Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Elżbieta Rosłoń

Protokolant Irena Prochowicz

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2013 roku w Białymstoku

sprawy L. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy w przedmiocie zapłaty odsetek

na skutek odwołania L. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 17 grudnia 2012 roku, Nr (...)-1/15/I

Zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy L. D. z tytułu opóźnienia w wypłaceniu świadczenia rentowego należnego za okres od 5 stycznia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2012 roku ustawowe odsetki w wysokości 13 % w stosunku rocznym od następujących kwot brutto:

1.  2189,78 złotych od 16.01.2012roku do 13.11.2012 roku,

2.  2189,78 złotych od 16.02.2012roku do 13.11.2012 roku,

3.  2260,78 złotych od 16.03.2012roku do 13.11.2012 roku,

4.  2260,78 złotych od 16.04.2012roku do 13.11.2012 roku,

5.  2260,78 złotych od 16.05.2012roku do 13.11.2012 roku,

6.  2260,78 złotych od 16.06.2012roku do 13.11.2012 roku,

7.  2260,78 złotych od 16.07.2012roku do 13.11.2012 roku,

8.  2260,78 złotych od 16.08.2012roku do 13.11.2012 roku,

9.  2260,78 złotych od 16.09.2012roku do 13.11.2012 roku,

10.  2260,78 złotych od 16.10.2012roku do 13.11.2012 roku.

sygn. akt V U 2158/12

UZASADNIENIE

Decyzją z 17.12.2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. odmówił L. D. prawa do wypłaty odsetek z tytułu wyrównania świadczenia wynikającego z wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 9.10.2012 r.

W uzasadnieniu decyzji wskazał, że stosownie do treści art. 118 ustawy
z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. , Nr 153, poz. 1227 ze zm.) organ rentowy wydaje decyzję
w ciągu 30 dni od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej
do wydania decyzji. Za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia sądu. Powołany wyżej wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wpłynął do organu rentowego 22.10.2012 r. Decyzją z 8.11.2012 r. przyznano wnioskodawcy prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 5.01.2012 r. do 31.12.2012 r. oraz naliczono należne wyrównanie za okres od 5.01.2012 r. do 30.11.2012 r.
W związku z powyższym odsetki za opóźnienie w ustaleniu renty
nie przysługują, gdyż został dotrzymany ustawowy termin na wydanie decyzji.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł L. D. wskazując, że decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8.11.2012 r.
o przyznaniu prawa do renty jest niepełna bowiem nie zawiera postanowień
co do należnych odsetek za zwłokę.

W uzasadnieniu odwołania wskazał, że decyzją z dnia 10.02.2012 r. organ rentowy odmówił mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Następnie Sąd Okręgowy zmienił tę decyzję uznając, że wszystkie przesłanki zostały spełnione. W ocenie wnioskodawcy, organ rentowy w postępowaniu poprzedzającym wydanie decyzji, dysponował całym materiałem dowodowym dającym podstawę do przyznania świadczenia rentowego. W postępowaniu odwoławczym nie ustalono nowych faktów i dowodów, które doprowadziły
do zmiany decyzji na drodze sądowej. Organ rentowy wydał decyzję
z opóźnieniem z przyczyn leżących po jego stronie, co oznacza, że opóźnienie to jest następstwem okoliczności, za które organ ponosi odpowiedzialność. W tym stanie rzeczy wnioskodawcy należą się odsetki ustawowe za opóźnienie
w wypłacie świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje.

Decyzją z 10.02.2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił L. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu stwierdził, że lekarz orzecznik orzeczeniem z 11.01.2012 r. stwierdził, iż całkowita niezdolność wnioskodawcy do pracy datuje się
od 21.07.2011 r. Tym samym nie zostały spełnione przesłanki z art. 57 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych bowiem
w ostatnim dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy wnioskodawca udowodnił okres ubezpieczenia wynoszący 4 lata, 10 miesięcy
i 27 dni a przed zgłoszeniem wniosku – wniosek zgłoszony 2.12.2011 r. - 4 lata, 10 miesięcy i 13 dni zamiast wymaganych 5 lat.

Ponadto w ocenie organu rentowego wnioskodawca udowodnił łączny okres zatrudnienia wynoszący 29 lat, 1 miesiąc i 19 dni zamiast wymaganych
30 lat.

W wyniku złożonego przez wnioskodawcę odwołania Sąd Okręgowy
w Białymstoku wyrokiem z 26.03.2012 r. wydanym w sprawie V U 267/12, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał L. D.
od 1.12.2011 r. do 31.12.2012 r. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Ustalił, że wnioskodawca złożył wniosek o rentę 2.12.2011 r. Lekarz orzecznik orzekł, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy od 21.07.2011 r.
do 31.12.2012 r. W okresie od 8.07.2009 r. do 31.05.2010 r. pobierał rentę
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy przyznaną orzeczeniem sądu
na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Po odzyskaniu zdolności do pracy od 12.06.2010 r. do 11.06.2011 r. pobierał zasiłek dla bezrobotnych a następnie zatrudnił się
na czas określony.

Sąd ten zważył, że niewątpliwie wnioskodawca stał się niezdolnym
do pracy w okresie, w którym był uprawniony do zasiłku chorobowego, tj.
w odpowiednim okresie - art. 7 pkt 1 lit. b w/w ustawy. Ponieważ
od ustania prawa do poprzednio ustalonej renty do stwierdzonej daty ponownej niezdolności nie minęło 18 miesięcy, Sąd uznał, że zastosowanie w niniejszej sprawie znajduje norma z art. 61 w/w ustawy. Zgodnie z nią prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy. Zastosowanie tej normy czyniło w ocenie Sądu bezprzedmiotowym badanie czy zostały spełnione pozostałe warunki prawa
do renty. Ustawodawca w powołanym przepisie jednoznacznie określił,
że badaniu podlega data ustania prawa do renty i ponownej niezdolności
do pracy. Zdaniem Sądu w przypadku wnioskodawcy istotny był również charakter niezdolności do pracy, gdyż warunkował on prawo do renty.

Apelację od powyższego wyroku w części dotyczącej daty przyznania prawa do świadczenia wniósł organ rentowy. Zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez przyznanie renty od 1.12.2011 r. w sytuacji gdy wnioskodawca od 21.07.2011 r. do 4.01.2012 r. pobierał zasiłek chorobowy. Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w tej części i przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 5.01.2012 r.

W wyniku rozpoznania apelacji Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z 9.10.2012 r. wydanym w sprawie III AUa 532/12 zmienił zaskarżony wyrok i przyznał wnioskodawcy rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 5.01.2012 r. do 31.12.2012 r.

W uzasadnieniu wskazał, że Sąd Okręgowy przeoczył dokumentację z akt rentowych, z której wynika, że wnioskodawca w okresie od 21.07.2011 r.
do 4.01.2012 r. pobierał zasiłek chorobowy. Stosownie do treści art. 100 ust. 2 w/w ustawy jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, prawo do renty
z tytułu niezdolności do pracy powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku.

Decyzją z 8.11.2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wykonaniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 9.10.2012 r. przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
od 5.01.2012 r. do 31.12.2012 r. w wysokości 2189,78 zł a od 1.03.2012 r.
w wysokości 2260,78 zł i ustalił termin płatności renty 15 dnia każdego miesiąca. Należne wyrównanie za okres od 5.01.2012 r. do 30.11.2012 r. zostało przekazane za pośrednictwem banku 14.11.2012 r.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Podstawę roszczeń wnioskodawcy w zakresie odsetek za opóźnienie
w wypłacie świadczeń rentowych stanowi art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) zgodnie z którym, jeżeli Zakład w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty
na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie
w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności,
za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Za uchybienie terminowi uważa się zarówno niewydanie w ustawowo określonym czasie decyzji przyznającej prawo jak i wydanie błędnej decyzji, odmawiającej prawa mimo spełnienia przez wnioskodawcę warunków jego uzyskania, następnie zmienionej przez sąd w postępowaniu odwoławczym.

Organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia, jeżeli niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie prawa zostały ustalone w postępowaniu przed tym organem a odmowa przyznania świadczenia jest wynikiem błędu w wykładni lub zastosowaniu prawa materialnego. W takim przypadku późniejsze wydanie prawomocnego wyroku sądu ubezpieczeń społecznych przyznającego świadczenie i wpływ tego wyroku do organu rentowego nie mają znaczenia dla biegu terminu do wydania decyzji, od upływu którego ubezpieczonemu przysługują odsetki - vide wyrok Sądu Najwyższego z 7.04.2010 r. I UK 345/09.

Tak więc, gdy organ rentowy skompletował cały materiał dowodowy
i wyjaśnił wszystkie okoliczności sprawy tak, że w razie sporu sądowego
nie zachodzi potrzeba prowadzenia dodatkowego postępowania w tym zakresie, zaś wydanie niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej przyznania świadczenia jest skutkiem niewłaściwej subsumcji ustalonego prawidłowo stanu faktycznego, skorygowanej dopiero przez sąd rozpoznający odwołanie
od zaskarżonej decyzji, należy przyjąć, iż możliwe było terminowe ustalenie uprawnień wnioskodawcy do świadczenia, a opóźnienie w tym względzie nastąpiło z przyczyn, za które organ ponosi odpowiedzialność, nawet jeżeli
nie można mu zarzucić braku należytej staranności w wykładni i stosowaniu prawa – vide wyrok Sądu Najwyższego z 24.03.2011 r. I UZP 2/11.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że wszystkie okoliczności niezbędne celem ustalenia prawa do renty zostały wyjaśnione przez organ rentowy 11.01.2012 r., a więc z datą wydania orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, stwierdzającego całkowitą niezdolność wnioskodawcy do pracy od 21.07.2011 r. do 31.12.2012 r. Była
to ostatnia okoliczność niezbędna do wydania decyzji w tej sprawie.

Stosownie do treści art. 118 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, organ rentowy wydaje decyzję
w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania
tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. Tak więc 30 dniowy termin, o którym mowa wyżej rozpoczął swój bieg od 11.01.2012 r. Organ dochował tego terminu ponieważ wydał decyzję 10.02.2012 r., niemniej jednak błędnie zastosował przepisy prawa materialnego, bowiem rozpoznał wniosek
o rentę w oparciu o art. 57 i 58 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na tej podstawie – z uwagi na niespełnienie warunków prawa do renty została wydał decyzję odmowną.

W postępowaniu przed organem całkowicie pominięta została regulacja zawarta w treści art. 61 w/w ustawy. Jak wynika z wyroków wydanych
w przedmiotowej sprawie, ten właśnie przepis miał do niej zastosowanie.

Zatem więc, mając na uwadze powyższe rozważania uznać należy,
że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia, a co za tym idzie, za opóźnienie w jego wypłacie.

Powyższemu uznaniu nie stoi na przeszkodzie fakt, że zarówno sąd I
i II instancji nie zamieściły stosownego rozstrzygnięcia w tym przedmiocie. Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 24.03.2011 r. I UZP 2/11 brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego
za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia.

Z uwagi na powyższe, jak i ustalone w decyzji organu rentowego terminy płatności świadczeń rentowych – 15 dnia każdego miesiąca – oraz datę przelewu kwoty wyrównania, Sąd orzekł jak w wyroku mając na uwadze również okoliczność, że wysokość renty uległa zmianie z dniem 1.03.2012 r.,
na podstawie art. 477 ^{1 4}§ 2 kpc.