Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie, który wpłynął do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w dniu 31 grudnia 2012 r. powódka I. G. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. :

- kwoty 30.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2009 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę w związku z wypadkiem , któremu uległa w dniu 5 marca 1999 r. ;

- kwoty 20.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w związku ze śmiercią matki C. J. na skutek wypadku z 5 marca 1999 r.

(pozew k. 3-4)

W odpowiedzi na pozew z dnia 25 lutego 2013 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasadzenie od powódki kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł zarzut przyczynienia się powódki do zaistnienia wypadku z 5 marca 1999 r. oraz podniósł, że przyjął odpowiedzialność za skutki wypadku i wypłacił powódce w 2000 roku kwoty: 12.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 26.400 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci matki (odpowiedź na pozew k. 117-120).

Określając stopień przyczynienia się poszkodowanego na 30 % strona pozwana zastrzegła złożenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego do spraw ruchu drogowego do zapoznaniu się z materiałem zgromadzonym w postępowaniu karnym toczącym się z udziałem sprawcy wypadku. (pismo k. 162, protokół rozprawy k. 163).

W piśmie procesowym z dnia 2 sierpnia 2013 r., po tym jak stronie pozwanej udzielono 7 dniowego terminu na złożenie pisma ze sprecyzowanym wnioskiem o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego do spraw ruchu drogowego, pełnomocnik pozwanego cofnął zarzut przyczynienia się powódki i jej matki do wypadku (protokół rozprawy z dnia 5 lipca 2013 roku k. 165, pismo k. 167).

W piśmie procesowym z dnia 31 stycznia 2014 roku powódka rozszerzyła powództwo w ten tylko sposób, że wniosła o zasądzenie kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi od kwoty 80.000 zł od dnia 11 grudnia 2009 r. do dnia zapłaty, a od kwoty 20.000 zł od daty rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty (pismo k. 301).

W piśmie procesowym z dnia 5 lutego 2014 r. pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia o zasądzenie odsetek od kwoty 80.000 zł od dnia 11 grudnia 2009 r. (pismo k. 302).

Postanowieniem z dnia 6 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Łodzi jako właściwemu rzeczowo (postanowienie k. 307).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 marca 1999 roku I. G. (1) (wówczas nosząca nazwisko panieńskie: (...)) wraz z matką C. J. wracały do domu z kościoła w miejscowości C.. Było około godziny 18.00 i zapadał zmierzch. Kobiety szły początkowo drogą przez wieś, a następnie skierowały się do trasy nr(...) biegnącej ze Z. do S.. C. J. prowadziła rower i poruszały się wzdłuż osi drogi po jej lewej stronie patrząc od Z., po czym udały się na przeciwległy odcinek trasy, cały czas kierując się w stronę S.. I. J. szła nieutwardzonym poboczem oddzielającego rów przydrożny od asfaltowego fragmentu drogi, przy jej lewym boku znajdowała się matka prowadząca po swojej prawej stronie rower , która znajdowała się już na asfaltowym fragmencie drogi.

W tym samym czasie trasą nr (...)ze Z. w kierunku S. samochodem marki F. (...) o nr rej. (...) jechał R. F.. W obszarze miejscowości C. kierowca jechał środkiem pasa ruchu przeznaczonego dla kierunku, w którym się poruszał z prędkością około 50 km/h. Przed R. F. nie było żadnego innego pojazdu przemieszczającego się w te samą stronę, natomiast z przeciwległego kierunku jazdy zbliżali się inni uczestnicy ruchu drogowego. W pewnym momencie R. F. został oślepiony światłami samochodu jadącego od strony S. . Po chwili zza tego pojazdu wyłonił się inny pojazd, który rozpoczął manewr wyprzedzania. Wówczas R. F. dostrzegł dawany przez tego uczestnika sygnał światłami. Został on przez R. F. odebrany jako dążenie przez prowadzącego z przeciwnej strony samochód do zapewnienia mu wolnej przestrzeni na drodze. R. F. odbił kierownicą w prawo i po przejechaniu przerywanej linii krawędziowej poruszał się tym fragmentem drogi z włączonymi światłami mijania, ale nie hamował . Jadąc w ten sposób F. (...) uderzył w idące w tym samym kierunku C. J. i I. G. (1). W wyniku uderzenia przednią częścią pojazdu, I. G. (2) została odrzucona do przydrożnego rowu, a C. J. znalazła się na masce samochodu. Dopiero chwili uderzenia R. F. nacisnął na pedał hamulca. C. J. znalazł się na przedniej szybie pojazdu F. (...) przemieszczał się jeszcze przez około 20 metrów i C. J. zsunęła się z jego nadwozia i po zatrzymaniu auta jej ciało znalazło się między osiami pojazdu. W chwili zdarzenia R. F. był trzeźwy i posiadał prawo jazdy kategorii B..

(okoliczności bezsporne, uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli w sprawie II K 207/99 k. 227—237 , szkic k. 181-182, protokół oględzin miejsca wypadku k. 183—186, protokół oględzin pojazdu k. 187-190, k. 191-194, opinia biegłego z zakresu analizy wypadków drogowych k. 217-224, zeznania powódki – protokół rozprawy z 5.11.2014 r. – 00:20:26, k. 347, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 12)

Z miejsca zdarzenia C. J. i I. G. (1) zostały zabrane przez pogotowie ratunkowe do szpitala w Z..

C. J. przebywała na Oddziale Chirurgicznym (...) Zespołu (...) w Z. do 7 marca 1999 r., po czym została przetransportowana do Kliniki (...) w Ł.. Mimo przeprowadzenia zabiegu kraniotomii, poszkodowana zmarła w dniu 15 marca 1999 r. Przyczyną śmierci C. J. były obrażenia czaszkowo mózgowe w postaci złamania kości ciemieniowej prawej ze stłuczeniem mózgu i z niewielkim krwiakiem wewnątrzczaszkowym z następowym obrzękiem mózgu i z niewydolnością oddechową (historia choroby k. 195-198, k. 210-211, 212-216, odpis aktu zgonu k. 207, uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli w sprawie II K 207/99 k. 227—237).

Powódka również trafiła na Oddział Chirurgiczny (...) Zespołu (...) w Z. , skąd w dniu 10 marca 1999 r. z podejrzeniem stłuczenia pnia mózgu została przewieziona w stanie ciężkim i nieprzytomna na Oddział Intensywnej Terapii Szpitala (...) w Ł. w celu kontynuacji leczenia podtrzymującego podstawowe funkcje życiowe. U I. G. (1) zdiagnozowano potłuczenia ogólne, w szczególności głowy ze stłuczeniem pnia mózgu i niewielkim krwiakiem wewnątrzczaszkowym z następową niewydolnością oddechową.

Pacjentkę podłączono do respiratora i wdrożono intensywną farmakoterapię . Stan powódki uległ szybkiej stabilizacji i poprawie, odzyskała przytomność. W drugiej dobie leczenia podjęto próbę usunięcia rurki intubacyjnej, ale pacjentka wymagała ponownego zaintubowania z powodu obturacji dróg oddechowych na poziomie krtani. Ostatecznie w trzeciej dobie usunięto rurkę intubacyjną. Powódkę konsultowano neurologicznie, w badaniu CT głowy zaobserwowano niewielki przewlekły krwiak podoponowego nad prawą półkulą mózgu, nie wymagający interwencji neurochirurgicznej.

(historia choroby k. 42-50, historia choroby k. 66-69, 55-64, skierowanie k. 108).

Następnie – w dniu 24 marca 1999 r. chorą przetransportowano do na Oddział Neurologicznym Szpitala w Ł. celem kontynuacji leczenia i rehabilitacji pod nadzorem neurologicznym. W dniu 24 marca 1999 r. powódka została wypisana do domu z zaleceniem dalszej opieki ambulatoryjnej oraz zażywania leków: Nootropil, Budesonid Forte i Homeovax (historia choroby k. 34-41, kara informacyjna k. 65)

I. G. (1) od 20 kwietnia 1999 r. do 29 maja 2008 r. kontynuowała leczenie w poradni neurologicznej przy Zespole (...) w Z. (historia choroby k. 79-93).

Powódka cierpiała na częściowy niedowład lewego fałdu głosowego jako skutek urazu i długotrwałej intubacji (zaświadczenie lekarskie k. 108)

Od lipca 2009 r. powódka leczy się w (...) Sp. z o.o. w S. ( dokumentacja leczenia k. 71-78, k. 273-288, k. 323-329).

I. G. (1) w listopadzie 2006 roku rozpoczęła leczenie w poradni zdrowia psychicznego w S. (...). Sp. z o.o. gdzie rozpoznano u niej organiczne zaburzenia afektywne i osobowość nieprawidłową i zalecono przyjmowanie leków: Fluoxetyny i Trittico (dokumentacja lekarska – koperta oznaczona jako k. 272).

Orzeczeniami (...) do Spraw Orzekania o stopniu niepełnosprawności w Z. powódka została uznana za osobę o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (orzeczenia : z 28.04.1999 r. k. 33 ; z 11.02.2000 r. – k. 32).

Na mocy orzeczeń ww. organu z 16.04.2002 r., , z 1.09.2004 r. , z 22.09.200 r. , z 15.10.2008 r. powódka uznawana była nadal za osobę o lekkim stopniu niepełnosprawności (orzeczenia k. 28-31).

W chwili śmierci matki powódka miała 19 lat, uczyła się w ostatniej klasie Technikum (...). C. J. mobilizowała córkę do nauki. Matka powódki przed wypadkiem przebywała na rencie chorobowej. Powódka odczuwa brak matki, mówi o tym.

Po pobycie w szpitalu powódka nie mogła mówić , ponieważ miała uszkodzone struny głosowe. Mimo, że przez długi czas nie uczęszczała do szkoły, udało jej się zdać maturę,. Koleżanki odwiedzały ją w domu i pomagały w nauce. Brat powódki razem z ojcem, przez okres około roku, wyręczali ją przy czynnościach życia codziennego. Powódka sama jedynie ubierała się i myła. Obecnie powódka odczuwa w dalszym ciągu skutki wypadku, w szczególności w aspekcie psychicznym, leczy się u neurologa i psychiatry, ma kłopoty z pamięcią, bierze leki żeby lepiej funkcjonować na co dzień. Bywa nerwowa, płaczliwa, trudno się jej skoncentrować, ma zaniki pamięci. W 2012 roku powódka wyszła za mąż i urodziła dziecko. Rodzina prowadzi gospodarstwo domowe razem z ojcem powódki.

I. G. (1) nie pogodziła się ze stratą matki. W szczególności doskwiera jej to, że nie ma do kogo zwrócić się o pomoc i radę w sprawach dotyczących wychowania dziecka, z czym ma trudności. Mąż powódki pracuje jako mechanik. Powódka obecnie nie jest zatrudniona, opiekuje się dzieckiem, utrzymuje się z renty chorobowej w wysokości 550 zł miesięcznie .

(zeznania Z. J. k. 164, zeznania powódki – protokół rozprawy z 5.11.2014 r. – 00:20:26, k. 347; 00:40:35 , k. 347 odw., zaświadczenie k. 9)

W następstwie wypadku komunikacyjnego z dnia 5 marca 1999 r. I. G. (1) odniosła uraz czaszkowo-mózgowy ze stłuczeniem pnia mózgu z przewlekłym krwiakiem podoponowym po stronie prawej i niewydolnością oddechową. Skutkiem wypadku w omawianym aspekcie stało się trwałe uszkodzenie OUN manifestujące się zaburzeniami sfery poznawczej w zakresie koncentracji uwagi, pamięci oraz trwałymi pourazowymi organicznymi zmianami osobowości w sferze wolicjonalnej oraz emocjonalno-popędowej. Uszkodzenia te i zmiany stanowią trwały uszczerbek na zdrowiu. Rokowania na przyszłość co do poprawy funkcjonowania powódki ze względu na następstwa trwałego uszkodzenia OUN są niekorzystne. Powódka mimo leczenia i opieki psychologicznej nadal cierpi na zaburzenia emocjonalne i skarży się na zaburzenia koncentracji uwagi i pamięci oraz wymaga codziennej pomocy w prowadzeniu domu, wychowaniu córki. Z biegiem czasu należy liczyć się z pogarszaniem się jej możliwości kompensacyjnych OUN wcześniej niż by to nastąpiło u osoby bez takiego uszkodzenia. Ponadto, powódka przeżyła silny stres z powodu utraty matki, z którą była silnie związana emocjonalnie – jest najmłodszym dzieckiem w rodzinie. Strata matki w ważnym i trudnym okresie dojrzewania, niepełnosprawności po wypadku, trudności jakie miała i ma w codziennym funkcjonowaniu, wiąże się z jej poczuciem braku bezpieczeństwa życiowego i jest wciąż traumatycznym przeżyciem. Powódka do chwili obecnej tęskni za matką, nie pogodziła się jej śmiercią i będzie odczuwać jej brak do końca życia. (pisemna opinia biegłego z zakresu psychologii E. C. k. 171-175)

Z punktu widzenia psychiatrii i neurologii, w wyniku wypadku z 5 marca 1999 r. u I. G. (1) rozwinęła się encefalopatia pourazowa ze zmianami charakterologicznymi (obecnie rozpoznawana jako organiczne zaburzenia afektywne, organiczne zaburzenia osobowości), która stanowi trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 50 % (według punktu 9 b tabeli uszczerbkowej) . Miesięczny koszt leczenia farmakologicznego powódki wynosi około 50 zł, porady lekarskie i psychologiczne, jeśli odbywają się w ramach NFZ dla pacjenta są bezpłatne. Koszt prywatnej wizyty wynosi około 100 zł . Rokowania na przyszłość są niepomyślne, ponieważ zmiany organiczne są zmianami nieodwracalnymi. Zaburzenia związane z encefalopatią nie ulegną zmniejszeniu, ponieważ w czasie wypadku nastąpiło trwałe uszkodzenie mózgu.

(pisemna opinia biegłego z zakresu psychiatrii K. K. k. 289-293, pisemna opinia biegłego z zakresu neurologii J. B. k. 320-322)

W dacie zdarzenia powodującego szkodę pojazd F. (...) o nr rej. (...) objęty był umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, zawartą z pozwanym (okoliczność bezsporna).

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli z dnia 17 wydanym w sprawie o sygnaturze akt II K 207/99 R. F. został uznany za winnego tego, że w dniu 5 marca 1999 r. około godziny 18.10 w miejscowości C. gm. Z. na drodze nr (...) kierując samochodem osobowym marki F. (...) nr rej. (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że poruszając się w kierunku S. celem uniknięcia zderzenia z jadącym z przeciwnego kierunku nieustalonym pojazdem nienależycie oceniając sytuację drogową wykonał manewr zmiany pasa ruchu zjeżdżając z jedni na prawą stronę asfaltowego pobocza, po którym poruszały się idące w kierunku S. prowadząc rower dwie piesze C. J. i I. J. , w wyniku czego potrącił je powodując u pierwszej z nich obrażenia w postaci potłuczenia ogólnego, szczególnie głowy z raną głowy, złamania kości ciemieniowej prawej ze stłuczeniem mózgu i z niewielkim krwiakiem wewnątrzczaszkowym z następowym obrzękiem mózgu i niewydolnością oddechową, a także rany i otarcia naskórka podudzia prawego, które stanowiły określoną w art. 156 k.k. chorobę realnie zagrażającą życiu , w efekcie czego nastąpił jej zgon 15 marca 1999 r., zaś u I. J. potłuczenie ogólne, szczególnie głowy ze stłuczeniem pnia mózgu i z niewielkim krwiakiem wewnątrzczaszkowym z następową niewydolnością oddechową i były to uszkodzenia ciała określone w art. 156 k.k. jako choroba realnie zagrażającą życiu, przy czym w chwili popełnienia zarzuconego czynu miał w stopniu znacznym ograniczoną zdolność rozumienia znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem , to jest przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. (wyrok k. 225-226).

I. G. (1) pismem z dnia 21 listopada 2009 r. wezwała pozwanego do dobrowolnej zapłaty kwoty 80.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wypadku tytułem zadośćuczynienia za krzywdę związaną z cierpieniami na skutek doznanych w wypadku obrażeń ciała, kwoty 23.400 tytułem odszkodowania za zwieszone potrzeby życiowe poszkodowanej od daty wyrodku do dnia 1 grudnia 2009 r. oraz 20.000 zł tytułem odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci matki C. J. (wezwanie do zapłaty k. 22)

Pismem z dnia 25 stycznia 2010 r. ubezpieczyciel poinformował powódkę o braku podstaw do wznowienia postępowania likwidacyjnego z uwagi na brak dowodów na zgłaszane roszczenia (pismo k. 23,24).

Powódka nie otrzymała od ubezpieczyciela żadnych świadczeń z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej . Powódka na mocy ugody nr RR3017212 otrzymała kwotę 40.000 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby na podstawie art. 447 k.c. ustalonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie III Ca 446/13 na kwotę 106 zł miesięcznie . Ugoda ta wyczerpała roszczenia główne i uboczne w części dotyczącej renty (okoliczność bezsporna, oświadczenie pozwanego w protokole k. 346 odw., zeznania powódki – protokół rozprawy z 5.11.2014 r. – 00:27:14, k. 347, (zeznania Z. J. k. 164)

I. G. (1) pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy od 31 maja 2013 r., natomiast rentę rodzinną pobierała w okresie od 15 marca 1999 r. do 30 września 2004 r. i od 1 listopada 2004 . do 28 lutego 2006 r.

Kwoty świadczenia wynosiły w poszczególnych latach:

- w 1999 roku – 4402,77 zł brutto;

- w 2000 roku – 5549,12 zł brutto;

- w 2001 roku – 6219,75 zł brutto ;

- w 2002 roku – 5315,87 zł brutto ;

- w 2003 roku – 3296,12 zł brutto ;

- w 2004 roku – 3084,25 zł brutto ;

- w 2005 roku – 3425,48 zł brutto ;

- w 2006 roku – 562,58 zł brutto.

Łącznie I. G. (1) tytułem renty rodzinnej pobrała kwotę 31.855,94 zł brutto.

(zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych k. 271, k. 318)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie powołanych dowodów, w szczególności opinii wskazanych biegłych i dokumentacji lekarskiej, w zakresie skutków wypadku – zeznaniach powódki i świadka Z. J. , zaś odnośnie przebiegu wypadku – z uwagi na znaczny upływ czasu – na niekwestionowanych przez strony ustaleniach Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli w sprawie II K 207/99.

Przedłożone przez biegłych: psychologa, psychiatry i neurologa opinie są wyczerpujące, rzetelne oraz udzielają odpowiedzi na postawione pytania. Sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą medyczną. Biegli przy wydawaniu opinii dysponowali dokumentacją lekarską powódki jak również przeprowadzili stosowne badania przedmiotowe. W zakresie procentowego oszacowania uszczerbku Sąd zaaprobował przedstawioną w opiniach ocenę dokonaną w świetle powoływanej posiłkowo tabeli stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r. (Dz. U. Nr 234, poz. 1974). W sumie stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu powódki stwierdzony przez biegłych w tej sprawie wynosi 50 % (uszczerbek stwierdzony przez neurologa w wysokości 50 % w pełni pokrywa się z uszczerbkiem ustalonym przez psychiatrę).

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości co do kwot żądań głównych. Oddaleniu podlegało jedynie żądanie zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 80.000 zł zadośćuczynienia i od kwoty 20.000 zł odszkodowania za okres przed trzema laty od dnia wniesienia pozwu, tj. 31 grudnia 2012 r. W tym zakresie należało uznać za skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia przez stronę pozwaną.

Podstawą prawną odpowiedzialności pozwanego jest przepis art. 805 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwany ubezpieczyciel przejął na siebie odpowiedzialność za szkody wyrządzone osobom trzecim przez kierującego pojazdem zobowiązując się, w zamian za zapłatę przez ubezpieczonego umówionej składki, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku (art. 822 § 1 k.c.). Podstawa odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń i jej zakres wyznaczone są, więc istnieniem i rozmiarem zobowiązania ciążącego na ubezpieczonym samoistnym posiadaczu wskazanego pojazdu mechanicznego.

Zgodnie z dyspozycją art. 436 § 1 w związku z art. 435 § 1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub w mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tegoż mechanicznego środka komunikacji.

W myśl powołanych przepisów odpowiedzialność samoistnego posiadacza opiera się na zasadzie ryzyka. Przesłanką tej odpowiedzialności jest istnienie normalnego związku przyczynowego między ruchem pojazdu mechanicznego a powstaniem szkody.

Pozwany może natomiast uwolnić się od odpowiedzialności na zasadzie ryzyka wykazując zaistnienie jednej z trzech okoliczności egzoneracyjnych wskazanych w art. 435 § 1 k.c., to jest że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej, wyłącznie z winy osoby poszkodowanej bądź osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

W realiach sprawy niniejszej , związek przyczynowy miedzy ruchem pojazdu ubezpieczonego w pozwanym towarzystwie a szkodą powódki nie budzi wątpliwości.

Mimo podniesienia na początkowym etapie procesu zarzutu przyczynienia się, strona pozwana po zapoznaniu się z aktami sprawy karnej i przeanalizowaniu zgromadzonego materiału, powyższy zarzut cofnęła, nie wnosząc również ostatecznie o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych. Zaznaczyć przy tym należy, że termin do złożenia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego do spraw ruchu drogowego zakreślony był stronie profesjonalnie reprezentowanej pod rygorem pominięcia tego wniosku. W tej sytuacji, zarzut przyczynienia ponownie podniesiony na poprzedzającej zamknięcie rozprawie w dniu 5 listopada 2014 r. Sąd pominął uznając że zmierza ono w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania toczącego się dwóch lat, a dotyczącego zdarzenia sprzed lat piętnastu.

Na marginesie rozważań podnieść także należy, że nawet w razie skutecznego podniesienia zarzutu przyczynienia, materiał dowody uzasadnia wniosek, że jego stopień byłby niewielki, ponieważ główną przyczyną zdarzenia było nagłe zjechanie kierowcy na pobocze. Łatwo sobie wyobrazić, że nawet gdyby powódki szły przodem do kierunku jazdy pojazdu, to i tak nie miałyby szansy na unikniecie uderzenia, ponieważ kierowca w ogóle nie hamował. Nadto żądane przez powódki kwoty nie są wygórowane.

Podstawę zasądzenia zadośćuczynienia stanowi natomiast przepis art. 445 §1 k.c. w zw. z art. 444 §1 k.c.

Zadośćuczynienie jest formą rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej i obejmuje swym zakresem wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te które mogą powstać w przyszłości. Ma w swej istocie ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć. Dzięki niemu winna zostać przywrócona równowaga, zachwiana wskutek popełnienia przez sprawcę czynu niedozwolonego. Ma ono charakter całościowy i winno stanowić ekonomicznie odczuwalną wartość. Wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności sprawy w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości czy nieodwracalnego charakteru. Przy ustalaniu rozmiaru cierpień i ujemnych doznań psychicznych powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, jednakże w relacji do indywidualnych okoliczności danego przypadku. Od osoby odpowiedzialnej za szkodę poszkodowany winien otrzymać sumę pieniężną, o tyle w danych okolicznościach odpowiednią, by mógł za jej pomocą zatrzeć lub złagodzić poczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną. Nie ma natomiast podstaw do uwzględnienia żądania w takiej wysokości, by przyznana kwota stanowiła ponadto, ze względu na swoją wysokość represję majątkową (vide uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 8 grudnia 1973 roku / OSNCP z 1974 r., poz. 145 ).

Analizując okoliczności faktyczne rozpatrywanej sprawy Sąd, kierując się treścią opinii biegłych lekarzy wydanych w sprawie, uznał za zasadne żądanie zadośćuczynienia w zakresie kwoty 100.000 zł Przy określeniu wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na względzie, że wskutek wypadku powódka doznała cierpień psychicznych w dość znacznym rozmiarze .

Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie do czasu wypadku powód był osobą zdrową i samodzielną, Skutki doznanego przez powódkę uszkodzenia mózgu są nieodwracalne, a wielkość szkody jest tym wyższa i dotkliwsza, że dotknęła młodą kobietę u progu życia - w chwili wypadku powódka miał tylko 19 lat. Wypadek w sposób dramatyczny odmienił życie I. G. (1), nie tylko została pozbawiona opieki matki w trudnym czasie dojrzewania , przed maturą , ale wpłynął w sposób negatywny na jej zdrowie psychiczne.

Istotne ograniczenia życia codziennego powódki utrzymują się do dzisiaj, chodzi tutaj o zaburzenia koncentracji i pamięci , płaczliwość, wybuchowość, będące wynikiem encefalopatii jako bezpośredniego skutku obrażeń doznanych w wypadku z 5 marca 1999 r.

Oczywiste jest, że szkody niemajątkowej nie da się wymierzyć w kategoriach ekonomicznych. Uszczerbek na zdrowiu psychicznym i fizycznym powódki w znacznym stopniu nie może zostać zrestytuowany w sposób adekwatny poprzez świadczenia pieniężne. Uszczerbek ten może jednak być złagodzony poprzez dostarczenie powódce zasądzonej kwoty, która pomoże w zaspokojeniu jej potrzeb .

Biorąc pod uwagę rozmiar krzywdy doznanej przez powódkę, stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu oraz niepomyślne rokowania co do stanu zdrowia powódki w przyszłości, przyznana kwota zadośćuczynienia , nie jest w ocenie sądu wygórowana, jest kwotą umiarkowaną, ale zarazem dostateczną.

Zgodnie z art. 446 § 3 k.c. aby powstało roszczenie odszkodowawcze, musi nastąpić ten skutek, że sytuacja życiowa członków najbliższej rodziny zmarłego musi ulec znacznemu pogorszeniu.

Pod pojęciem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, o jakim mowa w art. 446 § 3 k.c. należy rozumieć nie tylko pogorszenie się sytuacji materialnej osoby bliskiej zmarłego poszkodowanego, ale także pogorszenie się sytuacji takiej osoby w zakresie pozaekonomicznym. Szczególnie, że art. 446 § 3 k.c. ma umożliwić naprawienie szkód majątkowych, aczkolwiek niekiedy trudnych do uchwycenia i wymierzenia. Określając wysokość odszkodowania przyznanego najbliższym członkom rodziny osoby zmarłej z powodu wypadku zawinionego przez inną osobę, jeżeli wskutek śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej, Sąd jest obowiązany wziąć pod uwagę różnicę między stanem, w jakim znaleźli się członkowie rodziny zmarłego po jego śmierci, a przewidywanym stanem materialnym, gdyby zmarły żył. Pogorszenie sytuacji życiowej polega nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, ale także na utracie rzeczywistej możliwości uzyskania stabilnych warunków życiowych oraz ich realnego polepszenia (patrz: wyrok SA w Łodzi z 27.06.2013 r., sygn. akt I ACa 183/13 , Lex nr 1349956) .

Ocena, czy nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji członków rodziny zmarłego nie może odnosić się wyłącznie do stanu z dnia śmierci poszkodowanego, ale musi prowadzić do porównania hipotetycznego stanu odzwierciedlającego sytuację, w jakiej w przyszłości znajdowaliby się bliscy zmarłego, do sytuacji, w jakiej znajdują się w związku ze śmiercią poszkodowanego (wyrok SN z 21.06.2013 r., sygn. I CSK 614/12, Lex nr 1383227).

Negatywne konsekwencje śmierci osoby bliskiej w postaci choroby, osłabienia aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężenia trudności dnia codziennego prowadzą także do „znacznego pogorszenia sytuacji życiowej” najbliższych członków rodziny zmarłego poszkodowanego, gdyż wpływają na sytuację majątkową tych osób. (vide: wyrok SN z 19.11.2008 r., III CSK 154/08) .

Istotne pogorszenie sytuacji życiowej w przypadku straty matki nie budzi wątpliwości. Gdyby wypadek nie miał miejsca, jakość życia powódki w porównaniu do stanu obecnego byłaby diametralnie inna.

I. G. (1) w wyniku śmierci matki utraciła wymierną pomoc w sprawach życia codziennego, która zwłaszcza w świetle ograniczeń w funkcjonowaniu powódki byłaby bezcenna. Powódka była z matką silnie związana, matka wpierała ją w nauce, powódka mogłaby liczyć na jej radę i pomoc po urodzeniu dziecka, ale przede wszystkim w codziennym życiu po wypadku. Strata matki w tak młodym wieku, w sytuacji znacznego uszczerbku na zdrowiu, z pewnością wpłynęła na powódkę negatywnie, zwłaszcza, że nie ma ona tak dobrych relacji z ojcem.

Powyższej oceny nie zmienia okoliczność, że powódka po śmierci matki otrzymywała rentę rodzinną.

O odsetkach ustawowych od zasądzonych świadczeń orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. w związku z art. 118 k.c. w zw. z art. 117 § 1 i § 2 k.c. Dla roszczeń o świadczenia okresowe termin przedawnienia wynosi trzy lata, którego początek biegu w przypadku powódki liczyć należy od daty złożenia pozwu, tj. 31 grudnia 2012 roku. Z uwagi na powyższe, od pierwotnie żądanej kwoty 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia , jak i od kwoty 20.000 zł odszkodowania termin naliczania odsetek ustawowych należy liczyć od dnia 31 grudnia 2009 r.

Powódka rozszerzyła powództwo pismem z dnia , w zakresie zatem kwoty 20.000 zł zadośćuczynienia , jest to data wezwania pozwanego do zapłaty (pismo zostało wysłane pozwanemu wcześniej, bo w dniu 28 stycznia 2014 r. i brak jest danych o dacie jego doręczenia) .

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. statuującej zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

Powódka wygrała proces w 100 %, a zatem należy jej się w zwrot całości wyłożonych w toku procesu kosztów, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w wysokości 2.400 zł oraz opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W toku procesu, w związku ze zwolnieniem powódki od kosztów sądowych, powstały nieuiszczone koszty sądowe w łącznej wysokości 6.545,74 zł, obejmujące opłatę sądową od pozwu w wysokości 5.000 zł oraz wynagrodzenie biegłych sądowych (415,74 zł + 495 zł + 635 zł). Obowiązkiem ich poniesienia, stosownie do dyspozycji art. 113 ust. 1 i 2 pkt 1 u.k.s.c., należało obciążyć stronę przegrywającą proces.