiedzenie działki (...) o pow. 19.6471 ha obręb P., arkusz mapy 18, dla której Sąd Rejonowy w Koninie prowadzi księgę wieczystą Kw (...), rozpoczęło się co najmniej
od 1978 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy okazała się nieuzasadniona.

Ustalenia faktyczne Sądu I instancji, istotne dla rozstrzygnięcia, nie budzą bowiem żadnych wątpliwości. Stąd te ustalenia, jak i poczynione przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wywody prawne, Sąd odwoławczy w pełni podziela i przyjmuje za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Na uwzględnienie nie zasługują więc zarówno zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania, jak i zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego.

Należy przy tym zauważyć, że wszelkie wyeksponowane
w apelacji zarzuty sprowadzają się w zasadzie do kontestowania ustaleń Sądu Rejonowego w zakresie charakteru posiadania przedmiotowej nieruchomości przez wnioskodawcę i jego poprzednika prawnego, a także niedoliczenia do tego okres posiadania, okresu posiadania przez poprzednika prawnego apelującego lub Skarb Państwa, przy czym apelujący – choć reprezentowany przez profesjonalistę – nie może w zasadzie zdecydować się o jaki okres chodzi wskazując, że do jego okresu posiadania winien być doliczony okres posiadania od dnia 1 lutego 1989 roku, a także od dnia 2 maja 1980 roku, by w konsekwencji stwierdzić, iż posiadanie to bieg swój rozpoczęło już w dniu 25 listopada 1978 roku.

Takiego sposobu redagowania apelacji nie można zaakceptować. Jednocześnie tak sformułowany środek zaskarżenia znacznie utrudnia Sądowi odwoławczemu właściwą ocenę zarzutów w nim postawionych.

Przede wszystkim jednak nie można podzielić zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Aby zarzucić skutecznie naruszenie powołanego przepisu skarżący powinien wskazać, jaki konkretnie dowód mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy sąd uznał za wiarygodny i mający moc dowodową albo za niewiarygodny i niemający mocy dowodowej i w czym przy tej ocenie przejawia się naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 18 stycznia 2002 roku sygn. I CKN 132/01, publ. LEX nr 53144).

Jeżeli z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko
w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków
z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2002 roku sygn. II CKN 817/00, publ. LEX nr 56906).

Apelacja tak wymaganych zarzutów nie przedstawia i nie wskazuje, aby ocena dowodów oraz oparte na niej wniosku były dotknięte uchybieniami. Skarżący bowiem – poza przytoczeniem samego przepisu art. 233 k.p.c. – nie wskazuje w zasadzie na czym miałoby polegać dokonanie ustaleń przez Sąd I instancji
w sposób dowolny, czy sprzeczny z zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Niemniej zważyć jedynie należy – odnosząc się ogólnie do kwestii dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów – że Sąd ten, w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego, uwzględniającego zasady rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) ustalił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego. Dokonując zaś oceny tak zebranego materiału dowodowego – zarówno rzeczowego, jak i osobowego nie naruszył reguł swobodnej oceny dowodów wyznaczonych treścią przepisu art. 233 k.p.c., a w szczególności zasad logiki, wiedzy
i doświadczenia życiowego.

Za nietrafny także uznać trzeba zarzut dotyczący naruszenia przez Sąd orzekający przepisu art. 328 § 2 k.p.c.

Obraza art. 328 § 2 k.p.c. może być bowiem skutecznym zarzutem apelacji tylko wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie posiada wszystkich koniecznych elementów, bądź zawiera tak kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolę instancyjną. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2001 roku naruszenie przepisu, określającego wymagania, jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku sądu (art. 328 § 2 k.p.c.), może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (sygn. akt V CKN 606/00, publ. LEX nr 53116).

W ocenie Sądu Okręgowego sytuacja taka w sprawie nie zachodzi, gdyż treść uzasadnienia pozwala – wbrew wywodom apelującego – w sposób klarowny na zbadanie sfery motywacyjnej orzeczenia i poddanie go kontroli instancyjnej. Sąd
I instancji w sposób precyzyjny wyjaśnił przyczyny oddalenia złożonego przez apelującą wniosku.

Nieuzasadnione okazały się nadto – jak już na wstępie podkreślono – podniesione w apelacji zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 172 k.c.
i 176 § 1 k.c.

U podłoża zaskarżonego rozstrzygnięcia legło bowiem stwierdzenie przez Sąd Rejonowy, że na skutek zmiany Kodeksu cywilnego, dokonanej na mocy ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku możliwość nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności nieruchomości objętej dotychczas prawem własności Skarbu Państwa powstała z dniem 1 października 1990 roku. Jednocześnie Sąd ten uznał apelującego za posiadacza samoistnego nieruchomości położonej w K., obręb P.
o numerze geodezyjnym (...) od dnia 1 sierpnia 1990 roku,
a jego poprzednika prawnego (Państwową Akademię (...)) od dnia 1 lutego 1989 roku zaznaczając, że do okresu samoistnego posiadania wnioskodawcy doliczyć należy także okres od dnia 1 lutego 1989 roku do dnia 31 lipca 1990 roku.

W tym miejscu podnieść jednocześnie trzeba – odnosząc się zarazem do zarzutów apelacyjnych – że, wbrew tym zarzutom, Sąd I instancji nie przyjął, że (...) (...)
w P., a także Państwowa Akademia (...) byli posiadaczami zależnymi przedmiotowej nieruchomości. Wprost przeciwnie Sąd orzekający uznał, że posiadanie wnioskodawcy i jego poprzednika miało charakter posiadania samoistnego w złej wierze, co – w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego – należy podzielić. Wywodzenie natomiast odmiennych twierdzeń świadczyć może o nie dość uważnej lekturze uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia.

Niezależnie jednak od powyższego podnieść trzeba – co zresztą zaakcentowano już na wstępie wywodów prawnych – że stanowisko, do którego doszedł Sąd Rejonowy – uznać trzeba za słuszne.

Prawidłowo bowiem uznał Sąd I instancji – że do dnia
1 lutego 1989 roku (tj. do czasu uchylenia zasady jednolitej własności państwowej) korzystanie przez przedsiębiorstwa państwowe z nieruchomości w sposób odpowiadający treści prawa własności stanowiło podstawę do nabycia tej własności, ale przez Skarb Państwa (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2009 roku, III CZP 70/09, publ. LEX nr 522990).

Jeżeli zatem w okresie obowiązywania przepisu art. 128 k.c. upłynął bieg terminu zasiedzenia, to zasiedzenie takie następowało – z uwagi na przytoczoną powyżej zasadę jednolitego funduszu własności państwowej – na rzecz Skarbu Państwa. Przedsiębiorstwo państwowe mogło natomiast posiadać nieruchomość i z niej korzystać w sposób odpowiadający prawu własności we własnym zakresie oraz na własną rzecz i w związku z tym nabywać ową własność w drodze zasiedzenia dopiero od dnia 1 lutego 1989 roku.

Jednocześnie – w kontekście całokształtu okoliczności sprawy – stwierdzić trzeba, że prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, że 30 – letni okres zasiedzenia w stosunku do apelującego liczyć należy od dnia 1 lutego 1989 roku
i w konsekwencji podzielić konkluzję tego Sądu, iż okres ten jeszcze nie upłynął.

Osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989 roku miała status państwowej osoby prawnej i nie mogła nabyć (także
w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości Skarbu Państwa, może wprawdzie – jak zasadnie podnosi apelujący – do tego okresu samoistnego posiadania wykonywanego po tej dacie zaliczyć także okres posiadania Skarbu Państwa przez dniem 1 lutego 1989 roku. Stanowisko takie ugruntowane jest bowiem
w judykaturze (vide m.in.: postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 9 lutego 2012 roku, III CZP 93/12, publ. LEX nr 1136115; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2006 roku, I CSK 11/05, publ. LEX nr 181257; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013 roku, IV CSK 672/12, publ. LEX nr 1360293). Podkreślić jednak trzeba, że warunkiem wspomnianego doliczenia jest udowodnienie, że doszło do przeniesienia posiadania na rzecz tej osoby prawnej, bądź jej poprzedników prawnych przez Skarb Państwa – co jak wynika
z materiału dowodowego i jak prawidłowo uznał Sąd Rejonowy (choć wprost tego nie wyraził w sporządzonym uzasadnieniu) –
w przedmiotowej sprawie nie nastąpiło.

Zarówno zebrany w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i przedłożony wraz z apelacją rzeczowy materiał dowodowy nie pozwala – wbrew stawianym zarzutom – na przyjęcie, że
w okresie samoistnego posiadania przez apelującego, tj. po 1 lutym 1989 roku, przedmiotowej nieruchomości nastąpiło przeniesienie posiadania przez Skarb Państwa. W szczególności bez wpływu na powyższą ocenę pozostają przytaczane w apelacji: decyzja z dnia 2 maja 1980 roku nr GT.44/27/78-80 mocą, której przekazano przedmiotową nieruchomość w nieodpłatne użytkowanie na czas nieokreślony Stacji Doświadczalnej Państwowej Akademii (...) w K., a także protokół zdawczo – odbiorczy z dnia 25 czerwca 1980 roku, tym bardziej, że dokumenty te pochodzą sprzed dnia 1 lutego 1989 roku. Apelujący nie przedstawił natomiast decyzji sygnowanej datą po 1 lutego 1989 roku, na podstawie której można byłoby uznać, że w istocie doszło do przekazanie posiadania na jego rzecz przez Skarb Państwa. Za decyzję taką nie można nadto uznać decyzji w sprawie zezwolenia na przekazanie nieruchomości umową z dnia 3 lipca 1990 roku. Postawę jej wydania stanowi bowiem rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 1985 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu oddawania w zarząd oraz użytkowanie nieruchomości państwowych, a zatem nie posiadanie.

Konkludując stwierdzić należy, że wszelkie zarzuty apelującego sprowadzają się jedynie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji, opartej o odmienną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Zarzuty te jednak nie mogą odnieść zamierzonego skutku. Sąd odwoławczy nie znalazł nadto innych podstaw do zmiany bądź uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Wobec powyższych rozważań i z mocy art. 385 k.p.c. w zw.
z art. 13 § 2 k.p.c. apelację wnioskodawcy jako bezzasadną należało oddalić.

Iwona Złoty Ewa Kozłowska Iwona Przyłębska – Grzybowska