Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 58/08
POSTANOWIENIE
Dnia 24 lipca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Zbigniew Strus
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa C. C.
przeciwko Samodzielnemu Publicznemu Szpitalowi Klinicznemu Nr (…) Akademickiemu
Centrum Klinicznemu Akademii Medycznej w G. z udziałem interwenienta ubocznego po
stronie pozwanej (…) Zakładu Ubezpieczeń SA w W.
o ustalenie i zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 24 lipca 2008 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 25 lutego 2008 r., sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie i nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu pozwanemu kosztów
postępowania zażaleniowego
Uzasadnienie
Powód wytoczył powództwo w niniejszej sprawie 27 lipca 2006 r. i w toku procesu
korzystał z przyznanego mu postanowieniem z dnia 28 sierpnia 2006 r. całkowitego
zwolnienia od kosztów sądowych.
Sąd Okręgowy w G. wydał w dniu 28 sierpnia 2007 r. niekorzystny dla powoda
wyrok, który został zaskarżony apelacją, wniesioną w dniu 5 listopada 2007 r. przez
reprezentującego powoda zawodowego pełnomocnika. Pełnomocnik nie uiścił jednak
opłaty podstawowej od tego środka odwoławczego.
2
Sąd I instancji odrzucił z tej przyczyny apelację powoda, powołując się na art. 2
ustawy z 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (Dz. U. z 2007 r., Nr 21, poz. 123, oznaczana dalej jako „ustawa z 14 grudnia
2006 r.”) w zw. z art. 1302
§ 3 k.p.c. i art. 100 ust. 2 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm., dalej określana jako
„u.k.s.c.”), swoje postanowienie uchylił jednak na podstawie art. 395 § 2 k.p.c. i przekazał akta
sprawy wraz z apelacją Sądowi Apelacyjnemu. Sąd II instancji w wyniku wstępnej kontroli
środka odwoławczego, postanowieniem z dnia 25 lutego 2008 r. ponownie odrzucił apelację
powoda. Sąd Apelacyjny, wskazując treść art. 2 ustawy z 14 grudnia 2006 r., a nadto art. 3
ust. 2, art. 14 ust. 2 i 3 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c. uznał, że apelacja powoda jest dotknięta
brakiem w postaci nieuiszczenia opłaty podstawowej w kwocie 30 zł, którą pełnomocnik
powoda powinien był wnieść wraz z apelacją, a brak ten uzasadnia odrzucenie apelacji
na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c. Sąd podkreślił, że ustawa z 14 grudnia 2006 r., obowiązująca
od 10 marca 2007 r., uchyliła wprawdzie obowiązek uiszczania opłaty podstawowej przez osoby
korzystające z całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych, jednak w jej art. 2 do spraw
wszczętych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, nakazano stosować przepisy
dotychczasowe, to znaczy przepisy ustawy z 28 lipca 2005 r. w brzmieniu sprzed
nowelizacji. Oznacza to, że w takich sprawach, do których należy także rozpatrywany spór,
strona korzystająca z całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych nadal obowiązana jest
uiszczać opłatę podstawową od pism podlegających opłatom.
Powód zażalił się na powyższe postanowienie zarzucając naruszenie art. 2 ustawy z
dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,
art. 100 i art. 149 ust. 1 u.k.s.c. oraz art. 1302
§ 3 k.p.c., polegające na odrzuceniu apelacji
powoda jako nieopłaconej i wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia, przyjęcie do
rozpoznania apelacji powoda, a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda
kosztów postępowania zażaleniowego. Zdaniem powoda przy wykładaniu zagadnień
intertemporalnych dotyczących przepisów regulujących koszty sądowe za obowiązującą
uznać należy - przyjętą także w innych ustawach - zasadę, że dotychczasowe przepisy
stosuje się wyłącznie do zakończenia postępowania w danej instancji. W sytuacji, gdy
dojdzie do zmiany przepisów w toku sprawy, w postępowaniu toczącym się w nowej
instancji stosuje się już przepisy aktualnie obowiązujące. Skarżący zaznaczył, że taka
regulacja znajduje się w art. 149 ust. 1 u.k.s.c., identyczna regulacja była zawarta w art. 49
obowiązującej poprzednio ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych, art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. nie może więc zmieniać tej
3
zasady, bowiem „nie do przyjęcia jest sytuacja, w której mają obowiązywać różne reżimy
dotyczące wydarzenia, od którego należy stosować aktualnie obowiązujące przepisy o
kosztach sądowych”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Argumentacja skarżącego sprowadza się do tezy, że w jednym akcie prawnym
powinny być przestrzegane jednolite zasady intertemporalne, jeżeli zatem wprowadzając
ustawę z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ustawodawca
uznał za zasadne stosowanie przepisów dotychczasowych jedynie do zakończenia sprawy
w danej instancji, w kolejnej instancji nakazując już stosowanie nowych przepisów, to
nowelizując tą ustawę powinien przestrzegać tej samej reguły i znowelizowane normy
włączać do spraw w toku w tym samym, instancyjnym rytmie. Myśl ta nie jest pozbawiona
słuszności jako postulat, jednak nie może uzasadniać wykładni sprzecznej z brzmieniem art.
2 ustawy nowelizującej u.k.s.c., który nakazuje stosować przepisy dotychczasowe do spraw
w toku, nie ograniczając tej prolongaty końcem danej instancji. Wyraźna różnica użytych
sformułowań pomiędzy art. 149 § 1 u.k.s.c. („W sprawach wszczętych przed dniem
wejścia w życie ustawy stosuje się, do czasu zakończenia postępowania w danej
instancji, dotychczasowe przepisy o kosztach sądowych”) a art. 2 ustawy nowelizującej
u.k.s.c. („Do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy
dotychczasowe.”) nie daje podstaw do przypisania im tożsamego znaczenia. Przepisy te
regulują przy tym zupełnie inne zagadnienia przejściowe i nie zachodzi między nimi
żadna więź, rzutująca na kierunek wykładni. Pierwszy dotyczy momentu włączenia do
spraw będących w toku przepisów nowej ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, drugi – zastosowania tej ustawy w znowelizowanym kształcie. Treść art. 2
ustawy z 14 grudnia 2006 r. słusznie została zinterpretowana przez Sąd II instancji jako
nakaz traktowania osób zwolnionych całkowicie od kosztów sądowych, występujących w
sprawach wszczętych przed wejściem w życie nowelizacji, jako nadal zobowiązanych do
uiszczania opłaty podstawowej od wnoszonych pism podlegających opłacie. Dotyczy to
nie tylko spraw wytoczonych, jak niniejsza, już w okresie obowiązywania ustawy z 28
lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, ale także, jak uznał Sąd
Najwyższy w uchwale z dnia 27 czerwca 2008 r. (III CZP 48/08, dotąd nie publ.), spraw
wszczętych przed dniem wejścia w życie tej ustawy.
Pełnomocnik powoda, wnosząc w jego imieniu apelację obowiązany był więc
uiścić od niej opłatę podstawową, a niewykonanie tego obowiązku rodziło konsekwencje
przewidziane w art. 1302
§ 3 k.p.c.
4
Z przytoczonych względów zażalenie powoda nie mogło zostać uwzględnione
(art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
Orzeczenie o kosztach procesu uzasadnione jest sytuacją życiową i materialną
powoda (art. 102 k.p.c. w zw. z art. 39821
i art. 391 § 1 k.p.c.).