Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 12 maja 2005 r.
III SPP 76/05
Celem skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w po-
stępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki jest przeciwdziałanie prze-
wlekłości w czasie trwania postępowania.
Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn
(sprawozdawca), Roman Kuczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 maja
2005 r. sprawy ze skargi Zbigniewa K. na przewlekłość postępowania Sądu Apela-
cyjnego w Poznaniu [...]
o d d a l i ł skargę.
U z a s a d n i e n i e
Zbigniew K. wniósł 15 marca 2005 r., sporządzoną przez pełnomocnika będą-
cego adwokatem, skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki. Do Sądu Apelacyjnego w Poznaniu skarga wpłynęła 18
marca 2005 r. Skarżący żądał stwierdzenia, że w sprawie, której skarga dotyczy, na-
stąpiła przewlekłość postępowania oraz zasądzenia na jego rzecz stosownej sumy
pieniężnej z tego tytułu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący nie wskazał sądu, któremu zarzuca przewlekłość postępowania.
Jednakże w części skargi zatytułowanej „przytoczenie okoliczności uzasadniających
żądanie” przedstawił w porządku chronologicznym, począwszy od 16 lutego 1993 r.,
tj. od dnia wniesienia powództwa, poszczególne czynności postępowań przed Są-
dem Rejonowym w Świnoujściu, Sądem Wojewódzkim (Okręgowym) w Szczecinie
oraz przed Sądem Apelacyjnym w Poznaniu. Biorąc jednak pod uwagę to, że skarga
2
została zaadresowana do Sądu Najwyższego i została wniesiona w toku postępowa-
nia przed Sądem Apelacyjnym, należy przyjąć, że zarzut przewlekłości dotyczy po-
stępowania przed tym właśnie Sądem. Zgodnie bowiem z art. 4 ustawy z 17 czerwca
2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowa-
niu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843, dalej jako
„ustawa") sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem,
przed którym toczy się postępowanie (ust. 1), a jeżeli skarga dotyczy przewlekłości
postępowania przed sądem apelacyjnym lub Sądem Najwyższym - właściwy do jej
rozpoznania jest Sąd Najwyższy (ust. 2). Wobec tego, w braku jasnej deklaracji skar-
żącego, reprezentowanego przez fachowego pełnomocnika, Sąd Najwyższy nie
może domniemywać ewentualnego zamiaru skarżącego złożenia skargi także na
przewlekłość postępowania przed sądem lub sądami niższych instancji, tym bardziej,
że, po pierwsze, nie byłby właściwy do jej rozpoznania w tym zakresie (art. 4 ust. 1 i
2), po drugie, ze względu na zakończenie w niniejszej sprawie postępowania przed
sądami pierwszej instancji skarga na przewlekłość postępowania przed nimi byłaby
spóźniona. Jak już bowiem wyjaśnił Sąd Najwyższy, postępowanie ze skargi na
przewlekłość nie jest samodzielnym postępowaniem zmierzającym do stwierdzenia
przewlekłości i ewentualnie zasądzenia z tego tytułu odpowiedniego odszkodowania
(zadośćuczynienia). Jego celem jest przeciwdziałanie przewlekłości postępowania w
trakcie jego trwania i ewentualne przyznanie „odpowiedniej sumy pieniężnej" jako
wstępnej (tymczasowej) rekompensaty (uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu
Najwyższego z 17 listopada 2004, III SPP 42/04, OSNP 2005 nr 5, poz. 71). Sąd
Najwyższy podkreślił również, że publicznoprawnym celem ustawy jest stworzenie
realnego i skutecznego środka zapobiegającego przewlekłości postępowania, czyli
takiego środka, którego funkcją jest przede wszystkim wymuszanie nadania sprawie
odpowiedniego, sprawnego biegu, (a więc „stworzenie mechanizmu prawnego wy-
muszającego rozpoznanie sprawy przez sąd”) (uchwała Sądu Najwyższego z 19
stycznia 2005 r., III SPP 113/04, OSNP 2005 nr 9, poz. 134 i uchwała Sądu Najwyż-
szego z 19 stycznia 2005 r., III SPP 115/04, OSNP 2005 nr 9, poz. 135). Jest oczy-
wiste, że osiągnięcie wskazanych celów skargi nie jest możliwe w stosunku do za-
kończonego postępowania przed sądem pierwszej instancji, w sytuacji gdy skarżący
występuje ze skargą w toku postępowania przed sądem apelacyjnym. Taki wniosek
znajduje także oparcie w postanowieniu z 18 lutego 2005 r., III SPP 19/05, w którym
Sąd Najwyższy stwierdził, że ocena dokonywana przez sąd właściwy dla rozpozna-
3
nia skargi na przewlekłość postępowania nie odnosi się do wcześniejszych etapów
postępowania w sprawie, które zostały już zakończone (zamknięte) w wyniku wyda-
nia stosownych orzeczeń, lecz jedynie do etapu postępowania przed tym sądem,
przed którym postępowanie to nadal się toczy, jakkolwiek ocena terminowości i pra-
widłowości czynności podejmowanych przez sąd na tym (aktualnym) etapie postę-
powania powinna być dokonywana przy uwzględnieniu przebiegu i wyników także
wszystkich wcześniejszych etapów postępowania w tej sprawie (art. 2 w związku z
art. 12 ust. 2 i ust. 3 ustawy).
Odnośnie do postępowania przed Sądem Apelacyjnym należy stwierdzić, że
akta z apelacją w niniejszej sprawie wpłynęły do Sądu Apelacyjnego 13 kwietnia
2004 r. Termin rozprawy został wyznaczony na 21 września 2004 r. W tym też dniu
Sąd Apelacyjny zamknął rozprawę i odroczył ogłoszenie wyroku do 5 października
2004 r. Ogłoszonym w tym dniu wyrokiem Sąd oddalił apelację. W dniu 8 paździer-
nika 2004 r. wpłynął wniosek powoda o doręczenie mu odpisu wyroku z uzasadnie-
niem, co nastąpiło 23 listopada 2004 r. Następnie 23 grudnia 2004 r. powód złożył
kasację, której opis doręczono pozwanemu 2 lutego 2005 r. W dacie, kiedy było moż-
liwe skierowanie sprawy do Sądu Najwyższego celem rozpoznania kasacji, tj. 18
marca 2005 r., do Sądu Apelacyjnego wpłynęła skarga powoda na przewlekłość po-
stępowania.
W ocenie Sądu Najwyższego, opisane wyżej czynności podjęte przez Sąd
Apelacyjny były terminowe i prawidłowe w związku z czym rozpoznanie sprawy przez
ten Sąd nastąpiło bez nieuzasadnionej zwłoki. Z tych względów Sąd Najwyższy na
podstawie art. 12 ust. 1 ustawy orzekł jak w sentencji.
========================================
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13