Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 45/07
POSTANOWIENIE
Dnia 8 listopada 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Strus
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Z. K.
przeciwko Akademii […]
o ustalenie i zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 listopada 2007 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 lutego 2007 r.,
1. oddala zażalenie i nie obciąża powoda kosztami
postępowania zażaleniowego,
2. oddala wniosek o przyznanie kosztów z tytułu
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę powoda Z. K.
z dnia 2 stycznia 2007 r. o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sąd
Apelacyjnego z dnia 29 września 2006 r. oddalającego apelację powoda od wyroku
Sądu Okręgowego w K. z dnia 9 grudnia 2005 r., którym Sąd oddalił powództwo i
obciążył powoda kosztami procesu, oraz oddalił wniosek o wstrzymanie wykonania
zaskarżonego wyroku..
Z uzasadnienia orzeczenia wynika, że podstawę skargi o wznowienie postę-
powania stanowi nieważność postępowania spowodowana pozbawieniem powoda
możności działania (art. 401 pkt 2 k.p.c.). Powód dopatrzył się tej podstawy
wznowienia w nieuzględnieniu przez Sądy obu instancji faktów powszechnie
znanych przy ocenie zasadności żądania ustalenia jego prawa do
korespondencyjnego lub eksternistycznego ukończenia studiów oraz
bezpodstawnym przyjęciu przedawnienia pozostałych roszczeń dochodzonych
w sprawie. Wskazując naruszone przepisy, powód przytoczył art. 70 ust. 1
Konstytucji oraz art. 378 k.p.c. Ponadto powód podniósł, że Sąd, obciążając go
kosztami procesu, naruszył art. 102 k.p.c. Uzasadniając zachowanie terminu do
wniesienia skargi, Z. K. podał, że o wyroku dowiedział się dnia 29 grudnia 2006 r.
Przyznał jednak, że zamierzał już dnia 4 października 2006 r. wystąpić
o doręczenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji, ale złożenie wniosku
uniemożliwiło mu umieszczenie go w szpitalu psychiatrycznym.
Z ustaleń Sądu Apelacyjnego wynika, że powód domagał się od Akademii
[…] 264 000 zł skapitalizowanej renty, 2000 zł renty bieżącej, 305 000 zł
zadośćuczynienia oraz ustalenia prawa do korespondencyjnego lub
eksternistycznego ukończenia studiów. Sąd Okręgowy - po przeprowadzeniu z
udziałem powoda jedynej w sprawie rozprawy - dnia 9 grudnia 2005 r. oddalił
powództwo. Rozprawa apelacyjna odbyła się dnia 29 września 2006 r. Powód
prawidłowo zawiadomiony o tej rozprawie nie wziął w niej udziału (nie
usprawiedliwił nieobecności, nie domagał się też odroczenia rozprawy). Wyrok
3
został ogłoszony bezpośrednio po zamknięciu rozprawy apelacyjnej. Powód nie
złożył wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia.
Sąd Apelacyjny uznał, że skarga o wznowienie postępowania ulega –
na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. - odrzuceniu przede wszystkim dlatego, że nie
zachodzi wskazana przez skarżącego podstawa wznowienia postępowania.
Wprawdzie powód powołał przewidzianą w ustawie podstawę wznowienia
postępowania, ale analiza okoliczności przytoczonych na jej uzasadnienie
jednoznacznie wskazuje, że powód nie został - wbrew jego przekonaniu - na skutek
naruszenia wskazanych przepisów prawa pozbawiony możności działania. Ponadto
wątpliwe jest - zdaniem Sądu - zachowanie przez powoda terminu przewidzianego
w art. 407 k.p.c., ponieważ zamiar złożenia w dniu 4 października 2006 r. wniosku
o sporządzenie uzasadnia wyroku Sądu Apelacyjnego może wskazywać, że powód
wiedział o wyroku już w dniu 29 września 2006 r. Sąd nie dopatrzył się także
podstaw do uwzględnienia wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonego
wyroku (art. 414 k.p.c.).
W zażaleniu pełnomocnik powoda zarzucił, że zachodzi wskazana w skardze
podstawa wznowienia postępowania. Powód został pozbawiony możności działania
na skutek naruszenia art. 5 i art. 212 k.p.c., ponieważ Sądy obu instancji nie
pouczyły go o możliwości powołania profesjonalnego pełnomocnika w sytuacji,
w której jego zachowanie wskazywało na taką potrzebę. W konkluzji zażalenia
wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje pogląd, że samo
sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający ustawie nie oznacza
oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli już z samego jej
uzasadnienia wynika, że podniesiona podstawa nie zachodzi. Taka skarga podlega
- na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. - odrzuceniu jako nieoparta na ustawowej
podstawie wznowienia, (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 29 stycznia
1968 r., l CZ 122/67, OSNCP 1968, nr 8-9, poz. 154, z dnia 30 maja 1996 r., l CRN
4
101/95, OSNC 1996, nr 10, poz. 138, z dnia 28 października 1999 r. II UKN 174/99,
OSNP 2001, nr 4, poz. 133).
Nawiązując do tego nurtu orzecznictwa, Sąd Apelacyjny trafnie uznał, że nie
zachodzi wskazana przez skarżącego w skardze podstawa wznowienia
postępowania. Trafnie Sąd stwierdził również, że na ocenę zachowania terminu
z art. 407 k.p.c. nie miała wpływu przeszkoda w postaci umieszczenia skarżącego
w szpitalu psychiatrycznym. Rozważenie uchybienia terminowi do wniesienia skargi
z tego powodu wymagało bowiem złożenia - co nie ma jednak miejsca w sprawie -
wniosku o przywrócenie uchybionego terminu.
Nie podważa zaskarżonego postanowienia podniesiony w zażaleniu zarzut,
że skarżący na skutek naruszenia art. 5 i art. 212 k.p.c. został pozbawiony
możności działania. Zmierza on bowiem do wykazania podstawy wznowienia
postępowania za pomocą nowych okoliczności, podniesionych dopiero w zażaleniu.
Tymczasem sąd jest związany wskazaną w skardze podstawą wznowienia
postępowania i nie może - wbrew przekonaniu skarżącego - samodzielnie ustalać
na podstawie akt sprawy okoliczności uzasadniających podstawę wznowienia.
Niezależnie od tego, w orzecznictwie Sąd Najwyższego przyjmuje się - co trafnie
podniesiono w odpowiedzi na zażalenie - że naruszenie art. 5 i art. 212 k.p.c.
polegające na niepouczeniu strony o celowości ustanowienia pełnomocnika
procesowego nie powoduje nieważności postępowania, lecz stanowi uchybienie
mogące mieć wpływ na wynik sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca
2005 r., II UK 271/04. OSNP 2006, nr 5-6. poz. 95).
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy - na podstawie art. 39818
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 102 w związku z art. 391 i art. 39821
k.p.c. -
orzekł, jak w punkcie pierwszym sentencji postanowienia. Wniosek o zasądzenie
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu został oddalony,
ponieważ nie zwierał przewidzianego w § 20 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oświadczenia,
że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub części.
jz