Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XII Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Horbacz

Protokolant p.o. stażysty J. B.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2014 r. w P.

sprawy z powództwa

P. P.

przeciwko

Z. B. (1) oraz (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę i ustalenie

1.  zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 131.198,33zł (sto trzydzieści jeden tysięcy sto dziewięćdziesiąt osiem złotych 33/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 17 grudnia 2014r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia z tego obowiązku drugiego z nich

2.  w pozostałym zakresie oddala powództwo

3.  nie obciąża powoda kosztami sądowymi

4.  kosztami sądowymi obciąża pozwanych w 48% i na tej podstawie:

a)  nakazuje ściągnąć od pozwanego Z. B. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 4.753,77zł tytułem opłaty od pozwu oraz wydatków

b)  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 3.753,77zł tytułem opłaty od pozwu oraz wydatków

5. koszty zastępstwa procesowego pełnomocników stron znosi wzajemnie

SSO Magdalena Horbacz

XII C 347/14

UZASADNIENIE

Powód P. P. wniósł o zasądzenie od pozwanego Z. B. (1) i pozwanego (...) S.A. w W. tytułem zadośćuczynienia kwoty 200.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 3 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty, miesięcznej renty w kwocie 2.500 zł płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności za okres od czerwca 2011 roku do sierpienia 2011 roku, uzupełniającej miesięcznej renty w kwocie 1.500 zł, płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności za okres od września 2011 roku do czerwca 2013 roku, miesięcznej renty w kwocie 2.500 zł, płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności począwszy od lipca 2013 roku, kwoty 1.572,98 zł tytułem kosztów dojazdu na leczenie oraz rehabilitację powoda, z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z pozwanych zwalnia drugiego w zakresie spełnionej części (na zasadzie odpowiedzialności in solidum).

Powód wniósł o orzeczenie odpowiedzialności pozwanych na przyszłość za wszelkie szkody wynikające ze zdarzenia z dnia 18.05.2011 r. mogące powstać w przyszłości.

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 28.834 zł.

W odpowiedziach na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz każdego z pozwanych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwani zakwestionowali poszczególne żądania powoda tak co do zasady jak i wysokości.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 18 maja 2011 r. w miejscowości O., na drodze Dębińskiej, doszło do wypadku drogowego z udziałem samochodu osobowego marki O. (...) o nr. rej. (...) kierowanego przez powoda P. P. i samochodu ciężarowego marki M. (...) nr rej. (...) kierowanego przez pozwanego Z. B. (2).

Sprawcą wypadku był pozwany Z. B. (2), co ustalone zostało w toku postępowania karnego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Szamotułach II Wydział Karny o sygnaturze (...) zakończonego wydaniem dnia 1 grudnia 2011 r. prawomocnego wyroku uznającego pozwanego Z. B. (1)winnym popełnienia przestępstwa z art. 177 § 2 k.k.

Sprawca wypadku w chwili zdarzenia miał zawartą z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A. w W. umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych .

okoliczności niesporne, potwierdzenie zawarcia umowy (k.45)

Pismem z dnia 14 grudnia 2011 r. pełnomocnik powoda wezwał poprzednika prawnego pozwanego (...) S.A. w W. do zapłaty kwoty 400.000 zł tytułem odszkodowania, kwoty 400.000 zł tytułem zadośćuczynienia, oraz dożywotniej renty w wysokości 5.000 zł miesięcznie.

Okoliczności niesporne, pismo z 14.12.2011 r. wraz z potwierdzeniem nadania (k. 62-68)

Od 1997 r. powód choruje na stwardnienie rozsiane.

W związku z wypadkiem powód był hospitalizowanych w dniach 18.05.2011 r. do 22.06.2011 r. na Oddziale Intensywnej Terapii (...) Szpitala Miejskiego im. (...) w P., od 22.06.2011 r. do 7.07.2011 r. był na Oddziale (...) Ogólnej i Obrażeń Wielonarządowych ww. Szpitala. Następnie od 2.08.2011 r. do 22.08.2011 r. powód przebywał na Oddziale Rehabilitacyjnym w O.-Rehabilitacyjnym Szpitalu (...) w P.. Od 23.08.2011 r. do 06.09.2011 r. powód przebywał na Oddziale (...) Ogólnej w Szpitalu (...) w P.. Od 15.12.2011r. do 17.12.2011 r. powód przebywał na Oddziale (...) Ogólnej i Obrażeń Wielonarządowych ww. Szpitala im. (...).

Po długotrwałym leczeniu w związku z wypadkiem powód w sierpniu 2011 roku rozpoczął leczenie rehabilitacyjne w Szpitalu im. (...), gdzie pobyt przerwano z powodu niedrożności jelita i konieczności kolejnego leczenia operacyjnego. W grudniu 2011 roku powód rozpoczął pionizację. Przez rok do półtora roku powód wymagał stałej pomocy osób trzecich.

Na skutek wypadku z dnia 18 maja 2011 roku powód P. P. doznał złamania kręgów szyjnych C2 i C3, C6, złamania seryjnego żeber po stronie lewej, odmy i krwiaka opłucnej lewej, stłuczenia płuca, złamania łopatki prawej, złamania szyjki kości ramiennej lewej, złamania obojczyka lewego, rozerwania śledziony, złamania trzonu obu ud, złamania obu kości łonowych, złamania otwartego przedramienia i nadgarstka prawego. W czasie pobytu na oddziale intensywnej terapii powód był leczony operacyjnie z powodu krwotoku z pękniętego wrzodu żołądka – laparotomia, gastrotomia, i podkłucie wrzodu, leczenie powikłane rozejściem rany po laparotomii. Nadto powód wymagał leczenia operacyjnego z powodu niedrożności jelita, co w konsekwencji do prowadziło do wyłonienia sztucznego odbytu – stomii.

Konsekwencje przedmiotowego wypadku, przede wszystkim dotyczą narządu ruchu i przewodu pokarmowego u powoda, nałożyły się na zawansowane zmiany neurologiczne pod postacią: nietrzymania moczu i stolca (od marca 2010 r. zlecenie stałe na pielucho majtki), zespół neurologiczny pod postacią zespołu móżdżkowego, niedowładu spatycznego lewej kończyny górnej i kończyn dolnych w przebiegu stwardnienia rozsianego, postać przewlekła postępująca z nakładającymi się rzutami.

Trwały uszczerbek na zdrowiu powoda będący konsekwencją doznanych ww. wypadku obrażeń to: 5% z uwagi na utrwaloną nerwicę po przebytych obrażeniach wielonarządowych, 10% z uwagi na złamanie żeber po stronie lewej bez zmniejszenia pojemności życiowej płuc, 20 % z uwagi na wyłonienie sztucznego odbytu jelita grubego, 15% z uwagi na usunięcie śledziony, 15% z uwagi na przebyte złamanie kręgów szyjnych skutkujące ograniczeniem ruchomości, 5% z uwagi na przebyte złamanie łopatki prawej, 10% z uwagi na przebyte złamanie kości ramiennej lewej, 25% z uwagi na przebyte złamanie prawego przedramienia, 5% z uwagi na przebyte złamanie prawej kończyny dolnej. Łącznie trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wynosi 110%. Zaburzenie erekcji nie pozostają w związku przyczynowym z doznanymi obrażeniami, a przy uwzględnieniu istniejących zaburzeń mikcji - nietrzymanie moczu należy łączyć te zaburzenia z chorobą podstawową.

Bezwzględnie skutkiem przedmiotowego wypadku, bez jakiegokolwiek wpływu na jego wartość choroby podstawowej, są następujące obrażenia: złamanie żeber po stronie lewej oszacowane na 10% , wyłonienie sztucznego odbytu jelita grubego oszacowane na 20%, usunięcie śledziony oszacowane na 15%. Pozostałe obrażenia, dotyczące narządu ruchu i skutków psychosomatycznych- nerwica należy rozpatrywać w kategoriach wypadkowej wynikającej z choroby podstawowej i skutków przedmiotowego wypadku. Rozdzielenie wielkości uszczerbku będącego skutkiem tylko obrażeń doznanych w wypadku i tylko choroby podstawowej nie jest możliwe. Wartość trwałego uszczerbku będącego skutkiem tylko doznanych obrażeń wynosi 45% - jest skutkiem operacyjnego usunięcia śledziony, wyłonienia sztucznego odbytu i doznanych złamań żeber. Pozostałe skutki tj. nerwica pourazowa, ograniczenia ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa z uwagi na złamania kręgów szyjnych, przebyte złamanie łopatki prawej, przebyte złamanie kości ramiennej lewej, przebyte złamanie prawego przedramienia, przebyte złamanie prawej kończyny dolnej, oszacowane na łączną wartość 65% należy podzielić na dwie równe części jako skutek powypadkowy i choroby podstawowej. Trwały uszczerbek na zdrowiu powoda rozpatrywany tylko jako skutek przedmiotowego wypadku wynosi 77,5% (45% plus 1/2 z 65%).

Całkowita niezdolność do pracy istniała już w okresie przed wypadkiem bez związku z doznanymi obrażeniami. Stan narządu ruchu po wypadku tę niezdolność pogłębił. Stan zdrowia powoda czyni go całkowicie, trwale niezdolnym do pracy. Uwzględniając chorobę podstawową powoda, której charakter jest postępujący, a stopień zaawansowania był znaczny już w okresie przedwypadkowym i doznane obrażenia narządu ruchu, nie istnieją realne szanse na uzyskanie pełnej sprawności powoda. Dysfunkcje narządowe oraz obecne dolegliwości nakładają się na istniejące dysfunkcje będące skutkiem choroby podstawowej. Zarówno koszty leczenia, jak i zwiększone potrzeby są wypadkową choroby podstawowej - stwardnienia rozsianego jak i skutku doznanych obrażeń narządu ruchu i przewodu pokarmowego. Zwiększone potrzeby wynikające z konieczności zaopatrzenia i pielęgnacji stomii, leczenia przeciwbólowego oraz prowadzenia zabiegów rehabilitacyjnych są w 50% wynikiem choroby podstawowej i w 50% skutkiem doznanych na skutek wypadku urazów.

Na skutek wypadku powód doznał ostrego stresu, silnego lęku, zawężenia świadomości i niepamięci wstecznej z dnia wypadku. Przez okres roku powód przeżywał intensywnie objawy doznanego silnego stresu (w postaci obniżonego nastroju, zaburzeń snu, wybuchów złości), które po tym okresie zminimalizowały się. Aktualnie powód dobrze radzi sobie z funkcjonowaniem społecznym, uczestniczy w życiu rodzinnym, ma wsparcie żony i osób najbliższych.

Dowód: dokumentacja medyczna (k.47-59,69,75,77-85,91,99,133-134,224-265,276 pisemna opinia Instytutu – Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. w P. (k.346-363); opinia uzupełniająca Instytutu – Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. w P. (k.422-431); zeznania biegłej M. Ł. (k.433-434, płyta k. 435)

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwane Towarzystwo (...) przyznało powodowi kwotę 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, kwotę 1.883,12 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu (w okresie od 18.05- 01.06.2011r., 02 - 05.06.2011 r., 06.06.- 03.07.2011 r., 04.07.- 07.07.2011 r., 08.08.-06.09.2011 r.), kwotę 1.275,39 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, kwotę 1.000 zł co miesięcznej renty za zwiększone potrzeby wypłacanej w okresie od września 2011 r. do czerwca 2013 r., w tym kwotę 4.000 zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od września 2011 r. do grudnia 2011r.

Okoliczności niesporne, decyzje pozwanego, dokumentacja likwidacji szkody (k.106-110,156)

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 19.08.1999r. uznano powoda za całkowicie niezdolnego do pracy z powodu rozpoznania choroby podstawowej „inne choroby demielinizacyjne ośrodkowego układu nerwowego”. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 15.07.2002r. pozwanego uznano za nadal całkowicie niezdolnego do pracy z ogólnego stanu zdrowia, z powodu rozpoznania choroby podstawowej - stwardnienie rozsiane. Ponownie orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 23.06.2004r. uznano powoda za całkowicie niezdolnego do pracy i niezdolnego do samodzielnej egzystencji z powodu stwardnienia rozsianego. Następnie orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 18.07.2006r. uznano powoda nadal za całkowicie niezdolnego do pracy i niezdolnego do samodzielnej egzystencji z powodu stwardnienia rozsianego. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 30.06.2008r. uznano powoda nadal za całkowicie niezdolnego do pracy i niezdolnego do samodzielnej egzystencji z powodu stwardnienia rozsianego. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 21.07.2010r. uznano powoda nadal za całkowicie niezdolnego do pracy i niezdolnego do samodzielnej egzystencji z powodu stwardnienia rozsianego. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 18.06.2012r. uznano powoda nadal za całkowicie niezdolnego do pracy i niezdolnego do samodzielnej egzystencji okresowo do 31.07.2015r. z powodu rozpoznanego stwardnienia rozsianego.

Od 1 stycznia 2010 r. do 28 lutego 2014 r. powód pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy (w kwocie 948,71 zł brutto do 28.02.2010 r., w kwocie 992,54 zł brutto do 30.04.3010r., w kwocie 996,86 zł brutto do 31.07.2010 r., w kwocie 1001,13 zł brutto do 28.02.2011 r., w kwocie 1032,17 zł brutto do 28.02.2012 r., w kwocie 1103,17 zł brutto do 30.04.2012 r., w kwocie 1111,29 zł brutto do 28.02.2013 r., w kwocie 1155,74 zł brutto do 28.02.2014 r.) oraz otrzymywał dodatek pielęgnacyjny z tytułu niezdolności do samodzielnej egzystencji (w kwocie 173,10 zł do 28.02.2010 r., w kwocie 181,10 zł do 28.02.2011 r., w kwocie 186,71 zł do 28.02.2012 r., w kwocie 195,67 zł do 28.02.2013 r., w kwocie 203,50 zł brutto do 28.02.2014 r.).

Warunkiem otrzymania dodatku pielęgnacyjnego jest uzyskania orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy oraz o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, pismo ZUS z 23.04.2014 r. wraz z kopią dokumentacji medycznej (k.69,222-223,224-267); pismo (...) z 12.11.2014 r. (k. 452 ); orzeczenia o niezdolności do pracy zawarte w aktach osobowych powoda – część B (k.446)

Przed wypadkiem P. P. pracował jako pracownik ochrony zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu w firmie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. w okresie od 1 marca 2009 r. do 24 listopada 2011 r. za średnim wynagrodzeniem w wysokości około 1318 zł netto miesięcznie. Dodatkowo z tytułu umowy zlecenia zawartej z firmą Grupa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w okresie od 11 czerwca 2010 r. do 15 czerwca 2011 r. powód osiągał dodatkowy dochód w wysokości od około 61 zł do 760 zł netto w miesiącu (średnio 410 zł netto miesięcznie). W okresie od czerwca 2010 r. do czerwca 2011 r. z tytułu powyższej pracy powód osiągnął średni dochód w wysokości około 1720 zł netto miesięcznie.

Przed wypadkiem żona powoda prowadziło gospodarstwo rolne, wychowywała trójkę małoletnich dzieci państwa P.. Od 26 października 2009 r. żona powoda jest zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w P. na czas wykonywania określonej pracy. Powód pomagał żonie w prowadzeniu gospodarstwa, przy dzieciach. Po wypadku powód wymagał stałej opieki osób trzecich. Wówczas z opiece nad powodem żonie powoda pomagali rodzice i teściowie oraz sąsiedzi. Żona powoda powróciła do pracy od lutego 2013 r. w związku z czym w okresie od lutego do września 2013 r. otrzymała średnie wynagrodzenie w wysokości około 1617 zł brutto. Po wypadku żona powoda oddała gospodarstwo rolne w dzierżawę.

Aktualnie powód ma 42 lata, w chwili wypadku miał 39 lat. Powód posiada trójkę dzieci (synów), które w dniu wypadku miały 9 m-cy, 9 i 13 lat. Powód z zawodu jest stolarzem. Na skutek doznanych obrażeń narządu ruchu porusza się przy pomocy balkonika, wcześniej chodził o własnych siłach. Obecnie powód nadal wymaga pomocy osób trzecich w ubieraniu niektórych części garderoby, w przygotowaniu posiłku, w umyciu się. Aktualnie powód leczy się poradni neurologicznej, gdzie ma wizyty co da miesiące. W poradni gastroenterologicznej i rehabilitacyjnej powód musi być przynajmniej raz w tygodniu. Wcześniej przed wypadkiem, w związku ze stwardnieniem rozsianym powód przebywał 1-2 razy w roku w szpitalu.

Aktualnie powód zażywa doraźnie leki przeciwbólowe – ogólnodostępne.

W opiece nad powodem pomagają także dzieci powoda.

Dowód: dokumentacja medyczna (k.47-59,69,75,77-85,91,99,133-134,224-265,276,389) pisemna opinia Instytutu – Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. w P. (k.346-363); opinia uzupełniająca Instytutu – Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. w P. (k.422-431); zeznania biegłej M. Ł. (k.433-434, płyta k. 435); zaświadczenie (k.123); zaświadczenie (k.60-61); zeznania świadków: E. N. (k.192-193), A. P. (k.193,194-195), W. S. (k. 192, 193-194), J. K. (k.296,298), M. S. (k.297-298), W. B. (k.296-297); decyzja ZUS (k.70-71); akta osobowe powoda (k.444-446); umowa zlecenia (k.449-450)

Powód wymaga stałego leczenia skutków, które są związane z wypadkiem z dnia 18.05.2011. Jest to leczenie ambulatoryjno - sanatoryjne, polega na okresowych wizytach w specjalistycznych gabinetach medycznych, neurologicznych i gastroenterologicznych oraz leczeniu usprawniającym. Uwzględniając doznane obrażenia narządu ruchu - złamania kości, stosowanie leków przeciwbólowych okresowo jest jak najbardziej uzasadnione.

Od lipca 2011 r. przez około rok do powoda na rehabilitacje przychodził W. S. – technik fizjoterapii z wykształcenia. W. S. nie brał wynagrodzenia od powoda. W okresie od 13 do 27 maja 2012 r. powód przebywał na turnusie rehabilitacyjnym w ośrodku (...) II w G., za co zapłacił 1.000 zł. W okresie od 21 lipca do 4 sierpnia 2012 r. oraz od 20 lipca do 2 sierpnia 2013 r. powód przebywał na turnusie rehabilitacyjnym w Centrum (...) w Środku Rehabilitacyjno – Wypoczynkowym (...) w W.. Za turnus w okresie od 21.07-3.08.2013 r. powód zapłacił 4.166,60 zł. Za turnus w okresie od 21.07 -4.08.2012 r. powód zapłacił kwotę 3.400 zł i za wypożyczenie sprzętu zapłacił 18 zł . Powód zakupił łóżko rehabilitacyjne za kwotę 4.320 zł, z czego 2.590 zł otrzymał dofinansowania z (...) Centrum Pomocy (...) w S., kwot 1.730 zł stanowiła wpłatę powoda. Powód kupił w Sklepie (...) w S. : w dniu 20.03.2012 r. kulę łokciową za kwotę 56 zł, piankę do mycia skóry za kwotę 37,70 zł, w dniu 25.01.2012 r. worek (...) convatec i płytkę convex za kwotę 30,46 zł, w dniu 25.01.2012 r. płytkę plastyczną i worek (...) convatec za kwotę 28,30 zł, w dniu 20.01.2012 r. płytkę convex i worek (...) convatec za kwotę 30,46 zł. W aptece w dniu 30.01.2012 r. płyn doodbytowy i chusteczki Dzidziuś za kwotę 16,50 zł.

W lipcu 2014 r. powód odbył turnus rehabilitacyjny.

W związku z dojazdami do lekarza rodzinnego, na rehabilitację, do lekarza ortopedy, do poradni chirurgicznej w okresie od 18 stycznia 2012 r. do 19.12.2012 r. powód poniósł wydatki w kwocie 1.546,23 (1850 km x 0,8358 zł/km).

Ze środków PFRON powód zakupił samochód z automatyczną skrzynią biegów. W razie potrzeby powód może prowadzić samochód.

Dowód: dokumentacja medyczna (k.47-59,69,75,77-85,91,99,133-134,224-265,276,389) pisemna opinia Instytutu – Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. w P. (k.346-363); opinia uzupełniająca Instytutu – Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. w P. (k.422-431); zeznania biegłej M. Ł. (k.433-434, płyta k. 435); faktury VAT (k.85-86, 93-98); rachunek (k.76); faktura VAT i pismo (...) w S. (k.125-126); informacje o przebiegu turnusu rehabilitacyjnego (k.124, 268-273,278-280);

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dowodów z dokumentów, zeznań świadków oraz pisemnej opinii Instytutu – Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. w P. , opinii uzupełniającej ww. Instytutu oraz zeznań M. Ł. - biegłej z dziedziny medycyny sądowej (współautora opinii). Zeznania świadków: E. N., A. P., W. S., J. K., M. S., W. B. - rodziny i znajomych powoda, Sąd uznał za wiarygodności co do okoliczność cierpień fizycznych i psychicznych doznanych przez powoda w związku z przedmiotowym wypadkiem. Mając jednak na uwadze wnioski opinii Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. w P. oraz fakt, że powód przed wypadkiem uznany został orzeczeniem ZUS już od 1999 r. za całkowicie niezdolnego do pracy i niezdolnego do samodzielnej egzystencji z uwagi na stwardnienie rozsiane, nie sposób było podzielić w całości zeznań świadków o zakresie pomocy jakiej powód miał udzielać żonie w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, gospodarstwa domowego i w wychowaniu dzieci, albowiem powód sam wymagał opieki osoby trzeciej w codziennym funkcjonowaniu. Jednocześnie Sąd uznał, że niewątpliwie powód takiej pomocy udzielał, nie mniej nie może ona być rozpatrywana w takich rozmiarach jak w przypadku osoby zdrowej, ewentualnie niezdolnej do pracy częściowo, ale zdolnej do samodzielnej egzystencji. W związku z powyższym ustalając zakres krzywdy doznanej przez powoda Sąd oparł się w głównej mierze na opinii ww. Instytutu.

Celem ustalenia istotnych okoliczności sprawy, Sąd przeprowadził dowód z pisemnej opinii Instytutu - Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. (2) w P. na okoliczność ustalenia: doznanych przez powoda wskutek wypadku drogowego z dnia 18.05.2011r. obrażeń, konsekwencji zdrowotnych doznanych obrażeń, w szczególności stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda, w tym możliwości posiadania dalszego potomstwa, zdolności do pracy powoda po wypadku, możliwości odzyskania sprawności przez powoda w przyszłości, w jakim zakresie zgłaszane przez powoda dolegliwości pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem z dnia 18.05.2011r., a w jakim stanowią następstwo innych czynników, w tym istniejących u powoda przed wypadkiem schorzeń - stwardnienia rozsianego, w jakim zakresie istniejąca u powoda niezdolność do pracy pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem z dnia 18.05.2011r., a w jakim stanowi następstwo innych czynników, w tym istniejących u powoda przed wypadkiem schorzeń - stwardnienia rozsianego, czy a jeśli tak to w jakim zakresie istniejący u powoda stopień niepełnosprawności pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem z dnia 18.05.2011r., a w jakim stanowi następstwo innych czynników, w tym istniejących u powoda przed wypadkiem schorzeń - stwardnienia rozsianego – o ile taka niepełnosprawność została u powoda orzeczona, czy, a jeśli tak to jaki wpływ na możliwość wykonywania przez powoda pracy, w tym również w przyszłości, mają istniejące u powoda przed wypadkiem schorzenia w tym stwardnienia rozsianego, w jakim zakresie koszty leczenia powoda (ewentualnie zwiększenie jego potrzeb) pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem z dnia 15.05.2011r., a w jakim stanowią następstwo innych czynników, w tym istniejących u powoda przed wypadkiem schorzeń (w tym stwardnienia rozsianego). Sąd uznał powyższą opinię Instytutu za przekonującą i mogącą stanowić podstawę poczynienia istotnych ustaleń w sprawie. W wykonaniu powyższego Katedra i Zakład Medycyny Sądowej (...) im. K. M. (2) w P. sporządził pisemną opinię z dnia 30 lipca 2014 r., a w odpowiedzi na pytania, wątpliwości, zarzuty pełnomocników stron – pisemną opinię uzupełniającą z dnia 21 października 2014 r. Wskazać należy, że powyższa opinia jest opinią interdyscyplinarną, zawiera wnioski 4 specjalistów, tj. specjalisty medycyny sądowej, specjalisty neurologa, specjalisty ortopedy i traumatologii narządu ruchu oraz psychologa, którzy przeanalizowali całą dokumentację medyczną zgromadzoną w niniejszej sprawie oraz przebadali osobiście powoda. Nadto w opinii uzupełniającej jak i w zeznaniach biegła Ł. – specjalista medycyny sądowej, odnieśli się szczegółowo i wyczerpującą do wniosków i zastrzeżeń stron do opinii pisemnej, podtrzymując w całości wnioski opinii z dnia 30 lipca 2014 r. Podkreślić należy, że sąd nie znalazł żadnych podstaw do kwestionowania opinii Zakładu Medycyny Sądowej, albowiem opinia jest spójna, czytelna i w sposób logiczny wyjaśnia wszystkie aspekty niniejszej sprawy.

Na rozprawie w dniu 12 grudnia 2014r. Sąd oddalił wniosek pełnomocnika pozwanego Z. B. (1) o przeprowadzenie dowodu z filmu nagranego na płycie CD – obrazującego powoda gdyż zmierzał on do przedłużenia postępowania i nie wnosił do sprawy nowych okoliczności, wpływających na jej rozstrzygnięcie.

Sąd zważył, co następuje:

Powód P. P. domagał się w niniejszej sprawie zasądzenia od pozwanego Z. B. (1) i pozwanego (...) S.A. w W. tytułem zadośćuczynienia kwoty 200.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 3 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty, miesięcznej renty w kwocie 2.500 zł płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności za okres od czerwca 2011 roku do sierpień 2011 roku, uzupełniającej miesięcznej renty w kwocie 1.500 zł, płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności za okres od września 2011 roku do czerwca 2013 roku, miesięcznej renty w kwocie 2.500 zł, płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności począwszy od lipca 2013 roku, kwoty 1.572,98 zł tytułem kosztów dojazdu na leczenie oraz rehabilitację powoda, z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z pozwanych zwalnia drugiego w zakresie spełnionej części (na zasadzie odpowiedzialności in solidum). Nadto powód wniósł o orzeczenie odpowiedzialności pozwanych na przyszłość za wszelkie szkody wynikające ze zdarzenia z dnia 18.05.2011 r. mogące powstać w przyszłości.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowi przepis art. 444 § 1 k.c., zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Zgodnie art. 444 § 2 k.c. jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Zgodnie art. 445 § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do naprawienia szkody ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przepis art. 361 § 1 k.c. opiera się na założeniach teorii przyczynowości adekwatnej, zgodnie z którą związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w zestawie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc istnienie związku przyczynowego jako takiego, ale wymagane jest stwierdzenie, że chodzi o następstwa normalne. Należy więc ustalić, czy w ogóle pomiędzy kolejnymi faktami istnieją obiektywne powiązania (czy dany fakt jako przyczyna był koniecznym warunkiem wystąpienia drugiego z nich jako skutku, czyli czy bez niego skutek wystąpiłby).

Jednocześnie wskazać należy na przepis art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie z paragrafem 4 wskazanego artykułu, uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Przesłanką powstania obowiązku świadczenia przez ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (art. 822 § 1 k.c.) jest stan odpowiedzialności cywilnej ubezpieczającego (ubezpieczonego) za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2004 r., V CK 187/03, Wokanda 2004/7-8/15).

W niniejszej sprawie bezspornym było, że sprawcą wypadku był pozwany Z. B. (2), co ustalone zostało w toku postępowania karnego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Szamotułach II Wydział Karny o sygnaturze (...) zakończonego wydaniem dnia 1 grudnia 2011 r. prawomocnego wyroku uznającego pozwanego Z. B. (1)winnym popełnienia przestępstwa z art. 177 § 2 k.k. Sprawca wypadku w chwili zdarzenia miał zawartą z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) S.A.w W.umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, który uznał co do zasady odpowiedzialność za skutki przedmiotowego wypadku.

Wskazać należy, że norma art. 822 § 4 k.c. stwarza dla uprawnionego do odszkodowania (poszkodowanego) w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej możliwość dochodzenia odszkodowania wedle swego wyboru od ubezpieczonego sprawcy szkody, od ubezpieczyciela lub obu z nich łącznie. Podmioty te zobowiązane będą wobec poszkodowanego według zasad odpowiedzialności in solidum, bowiem każdy z nich ma obowiązek zaspokoić to samo roszczenie odszkodowawcze, z innych jednak tytułów prawnych. Z uwagi na okoliczność, że powód w toku niniejszego postępowania dochodzi zapłaty zarówno od sprawcy jak i ubezpieczyciela, odpowiedzialność pozwanych – zgodnie z powyższym –oparta na odpowiedzialności in solidum, sprowadza się do zastrzeżenia w wyroku, że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z pozwanych zwalnia drugiego w zakresie spełnionej części.

W niniejszej sprawie na podstawie opinii Instytutu - Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) im. K. M. (2) w P., ustalono, że na skutek wypadku z dnia 18 maja 2011 roku powód P. P. doznał złamania kręgów szyjnych C2 i C3, C6, złamania seryjnego żeber po stronie lewej, odmy i krwiaka opłucnej lewej, stłuczenia płuca, złamania łopatki prawej, złamania szyjki kości ramiennej lewej, złamania obojczyka lewego, rozerwania śledziony, złamania trzonu obu ud, złamania obu kości łonowych, złamania otwartego przedramienia i nadgarstka prawego. Nadto w czasie pobytu na oddziale intensywnej terapii powód był leczony operacyjnie z powodu krwotoku z pękniętego wrzodu żołądka – laparotomia, gastrotomia, i podkłucie wrzodu, leczenie powikłane rozejściem rany po laparotomii. Nadto powód wymagał leczenia operacyjnego z powodu niedrożności jelita, co w konsekwencji do prowadziło do wyłonienia sztucznego odbytu – stomii. Konsekwencje przedmiotowego wypadku, przede wszystkim dotyczące narządu ruchu i przewodu pokarmowego u powoda nałożyły się na zawansowane zmiany neurologiczne pod postacią: nietrzymania moczu i stolca, zespół neurologiczny pod postacią zespołu móżdżkowego, niedowładu spastycznego lewej kończyny górnej i kończyn dolnych w przebiegu stwardnienia rozsianego, postać przewlekła postępująca z nakładającymi się rzutami. Jednocześnie z opinii Instytutu wynika, że bezwzględnie skutkiem przedmiotowego wypadku, bez jakiegokolwiek wpływu na jego wartość choroby podstawowej, są następujące obrażenia: złamanie żeber po stronie lewej oszacowane na 10% , wyłonienie sztucznego odbytu jelita grubego oszacowane na 20%, usunięcie śledziony oszacowane na 15%. Pozostałe obrażenia, dotyczące narządu ruchu i skutków psychosomatycznych- nerwica należy rozpatrywać w kategoriach wypadkowej wynikającej z choroby podstawowej i skutków przedmiotowego wypadku. Rozdzielenie wielkości uszczerbku będącego skutkiem tylko obrażeń doznanych w wypadku i tylko choroby podstawowej nie jest możliwe. Wartość trwałego uszczerbku będącego skutkiem tylko doznanych obrażeń wynosi 45% - jest skutkiem operacyjnego usunięcia śledziony, wyłonienia sztucznego odbytu i doznanych złamań żeber. Pozostałe skutki tj. nerwica pourazowa, ograniczenia ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa z uwagi na złamania kręgów szyjnych, przebyte złamanie łopatki prawej, przebyte złamanie kości ramiennej lewej, przebyte złamanie prawego przedramienia, przebyte złamanie prawej kończyny dolnej, oszacowane na łączną wartość 65% należy podzielić na dwie równe części jako skutek powypadkowy i choroby podstawowej. Zdaniem biegłych, trwały uszczerbek na zdrowiu powoda rozpatrywany tylko jako skutek przedmiotowego wypadku wynosi 77,5%. W związku z powyższym pozwani ponoszą odpowiedzialność za trwały uszczerbek powoda wynoszący 77,5% będący skutkiem przedmiotowego wypadku. Pozwani nie ponoszą odpowiedzialności za pozostałe obrażenia będące skutkiem choroby podstawowej powoda tj. stwardnienia rozsianego, na które powód choruje od 1997 roku.

Przechodząc do żądania zadośćuczynienia wskazać należy, że przewidziana w art. 445 k.c. krzywda, za którą sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego, obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i cierpienia moralne. Nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu polegające na znoszeniu cierpień psychicznych mogą usprawiedliwiać przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 § 1 k.c. (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.03.2002 r., V CKN 909/00, LEX nr 56027). Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane są kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.09.2001 r. III CKN 427/00, LEX nr 52766). Trzeba też zgodzić się z tezą, że krzywda wynagradzana zadośćuczynieniem pieniężnym, uregulowanym w art. 445 k.c., jest szkodą niemajątkową. Charakter takiej szkody decyduje o jej niewymierności. Przyznanego poszkodowanemu zadośćuczynienia nie należy zatem traktować na zasadzie ekwiwalentności, którą charakteryzuje wynagrodzenie szkody majątkowej. Odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia, o której stanowi art. 445 § 1 k.c., ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9.02.2000 r. sygn. III CKN 582/98, LEX nr 52776). Trzeba jeszcze raz podkreślić, że zadośćuczynienie jest sposobem naprawienia krzywdy. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała, czy rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, wyłączenia z normalnego życia itp. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Ma ono charakter całościowy i obejmuje wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości (a więc prognozy na przyszłość). Przy ocenie więc „odpowiedniej sumy” należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danego wypadku, mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy. Przy ocenie wysokości zadośćuczynienia za krzywdę należy uwzględniać przede wszystkim nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym. Trzeba też porównać sytuację życiową ofiary wypadku przed jego zaistnieniem i po jego zaistnieniu. Dla wysokości zadośćuczynienia istotne znaczenie mają: wiek poszkodowanego, rodzaj doznanych obrażeń, nasilenie i czas trwania cierpień jak i skutki uszkodzenia ciała w zakresie ogólnej zdolności do życia. Stopień uszczerbku na zdrowiu nie może być przyjmowany jako jedyna przesłanka ustalenia wysokości zadośćuczynienia z tytułu trwałego inwalidztwa spowodowanego wypadkiem. Nie można przecież pomijać czasokresu leczenia się powoda i odczuwania dolegliwości fizycznych, uczucia krzywdy spowodowanej ułomnością, a w konsekwencji niemożnością korzystania z przyjemności uprawiania sportów, brania udziału w zabawach itp. W świetle powyższych rozważań dotyczących zadośćuczynienia zwrócić uwagę należy, że jakkolwiek trwały uszczerbek na zdrowiu nie może być jedyną przesłanką warunkującą wysokość należnego zadośćuczynienia, to jednak jest to przesłanka o znaczeniu zgoła zasadniczym. Z reguły bowiem zakres i czasokres cierpień, a także konsekwencje doznanej krzywdy są pochodną wielkości i trwałości uszczerbku na zdrowiu osoby pokrzywdzonej. Nie oznacza to oczywiście automatycznego i sztywnego przeliczania przez Sąd procentu uszczerbku na zdrowiu przez jakąś przyjętą kwotę. W każdym przypadku kwota zadośćuczynienia musi być zindywidualizowana. Wielkość uszczerbku na zdrowiu oraz jego trwałość stanowi jednak punkt wyjścia do oceny wielkości doznanej krzywdy. Sąd orzekający stoi na stanowisku, że im większy jest procent trwałego uszczerbku na zdrowiu osoby pokrzywdzonej, tym wyższa powinna być kwota należnego zadośćuczynienia w przeliczeniu na każdy procent tego uszczerbku.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że w związku z wypadkiem powód był hospitalizowanych w dniach 18.05.2011 r. do 22.06.2011 r. na Oddziale Intensywnej Terapii (...) Szpitala Miejskiego im. (...) w P., od 22.06.2011 r. do 7.07.2011 r. był na Oddziale (...) Ogólnej i Obrażeń Wielonarządowych ww. Szpitala. Następnie od 2.08.2011 r. do 22.08.2011 r. powód przebywał na Oddziale Rehabilitacyjnym w O.-Rehabilitacyjnym Szpitalu (...) w P.. Od 23.08.2011 r. do 06.09.2011 r. powód przebywał na Oddziale (...) Ogólnej w Szpitalu (...) w P.. Od 15.12.2011 r. do 17.12.2011 r. powód przebywał na Oddziale (...) Ogólnej i Obrażeń Wielonarządowych ww. Szpitala im. (...). Po długotrwałym leczeniu w związku z wypadkiem powód w sierpniu 2011 r. rozpoczął leczenie rehabilitacyjne w Szpitalu im. (...), gdzie pobyt przerwano z powodu niedrożności jelita i konieczności kolejnego leczenia operacyjnego. W grudniu 2011 roku powód rozpoczął pionizację. Przez rok do półtora roku powód wymagał stałej pomocy osób trzecich. W tym miejscu wskazać należy, że na skutek wypadku powód doznał ostrego stresu, silnego lęku, zawężenia świadomości i niepamięci wstecznej z dnia wypadku. Przez okres roku powód przeżywał intensywnie objawy doznanego silnego stresu (w postaci obniżonego nastroju, zaburzeń snu, wybuchów złości), które po tym okresie zminimalizowały się. Jak ustalono powyżej, powód wymaga stałego leczenia skutków, które są związane z wypadkiem z dnia 18.05.2011. Jest to leczenie ambulatoryjno - sanatoryjne, polega na okresowych wizytach w specjalistycznych gabinetach medycznych, neurologicznych i gastroenterologicznych oraz leczeniu usprawniającym.

Jednocześnie podkreślić należy, że orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 19.08.1999r. uznano powoda za całkowicie niezdolnego do pracy z powodu stwardnienia rozsianego, a od dnia 23.06.2004r. uznano powoda za całkowicie niezdolnego do pracy i niezdolnego do samodzielnej egzystencji z powodu stwardnienia rozsianego. W związku z powyższym zakres samodzielności, sprawności fizycznej powoda przez wypadkiem był znacznie ograniczony. Mając na uwadze powyższe, nie można przyrównywać zakresu cierpień fizycznych jakie powód doznał na skutek przedmiotowego wypadku bez uwzględnienia, że już przed wypadkiem powód cierpiał fizycznie, psychicznie, zaś wypadek odczucia te jedynie pogłębił. Podobnie przedmiotowy wypadek nie wpłynął znaczącą na pogorszenie możliwości społecznych powoda, albowiem jeszcze przed wypadkiem powód wymagał opieki osoby trzeciej przy czynnościach życia codziennego. Nie mniej Sąd miał na uwadze, że zakres niepełnosprawności powoda umożliwiał pomoc w gospodarstwie domowym, w gospodarstwie rolnym, przy dzieciach, powód podejmował pracę zarobkową. Na skutek ww. wypadku aktualnie pomoc powoda w domu jest niemożliwa, a powód sam wymaga opieki osoby trzeciej, porusza się przy pomocy balkonika. Nie mniej nie można pominąć okoliczności, że stan zdrowia powoda miał charakter postępujący i zdaniem biegłych z dużym prawdopodobieństwem niezależnie od wypadku, sprawność fizyczna powoda uległaby pogorszeniu. Sąd uwzględnił także, że aktualnie powód dobrze radzi sobie z funkcjonowaniem społecznym, uczestniczy w życiu rodzinnym, ma wsparcie żony i osób najbliższych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, że kwota 250.000 zł łącznie z kwotą przyznaną przez pozwanego ad. 2 (kwotą 120.000 zł), stanowi sumę adekwatną do rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych doznanych przez powoda na skutek przedmiotowego wypadku. W związku z powyższym w punkcie 1 wyroku Sąd zasądził od pozwanych na zasadzie in solidum na rzecz powoda kwotę 130.000 zł tytułem wyrównania zadośćuczynienia należnego powodowi za skutki przedmiotowego wypadku.

O odsetkach od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia Sąd orzekł zgodnie z art. 481 k.c. i art. 455 k.c., to jest od dnia wyrokowania, albowiem dopiero ustalenia w niniejszej sprawie poczynione przez Sąd w oparciu o opinię Instytutu, przesądziły o zakresie odpowiedzialności pozwanych. Jednocześnie podkreślić należy, że przed doręczenie odpisu pozwu, powód nie wzywał pozwanej ad. 1 do zapłaty wskazanych w pozwie kwot. W związku z powyższym odpowiedzialność pozwanego ad. 1 mogła rozpocząć się dopiero z momentem doręczenia odpisu pozwu. Mając jednak na uwadze, że zakres zadośćuczynienia zależał od rozwagi Sądu, Sąd orzekł o odsetkach jak w punkcie 1 wyroku, oddalając powództwo o odsetki w pozostałym zakresie.

Odnosząc się natomiast do kwestii renty wskazać należy, że zgodnie art. 444 § 2 k.c., jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Zgodnie z art. 444 § 2 k.c. poszkodowanemu należy się renta m.in. wtedy, gdy zwiększyły się jego potrzeby, które polegać mogą na konieczności zapewnienia opieki, pokryciu kosztów przejazdu, stałych kosztów leczenia, lepszego odżywiania itp. Należy się ona bez względu na to, czy rzeczywiście poszkodowany ponosi wydatki na wspomniane cele, ponieważ wystarczy ustalenie tych potrzeb jako następstwo czynu niedozwolonego. Dlatego nie można uzależniać zasądzenia renty od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. W tym zakresie wskazać należy, że renta przewidziana w art. 444 k.c. nie ma charakteru alimentacyjnego, lecz wyłącznie odszkodowawczy i przesłanką jej ustalenia nie może być koszt utrzymania osoby poszkodowanej, ale wyłącznie odszkodowanie za utratę zdolności do pracy (za utratę zarobków) oraz odszkodowanie za zwiększenie się potrzeb poszkodowanego na skutek wyrządzenia mu szkody na zdrowiu (por: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 grudnia 1977 r., IV CR 486/77, LexPolonica nr 319802).

Powód podnosił, że wskazanej w pozwie renty domaga się ze względu na utratę możliwości zarobkowania, zwiększenie potrzeb oraz zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość, które są wynikiem wyłącznie obrażeń doznanych w wyniku przedmiotowego wypadku. Pełnomocnik powoda podnosił, że wskutek wypadku powód utracił możliwość pracy zarobkowej, którą posiadał wcześniej. W tym miejscu wskazać należy, że powyższe twierdzenia pozostają w sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Jak ustalono powyżej, powód od 1997 roku choruje na stwardnienie rozsiane, z powodu którego nieprzerwanie od 1999 r. jest uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy i samodzielnej egzystencji i z tego tytułu otrzymuje z ZUS rentę oraz dodatek pielęgnacyjny. Jednocześnie z opinii biegłych z ww. Instytutu wynika, że niezdolność powoda do pracy pozostaje niezależnie od przedmiotowego wypadku, a skutki w postaci doznanych obrażeń ciała nie miały wpływu na zdolność powoda do pracy. Powód bowiem z uwagi na chorobę podstawową istniejącą przed wypadkiem był z uwagi na stan zdrowia nie zdolny do jakiejkolwiek pracy zarobkowej, a nadto sam wymagał opieki osób trzecich w codziennym funkcjonowaniu. Z opinii uzupełniającej Instytutu wynika, że stan zdrowia powoda czynił go trwale całkowicie niezdolnym do pracy od 2004 roku, a skutki wypadku nie miały żadnego znaczenia i żadnego wpływu na to orzeczenia. W ocenie biegłych, całkowita i trwała niezdolność do pracy jest następstwem choroby podstawowej powoda. W związku z powyższym w tym zakresie roszczenie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie. Brak jest bowiem normalnego związku przyczynowo-skutkowego z doznanymi przez powoda obrażenia w wyniku przedmiotowego wypadku a niezdolnością do pracy. Okoliczność, że powód przed wypadkiem podejmował pracę zarobkową nie może przesądzać o odpowiedzialności pozwanych, skoro według orzeczeń lekarzy, powód był osobą niezdolną do pracy zarobkowej. Podejmując więc jakiekolwiek zatrudnienie powód czynił to na własne ryzyko. Jednocześnie z opinii uzupełniającej wynika, że stan zdrowia czyniłby aktualnie powoda całkowicie niezdolnym do pracy, nawet gdyby powód nie uczestniczył w przedmiotowym wypadku. Biegli wskazali, że uwzględniając postać choroby powoda tj. przewlekle postępujący z rzutami oraz stwierdzane zaawansowanie zmian choroby podstawowej podczas pobytu w Klinice (...) Wojskowego Instytutu Medycznego w W. w czerwcu 2008 roku, z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością przyjąć należy, że powód utraciłby możliwość swobodnego, samodzielnego poruszania się nawet gdyby nie doszło do wypadku. W związku z powyższym nie sposób uznać, że na skutek ww. wypadku zmniejszyły się widoki powoda powodzenia na przyszłość.

Powód nie wykazał także, by zwiększyły się jego potrzeby na przyszłość. Z opinii uzupełniającej Instytutu wynika, że zabiegi rehabilitacyjne w leczeniu chorych ze stwardnieniem rozsianym są jednym z elementów terapii. Rolą tych zabiegów jest zachowanie jak najdłużej, jak największej sprawności w jak największej grupie mięśni, zapobiegania zanikom mięśniowym, przykurczom i utrzymania jak największej sprawności, jak największej grupy mięśni. Stan ten uzyskiwany jest przede wszystkim przez wykonywanie ćwiczeń kinezyterapia, a by zabiegi były optymalne, by uzyskać jak największy efekt celowe byłyby masaże czy naświetlania przed rozpoczęciem ćwiczeń. Takie same zabiegi winny być stosowane wobec osób, które doznały obrażeń narządu ruchu, a celowane na te grupy mięśniowe i stawy kończyn, których kości zostały uszkodzone. Tak więc różnica w rehabilitacji osób chorych na stwardnienie rozsiane i osób z pourazowymi dysfunkcjami kończyn polega na tym, że do osoby chorej na stwardnienie rozsiane winno podchodzić się całościowo, a u osób po urazach narządów ruchu ćwiczenia mogą być wybiórcze dla poszczególnych grup mięśni- uszkodzonych kończyn. Częstotliwość zabiegów winna być jak największa, szczytem dobrostanu pacjenta byłaby ona każdego dnia. Powód z uwagi na stwardnienie rozsiane wymagałby zabiegów rehabilitacyjnych nawet gdyby nie doszło do wypadku drogowego. Z ustaleń Sądu wynika, że od lipca 2011 r. przez około rok do powoda na rehabilitacje przychodził W. S. – technik fizjoterapii z wykształcenia. W. S. nie brał wynagrodzenia od powoda. W okresie od 13 do 27 maja 2012 r. powód przebywał na turnusie rehabilitacyjnym w ośrodku (...) II w G., za co zapłacił 1.000 zł. W okresie od 21 lipca do 4 sierpnia 2012 r. oraz od 20 lipca do 2 sierpnia 2013 r. powód przebywał na turnusie rehabilitacyjnym w Centrum (...) w Środku Rehabilitacyjno – Wypoczynkowym (...) w W.. Za turnus w okresie od 21.07-3.08.2013 r. powód zapłacił 4.166,60 zł. Za turnus w okresie od 21.07 -4.08.2012 r. powód zapłacił kwotę 3.400 zł i za wypożyczenie sprzętu zapłacił 18 zł . Powód zakupił łóżko rehabilitacyjne za kwotę 4.320 zł, z czego 2.590 zł otrzymał dofinansowania z (...) Centrum Pomocy (...) w S., kwot 1.730 zł stanowiła wpłatę powoda. Powód kupił w Sklepie (...) w S. : w dniu 20.03.2012 r. kulę łokciową za kwotę 56 zł, piankę do mycia skóry za kwotę 37,70 zł, w dniu 25.01.2012 r. worek (...) convatec i płytkę convex za kwotę 30,46 zł, w dniu 25.01.2012 r. płytkę plastyczną i worek (...) convatec za kwotę 28,30 zł, w dniu 20.01.2012 r. płytkę convex i worek (...) convatec za kwotę 30,46 zł. W aptece w dniu 30.01.2012 r. płyn doodbytowy i chusteczki Dzidziuś za kwotę 16,50 zł. W lipcu 2014 r. powód odbył turnus rehabilitacyjny. Nie mniej jednak powód w niniejszym postępowaniu nie domagał się zwrotu poniesionych kosztów leczenia i rehabilitacji. Natomiast powyższych wydatków nie sposób uznać za stałe, co miesięczne, czy nawet okresowe wydatki, konieczne do ponoszenia przez powoda w związku z przedmiotowym wypadkiem, albowiem w ocenie biegłych, aktualnie nie można rozróżnić, które zabiegi przyczyniają się poprawie stanu narządu ruchu z uwagi na chorobę podstawową, a które z uwagi na obrażenia powypadkowe. Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił żądanie powoda zawarte w punktach 1 b), 1c), 1d) pozwu.

Jak wskazano powyżej zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. W tym zakresie powód domagał się kwoty 1.572,98 zł tytułem kosztów dojazdu na leczenie oraz rehabilitację powoda. Z ustaleń Sądu wynika, że w związku z dojazdami do lekarza rodzinnego, na rehabilitację, do lekarza ortopedy, do poradni chirurgicznej w okresie od 18 stycznia 2012 r. do 19.12.2012 r. powód poniósł wydatki w kwocie 1.546,23 (1850 km x 0,8358 zł/km). W tym zakresie Sąd uwzględnił zarzuty pełnomocnika pozwanego ad. 1 co do ilości przyjętych w rozliczeniu na k. 72 kilometrów w związku z przejazdem z miejscowości P. do G. i z powrotem, albowiem ze strony internetowej www.zumi.pl wynika, że odległość na tej trasie stanowi 124 km, a nie 140 km. W związku z tym Sąd dokonał w tym zakresie modyfikacji i obliczył, że na tej tracie powód pokonał odległość 124 km w jedną stronę, zatem łącznie pokonał odległość 1850 km, a nie 1882 km. Ustalając wysokość należnych z tego tytułu kosztów Sąd miał na uwadze Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. Nr 27, poz. 271), zgodnie z którym koszty używania pojazdów do celów służbowych pokrywa pracodawca według stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, które nie mogą być wyższe niż dla samochodu osobowego: o pojemności skokowej silnika do 900 cm3 - 0,5214 zł, o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3 - 0,8358 zł. W pozwie powód wskazał, że dojazdy były wykonywane przy użyciu samochodu osobowego marki O. (...) rok o pojemności skokowej powyżej 900 cm3. W związku z powyższym zastosowanie miała stawka 0,8358 zł/km. Jednocześnie z uwagi na wnioski opinii biegłych, że aktualnie nie można rozróżnić, które zabiegi przyczyniają się poprawie stanu narządu ruchu z uwagi na chorobę podstawową, a które z uwagi na obrażenia powypadkowe. Jednocześnie według opinii Instytutu trwały uszczerbek na zdrowiu powoda rozpatrywany tylko jako skutek przedmiotowego wypadku wynosi 77,5%. W związku z powyższym Sąd przyznał powodowi 77,5% powyższych wydatków tj. sumę 1.198,33 zł(1.546,23 zł x 77,5%), oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

O odsetkach od zasądzonej kwoty odszkodowania Sąd orzekł zgodnie z art. 481 k.c. i art. 455 k.c., to jest od dnia wyrokowania, albowiem dopiero ustalenia w niniejszej sprawie poczynione przez Sąd w oparciu o opinię Instytutu, przesądziły o zakresie odpowiedzialności pozwanych.

Sąd uznał także, że nie zaistniały w niniejszej sprawie przesłanki do ustalenia odpowiedzialności pozwanych za skutki przedmiotowego wypadku, a to zgodnie z art. 189 k.p.c. Wskazać należy, że zgodnie z utrwalonym kierunkiem orzecznictwa, o skorzystaniu z formy powództwa o ustalenie przesądza interes prawny powoda w żądaniu ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Interes prawny powoda jest przy tym materialnoprawną przesłanką powództwa o ustalenie. Najogólniej można stwierdzić, że interes prawny w rozumieniu art.189 k.p.c. oznacza potrzebę prawną, wynikającą z sytuacji prawnej, w jakiej powód się znajduje. Chodzi tu oczywiście o interes dotyczący szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych. Tak pojmowany interes prawny może wynikać z bezpośredniego zagrożenia prawa powoda lub zmierzać do zapobieżenia temu zagrożeniu. Interes prawny występuje także wtedy, gdy istnieje niepewność stanu prawnego lub prawa, mająca charakter obiektywny, tzn. zachodząca według rozumnej oceny sytuacji, a nie tylko subiektywnego odczucia powoda. Godzi się jednak podkreślić, że uzależnienie powództwa o ustalenie od interesu prawnego trzeba pojmować elastycznie, z uwzględnieniem celowościowej jego wykładni, konkretnych okoliczności danej sprawy i wreszcie tego, czy w drodze innego powództwa, zwłaszcza powództwa o świadczenie, strona może uzyskać pełną ochronę swoich praw. Pojęcie interesu prawnego powinno być przy tym interpretowane z uwzględnieniem szeroko pojmowanego dostępu do sądów w celu zapewnienia należytej ochrony prawnej (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18.03.2011r. III CSK 127/10; z dnia 21.02.1997 r. II CKU 7/97; z dnia 04.02.1999 r. II CKN 804/98, OSNC 1999, nr 10, poz. 171; z dnia 27.01.2004 r. II CK 387/02; z dnia 30.10.2008 r. II CSK 233/08; z dnia 18.06.2009 r. II CSK 33/09, OSNC - Zb. dodatkowy 2010 nr B, poz. 47, str. 94 ).

Z opinii Instytutu wynika, że uwzględniając chorobę podstawową powoda, której charakter jest postępujący, a stopień zaawansowania był znaczny już w okresie przedwypadkowym i doznane obrażenia narządu ruchu nie istnieją realne szanse na uzyskanie pełnej sprawności powoda, że stan niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji ma charakter trwały, niezależny od skutków przedmiotowego wypadku. W związku z powyższym na obecnym etapie postępowania nie istnieje potrzeba prawna ustalenia odpowiedzialności pozwanych za ewentualnie mogące powstać w przyszłości skutki przedmiotowego wypadku. Gdyby taka potrzeba zaszła powodowi służy powództwo o świadczenie, w toku którego, niezależnie od niniejszego orzeczenia, sąd będzie musiał ustalić, czy powstała ewentualnie szkoda pozostaje w związku przyczynowo-skutkowych z przedmiotowym wypadkiem. Zatem uwzględnienie powództwa w tym zakresie nie zapewnia powodowi ochrony na przyszłość. Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił powództwo w tym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł mając na uwadze wynik postępowania, czyli fakt, że powód wygrał proces w 48 % (uwzględniono łącznie 131.198,33 zł, żądanie pozwu opiewało na kwotę 272.072, 98 zł ). Zgodnie z przepisem art. 100 k.p.c. w zw. z art. 102 k.p.c. w zw. z art. 113 ust 2 i ust 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd odstąpił od obciążania powoda opłatą sądową od pozwu, od której uiszczenia powód został zwolniony. Jednocześnie na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. art. 113 ust 2 i 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd odstąpił od obciążania powoda w 52% wydatkami sądowymi, zaś pozwani zostali zobowiązani do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu 48% kosztów opinii Instytutu, które nie zostały pokryte z zaliczki, opłaty od pozwu oraz kosztów związanych ze stawiennictwem świadków na rozprawy. Koszty opinii Instytutu stanowiły łącznie sumę 5.911,93 zł, opłata od pozwu to kwota 13.604zł, a wydatki na świadków to kwota 291,31zł. Pozwanych obciążały w tym zakresie koszty w kwocie 4.753,77 zł, pozwane Towarzystwo (...) uiściło zaliczkę w kwocie 1000zł. Zatem pozwani zostali zobowiązani do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwoty 4.753,77 zł i 3.753,77zł. W ocenie Sądu wynik niniejszego postępowania, okoliczność, że ostateczna kwota zależała od uznania Sądu, przemawiały za całkowitym zwolnieniem powoda od kosztów sądowych i zaniechaniem ściągania w orzeczeniu końcowym nieuiszczonych kosztów sądowych. Na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., Nr 163 poz.1348 ze zm.) Sąd zniósł między stronami koszty zastępstwa procesowego.

SSO Magdalena Horbacz