Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 208/06
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Herbert Szurgacz (przewodniczący)
SSN Katarzyna Gonera
SSN Zbigniew Hajn (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa D. R.
przeciwko "R." Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 25 stycznia 2007 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 30 września 2005 r., sygn. akt (...),
uchyla zaskarżony wyrok w części oddalającej apelację
powoda oraz orzekającej o kosztach procesu i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
U z a s a d n i e n i e
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny oddalił apelacje powoda i pozwanej od
wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. z 30
grudnia 2004 r., sygn. akt (...), w którym Sąd Okręgowy: (1) zasądził od pozwanej
tytułem wynagrodzenia: a) 9595 zł brutto z ustawowymi odsetkami od 10 września
2000 r., b) 9595 zł brutto z ustawowymi odsetkami od 10 października 2000 r., (2)
nadał wyrokowi w pkt 1a rygor natychmiastowej wykonalności, (3) zasądził od
powoda na rzecz pozwanego 1800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego, (4) oddalił powództwo w pozostałym zakresie.
W pozwie powód domagał się zasądzenia od pozwanej 47 975 zł. tytułem
zaległego wynagrodzenia za okres od sierpnia do grudnia 2000 r. oraz 19 109,07
zł. tytułem odprawy należnej w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia.
Pozwana wniosła o oddalenie powództwa.
Sąd Okręgowy ustalił, że powód zatrudniony był od 2 stycznia 1997 r. na
podstawie umowy o pracę na stanowisku prezesa zarządu. 9 sierpnia 2000 r.
nadzwyczajne zgromadzenia wspólników podjęło uchwałę o odwołaniu go z tego
stanowiska i powołaniu na nie R. R. Po odwołaniu powód wykorzystywał urlop
wypoczynkowy w okresie od 4 do 31 sierpnia oraz od 4 do 25 września 2000 r. 6
września 2000 r. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zostało złożone pismo,
podpisane przez powoda, o wyrejestrowaniu go z ubezpieczenia społecznego.
Natomiast 1 października 2000 r. powód zarejestrował prowadzenie działalności
gospodarczej.
Zdaniem Sądu zebrany materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że umowa o
pracę rozwiązana została między stronami na podstawie porozumienia stron z
dniem 30 września 2000 r. Do takiego wniosku prowadzi to, że powód z chwilą
odwołania go ze stanowiska prezesa rozpoczął wykorzystywanie urlopu
wypoczynkowego, sam podpisał druki wyrejestrowujące go z ubezpieczenia
społecznego, w październiku 2000 r. zgłosił prowadzenie działalności gospodarczej
i uzyskał wpis do ewidencji. Ponadto także z innymi członkami zarządu – R. R. i K.
R. rozwiązano umowy o pracę za porozumieniem stron. Wobec tego przedłożone
przez powoda pismo o wypowiedzeniu mu umowy o pracę stanowi faktycznie
3
jedynie dowód rozliczenia się powoda ze stroną pozwaną. Sąd stwierdził również,
że od stycznia do września 2000 r. powód nie otrzymywał wynagrodzenia za pracę.
Jednakże jedynie wynagrodzenie za sierpień i wrzesień nie uległo przedawnieniu.
Z tych względów Sąd uznał zasadność roszczenia powoda jedynie w zakresie
wynagrodzenia za sierpień i wrzesień 2000 r., a w pozostałej części powództwo
oddalił.
Apelację od powyższego wyroku złożyły obie strony.
Co do apelacji powoda Sąd Apelacyjny uznał, że sąd pierwszej instancji
przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe w sprawie, słusznie ustalając,
w oparciu o zgromadzony materiał, iż żądanie powoda mogło być uwzględnione
jedynie w zakresie wynagrodzenia za pracę za okres dwóch miesięcy. Z ustalonych
okoliczności wynika, że łącząca strony umowa o pracę została rozwiązana na mocy
porozumienia stron z dniem 30 września 2000 r. o czym świadczy fakt
wyrejestrowania się w tym czasie powoda z ubezpieczenia społecznego z tytułu
zatrudnienia u strony pozwanej, a także podjęcie przez niego działalności
gospodarczej. Istniały zatem podstawy do przyjęcia przez Sąd Okręgowy, że
skierowane do powoda pismo z 30 września 2000 r. stanowiło w rzeczywistości
dowód rozliczenia się przez niego z powierzonej mu dokumentacji i sprzętu. Pismo
to nie stanowi oświadczenia o wypowiedzeniu łączącej strony umowy o pracę, gdyż
nie spełnia wszystkich wymogów przewidzianych w tym zakresie w Kodeksie pracy.
W tej sytuacji brak było podstaw do przyznania powodowi żądanego
wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W konsekwencji powodowi nie
przysługuje również odprawa pieniężna, skoro umowa o pracę nie została
rozwiązana z przyczyn dotyczących pracodawcy. Zajmowane przez powoda
stanowisko nie zostało zlikwidowane, gdyż uchwałą nadzwyczajnego zgromadzenia
wspólników z 9 sierpnia 2000 r., odwołującą powoda ze stanowiska prezesa
zarządu, jednocześnie powołano na to stanowisko inną osobę. Sąd Apelacyjny
przyjął również, że żądanie wynagrodzenia za okres 7 miesięcy od stycznia do lipca
2000 r. uległo przedawnieniu, bowiem zgodnie z art. 291 § 1 k.p. roszczenia ze
stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym
roszczenie stało się wymagalne. W ocenie Sądu roszczenie dotyczące tego
wynagrodzenia objęte było rozstrzygnięciem zaskarżonego wyroku, skoro w
4
punkcie 4 sentencji oddalono powództwo w pozostałym zakresie, a w uzasadnieniu
stwierdzono jego przedawnienie. Także apelacja strony pozwanej nie zawiera
uzasadnionych podstaw, ponieważ brak jest podstaw do uznania, że pozwana w
odpowiedzi na pozew podnosiła zarzut potrącenia swoich wierzytelności z tytułu
udzielanych powodowi zaliczek.
W skardze kasacyjnej powód zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego w części
oddalającej apelację powoda oraz w części dotyczącej kosztów procesu, opierając
skargę na podstawie naruszenia prawa materialnego, przez błędną wykładnię lub
niewłaściwe zastosowanie: (-) art. 291 § 1 k.p., polegające na przyjęciu, że
roszczenie o wynagrodzenie za okres od stycznia do lipca 2000 r. uległo
przedawnieniu, podczas gdy przedłużenie pismem z 30 września 2000 r. okresu
wymagalności roszczenia o wynagrodzenie za okres od stycznia do lipca 2000 r. do
2005 r. spowodowało, że dopiero od tego momentu rozpoczął bieg trzyletni okres
przedawnienia, a zatem roszczenie to nie uległo przedawnieniu, (-) art. 291 § 1 k.p.,
polegające na przyjęciu, że przedawnienie sąd uwzględnia z urzędu, podczas gdy
przedawnienie sąd uwzględnia tylko na zarzut, a pozwany takiego zarzutu nie
podniósł. Ponadto pozwana podniosła zarzut rażącego naruszenia przepisów
postępowania, których uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 391
k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. polegającego na niewyjaśnieniu, jakich
wymogów dotyczących wypowiedzenia umowy o pracę, opisanych w Kodeksie
pracy, nie spełnia pismo z 30 września 2000 r., podczas gdy obowiązkiem Sądu
było dokładne wyjaśnienie dlaczego to pismo nie stanowi wypowiedzenia, a brak
takiego wyjaśnienie uniemożliwia stronom, ich pełnomocnikom i Sądowi
kasacyjnemu prawidłową ocenę zaskarżonego orzeczenia. Skarżący wniósł o
uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego
postępowania, w tym kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego, jak
również kosztami zastępstwa adwokackiego, według norm przepisowych lub spisu
kosztów oraz o wstrzymanie wykonania zaskarżonego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
5
Nietrafny okazał się zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. (w związku z art. 391
k.p.c.). W orzecznictwie przyjmuje się, że zarzut wadliwego sporządzenia
uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia może okazać się zasadny, gdy z powodu
braku w uzasadnieniu elementów wymienionych w art. 328 § 2 k.p.c. zaskarżone
orzeczenie nie poddaje się kontroli kasacyjnej. W istocie rzeczy to, czy sprawa
została wadliwie, czy prawidłowo rozstrzygnięta nie zależy od tego, jak zostało
napisane uzasadnienie, co znajduje potwierdzenie w art. 39814
k.p.c. w myśl
którego Sąd Najwyższy oddala skargę kasacyjną także wtedy, gdy mimo błędnego
uzasadnienia orzeczenie odpowiada prawu (zob. wyroki SN z: 17 marca 2006 r., I
CSK 63/05, LEX nr 179971; 18 marca 2003, IV CKN 1862/00, LEX nr 109420; 20
lutego 2003, I CKN 65/01, LEX nr 78271). Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku
jasno wynika, że Sąd Apelacyjny nie uznał pisma z 30 września 2000 r. za
wypowiedzenie, głownie dlatego, że podzielił stanowisko sądu pierwszej instancji, iż
rozwiązanie stosunku pracy powoda nastąpiło za porozumieniem stron. W tej
sytuacji nie można zaaprobować zarzutu skarżącego, że Sąd Apelacyjny nie
wyjaśnił, dlaczego pismo z 30 września 2000 r. nie stanowi w jego ocenie
wypowiedzenia umowy o pracę. W związku z tym Sąd Najwyższy jest związany
podstawą faktyczną zaskarżonego wyroku przy ocenie naruszenia prawa
materialnego.
Trafne okazały się natomiast zarzuty naruszenia art. 291 § 1 k.p. Istotnie,
uznając, że „żądanie wynagrodzenia za okres 7 miesięcy, od stycznia do lipca 2000
r. uległo przedawnieniu, bowiem zgodnie z art. 291 § 1 k.p. roszczenia ze stosunku
pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się
wymagalne” Sąd Okręgowy nie wziął pod uwagę, że w piśmie z 30 września 2000 r.
o wypowiedzeniu powodowi umowy o pracę pozwany stwierdził, iż „zaległe
wynagrodzenia (od stycznia 2000), wynagrodzenie za pracę i należną odprawę,
/wraz z odsetkami/ Spółka R. zobowiązuje się wypłacić najpóźniej do 2005 r.”
Nieuwzględnienie tego oświadczenia, a szczególnie nierozważenie, czy zawiera
ono uznanie roszczenia w rozumieniu art. 295 § 1 pkt 2 k.p. uzasadnia zarzut
niewłaściwego zastosowania art. 291 § 1 k.p. Słusznie również skarżący zarzucił
uwzględnienie przez Sąd Apelacyjny upływu terminu przedawnienia z urzędu. Sąd
Najwyższy w obecnym składzie w pełni podziela przyjęte w orzecznictwie
6
stanowisko, zgodnie z którym w sprawach o roszczenia ze stosunku pracy sąd nie
uwzględnia z urzędu upływu terminu przedawnienia (uchwała SN z 10 maja 2000 r.,
III ZP 13/00, OSNP 2000, nr 23, poz. 846; także uzasadnienie uchwały z dnia 6
marca 1998 r., III ZP 50/97, OSNAP 1998 r. Nr 18, poz. 534).
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 39815
§ 1 k.p.c., a o kosztach postępowania kasacyjnego - na podstawie art.
108 § 2 k.p.c. w związku z art. 39821
k.p.c.
.
/tp/