Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 23/08
POSTANOWIENIE
Dnia 16 maja 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku J. S.
przy uczestnictwie M. S. oraz Prokuratora Apelacyjnego o ubezwłasnowolnienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 16 maja 2008 r.,
zażalenia uczestniczki M. S.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 11 stycznia 2008 r., sygn. akt I ACa (…),
1) oddala zażalenie;
2) przyznaje adwokatowi B. M. od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego kwotę
120 zł (sto dwadzieścia), powiększoną o stosowną stawkę podatku od
towarów i usług, tytułem wynagrodzenia nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu uczestniczce M. S. w postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 11 stycznia 2008 r. Sąd Apelacyjny odrzucił
skargę kasacyjną wniesioną przez pełnomocnika uczestniczki M. S. bez uiszczenia opłat
i nie zawierającą wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Sąd Apelacyjny stwierdził,
że wydanie prawomocnego wyroku przez Sąd drugiej instancji kończy postępowanie w
sprawie przed sądami powszechnymi, a wniesienie skargi kasacyjnej rozpoczyna
szczególne postępowanie kontrolne, na które nie rozciąga się zwolnienie od kosztów
sądowych udzielone stronie w postępowaniu przed sądami powszechnymi. Z tych
względów zawodowy pełnomocnik strony wnoszący skargę kasacyjną obowiązany jest
2
uiścić bez wezwania stosowną opłatę sądową albo złożyć wniosek o zwolnienie
o kosztów sądowych, czego pełnomocnik skarżącej nie uczynił i dlatego Sąd Apelacyjny
na podstawie art. 1302
§ 3 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. odrzucił skargę kasacyjną.
W zażaleniu na powyższe postanowienie pełnomocnik uczestniczki zarzucając
naruszenie art. 120 w zw. z art. 117 k.p.c. oraz art. 328 § 2 w zw. z art. 361 k.p.c. wnosił
o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Uczestniczka zwolniona była od kosztów sądowych w postępowaniu toczącym się
przed sądami pierwszej i drugiej instancji, które wszczęte zostało wnioskiem z dnia 11
stycznia 2006 r.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego doszło do rozbieżności stanowisk w kwestii,
czy zwolnienie od kosztów sądowych udzielone stronie w postępowaniu rozpoznawczym
rozciąga się także na postępowanie wszczęte wniesieniem skargi kasacyjnej (porównaj
między innymi postanowienie z dnia 23 stycznia 2007 r. III CZ 3/07, nie publ., w którym
przyjęto, że zwolnienie takie nie rozciąga się na postępowanie wywołane wniesieniem
skargi kasacyjnej oraz postanowienie z dnia 29 listopada 2007 r. III CZ 52/07, nie publ.,
w którym zajęto stanowisko przeciwne). Rozbieżność ta stała się przyczyną
przedstawienia przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego zagadnienia prawnego
do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. Stosowna uchwała nie została jeszcze
podjęta.
Wystąpienie powyższej rozbieżności nie ma jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia
rozpoznawanej sprawy, bowiem niezależnie od tego, czy zwolnienie od kosztów
sądowych udzielone uczestniczce w postępowaniu rozpoznawczym obejmuje czy nie
postępowanie wywołane wniesieniem skargi kasacyjnej, skarga ta, wniesiona przez
pełnomocnika uczestniczki, podlegała odrzuceniu.
Jeżeli bowiem stanąć na stanowisku, że zwolnienie od kosztów sądowych nie
obejmuje postępowania kasacyjnego, pełnomocnik uczestniczki obowiązany był uiścić
od skargi kasacyjnej stałą opłatę sądową w wysokości 40 zł (art. 2 ust. 2 w zw. z art. 3
ust. 2 i art. 12 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, Dz. U. Nr 167 ze zm.) albo złożyć wniosek o zwolnienie od obowiązku jej
uiszczenia (art. 100 ust. 2 u.k.s.c.), czego nie uczynił. Uzasadniało to odrzucenie skargi
kasacyjnej na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c. Ustanowiony dla strony w postępowaniu
rozpoznawczym pełnomocnik z urzędu był bowiem uprawniony do działania także w
postępowaniu kasacyjnym (porównaj postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7
3
kwietnia 2006 r. III CZ 13/06, OSNC 2006/10/176 oraz art. 118 k.p.c.), a zatem nie ma
racji skarżąca twierdząc, że przy uznaniu, że zwolnienie od kosztów sądowych
udzielone w postępowaniu rozpoznawczym nie rozciąga się na postępowanie
kasacyjne, strona, dla której w postępowaniu rozpoznawczym ustanowiono
pełnomocnika z urzędu, powinna w postępowaniu kasacyjnym być traktowana jako nie
mająca zawodowego pełnomocnika.
Jeżeli natomiast stanąć na stanowisku, że udzielone w postępowaniu
rozpoznawczym zwolnienie od kosztów sądowych rozciąga się także na postępowanie
wszczęte wniesieniem skargi kasacyjnej, pełnomocnik uczestniczki, zwolnionej od
kosztów sądowych, powinien był wraz z wniesieniem skargi kasacyjnej uiścić opłatę
podstawową w kwocie 30 zł, zgodnie z art. 14 ust. 2 i 3 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c. W
rozpoznawanej sprawie, wszczętej w dniu 11 stycznia 2006 r., nie mają bowiem
zastosowania przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123) uchylające
obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej przez stronę zwolnioną od kosztów
sądowych, które, zgodnie z art. 2 tej ustawy, stosuje się do spraw wszczętych po jej
wejściu w życie, to jest po dniu 10 marca 2007 r. Z uwagi na to, że pełnomocnik
uczestniczki nie uiścił przy wnoszeniu skargi kasacyjnej opłaty podstawowej, podlegała
ona odrzuceniu na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c.
Z tych wszystkich względów zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi
kasacyjnej należało uznać za nieuzasadnione, co prowadziło do jego oddalenia na
podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13