Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 20 października 2005 r., II CZ 89/05
Uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania (art.
3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.) powinno nawiązywać do przesłanek wymienionych w art.
3989
§ 1 k.p.c.
Sędzia SN Iwona Koper (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Barbara Myszka
Sędzia SN Marek Sychowicz
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Jana M. przeciwko Marcinowi P.,
Grzegorzowi P. i Grzegorzowi R. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu
niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 20 października 2005 r. zażalenia pozwanych na
postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 czerwca 2005 r.
oddalił zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny w Poznaniu odrzucił skargę
kasacyjną pozwanych od wyroku tego Sądu z dnia 12 kwietnia 2005 r., wobec
niewskazania w niej, w ramach wymogu wynikającego z art. 3984
pkt 3 k.p.c.,
określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c. okoliczności, które podlegają badaniu w tzw.
przedsądzie.
W zażaleniu pozwani, wnosząc o uchylenie postanowienia, zarzucili, że jest
ono niesłuszne, gdyż ze względu na potrzebę oceny przez Sąd Najwyższy
naruszenia wskazanych w podstawach skargi kasacyjnej przepisów, złożenie skargi
jest zasadne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W poprzednim stanie prawnym, przed zmianą kodeksu postępowania
cywilnego ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania
cywilnego... (Dz.U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98), określony w art. 3933
§ 1 pkt 3 k.p.c.
wymóg kasacji dotyczył przedstawienia okoliczności uzasadniających przyjęcie jej
do rozpoznania. Jak jednolicie przyjmowano w judykaturze, stanowiły je
okoliczności nawiązujące wprost do treści art. 393 k.p.c., zgodnie z którym Sąd
Najwyższy, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w § 2, mógł odmówić
przyjęcia kasacji do rozpoznania, jeżeli w sprawie nie występowało istotne
zagadnienie prawne, nie istniała potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących
poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, albo
gdy kasacja była oczywiście bezzasadna.
Obecnie art. 3984
§ 1 pkt 3 ustanawia wymóg zawarcia w skardze kasacyjnej
wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienia. Odmienną treść w
porównaniu z poprzednio obowiązującym przepisem art. 393 § 1 k.p.c. zawiera też
art. 3989
§ 1, który sformułowany został jako przepis określający przesłanki
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę
kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne,
istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
Na tle omówionych zmian ustawowych powstaje wątpliwość, czy dla
spełnienia obowiązku określonego w art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. wystarczające jest
powołanie się przez skarżącego na jakiekolwiek względy, które w jego ocenie
uzasadniają przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, czy też – jak przyjął Sąd
Apelacyjny – argumentacja uzasadniająca wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania musi nawiązywać do wymienionych w art. 3989
§ 1 k.p.c. przesłanek
tzw. przedsądu.
Podkreślenia wymaga, że nie chodzi tu, jak podnoszą skarżący w zażaleniu, o
uzasadnienie wniesienia skargi kasacyjnej, funkcję tę bowiem spełnia uzasadnienie
jej podstaw, lecz o wskazanie argumentacji przekonującej o potrzebie przyjęcia jej
do rozpoznania przez Sąd Najwyższy, dlatego nie spełnienia obowiązku
określonego w art. 3989
§ 1 pkt 3 k.p.c. odwołanie się przez skarżącego do
uzasadnienia podstaw kasacyjnych, stanowiącego odrębny element konstrukcyjny
skargi kasacyjnej.
Zawarty uprzednio w art. 3933
§ 1 pkt 3 k.p.c. wymóg przedstawienia
okoliczności uzasadniających rozpoznanie kasacji umożliwił stronie przekonanie
Sądu Najwyższego o istnieniu przesłanek, na których opiera się wstępne badanie
kasacji pod kątem dopuszczenia jej do rozpoznania. Jak wskazywano w
orzecznictwie, bez tej argumentacji, nawiązującej wprost do treści art. 393 k.p.c.,
kasacja byłaby środkiem odwoławczym niezupełnym, a selekcja wnoszonych
kasacji, dokonywana przez Sąd Najwyższy w ramach przedsądu – nazbyt dowolna
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2000 r., II CKN 1385/00,
OSNC 2001, nr 3, poz. 51).
Analogiczną funkcję spełnia w obecnym stanie prawnym art. 3984
§ 1 pkt 3
k.p.c. Uznanie tylko na podstawie argumentów wykładni językowej, z pominięciem
funkcji tego przepisu, że określony w nim obowiązek zostaje spełniony przez
wskazanie dowolnych okoliczności, uzasadniających w ocenie skarżącego wniosek
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznanie przez Sąd Najwyższy (np. wyrok jest
krzywdzący dla strony), pozbawia ten wymóg istotnego znaczenia dla realizacji
celu, dla którego został ustanowiony. Sąd Najwyższy, badając skargę kasacyjną
pod kątem jej przyjęcia do rozpoznania, może bowiem podjętą w jego wyniku ocenę
oprzeć jedynie na przesłankach wymienionych w art. 3989
k.p.c. Z punktu widzenia
dokonującego tej oceny byłby to więc stan rzeczy dający się przyrównać do
sytuacji, w której skarga kasacyjna nie zawiera w ogóle wniosku o przyjęcie jej do
rozpoznania lub nie zawiera jego uzasadnienia, co musiałoby prowadzić do jej
odrzucenia.
Wymóg zawarcia w skardze kasacyjnej wniosku o przyjęcie skargi do
rozpoznania oraz jego uzasadnienia stanowi element konstrukcyjny skargi, którego
niedochowanie powoduje, że dotknięta jest ona brakiem nieusuwalnym i w związku
z tym podlega odrzuceniu a limine. Ze względu na tak daleko idące skutki powinien
on być określony w sposób na tyle jasny i jednoznaczny, by skarżący mógł przy
sporządzaniu skargi kasacyjnej wyrobić sobie przekonanie, w jaki sposób może go
wypełnić, a równocześnie by ocena jego spełnienia oparta była na jednakowych w
każdym przypadku kryteriach. Przyjęta wykładnia art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. pozwala
spełnić te postulaty.
Z tych względów należało orzec, jak w sentencji (art. 39814
k.p.c. w związku z
art. 3941
§ 3 k.p.c.).