Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 18/08
POSTANOWIENIE
Dnia 11 kwietnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta K.
przeciwko A. R.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 11 kwietnia 2008 r.,
zażalenia pozwanej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 18 grudnia 2007 r., sygn. akt I ACa (…),
WSC (….),
oddala zażalenie i nie obciąża pozwanej kosztami postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 18 grudnia 2007 r. Sąd Apelacyjny umorzył postępowanie
wywołane wnioskiem o zwolnienie od opłaty od skargi kasacyjnej oraz odrzucił skargę
kasacyjną. Stwierdził, że skarga nie zawiera wyraźnie sformułowanego i uzasadnionego
wniosku o przyjęcie jej do rozpoznania, a uzasadnienie podstaw kasacyjnych nie
pozwala na ocenę potrzeby przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Jako podstawę
jej odrzucenia Sąd ten wskazał na art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.
W zażaleniu pozwanej na to postanowienie skarżąca wywodzi, że wbrew
stanowisku Sądu Apelacyjnego zamieściła w skardze kasacyjnej wniosek o przyjęcie jej
do rozpoznania, który znajduje się na str. (…) w podsumowaniu stawianych wyrokowi
Sądu Apelacyjnego zarzutów wniosek ten motywujących. W ocenie żalącej,
argumentacja dotycząca zarzutów naruszenia wskazanych przepisów potwierdza
potrzebę przyjęcia skargi do rozpoznania, bo potwierdza potrzebę wykładni przepisów
2
niewłaściwie wyłożonych przez Sąd Apelacyjny w zaskarżonym skargą kasacyjną
wyroku.
Powodowy Skarb Państwa w odpowiedzi na zażalenie wniósł o oddalenie
zażalenia i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania. Wskazał na brak
uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i stwierdził, że tego
uzasadnienia nie można utożsamiać z uzasadnieniem podstaw kasacyjnych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie, chociaż Sąd Apelacyjny błędnie
wskazał na art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. jako na podstawę odrzucenia skargi kasacyjnej,
którą to podstawą jest w istocie art. 3986
§ 2 k.p.c. Uchybienie to nie miało jednak
wpływu na trafność sentencji postanowienia zaskarżonego zażaleniem.
Zaskarżony skargą kasacyjną wyrok wydany został w dniu 26 października
2007 r., a zatem wniesiona od niego skarga kasacyjna spełniać powinna wszelkie
wymogi formalne, wynikające z treści przepisów art. 3984
§ 1 i § 2 k.p.c.
W paragrafie pierwszym art. 3984
k.p.c. ustawodawca skatalogował odrębnie w
czterech punktach konstrukcyjne elementy każdej skargi kasacyjnej, a więc cechy
istotne (kreatywne) tego tylko szczególnego środka odwoławczego, podkreślając
zarazem w ten sposób rangę tychże elementów. Natomiast w zdaniu pierwszym § 2 art.
3984
k.p.c. wskazano na pozostałe wymagania tej skargi, które stawiane są każdemu
pismu procesowemu (art. 126 k.p.c. – 128 k.p.c.) z rygorem przewidzianym w art. 130
k.p.c.
Obowiązek przedstawienia przez skarżącego m.in. uzasadnienia wniosku
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, a wynikający z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.,
wiąże się z instytucją tzw. „przedsądu”, polegającego m.in. na możliwości Sądu
Najwyższego odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.).
Ten możliwy sposób zakończenia postępowania kasacyjnego, a kolidujący niewątpliwie
z intencją strony wnoszącej skargę kasacyjną dowodzi zrównania rangą obowiązku
przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia (art. 3984
§ 1 pkt 2 k.p.c.) z
obowiązkiem odrębnego przedstawienia oraz uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania (art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.). Odrębne wyartykułowanie przez
ustawodawcę obu kategorii obowiązków dowodzi tego, że nie są one tożsame. W
konsekwencji za spełnienie wymogu z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. nie można uznać jedynie
odwołania się przez skarżącego do uzasadnienia podstaw kasacyjnych
i sformułowanych w ich ramach zarzutów, z pominięciem wyraźnego, odrębnego i
3
ścisłego przytoczenia co najmniej jednej spośród okoliczności wymienionych w art. 3989
§ 1 k.p.c., wraz z jej stosownym uzasadnieniem przy pomocy argumentów jurydycznych
(por. postanowienie SN z dnia 22 marca 2001 r., V CZ 131/00, OSNC 2001, z. 10, poz.
156; postanowienie SN z dnia 5 czerwca 2001 r., IV CZ 45/01, OSNC 2001 r., z. 10,
poz. 157). W odniesieniu do skargi kasacyjnej zachowuje aktualność utrwalone
orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie z którym wymagania z art. 3984
§ 1 k.p.c.
mają samodzielny byt i nie mogą być traktowane zamiennie (postanowienie SN z dnia
29 czerwca 2005 r. V CSK 5/05, niepubl.; postanowienie SN z dnia 14 lipca 2005 r. III
CZ 61/05 niepubl.; postanowienie SN z dnia 21 lipca 2005 r., V CSK 18/05, niepubl.).
Spełniając formalny wymóg skargi kasacyjnej, określony w art. 3984
§ 1 pkt 3
k.p.c., skarżący powinien zawrzeć w niej wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania i
wniosek ten uzasadnić wskazując na występowanie w sprawie przynajmniej jednej z
okoliczności stanowiących przesłanki tzw. przedsądu, określone w art. 3989
§ 1 k.p.c. i
przedstawić odpowiednie argumenty prawne, uzasadniające występowanie ściśle
określonej w ustawie przesłanki. Potrzeba przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania
powinna być zatem uzasadniona przez skarżącego przy pomocy argumentów
jurydycznych uzasadniających wystąpienie którejkolwiek z przesłanek precyzyjnie
określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c. (por. postanowienie SN z dnia 21 lipca 2005 r. sygn.
akt V CSK 18/05). Określone w tym przepisie przesłanki nie zostały wymienione w
skardze kasacyjnej pozwanej. Ponieważ skarga kasacyjna pozwanej pozbawiona jest
właściwie rozumianego sformułowania i uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania przeto podlegała ona odrzuceniu (por. postanowienie SN z
dnia 22 września 2005 r. sygn. akt II CSK 7/05).
Uwzględniając więc odrębność obu przedmiotów regulacji w pkt 2 i 3 art. 3984
§ 1
k.p.c. stwierdzić należy, że choć argumentacja skarżącego może się niekiedy w obu
tych kwestiach nawet częściowo pokrywać, to jednak orzeczenie w przedmiocie
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania zapada tylko po uprzednim dokonaniu oceny
przyczyn kwalifikowanych przez ustawodawcę, a określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c.,
gdyż tylko one i ich uzasadnienie mogą być przedmiotem tzw. „przedsądu” i decydują o
jego wyniku.
Skoro więc skarga kasacyjna pozwanej pozbawiona jest adekwatnego
sformułowania i uzasadnienia wniosku o przyjęcie jej do rozpoznania, a więc tego
niezbędnego elementu konstrukcyjnego, współkreującego istotę tego środka
4
zaskarżenia, to Sąd Apelacyjny trafnie orzekł o jej odrzuceniu wykonując swój
obowiązek wynikający z art. 3986
§ 2 k.p.c.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia na
podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.