Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 7 kwietnia 2006 r., III CZ 13/06
Udzielenie pełnomocnictwa procesowego do reprezentowania strony w
określonej sprawie, bez ograniczenie jego zakresu, oznacza umocowanie
pełnomocnika także do sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej.
Sędzia SN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Józef Frąckowiak
Sędzia SN Krzysztof Pietrzykowski
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa "I.L." sp. z o.o. w K. przy interwencji
ubocznej Zbigniewa G. przeciwko Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń S.A.,
Inspektorat w K. o zapłatę, po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu
niejawnym w dniu 7 kwietnia 2006 r., zażalenia interwenienta ubocznego na
postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 września 2005 r.
uchylił zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 20 września 2005 r., wydanym na
podstawie art. 3986
§ 2 w związku z art. 3984
§ 2 k.p.c., Sąd Apelacyjny w Krakowie
odrzucił skargę kasacyjną interwenienta ubocznego od wyroku tego Sądu z dnia 7
czerwca 2005 r., wskazując, że pełnomocnik skarżącego, mimo wezwania, nie
złożył pełnomocnictwa upoważniającego do wniesienia skargi kasacyjnej, a w
świetle art. 91 k.p.c. udzielone mu pełnomocnictwo procesowe do prowadzenia
sprawy nie obejmuje umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej.
W zażaleniu pełnomocnik skarżącego, zarzucając naruszenie art. 91 k.p.c.
przez przyjęcie, że pełnomocnictwo procesowe do prowadzenia sprawy nie
obejmuje z mocy prawa umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej, wnosił o
uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Udzielone przez interwenienta ubocznego adwokatowi pełnomocnictwo „do
reprezentowania go” w rozpoznawanej sprawie, w której po wydaniu wyroku przez
Sąd drugiej instancji wniesiona została skarga kasacyjna, jest pełnomocnictwem
procesowym szczególnym, którego zakres umocowania określa art. 91 k.p.c. Ze
względu na to, że po zmianie przepisów kodeksu postępowania cywilnego
ustawami z dnia 2 lipca i 22 grudnia 2004 r. (Dz.U. Nr 172, poz. 1804 oraz Dz.U. z
2005 r. Nr 13, poz. 98) skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem
odwoławczym przysługującym od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji,
może zachodzić wątpliwość, czy zachowało aktualność stanowisko Sądu
Najwyższego wyrażone na gruncie poprzedniego stanu prawnego, iż udzielenie
pełnomocnictwa procesowego do zastępowania strony w konkretnej sprawie, bez
ograniczenia zakresu pełnomocnictwa, oznacza umocowanie pełnomocnika do
podejmowania wszystkich łączących się z tą sprawą czynności procesowych, w tym
także do sporządzenia i wniesienia kasacji (por. m.in. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 19 października 1999 r., III CZ 115/99, OSNC 2000, nr 4, poz.
80). Można bowiem obecnie bronić poglądu, że wniesienie skargi kasacyjnej,
przysługującej od prawomocnego orzeczenia, podobnie jak wniesienie skargi o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, wszczyna nową
sprawę rozpoznawaną przez Sąd Najwyższy poza strukturami sądów
powszechnych, której celem jest wyłącznie kontrola legalności tego orzeczenia.
Skoro zatem art. 91 k.p.c., określając zakres pełnomocnictwa procesowego, nie
wymienia umocowania do wniesienia obu tych skarg, konieczne jest udzielenie
osobnego pełnomocnictwa procesowego do ich wniesienia, gdyż określony w art.
91 k.p.c. zakres pełnomocnictwa udzielonego w zakończonej sprawie nie obejmuje
tej czynności procesowej.
Stanowisko takie w odniesieniu do pełnomocnictwa do wniesienia skargi o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wyraził Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 14 czerwca 2005 r., V CZ 61/05 (nie publ.),
stwierdzając, że umocowanie adwokata lub radcy prawnego do reprezentowania
strony w sprawie wywołanej wniesieniem takiej skargi nie może wynikać z
pełnomocnictwa udzielonego temu pełnomocnikowi w sprawie zakończonej
prawomocnym orzeczeniem kwestionowanym w skardze. Sąd Najwyższy wskazał,
że postępowanie wszczęte skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, uregulowane w art. 4241
-42412
k.p.c., nie jest
kontynuacją postępowania zakończonego kwestionowanym orzeczeniem sądu ani
nawet nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, takim jak skarga kasacyjna i skarga o
wznowienie postępowania, gdyż nie zmierza do zmiany bądź uchylenia tego
orzeczenia. Jest nadzwyczajnym środkiem umożliwiającym dochodzenie roszczenia
odszkodowawczego od Skarbu Państwa na podstawie art. 417 § 1 k.c. za
niezgodną z prawem działalność orzeczniczą sądu jako władzy publicznej i stanowi
niezbędny prejudykat do dochodzenia takiego odszkodowania. Jest zatem sprawą
odrębną wobec zakończonej prawomocnie sprawy, której orzeczenie kwestionuje,
ma inny przedmiot i w istocie inną tożsamość zainteresowanych stron. Dlatego nie
ma podstaw do przyjęcia, że wskazany w art. 91 k.p.c. zakres pełnomocnictwa
procesowego udzielonego do prowadzenia określonej sprawy obejmuje także
umocowanie do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem wydanego
w niej prawomocnego orzeczenia.
Stanowisko to należy podzielić, stwierdzając jednocześnie, że uwypukla ono
istotne różnice pomiędzy skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia a skargą kasacyjną. Jak wskazał Sąd Najwyższy w
uzasadnieniu postanowienia z dnia 24 sierpnia 2005 r., II CZ 73/05 (nie publ.),
zakres pełnomocnictwa procesowego został w sposób ogólny określony w
pierwszej części art. 91 pkt 1 k.p.c., stanowiącej, że pełnomocnictwo procesowe
obejmuje z mocy samego prawa umocowanie do wszystkich łączących się ze
sprawą czynności procesowych, natomiast w dalszej części wymienione zostały już
tylko przykładowo łączące się ze sprawą czynności procesowe, które m.in.
obejmuje udzielone pełnomocnictwo. To sformułowanie oraz przykładowo
wymienione czynności procesowe wskazują, że pełnomocnictwo procesowe
obejmuje nie tylko czynności podejmowane w sprawie do czasu jej prawomocnego
zakończenia, skoro przykładowo wymienia umocowanie do wniesienia skargi o
wznowienie postępowania, a także stwierdza, że pełnomocnictwo obejmuje też
wszystkie czynności dotyczące zabezpieczenia i egzekucji.
Należy zatem przyjąć, że wskazane w części pierwszej punktu pierwszego art.
91 k.p.c. „wszystkie łączące się ze sprawą czynności” objęte zakresem
pełnomocnictwa, to także czynności podejmowane po uprawomocnieniu się
orzeczenia, związane z wnoszeniem nadzwyczajnych środków odwoławczych
przysługujących w sprawie, w której udzielono pełnomocnictwa. Przykładowe
wymienienie jako takiej czynności skargi o wznowienie postępowania znajduje
uzasadnienie w tym, że ze względu na szczególny charakter tej skargi (art. 399-416
k.p.c.), mogły powstać wątpliwości, czy jest to czynność „łącząca się ze sprawą”,
skoro niewątpliwie wniesienie skargi o wznowienie postępowania wszczyna nową,
odrębną sprawę. Wniesienie skargi kasacyjnej nie prowadzi jednak do wszczęcia
nowej sprawy, lecz jest czynnością procesową łączącą się ze sprawą, w której
udzielono pełnomocnictwa. To że skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem
odwoławczym, dotyczy prawomocnego orzeczenia, może być wniesiona nie tylko
przez strony, lecz na podstawie szczególnego upoważnienia także przez
Prokuratora Generalnego i Rzecznika Praw Obywatelskich, jest rozpoznawana
przez Sąd Najwyższy i służy kontroli legalności orzeczenia, nie zmienia faktu, iż
wnoszona jest w sprawie, której dotyczy i w której udzielono pełnomocnictwa do
podejmowania wszystkich łączących się z nią czynności procesowych, także po
uprawomocnieniu się wyroku. Inaczej niż skarga o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia, nie kreuje nowego przedmiotu sporu ani
przedmiotu orzekania, jak również innej konfiguracji zainteresowanych stron.
Stanowi kontynuację tego samego postępowania pod względem podmiotowym i
przedmiotowym, a jej celem jest doprowadzenie do wzruszenia wydanego w tej
sprawie orzeczenia. Z tych względów trudno uznać, że skarga kasacyjna, tak jak
skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
wszczyna nową sprawę. (...)
Należy zatem uznać, że skoro wskazany w art. 91 k.p.c. zakres
pełnomocnictwa procesowego obejmuje wszystkie łączące się ze sprawą czynności
procesowe, także związane z nadzwyczajnymi środkami odwoławczymi
podejmowanymi po jej prawomocnym zakończeniu, jak wymieniona przykładowo
skarga o wznowienie postępowania oraz obejmuje czynności postępowania
egzekucyjnego, to brak istotnych racji, by wyłączyć spod zakresu ustawowo
określonego umocowania wniesienie skargi kasacyjnej i udział we wszczętym w jej
wyniku postępowaniu. Dlatego przyjąć trzeba, że udzielenie pełnomocnictwa
procesowego do reprezentowania strony w określonej sprawie, bez ograniczenia
jego zakresu, oznacza umocowanie pełnomocnika także do sporządzenia i
wniesienia skargi kasacyjnej.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art.
39816
k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.