Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 15 października 1999 r.
I PKN 245/99
Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia w trybie art. 72 § 1 zda-
nie drugie KP może nastąpić wówczas, gdy pracownik z przyczyn wymienio-
nych w art. 53 § 1 i 2 KP jest nieobecny w pracy dłużej niż okresy w tych prze-
pisach wskazane. Nie dotyczy to sytuacji, gdy pracownik odwołany, po zakoń-
czeniu okresu usprawiedliwionej chorobą nieobecności w pracy, nie podejmuje
zatrudnienia, gdyż nie ma takiego obowiązku (art. 71 KP).
Przewodniczący: SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Józef Iwulski
(sprawozdawca), Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 15 października 1999 r. sprawy z po-
wództwa Tadeusza B. przeciwko “T.” Spółce Akcyjnej w Ś. o odszkodowanie i
zmianę treści świadectwa pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Woje-
wódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 6 paździer-
nika 1998 r. [...]
o d r z u c i ł kasację w części dotyczącej świadectwa pracy;
u c h y l i ł zaskarżony wyrok w pozostałym zakresie i przekazał sprawę Są-
dowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu do po-
nownego rozpoznania w tej części.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 30 marca 1998 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Świdnicy w
sprawie z powództwa Tadeusza B. przeciwko "T." SA w Ś., zmienił świadectwo pracy
z dnia 23 grudnia 1997 r., a w pozostałym zakresie powództwo (o odszkodowanie)
oddalił. Sąd Rejonowy ustalił, że powód był zatrudniony w Zakładach Zmechanizo-
wanego Sprzętu Domowego "P.-T." Przedsiębiorstwie Państwowym w Ś., w okresie
od 1 sierpnia 1956 r. do 30 września 1996 r. Za ten okres pracodawca wystawił po-
wodowi świadectwo pracy z dnia 30 września 1996 r. Po prywatyzacji tych Zakładów
2
powstała spółka akcyjna "T.", w której powód od 18 października 1996 r. był zatrud-
niony na stanowisku Prezesa Zarządu - Dyrektora. Od 26 czerwca 1997 r. do 22
grudnia 1997 r. (180 dni) powód przebywał na zwolnieniu lekarskim. W tym czasie
otrzymywał wynagrodzenie, a następnie zasiłek chorobowy. Z dniem 27 czerwca
1997 r. Rada Nadzorcza strony pozwanej odwołała powoda z funkcji Prezesa Zarzą-
du. Powód po wykorzystaniu 180 dni zasiłku chorobowego nie stawił się do pracy w
dniu 23 grudnia 1997 r. Nie przedłożył także zaświadczenia lekarskiego o niezdolno-
ści do wykonywania pracy. W tej sytuacji strona pozwana podjęła z dniem 23 grudnia
1997 r. decyzję o rozwiązaniu umowy o pracę z powodem w trybie art. 53 § 1 pkt 1
lit. b KP, przesyłając stosowne pismo i świadectwo pracy za okres od 18 paździer-
nika 1996 r. do 22 grudnia 1997 r. Powód pismem z dnia 23 grudnia 1997 r., które
strona pozwana otrzymała 5 stycznia 1998 r. poinformował, że dzień 22 grudnia
1997 r. był ostatnim dniem zwolnienia chorobowego.
Sąd pierwszej instancji uznał za zasadne jedynie roszczenie o zmianę świa-
dectwa pracy. Z pisma strony pozwanej o rozwiązaniu umowy o pracę z powodem,
wynikało, że decyzję pozwana podjęła w dniu 23 grudnia 1997 r. i z tą datą rozwią-
zała z powodem stosunek pracy. Z tego względu Sąd Rejonowy zmienił treść świa-
dectwa pracy, uznając, że stosunek pracy powoda trwał od 18 października 1996 r.
do 23 grudnia 1997 r. Nie uwzględnił natomiast roszczenia co do sprostowania świa-
dectwa pracy przez ustalenie daty początkowej zatrudnienia na dzień 1 sierpnia 1956
r. ze względu na to, że powód za okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, tj.
od 1 sierpnia 1956 r. do 30 września 1996 r., otrzymał świadectwo pracy. Sąd Rejo-
nowy uznał także za bezzasadne żądanie odszkodowania za niezgodne z prawem
rozwiązanie stosunku pracy. Powód w okresie usprawiedliwionej nieobecności
(trwającej od 26 czerwca 1997 r. do 22 grudnia 1997 r.) został odwołany z funkcji
Prezesa Zarządu - Dyrektora Spółki, jednak bieg okresu wypowiedzenia nie rozpo-
czął się (art. 72 § 1 zdanie 1 KP). W związku z tym, że powód w dniu 23 grudnia
1997 r. nie stawił się do pracy i nie przedłożył zaświadczenia o zdolności do pracy,
strona pozwana, korzystając z art. 72 § 1 zdanie 2 KP, słusznie rozwiązała umowę
bez wypowiedzenia z dniem 23 grudnia 1997 r.
Apelację powoda od tego wyroku oddalił Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych we Wrocławiu wyrokiem z dnia 6 października 1998 r. [...].
Zdaniem Sądu drugiej instancji, Sąd Rejonowy słusznie ocenił, iż bieg okresu wypo-
wiedzenia po odwołaniu powoda w dniu 27 czerwca 1997 r. w okresie korzystania
3
przez niego ze zwolnienia lekarskiego nie rozpoczął się (art. 72 § 1 zdanie 1 KP).
Następnie, skoro okres usprawiedliwionej nieobecności powoda z tytułu niezdolności
do pracy (od 26 czerwca 1997 r. do 23 grudnia 1997 r. - 181 dni) trwał dłużej niż
łączny okres pobierania przez niego z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku (od 26
czerwca 1997 r. do 22 grudnia 1997 r. - 180 dni), to strona pozwana na podstawie
art. 72 § 1 zdanie 2 KP mogła rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia. Powód
bowiem w dniu 23 grudnia 1997 r. nie stawił się do pracy, nie zgłosił gotowości
świadczenia pracy, jak również nie przedłożył zaświadczenia lekarskiego o niezdol-
ności do pracy.
Wyrok ten zaskarżył kasacją powód. Zarzucił naruszenie prawa materialnego
przez niewłaściwe zastosowanie art. 72 i art. 53 KP oraz błędną wykładnię art. 71
KP. Zarzucił też naruszenie art. 328 w związku z art. 311 KPC. W uzasadnieniu ka-
sacji powód wywiódł, że błędne było uznanie przez Sąd Wojewódzki, iż dzień 23
grudnia 1997 r. był dniem usprawiedliwionej nieobecności powoda w pracy spowo-
dowanej niezdolnością do pracy wskutek choroby, a tym samym przyjęcie, że zacho-
dzą przesłanki do zastosowania art. 72 § 1 KP. Sprzeczne wewnętrznie są wywody
Sądu Wojewódzkiego, iż 23 grudnia 1997 r. był dniem usprawiedliwionej nieobecno-
ści powoda w pracy, skoro z ustaleń Sądu wynika jednoznacznie, że w dniu tym po-
wód nie stawił się do pracy, nie zgłosił gotowości świadczenia pracy, jak również nie
przedłożył zaświadczenia lekarskiego o niezdolności do pracy. Zdaniem wnoszącego
kasację, gdyby powód po dniu 22 grudnia 1997 r. przedłożył zaświadczenie lekarza o
niezdolności do pracy, wówczas zachodziłyby przesłanki określone w art. 72 § 1
zdanie drugie KP. W ocenie powoda za prawidłowe ustalenie należało przyjąć, że z
dniem 23 grudnia 1997 r. rozpoczął bieg okres wypowiedzenia umowy o pracę. Zda-
niem powoda, Sąd Wojewódzki dopuścił się także błędnej wykładni art. 71 KP, nie
uwzględniając treści tego przepisu w swoich rozważaniach i przyjmując mylnie ist-
nienie obowiązku stawienia się powoda do pracy lub zgłoszenia gotowości świad-
czenia pracy po upływie usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Ustawodawca nie
nałożył na pracownika odwołanego ze stanowiska w trybie art. 70 § 2 KP obowiązku
świadczenia pracy. Jeśli pracownik nie zgłasza stosownego wniosku lub nie wyraża
zgody na zatrudnienie przy innej pracy, to należy zapłacić mu wynagrodzenie za
okres wypowiedzenia w wysokości przysługującej przed odwołaniem. Wypłata tego
wynagrodzenia może nastąpić bez zatrudniania pracownika (orzeczenie SN z dnia
27 sierpnia 1976 r., I PRN 49/76).
4
Strona pozwana wniosła o oddalenie kasacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W zakresie, w którym kasacja dotyczy sprostowania świadectwa pracy (a zas-
karża wyrok Sądu drugiej instancji w całości) jest ona niedopuszczalna z mocy art.
393 pkt 6 KPC i podlega odrzuceniu na podstawie art. 3938
§ 1 KPC.
W części, w której kasacja zarzuca naruszenie art. 328 w związku z art. 311
KPC, jest ona niezrozumiała, skoro art. 311 KPC dotyczy postępowania w przedmio-
cie zabezpieczenia dowodu, a nadto może odnosić się tylko do postępowania przed
sądem pierwszej instancji, podczas gdy kasacją zaskarżony jest wyrok sądu drugiej
instancji. Te zarzuty kasacji były więc oczywiście bezzasadne.
Skutecznie natomiast został w kasacji podniesiony zarzut naruszenia art. 72 §
1 KP. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli odwołanie nastąpiło w okresie usprawiedliwio-
nej nieobecności w pracy, bieg wypowiedzenia rozpoczyna się po upływie tego
okresu. Jeżeli jednak usprawiedliwiona nieobecność trwa dłużej niż okres przewi-
dziany w art. 53 § 1 i 2 KP, to organ, który pracownika powołał, może rozwiązać sto-
sunek pracy bez wypowiedzenia. W prawidłowo ustalonym stanie faktycznym
sprawy, ponieważ odwołanie powoda nastąpiło w okresie jego usprawiedliwionej nie-
obecności w pracy, to okres wypowiedzenia nie rozpoczął biegu. Powód zawiadomił
pracodawcę, że w dniu 22 grudnia 1997 r. zakończył się okres jego usprawiedliwio-
nej nieobecności w pracy ze względu na chorobę, a przede wszystkim po tej dacie
nie złożył zaświadczenia usprawiedliwiającego jego nieobecność. Po dniu 22 grudnia
1997 r. powód nie był już więc nieobecny w pracy ze względu na chorobę, a tylko
wówczas możliwe było zastosowanie wobec niego art. 72 § 1 zdanie drugie KP i
rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia. W dniu 23 grudnia 1997 r. rozpo-
czął się natomiast bieg okresu wypowiedzenia stosunku pracy zgodnie z art. 72 § 1
zdanie pierwsze KP. Zgodnie z art. 71 KP na wniosek lub za zgodą pracownika pra-
codawca może zatrudnić go w okresie wypowiedzenia przy innej pracy odpowiedniej
ze względu na jego kwalifikacje zawodowe, a po upływie okresu wypowiedzenia za-
trudnić na uzgodnionych warunkach pracy i płacy. Powód nie złożył wniosku o za-
trudnienie przy innej pracy w okresie wypowiedzenia, a strona pozwana takiego za-
trudnienia mu nie zaproponowała. Według prawidłowej wykładni art. 71 KP i zgodnie
z utrwalonym orzecznictwem pracownik, odwołany w trybie art. 70 § 2 KP w okresie
5
wypowiedzenia stosunku pracy nie ma obowiązku świadczenia innej pracy, a świad-
czenie jej zależy od inicjatywy lub zgody odwołanego pracownika (por. wyrok z dnia
27 lipca 1976 r., I PRN 49/76, OSPiKA 1977 z. 4, poz. 72; postanowienie z dnia 22
marca 1977 r., I PRN 25/77, OSNCP 1979 z. 5, poz. 100; wyrok z dnia 4 sierpnia
1994 r., I PRN 50/94, OSNAPiUS 1994 nr 12, poz. 193).
Z tych względów zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu, a sprawa przekazaniu
do ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji (art. 39313
§ 1 KPC).
========================================