Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 22 października 1999 r.
I PKN 216/99
Mianowany urzędnik państwowy może wystąpić do sądu pracy z po-
wództwem o uchylenie kary wymierzonej prawomocnie przez komisję dyscy-
plinarną (art. 8 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP).
Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Józef Iwulski, Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 paź-
dziernika 1999 r. sprawy z powództwa Kazimierza M. przeciwko Urzędowi Dozoru
Technicznego w W. o zapłatę i inne roszczenia, na skutek kasacji powoda od posta-
nowienia Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Gó-
rze z dnia 9 lutego 1999 r. [...]
p o s t a n o w i ł :
u c h y l i ć zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie
Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 grudnia 1998 r.
[...].
U z a s a d n i e n i e
Powód Kazimierz M. w sprawie przeciwko Urzędowi Dozoru Technicznego w
W. o zapłatę i inne świadczenia, wniósł kasację od postanowienia Sądu Okręgowe-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze z dnia 9 lutego 1999 r.
[...]. Zaskarżonym postanowieniem oddalono zażalenie powoda na postanowienie
Sądu pierwszej instancji, odrzucające pozew w części dotyczącej żądania uchylenia
nałożonej na powoda kary nagany. Powód był mianowanym urzędnikiem państwo-
wym. Został ukarany dyscyplinarnie przez Komisję Dyscyplinarną przy Ministrze Gos-
podarki (organ drugiej instancji) karą nagany z pozbawieniem możliwości awanso-
wania przez okres do 2 lat do wyższej grupy wynagradzania lub na wyższe stanowis-
2
ko. Przyczyną odrzucenia pozwu była niedopuszczalność drogi sądowej (art. 199 § 1
pkt 1 KPC), jako że orzeczenie komisji dyscyplinarnej drugiej instancji jest prawo-
mocne (§ 51 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 listopada 1982 r. w sprawie
zasad, składu i trybu powoływania komisji dyscyplinarnych, trybu powoływania
rzeczników dyscyplinarnych oraz zasad i trybu postępowania przed komisjami dys-
cyplinarnymi w urzędach państwowych, Dz.U. Nr 39, poz. 260). W kasacji oraz za-
łączniku do niej zarzucono błędną wykładnię art. 39 w związku z art. 38 ust. 1 ustawy
z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr 31, poz.
214 ze zm.), przepisu § 51 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 listopada 1982 r.
oraz art. 32 i art. 45 Konstytucji. Zdaniem wnoszącego kasację powołane przepisy
ustawy o pracownikach urzędów państwowych nie zakazują rozpoznawania przez
sądy pracy spraw, w których uprzednio orzekały komisje dyscyplinarne. Wyłączenie
drogi sądowej w tym zakresie narusza konstytucyjne zasady równości wobec prawa
(art. 32) oraz prawa obywateli do swobodnego dostępu do niezawisłego sądu (art.
45).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest uzasadniona z uwagi na naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Według tego przepisu każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego (z wyjątkami
określonymi w ust. 2 tego artykułu) rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki
przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Ponieważ Konstytucja jest
najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej, a jej przepisy stosuje się bezpośred-
nio, chyba że stanowi ona inaczej (art. 8 Konstytucji), to przepisy wyłączające drogę
sądową w sprawie, która była przedmiotem postępowania dyscyplinarnego, nie mogą
być stosowane. Wejście w życie Konstytucji z 1997 r. spowodowało więc zmianę w
orzecznictwie Sądu Najwyższego w tym przedmiocie. Uprzednio Sąd ten przyjmował
niedopuszczalność drogi sądowej w przypadku odwołania się pracownika od prawo-
mocnych orzeczeń komisji dyscyplinarnych (patrz wyrok z dnia 8 maja 1997 r., I PKN
125/97, OSNAPiUS 1998 r. nr 5, poz. 152, odnoszący się do mianowanych pracow-
ników samorządowych). Pod rządem Konstytucji z 1997 r. Sąd Najwyższy, na pods-
tawie jej art. 8 i 45 przyjął, iż po zakończeniu postępowania dyscyplinarnego pracow-
nik ma prawo do rozstrzygnięcia jego sprawy przez sąd pracy, który dokonuje pełnej
formalnej i merytorycznej kontroli rozstrzygnięcia komisji dyscyplinarnej (wyrok z dnia
3
7 kwietnia 1999 r., I PKN 648/98, jeszcze nie opublikowany, odnoszący się do nau-
czycieli akademickich). Tym samym Sąd Najwyższy podzielił rozważania Trybunału
Konstytucyjnego zawarte w wyroku z dnia 16 marca 1999 r., SK 19/98 (OTK 1999 r.
Nr 3, poz. 36). W orzeczeniu tym uznano za sprzeczny z art. 77 ust. 2 Konstytucji
przepis art. 54 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 listopada
1996 r. w sprawie regulaminu dyscyplinarnego funkcjonariuszy Służby Więziennej
(Dz.U. Nr 135, poz. 635) przez to, że uniemożliwia dochodzenie naruszonych praw
na drodze postępowania sądowego. Przepis art. 77 ust. 2 Konstytucji stanowi, iż
ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności
lub praw. Nie mógł on być przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego w niniejszej
sprawie, albowiem nie został powołany jako podstawa kasacyjna, a Sąd Najwyższy
rozpoznaje sprawę w granicach kasacji (art. 39311
KPC). Konkludując należy stwier-
dzić, że w niniejszej sprawie powód może żądać rozpoznania przez sąd pracy jego
powództwa o uchylenie kary nagany.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji.
========================================

I PKN 216/99

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia