I PK 158/05
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Wyrok z dnia 19 kwietnia 2006 r.
I PK 158/05
Okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego
podlega odliczeniu od okresu, za który pracownik powinien otrzymać wynagro-
dzenie za czas pozostawania bez pracy.
Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Józef Iwulski, Maria Tyszel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 kwietnia
2006 r. sprawy z powództwa Krzysztofa K. przeciwko K. Centrum Inwestycyjnemu
SA w K. o przywrócenie do pracy i zapłatę, na skutek skargi kasacyjnej powoda od
wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z
dnia 24 marca 2005 r. [...]
1. o d d a l i ł skargę kasacyjną,
2. zasądził od powoda Krzysztofa K. na rzecz strony pozwanej K. Centrum In-
westycyjnego SA w K. kwotę 1.350 (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt) złotych tytułem
zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dla Krakowa Nowej
Huty w Krakowie wyrokiem z 5 maja 2004 r. [...] przywrócił powoda Krzysztofa K. do
pracy w K. Centrum Inwestycyjnym SA w K. na poprzednich warunkach, zasądził na
jego rzecz kwotę 2.400 zł tytułem wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy
oraz oddalił roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy
ponad zasądzoną kwotę.
Sąd Rejonowy ustalił, że powód był zatrudniony w pozwanej Spółce na pod-
stawie umowy o pracę na czas nieokreślony, od 1 marca 2002 r. na stanowisku dy-
rektora zarządzającego, a następnie powołany został do pełnienia funkcji członka
zarządu Drukarni Wydawniczej. W dniu 21 kwietnia 2002 r. powód ukończył 58 lat. Z
2
dniem 16 grudnia 2002 r. powoda odwołano z funkcji członka zarządu, a następnie
20 grudnia 2002 r. doręczono mu wypowiedzenie umowy o pracę z zachowaniem
trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem rozwiązującym na 31 marca
2003 r. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano utratę zaufania spowodowaną
brakiem efektywności w zarządzaniu. W chwili wypowiedzenia umowy o pracę po-
wód miał staż pracy uprawniający go do uzyskania prawa do emerytury. Od 10
kwietnia 2003 r. powód przebywał na zwolnieniu lekarskim pobierając zasiłek choro-
bowy, a od 5 stycznia 2004 r. przyznane zostało mu świadczenie rehabilitacyjne na
okres 6 miesięcy.
Sąd Rejonowy uwzględnił roszczenie powoda o przywrócenie do pracy (po-
nieważ umowę z nim rozwiązano w okresie ochronnym z naruszeniem art. 39 k.p.)
oraz o zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, ale tylko za
okres, w którym nie pobierał żadnych świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia spo-
łecznego.
Oceniając zasadność roszczenia o wynagrodzenie za okres pozostawania bez
pracy Sąd Rejonowy podniósł, że pracownikowi przywróconemu do pracy, w stosun-
ku do którego doszło do naruszenia art. 39 k.p., zgodnie z art. 47 k.p. przysługuje
wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy. Jednakże od okresu tego na-
leży odliczyć okresy, w których pracownik pobierał zasiłek chorobowy lub świadcze-
nie rehabilitacyjne. Powód od 10 kwietnia 2003 r. pobierał zasiłek chorobowy, a od 5
stycznia 2004 r. do dnia wydania wyroku przez Sąd Rejonowy, świadczenie rehabili-
tacyjne. Cały ten okres podlegał zatem odliczeniu od okresu, za który powodowi po-
winno być przyznane wynagrodzenie na podstawie art. 47 k.p. Sąd zasądził na jego
rzecz wynagrodzenie za okres od 1 do 9 kwietnia 2003 r. (9 dni) w wysokości 2.400
zł. Wynagrodzenie to jest należne pracownikowi pod warunkiem podjęcia przez niego
pracy, dlatego wyrokowi zasądzającemu wynagrodzenie na podstawie art. 47 k.p. nie
nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności, a także - jako że świadczenie to
nie jest wymagalne aż do chwili podjęcia pracy przez pracownika - nie można zasą-
dzić od niego odsetek, nie jest bowiem znana data jego wymagalności.
Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, domagając się jego zmiany i
zasądzenia wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy (a nie tylko za 9
dni) w kwocie 56.110,73 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 5 maja 2004 r., czyli od
daty wydania wyroku przez Sąd Rejonowy. Skarżący zarzucił naruszenie prawa ma-
terialnego przez niezastosowanie art. 47 k.p. w następstwie błędnej jego wykładni. W
3
ocenie powoda, brzmienie tego przepisu nie daje podstaw do odliczania od okresu
pozostawania bez pracy okresu pobierania przez pracownika świadczeń z ubezpie-
czenia społecznego. Dokonana przez Sąd Rejonowy interpretacja art. 47 k.p. po-
zbawiła powoda całkowitej rekompensaty poniesionego uszczerbku powstałego na
skutek zwolnienia go z pracy z naruszeniem obowiązujących w tym zakresie przepi-
sów. Wysokość otrzymywanego przez powoda wynagrodzenia była znacząco wyż-
sza niż wysokość świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Świadczenia te były wy-
płacane na wniosek ubezpieczonego (powoda), co nie miałoby miejsca, gdyby nie
został zwolniony z pracy. Pracowałby wtedy nadal i uzyskiwał należne mu wynagro-
dzenie. Dokonane wypowiedzenie wpłynęło na stan jego zdrowia, a pogorszenia
tego nie byłoby, gdyby nadal pracował.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie wyrokiem z
24 marca 2005 r. [...] oddalił apelację powoda. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że je-
dyną kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie była interpretacja treści art. 47 k.p.
Dokonując wykładni tego przepisu Sąd Rejonowy przyjął, że pracownikowi, o którym
mowa w art. 39 k.p., przywróconemu do pracy, z okresu, za który przysługuje mu
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, należy odliczyć okres, w którym
pobierał świadczenie z ubezpieczenia społecznego. Z kolei zdaniem skarżącego, z
należnego mu za cały czas pozostawania bez pracy wynagrodzenia należy tylko od-
jąć wypłacone mu w tym okresie świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Sąd
drugiej instancji w pełni podzielił stanowisko Sądu Rejonowego zawarte w uzasad-
nieniu zaskarżonego wyroku. Wskazał, że pogląd ten znajduje potwierdzenie nie
tylko w uchwale Sądu Najwyższego z 15 maja 1992 r., I PZP 27/92, LEX nr 14952,
przytoczonej w uzasadnieniu, ale także w wyroku Sądu Najwyższego z 17 listopada
1998 r., I PKN 443/98, OSNAPiUS 2000 nr 1, poz. 12. Sąd Najwyższy w uzasadnie-
niu tego wyroku stwierdził, że skreślenie ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie
ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze
zm.) art. 47 § 2 k.p. nie oznacza, że na rzecz pracownika należy zasądzić zawsze
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, pojmowany jako okres od rozwią-
zania stosunku pracy do przywrócenia do pracy. Wynagrodzenie to bowiem wypła-
cane jest w miejsce wynagrodzenia, które pracownik otrzymałby za wykonaną pracę,
gdyby - w rezultacie wadliwego rozwiązania stosunku pracy - nie doznał przeszkód w
jej świadczeniu ze strony pracodawcy. Jedyną przyczyną utraty prawa do wynagro-
dzenia musi więc być wadliwe rozwiązanie stosunku pracy. Przyznanie wynagrodze-
4
nia nie może jednak bezpodstawnie wzbogacać pracownika. Dlatego okres, za który
przyznaje się wynagrodzenie, powinien uwzględniać czas, w którym pracownik mógł
wykonywać pracę, tzn. był gotów do podjęcia jej świadczenia. Choroba pracownika i
zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy z tej przyczyny powodują, że nie nabywa
on prawa do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy. Utrata zarobku rekom-
pensowana jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego - zasiłkiem chorobo-
wym. Nie ma bowiem żadnych racjonalnych argumentów, aby niezdolny do pracy
pracownik pozostający bez pracy wskutek wadliwego rozwiązania z nim umowy o
pracę, miał być traktowany korzystniej niż niezdolny do pracy z powodu choroby pra-
cownik pozostający w stosunku pracy. Dlatego to nie kwota pobranego przez pra-
cownika zasiłku chorobowego podlega odliczeniu od kwoty wynagrodzenia za czas
pozostawania bez pracy, tylko okres pobierania zasiłku chorobowego powinien być
odliczony od okresu pozostawania bez pracy, za który pracownikowi przysługuje wy-
nagrodzenie. Powyższe stanowisko dotyczy także okresu pobierania świadczenia
rehabilitacyjnego. Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał za chybiony zarzut
naruszenia art. 47 k.p.
Ponadto Sąd Okręgowy podzielił w pełni wywód Sądu Rejonowego dotyczący
braku podstaw do zasądzenia odsetek od wynagrodzenia za czas pozostawania bez
pracy. Domaganie się przez skarżącego zasądzenia takich odsetek od dnia wydania
wyroku przez Sąd Rejonowy Sąd drugiej instancji uznał za całkowicie bezzasadne.
Powyższy wyrok zaskarżył w całości skargą kasacyjną pełnomocnik powoda.
Skargę oparto na zarzucie naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię
art. 47 zdanie drugie k.p., polegającą na przyjęciu, że pracownikowi, o którym mowa
w art. 39 k.p., przywróconemu do pracy, przysługuje wynagrodzenie za okres pozo-
stawania bez pracy pomniejszony o okres, w trakcie którego pracownik pobierał
świadczenie z ubezpieczenia społecznego, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego
przepisu uprawnia pracownika, o którym mowa w art. 39 k.p., do wynagrodzenia za
cały okres pozostawania bez pracy. Natomiast kwestia rozliczenia świadczeń pobra-
nych przez pracownika z ubezpieczenia chorobowego powinna nastąpić w odrębnym
postępowaniu pomiędzy pracownikiem-ubezpieczonym i organem rentowym, na
podstawie przepisów art. 84 ustawy z dnia 17 czerwca 1998 r. o systemie ubezpie-
czeń społecznych oraz art. 66 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
5
Skarżący podniósł, że w sprawie występuje zagadnienie prawne, dotyczące
uprawnień i roszczeń przysługujących pracownikowi, o którym mowa w art. 39 k.p., w
sytuacji gdy po wadliwym rozwiązaniu stosunku pracy przez pracodawcę pracownik
uzyskuje uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Według skarżą-
cego, rozstrzygnięcie tego zagadnienia wiąże się z wykładnią art. 47 zdanie drugie
k.p. Zgodnie z tym przepisem pracownikowi, o którym mowa w art. 39 k.p., przywró-
conemu do pracy, przysługuje wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy. W
ocenie pełnomocnika powoda, brak jest jakichkolwiek ograniczeń co do wysokości
tego wynagrodzenia, wobec czego wykładnia tego przepisu dokonana przez Sąd
drugiej instancji pozbawia pracownika należnych mu świadczeń obniżając ich wyso-
kość, ponieważ zasiłek chorobowy wynosi tylko 80% podstawy wymiaru, która jest
liczona w przypadku powoda z 6 miesięcy. Przede wszystkim jednak premiuje praco-
dawcę bez żadnej podstawy prawnej, zwalniając go z obowiązku wynagrodzenia
szkody, którą wyrządził pracownikowi chronionemu przed wypowiedzeniem (w okre-
sie przedemerytalnym) wskutek sprzecznego z prawem wypowiedzenia umowy o
pracę.
Pełnomocnik powoda wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i
przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut błędnej wykładni art. 47 zdanie drugie k.p. jest nieuzasadniony. Przepis
art. 47 k.p. stanowi, że pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do
pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jed-
nak niż za dwa miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił trzy miesiące - nie wię-
cej niż za miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym
mowa w art. 39 k.p., albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego,
wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy; dotyczy to także
przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem-ojcem wychowującym
dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie
umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego. W stosunku do
powoda rozwiązanie umowy o pracę podlegało ograniczeniu z mocy art. 39 k.p., po-
wód jest więc uprawniony do wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy.
Użycie określenia „wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy” oznacza
6
przyznanie prawa do pełnego wynagrodzenia za taki okres, w którym pracownik
miałby prawo do wynagrodzenia, gdyby pozostawał w stosunku pracy. Skreślony z
mocy ustawy z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm.) przepis art. 47 § 2 k.p., stanowiący,
że wynagrodzenie zmniejsza się o wynagrodzenie za pracę, które pracownik uzyskał
podejmując w tym czasie zatrudnienie w innym zakładzie pracy (u innego pracodaw-
cy), był wyjątkiem od tej zasady. Żaden przepis nie wyłącza bowiem prawa pracow-
nika do pełnego wynagrodzenia, jeżeli jest on jednocześnie zatrudniony u innego
pracodawcy.
Rację ma skarżący, że o pozbawieniu pracownika prawa do należnego mu
pełnego wynagrodzenia musi rozstrzygać treść przepisu ustawy. Rozstrzygają o tym
na przykład przepisy o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego na wypadek
choroby. Wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, istnieją
bowiem przepisy wyłączające lub ograniczające w określonych sytuacjach prawo do
wynagrodzenia pracownika pozostającego w stosunku pracy. Należy do nich przepis
art. 92 k.p., który w § 1 pkt 1 przewiduje prawo pracownika do 80% wynagrodzenia
za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, trwającej łącznie do 33 dni w ciągu
roku kalendarzowego, a w § 4 przewiduje prawo pracownika do zasiłku chorobowego
(na zasadach określonych w odrębnych przepisach) za czas niezdolności do pracy z
powodu choroby, trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego.
Za ten ostatni okres (art. 92 § 4 k.p.) pracownikowi niezdolnemu do pracy nie przy-
sługuje wynagrodzenie, które zostaje zastąpione przez zasiłek chorobowy przyzna-
wany na zasadach określonych w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadcze-
niach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
(jednolity tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267). Przepisy art. 12 i 17 tej ustawy wy-
kluczają jednoczesne pobieranie zasiłku chorobowego i wynagrodzenia za pracę.
Jeżeli pracownik, będąc niezdolny do pracy z powodu choroby, nie może świadczyć
pracy i występuje o przyznanie mu zasiłku chorobowego, zasiłek chorobowy zastę-
puje wynagrodzenie za pracę. Ta sama zasada ma zastosowanie do świadczenia
rehabilitacyjnego z mocy art. 22 tej ustawy. Odnosząc tę zasadę do pracownika żą-
dającego wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, można przyjąć, że wyna-
grodzenie nie przysługuje za okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia
rehabilitacyjnego. Chociaż zatem brzmienie art. 47 k.p. nie zawiera takiego wyłącze-
nia, to wnioski wyciągnięte przez Sąd Okręgowy z analizy przepisów z zastosowa-
7
niem wykładni systemowej, uwzględniającej także treść art. 92 § 1 i § 4 k.p. oraz
treść przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa, są prawidłowe. Gdyby pracownik, z którym rozwią-
zano umowę o pracę z naruszeniem prawa, pozostawał w stosunku pracy, nie za-
chowałby prawa do wynagrodzenia w okresie, za który przyznano mu prawo do za-
siłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego wobec nieświadczenia pracy z
powodu czasowej niezdolności do pracy. Jednakże zastąpienie prawa do wynagro-
dzenia prawem do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego ma miej-
sce tylko wówczas, gdy pracownik wystąpił o takie świadczenia i w związku z tym nie
wykonywał pracy. Natomiast sama niezdolność do pracy z powodu choroby nie po-
zbawia pracownika prawa do wynagrodzenia, jeżeli pracownik świadczy pracę. Za-
sadą jest, że pracownik nie może pobierać jednocześnie wynagrodzenia za pracę i
świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - zasiłku
chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Dlatego okres pobierania tych świad-
czeń podlega odliczeniu od okresu, za jaki pracownikowi zwolnionemu z narusze-
niem art. 39 k.p. przysługuje na podstawie art. 47 k.p. wynagrodzenie za czas pozo-
stawania bez pracy.
Nie sposób zgodzić się z tezą uzasadnienia skargi kasacyjnej, że Sąd Okrę-
gowy dokonując błędnej wykładni art. 47 k.p. w sposób niedopuszczalny pozbawił
powoda należnych mu świadczeń w drodze argumentacji contra legem. Argumenta-
cja Sądu Okręgowego nie tylko nie jest niezgodna z prawem, lecz po pierwsze -
uwzględnia kontekst systemowy (biorąc pod uwagę sens normatywny przytoczonych
wyżej przepisów wyłączających lub ograniczających w określonych sytuacjach prawo
do wynagrodzenia pracownika pozostającego w stosunku pracy), po drugie - kieruje
się także dyrektywami wykładni celowościowej, która wspiera wykładnię systemową,
wreszcie po trzecie - odpowiada utrwalonej linii orzecznictwa. Skarżący w uzasad-
nieniu skargi kasacyjnej podnosi, że nie można mówić o utrwalonej linii orzeczniczej,
skoro Sąd Okręgowy powołał się tylko na dwa orzeczenia Sądu Najwyższego. Argu-
ment ten jest chybiony. W kilku orzeczeniach wydanych w ciągu minionych ponad 20
lat Sąd Najwyższy konsekwentnie przyjął, że w sytuacji, gdy w okresie pozostawania
bez pracy pracownik był czasowo niezdolny do pracy i nabył uprawnienie do zasiłku
chorobowego, okres pobierania tego zasiłku należy odliczyć od okresu, za który pra-
cownikowi ma być przyznane wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (por.
wyrok SN z 25 stycznia 1983 r., I PRN 139/82, OSNCP 1983 nr 9, poz. 138 z glosą
8
S. Płażka OSPiKA 1984 nr 10, poz. 206), podobnie, jeżeli w okresie pozostawania
bez pracy pracownik niezdolny do pracy uzyskał świadczenia rehabilitacyjne, okres
pobierania tego świadczenia odlicza się od okresu, za który pracownikowi przyznano
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w wyniku przywrócenia do pracy
(por. uchwałę SN z 15 maja 1992 r., I PZP 27/92, LEX nr 14952). Czas pozostawania
bez pracy, za który pracownikowi przywróconemu do pracy przysługuje wynagrodze-
nie, obejmuje okres, w którym pracownik faktycznie mógł wykonywać pracę, czyli był
gotowy do podjęcia jej świadczenia, a wynagrodzenia za pracę został pozbawiony
wyłącznie wskutek bezprawnej odmowy dopuszczenia go do pracy. Okres niezdol-
ności do pracy, za który pracownik otrzymał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia
społecznego, nie jest okresem pozostawania bez pracy w rozumieniu art. 47 k.p.
(por. uzasadnienie wyroku SN z 17 listopada 1998 r., I PKN 443/98, OSNAPiUS
2000 nr 1, poz. 12). Wreszcie, Sąd Najwyższy przyjmuje jako zasadę, że pracownik
nie może pobierać jednocześnie wynagrodzenia za pracę i świadczeń z ubezpiecze-
nia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - zasiłku chorobowego i świadcze-
nia rehabilitacyjnego. Okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabili-
tacyjnego podlega odliczeniu od okresu, za który pracownik powinien otrzymać wy-
nagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (por. uzasadnienie wyroku SN z 9
grudnia 2003 r., I PK 81/03, OSNP 2004 nr 21, poz. 370). Z przytoczonych orzeczeń
Sądu Najwyższego wynika, że okres pobierania zasiłku chorobowego należy odliczyć
od okresu, za który pracownikowi ma być przyznane wynagrodzenie za czas pozo-
stawania bez pracy; to samo odnosi się także do świadczenia rehabilitacyjnego,
które jest wypłacane niezdolnemu do pracy pracownikowi po wyczerpaniu zasiłku
chorobowego w sytuacji rokującej przywrócenie jego zdolności do pracy. Świadcze-
nie rehabilitacyjne ma ten sam charakter prawny co zasiłek chorobowy, stanowi jego
kontynuację w wypadku choroby pracownika trwającej dłużej niż okres wypłaty za-
siłku chorobowego. Wypłata zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego
jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego zapewniającym pracownikowi środki
utrzymania w okresie choroby, gdy nie otrzymuje on wynagrodzenia za pracę. Oba
świadczenia zastępują więc wynagrodzenie za pracę w okresie niezdolności pracow-
nika do pracy.
Nietrafny jest argument skarżącego, że skoro wysokość świadczeń z ubezpie-
czenia społecznego jest znacząco niższa od wysokości wynagrodzenia, to pobierając
te świadczenia (zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne) powód „nie doznał
9
całkowitej rekompensaty poniesionego uszczerbku”. W szczególności nie można
zgodzić się z twierdzeniem skarżącego, że gdyby pozwany pracodawca nie wypo-
wiedział powodowi umowy o pracę, to powód nadal by pracował i uzyskiwał należne
mu wynagrodzenie; powód nie złożyłby wówczas wniosku o świadczenia z ubezpie-
czenia społecznego, bo nie miałby takiej potrzeby. Przytoczone twierdzenie nie
uwzględnia ustalonych przez Sąd Okręgowy faktów (wiążących w postępowaniu ka-
sacyjnym - art. 39813
§ 2 k.p.c.), że powód od 10 kwietnia 2003 r. przebywał na zwol-
nieniu lekarskim pobierając zasiłek chorobowy, a od 5 stycznia 2004 r. zostało mu
przyznane świadczenie rehabilitacyjne na okres 6 miesięcy. Te fakty świadczą jed-
noznacznie o tym, że powód nie był przez wiele miesięcy zdolny do świadczenia
pracy. Z powodu trwającej wiele miesięcy choroby (niezdolności do pracy z powodu
choroby) powód nie mógłby świadczyć pracy, także wówczas, gdyby nie został zwol-
niony z pracy, a zatem w okresie choroby, nie pobierałby (nie otrzymywałby) wyna-
grodzenia, a jedynie świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Niezdolność do
pracy spowodowana chorobą (art. 92 k.p.) ma charakter obiektywny. Stan niezdolno-
ści do pracy potwierdza lekarz, wydając stosowne zaświadczenie. W przypadku wy-
stąpienia stanu niezdolności do pracy - a to właśnie taki stan powoda uprawniał go
do otrzymywania przez wiele miesięcy zasiłku chorobowego, a następnie świadcze-
nia rehabilitacyjnego - pracownik nie może świadczyć pracy, a zatem nie może
otrzymywać wynagrodzenia.
Zarzuty naruszenia przepisów art. 84 ustawy z dnia 17 czerwca 1998 r. o
systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 66 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macie-
rzyństwa nie zostały w jakikolwiek sposób uzasadnione, a zatem uchylają się spod
kontroli Sądu Najwyższego w postępowaniu kasacyjnym.
Z tych względów Sąd Najwyższy w oparciu o przepis art. 39814
k.p.c. oddalił
kasację jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.
========================================
I PK 158/05
Okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego
podlega odliczeniu od okresu, za który pracownik powinien otrzymać wynagro-
dzenie za czas pozostawania bez pracy.
Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Józef Iwulski, Maria Tyszel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 kwietnia
2006 r. sprawy z powództwa Krzysztofa K. przeciwko K. Centrum Inwestycyjnemu
SA w K. o przywrócenie do pracy i zapłatę, na skutek skargi kasacyjnej powoda od
wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z
dnia 24 marca 2005 r. [...]
1. o d d a l i ł skargę kasacyjną,
2. zasądził od powoda Krzysztofa K. na rzecz strony pozwanej K. Centrum In-
westycyjnego SA w K. kwotę 1.350 (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt) złotych tytułem
zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dla Krakowa Nowej
Huty w Krakowie wyrokiem z 5 maja 2004 r. [...] przywrócił powoda Krzysztofa K. do
pracy w K. Centrum Inwestycyjnym SA w K. na poprzednich warunkach, zasądził na
jego rzecz kwotę 2.400 zł tytułem wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy
oraz oddalił roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy
ponad zasądzoną kwotę.
Sąd Rejonowy ustalił, że powód był zatrudniony w pozwanej Spółce na pod-
stawie umowy o pracę na czas nieokreślony, od 1 marca 2002 r. na stanowisku dy-
rektora zarządzającego, a następnie powołany został do pełnienia funkcji członka
zarządu Drukarni Wydawniczej. W dniu 21 kwietnia 2002 r. powód ukończył 58 lat. Z
2
dniem 16 grudnia 2002 r. powoda odwołano z funkcji członka zarządu, a następnie
20 grudnia 2002 r. doręczono mu wypowiedzenie umowy o pracę z zachowaniem
trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem rozwiązującym na 31 marca
2003 r. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano utratę zaufania spowodowaną
brakiem efektywności w zarządzaniu. W chwili wypowiedzenia umowy o pracę po-
wód miał staż pracy uprawniający go do uzyskania prawa do emerytury. Od 10
kwietnia 2003 r. powód przebywał na zwolnieniu lekarskim pobierając zasiłek choro-
bowy, a od 5 stycznia 2004 r. przyznane zostało mu świadczenie rehabilitacyjne na
okres 6 miesięcy.
Sąd Rejonowy uwzględnił roszczenie powoda o przywrócenie do pracy (po-
nieważ umowę z nim rozwiązano w okresie ochronnym z naruszeniem art. 39 k.p.)
oraz o zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, ale tylko za
okres, w którym nie pobierał żadnych świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia spo-
łecznego.
Oceniając zasadność roszczenia o wynagrodzenie za okres pozostawania bez
pracy Sąd Rejonowy podniósł, że pracownikowi przywróconemu do pracy, w stosun-
ku do którego doszło do naruszenia art. 39 k.p., zgodnie z art. 47 k.p. przysługuje
wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy. Jednakże od okresu tego na-
leży odliczyć okresy, w których pracownik pobierał zasiłek chorobowy lub świadcze-
nie rehabilitacyjne. Powód od 10 kwietnia 2003 r. pobierał zasiłek chorobowy, a od 5
stycznia 2004 r. do dnia wydania wyroku przez Sąd Rejonowy, świadczenie rehabili-
tacyjne. Cały ten okres podlegał zatem odliczeniu od okresu, za który powodowi po-
winno być przyznane wynagrodzenie na podstawie art. 47 k.p. Sąd zasądził na jego
rzecz wynagrodzenie za okres od 1 do 9 kwietnia 2003 r. (9 dni) w wysokości 2.400
zł. Wynagrodzenie to jest należne pracownikowi pod warunkiem podjęcia przez niego
pracy, dlatego wyrokowi zasądzającemu wynagrodzenie na podstawie art. 47 k.p. nie
nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności, a także - jako że świadczenie to
nie jest wymagalne aż do chwili podjęcia pracy przez pracownika - nie można zasą-
dzić od niego odsetek, nie jest bowiem znana data jego wymagalności.
Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, domagając się jego zmiany i
zasądzenia wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy (a nie tylko za 9
dni) w kwocie 56.110,73 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 5 maja 2004 r., czyli od
daty wydania wyroku przez Sąd Rejonowy. Skarżący zarzucił naruszenie prawa ma-
terialnego przez niezastosowanie art. 47 k.p. w następstwie błędnej jego wykładni. W
3
ocenie powoda, brzmienie tego przepisu nie daje podstaw do odliczania od okresu
pozostawania bez pracy okresu pobierania przez pracownika świadczeń z ubezpie-
czenia społecznego. Dokonana przez Sąd Rejonowy interpretacja art. 47 k.p. po-
zbawiła powoda całkowitej rekompensaty poniesionego uszczerbku powstałego na
skutek zwolnienia go z pracy z naruszeniem obowiązujących w tym zakresie przepi-
sów. Wysokość otrzymywanego przez powoda wynagrodzenia była znacząco wyż-
sza niż wysokość świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Świadczenia te były wy-
płacane na wniosek ubezpieczonego (powoda), co nie miałoby miejsca, gdyby nie
został zwolniony z pracy. Pracowałby wtedy nadal i uzyskiwał należne mu wynagro-
dzenie. Dokonane wypowiedzenie wpłynęło na stan jego zdrowia, a pogorszenia
tego nie byłoby, gdyby nadal pracował.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie wyrokiem z
24 marca 2005 r. [...] oddalił apelację powoda. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że je-
dyną kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie była interpretacja treści art. 47 k.p.
Dokonując wykładni tego przepisu Sąd Rejonowy przyjął, że pracownikowi, o którym
mowa w art. 39 k.p., przywróconemu do pracy, z okresu, za który przysługuje mu
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, należy odliczyć okres, w którym
pobierał świadczenie z ubezpieczenia społecznego. Z kolei zdaniem skarżącego, z
należnego mu za cały czas pozostawania bez pracy wynagrodzenia należy tylko od-
jąć wypłacone mu w tym okresie świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Sąd
drugiej instancji w pełni podzielił stanowisko Sądu Rejonowego zawarte w uzasad-
nieniu zaskarżonego wyroku. Wskazał, że pogląd ten znajduje potwierdzenie nie
tylko w uchwale Sądu Najwyższego z 15 maja 1992 r., I PZP 27/92, LEX nr 14952,
przytoczonej w uzasadnieniu, ale także w wyroku Sądu Najwyższego z 17 listopada
1998 r., I PKN 443/98, OSNAPiUS 2000 nr 1, poz. 12. Sąd Najwyższy w uzasadnie-
niu tego wyroku stwierdził, że skreślenie ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie
ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze
zm.) art. 47 § 2 k.p. nie oznacza, że na rzecz pracownika należy zasądzić zawsze
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, pojmowany jako okres od rozwią-
zania stosunku pracy do przywrócenia do pracy. Wynagrodzenie to bowiem wypła-
cane jest w miejsce wynagrodzenia, które pracownik otrzymałby za wykonaną pracę,
gdyby - w rezultacie wadliwego rozwiązania stosunku pracy - nie doznał przeszkód w
jej świadczeniu ze strony pracodawcy. Jedyną przyczyną utraty prawa do wynagro-
dzenia musi więc być wadliwe rozwiązanie stosunku pracy. Przyznanie wynagrodze-
4
nia nie może jednak bezpodstawnie wzbogacać pracownika. Dlatego okres, za który
przyznaje się wynagrodzenie, powinien uwzględniać czas, w którym pracownik mógł
wykonywać pracę, tzn. był gotów do podjęcia jej świadczenia. Choroba pracownika i
zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy z tej przyczyny powodują, że nie nabywa
on prawa do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy. Utrata zarobku rekom-
pensowana jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego - zasiłkiem chorobo-
wym. Nie ma bowiem żadnych racjonalnych argumentów, aby niezdolny do pracy
pracownik pozostający bez pracy wskutek wadliwego rozwiązania z nim umowy o
pracę, miał być traktowany korzystniej niż niezdolny do pracy z powodu choroby pra-
cownik pozostający w stosunku pracy. Dlatego to nie kwota pobranego przez pra-
cownika zasiłku chorobowego podlega odliczeniu od kwoty wynagrodzenia za czas
pozostawania bez pracy, tylko okres pobierania zasiłku chorobowego powinien być
odliczony od okresu pozostawania bez pracy, za który pracownikowi przysługuje wy-
nagrodzenie. Powyższe stanowisko dotyczy także okresu pobierania świadczenia
rehabilitacyjnego. Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał za chybiony zarzut
naruszenia art. 47 k.p.
Ponadto Sąd Okręgowy podzielił w pełni wywód Sądu Rejonowego dotyczący
braku podstaw do zasądzenia odsetek od wynagrodzenia za czas pozostawania bez
pracy. Domaganie się przez skarżącego zasądzenia takich odsetek od dnia wydania
wyroku przez Sąd Rejonowy Sąd drugiej instancji uznał za całkowicie bezzasadne.
Powyższy wyrok zaskarżył w całości skargą kasacyjną pełnomocnik powoda.
Skargę oparto na zarzucie naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię
art. 47 zdanie drugie k.p., polegającą na przyjęciu, że pracownikowi, o którym mowa
w art. 39 k.p., przywróconemu do pracy, przysługuje wynagrodzenie za okres pozo-
stawania bez pracy pomniejszony o okres, w trakcie którego pracownik pobierał
świadczenie z ubezpieczenia społecznego, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego
przepisu uprawnia pracownika, o którym mowa w art. 39 k.p., do wynagrodzenia za
cały okres pozostawania bez pracy. Natomiast kwestia rozliczenia świadczeń pobra-
nych przez pracownika z ubezpieczenia chorobowego powinna nastąpić w odrębnym
postępowaniu pomiędzy pracownikiem-ubezpieczonym i organem rentowym, na
podstawie przepisów art. 84 ustawy z dnia 17 czerwca 1998 r. o systemie ubezpie-
czeń społecznych oraz art. 66 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
5
Skarżący podniósł, że w sprawie występuje zagadnienie prawne, dotyczące
uprawnień i roszczeń przysługujących pracownikowi, o którym mowa w art. 39 k.p., w
sytuacji gdy po wadliwym rozwiązaniu stosunku pracy przez pracodawcę pracownik
uzyskuje uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Według skarżą-
cego, rozstrzygnięcie tego zagadnienia wiąże się z wykładnią art. 47 zdanie drugie
k.p. Zgodnie z tym przepisem pracownikowi, o którym mowa w art. 39 k.p., przywró-
conemu do pracy, przysługuje wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy. W
ocenie pełnomocnika powoda, brak jest jakichkolwiek ograniczeń co do wysokości
tego wynagrodzenia, wobec czego wykładnia tego przepisu dokonana przez Sąd
drugiej instancji pozbawia pracownika należnych mu świadczeń obniżając ich wyso-
kość, ponieważ zasiłek chorobowy wynosi tylko 80% podstawy wymiaru, która jest
liczona w przypadku powoda z 6 miesięcy. Przede wszystkim jednak premiuje praco-
dawcę bez żadnej podstawy prawnej, zwalniając go z obowiązku wynagrodzenia
szkody, którą wyrządził pracownikowi chronionemu przed wypowiedzeniem (w okre-
sie przedemerytalnym) wskutek sprzecznego z prawem wypowiedzenia umowy o
pracę.
Pełnomocnik powoda wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i
przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut błędnej wykładni art. 47 zdanie drugie k.p. jest nieuzasadniony. Przepis
art. 47 k.p. stanowi, że pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do
pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jed-
nak niż za dwa miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił trzy miesiące - nie wię-
cej niż za miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym
mowa w art. 39 k.p., albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego,
wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy; dotyczy to także
przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem-ojcem wychowującym
dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie
umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego. W stosunku do
powoda rozwiązanie umowy o pracę podlegało ograniczeniu z mocy art. 39 k.p., po-
wód jest więc uprawniony do wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy.
Użycie określenia „wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy” oznacza
6
przyznanie prawa do pełnego wynagrodzenia za taki okres, w którym pracownik
miałby prawo do wynagrodzenia, gdyby pozostawał w stosunku pracy. Skreślony z
mocy ustawy z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm.) przepis art. 47 § 2 k.p., stanowiący,
że wynagrodzenie zmniejsza się o wynagrodzenie za pracę, które pracownik uzyskał
podejmując w tym czasie zatrudnienie w innym zakładzie pracy (u innego pracodaw-
cy), był wyjątkiem od tej zasady. Żaden przepis nie wyłącza bowiem prawa pracow-
nika do pełnego wynagrodzenia, jeżeli jest on jednocześnie zatrudniony u innego
pracodawcy.
Rację ma skarżący, że o pozbawieniu pracownika prawa do należnego mu
pełnego wynagrodzenia musi rozstrzygać treść przepisu ustawy. Rozstrzygają o tym
na przykład przepisy o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego na wypadek
choroby. Wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, istnieją
bowiem przepisy wyłączające lub ograniczające w określonych sytuacjach prawo do
wynagrodzenia pracownika pozostającego w stosunku pracy. Należy do nich przepis
art. 92 k.p., który w § 1 pkt 1 przewiduje prawo pracownika do 80% wynagrodzenia
za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, trwającej łącznie do 33 dni w ciągu
roku kalendarzowego, a w § 4 przewiduje prawo pracownika do zasiłku chorobowego
(na zasadach określonych w odrębnych przepisach) za czas niezdolności do pracy z
powodu choroby, trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego.
Za ten ostatni okres (art. 92 § 4 k.p.) pracownikowi niezdolnemu do pracy nie przy-
sługuje wynagrodzenie, które zostaje zastąpione przez zasiłek chorobowy przyzna-
wany na zasadach określonych w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadcze-
niach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
(jednolity tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267). Przepisy art. 12 i 17 tej ustawy wy-
kluczają jednoczesne pobieranie zasiłku chorobowego i wynagrodzenia za pracę.
Jeżeli pracownik, będąc niezdolny do pracy z powodu choroby, nie może świadczyć
pracy i występuje o przyznanie mu zasiłku chorobowego, zasiłek chorobowy zastę-
puje wynagrodzenie za pracę. Ta sama zasada ma zastosowanie do świadczenia
rehabilitacyjnego z mocy art. 22 tej ustawy. Odnosząc tę zasadę do pracownika żą-
dającego wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, można przyjąć, że wyna-
grodzenie nie przysługuje za okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia
rehabilitacyjnego. Chociaż zatem brzmienie art. 47 k.p. nie zawiera takiego wyłącze-
nia, to wnioski wyciągnięte przez Sąd Okręgowy z analizy przepisów z zastosowa-
7
niem wykładni systemowej, uwzględniającej także treść art. 92 § 1 i § 4 k.p. oraz
treść przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa, są prawidłowe. Gdyby pracownik, z którym rozwią-
zano umowę o pracę z naruszeniem prawa, pozostawał w stosunku pracy, nie za-
chowałby prawa do wynagrodzenia w okresie, za który przyznano mu prawo do za-
siłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego wobec nieświadczenia pracy z
powodu czasowej niezdolności do pracy. Jednakże zastąpienie prawa do wynagro-
dzenia prawem do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego ma miej-
sce tylko wówczas, gdy pracownik wystąpił o takie świadczenia i w związku z tym nie
wykonywał pracy. Natomiast sama niezdolność do pracy z powodu choroby nie po-
zbawia pracownika prawa do wynagrodzenia, jeżeli pracownik świadczy pracę. Za-
sadą jest, że pracownik nie może pobierać jednocześnie wynagrodzenia za pracę i
świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - zasiłku
chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Dlatego okres pobierania tych świad-
czeń podlega odliczeniu od okresu, za jaki pracownikowi zwolnionemu z narusze-
niem art. 39 k.p. przysługuje na podstawie art. 47 k.p. wynagrodzenie za czas pozo-
stawania bez pracy.
Nie sposób zgodzić się z tezą uzasadnienia skargi kasacyjnej, że Sąd Okrę-
gowy dokonując błędnej wykładni art. 47 k.p. w sposób niedopuszczalny pozbawił
powoda należnych mu świadczeń w drodze argumentacji contra legem. Argumenta-
cja Sądu Okręgowego nie tylko nie jest niezgodna z prawem, lecz po pierwsze -
uwzględnia kontekst systemowy (biorąc pod uwagę sens normatywny przytoczonych
wyżej przepisów wyłączających lub ograniczających w określonych sytuacjach prawo
do wynagrodzenia pracownika pozostającego w stosunku pracy), po drugie - kieruje
się także dyrektywami wykładni celowościowej, która wspiera wykładnię systemową,
wreszcie po trzecie - odpowiada utrwalonej linii orzecznictwa. Skarżący w uzasad-
nieniu skargi kasacyjnej podnosi, że nie można mówić o utrwalonej linii orzeczniczej,
skoro Sąd Okręgowy powołał się tylko na dwa orzeczenia Sądu Najwyższego. Argu-
ment ten jest chybiony. W kilku orzeczeniach wydanych w ciągu minionych ponad 20
lat Sąd Najwyższy konsekwentnie przyjął, że w sytuacji, gdy w okresie pozostawania
bez pracy pracownik był czasowo niezdolny do pracy i nabył uprawnienie do zasiłku
chorobowego, okres pobierania tego zasiłku należy odliczyć od okresu, za który pra-
cownikowi ma być przyznane wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (por.
wyrok SN z 25 stycznia 1983 r., I PRN 139/82, OSNCP 1983 nr 9, poz. 138 z glosą
8
S. Płażka OSPiKA 1984 nr 10, poz. 206), podobnie, jeżeli w okresie pozostawania
bez pracy pracownik niezdolny do pracy uzyskał świadczenia rehabilitacyjne, okres
pobierania tego świadczenia odlicza się od okresu, za który pracownikowi przyznano
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w wyniku przywrócenia do pracy
(por. uchwałę SN z 15 maja 1992 r., I PZP 27/92, LEX nr 14952). Czas pozostawania
bez pracy, za który pracownikowi przywróconemu do pracy przysługuje wynagrodze-
nie, obejmuje okres, w którym pracownik faktycznie mógł wykonywać pracę, czyli był
gotowy do podjęcia jej świadczenia, a wynagrodzenia za pracę został pozbawiony
wyłącznie wskutek bezprawnej odmowy dopuszczenia go do pracy. Okres niezdol-
ności do pracy, za który pracownik otrzymał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia
społecznego, nie jest okresem pozostawania bez pracy w rozumieniu art. 47 k.p.
(por. uzasadnienie wyroku SN z 17 listopada 1998 r., I PKN 443/98, OSNAPiUS
2000 nr 1, poz. 12). Wreszcie, Sąd Najwyższy przyjmuje jako zasadę, że pracownik
nie może pobierać jednocześnie wynagrodzenia za pracę i świadczeń z ubezpiecze-
nia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - zasiłku chorobowego i świadcze-
nia rehabilitacyjnego. Okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabili-
tacyjnego podlega odliczeniu od okresu, za który pracownik powinien otrzymać wy-
nagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (por. uzasadnienie wyroku SN z 9
grudnia 2003 r., I PK 81/03, OSNP 2004 nr 21, poz. 370). Z przytoczonych orzeczeń
Sądu Najwyższego wynika, że okres pobierania zasiłku chorobowego należy odliczyć
od okresu, za który pracownikowi ma być przyznane wynagrodzenie za czas pozo-
stawania bez pracy; to samo odnosi się także do świadczenia rehabilitacyjnego,
które jest wypłacane niezdolnemu do pracy pracownikowi po wyczerpaniu zasiłku
chorobowego w sytuacji rokującej przywrócenie jego zdolności do pracy. Świadcze-
nie rehabilitacyjne ma ten sam charakter prawny co zasiłek chorobowy, stanowi jego
kontynuację w wypadku choroby pracownika trwającej dłużej niż okres wypłaty za-
siłku chorobowego. Wypłata zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego
jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego zapewniającym pracownikowi środki
utrzymania w okresie choroby, gdy nie otrzymuje on wynagrodzenia za pracę. Oba
świadczenia zastępują więc wynagrodzenie za pracę w okresie niezdolności pracow-
nika do pracy.
Nietrafny jest argument skarżącego, że skoro wysokość świadczeń z ubezpie-
czenia społecznego jest znacząco niższa od wysokości wynagrodzenia, to pobierając
te świadczenia (zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne) powód „nie doznał
9
całkowitej rekompensaty poniesionego uszczerbku”. W szczególności nie można
zgodzić się z twierdzeniem skarżącego, że gdyby pozwany pracodawca nie wypo-
wiedział powodowi umowy o pracę, to powód nadal by pracował i uzyskiwał należne
mu wynagrodzenie; powód nie złożyłby wówczas wniosku o świadczenia z ubezpie-
czenia społecznego, bo nie miałby takiej potrzeby. Przytoczone twierdzenie nie
uwzględnia ustalonych przez Sąd Okręgowy faktów (wiążących w postępowaniu ka-
sacyjnym - art. 39813
§ 2 k.p.c.), że powód od 10 kwietnia 2003 r. przebywał na zwol-
nieniu lekarskim pobierając zasiłek chorobowy, a od 5 stycznia 2004 r. zostało mu
przyznane świadczenie rehabilitacyjne na okres 6 miesięcy. Te fakty świadczą jed-
noznacznie o tym, że powód nie był przez wiele miesięcy zdolny do świadczenia
pracy. Z powodu trwającej wiele miesięcy choroby (niezdolności do pracy z powodu
choroby) powód nie mógłby świadczyć pracy, także wówczas, gdyby nie został zwol-
niony z pracy, a zatem w okresie choroby, nie pobierałby (nie otrzymywałby) wyna-
grodzenia, a jedynie świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Niezdolność do
pracy spowodowana chorobą (art. 92 k.p.) ma charakter obiektywny. Stan niezdolno-
ści do pracy potwierdza lekarz, wydając stosowne zaświadczenie. W przypadku wy-
stąpienia stanu niezdolności do pracy - a to właśnie taki stan powoda uprawniał go
do otrzymywania przez wiele miesięcy zasiłku chorobowego, a następnie świadcze-
nia rehabilitacyjnego - pracownik nie może świadczyć pracy, a zatem nie może
otrzymywać wynagrodzenia.
Zarzuty naruszenia przepisów art. 84 ustawy z dnia 17 czerwca 1998 r. o
systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 66 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macie-
rzyństwa nie zostały w jakikolwiek sposób uzasadnione, a zatem uchylają się spod
kontroli Sądu Najwyższego w postępowaniu kasacyjnym.
Z tych względów Sąd Najwyższy w oparciu o przepis art. 39814
k.p.c. oddalił
kasację jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.
========================================