Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 36/08
POSTANOWIENIE
Dnia 6 listopada 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Zbigniew Strus
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko (…) Zakładowi Ubezpieczeń S.A. w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 6 listopada 2008 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 18 lipca 2008 r., sygn.
akt I ACa (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 18 lipca 2008 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną
powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 25 stycznia 2008 r. W uzasadnieniu
wskazał, że od wniesionej skargi pełnomocnik powódki uiścił opłatę podstawową w
wysokości 30 zł, powołując się na zwolnienie powódki od kosztów sądowych w całości w
toku postępowania przed sądem pierwszej instancji. Skoro więc nie została opłacona
opłatą stosunkową i nie został zawarty w niej wniosek o zwolnienie powódki od kosztów
sądowych w postępowaniu przed Sądem Najwyższym to podlegała odrzuceniu a limine
na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c.
W zażaleniu pełnomocnik powoda zarzucając naruszenie art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. w
zw. z art. 379 pkt 4 k.p.c., art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c., art. 2 Konstytucji, art. 100
ust 2 u.k.s.c. i art. 1302
§ 3 k.p.c. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
2
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W judykaturze utrwalony jest pogląd co do wykładni art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c.
Sędzia, który brał udział w wydaniu wyroku sądu drugiej instancji, nie jest wyłączony z
mocy samej ustawy od udziału w wydaniu postanowienia o odrzuceniu kasacji
wniesionej od tego wyroku (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia
2005 r., II PZ 45/05, OSNP 2006 nr 21, poz. 332, z dnia 11 marca 2008 r., II CZ 114/07,
z dnia 20 maja 2005 r. III CZ 20/05, i z dnia 20 maja 2005 r., III CZ 11/05,
niepublikowane i uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2005 r., III CZP 97/2004,
OSNC 2006 nr 2, poz. 24).
Powołany wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2004 r. SK 19/02,
(OTK 2004 nr 7, poz. 6) nie dotyczy podniesionej w zażaleniu kwestii, albowiem odnosi
się do wyłączenia sędziego, który orzekał w instancji niższej. Z tego względu zarzut
nieważności postępowania jest chybiony.
W związku z rozbieżnością w wykładni prawa Sąd Najwyższy - na wniosek
Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego - w dniu 5 czerwca 2008 r. podjął w składzie
siedmiu sędziów uchwałę, III CZP 142/07 (Biul. SN 2008, nr 8, s. 7), w której przyjął, że
zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie, przyznane w postępowaniu przed sądem
powszechnym, nie obejmuje postępowania kasacyjnego oraz że pełnomocnictwo
procesowe nie obejmuje z samego prawa umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej i
udziału w postępowaniu kasacyjnym. Uchwale tej nadano moc zasady prawnej, jednak
w jej uzasadnieniu Sąd Najwyższy podkreślił, że w dążeniu do ujednolicenia praktyki
oraz uniknięcia komplikacji, które mogłyby nastąpić na skutek stosowania uchwały jako
argumentu przy wnoszeniu skarg o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnymi orzeczeniami opartymi na odmiennej wykładni, rozważył zakres jej
związania - jako zasady prawnej – w czasie. Dodał, że podstawę do tych rozważań daje
głoszony w literaturze oraz orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego pogląd, że w
sytuacji, w której występowały rozbieżności interpretacyjne w praktyce funkcjonowania
prawa, w zachowaniach podmiotów zobowiązanych do przestrzegania norm prawnych
oraz w działaniach organów powołanych do ich stosowania, istnieje możliwość
ograniczenia wstecznego stosowania ustalonej interpretacji przepisu (zob. uchwałę
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 marca 1995 r., W 9/94, OTK Zb.Urz. 1995, nr 1,
poz. 20). W konsekwencji, Sąd Najwyższy stwierdził, że dokonana w uchwale wykładnia
ma zastosowanie na przyszłość, od dnia jej podjęcia.
3
Skoro więc wyrok Sądu Apelacyjnego został wydany w dniu 25 stycznia 2008 r. i
skarga kasacyjna została wniesiona w dniu 25 kwietnia 2008 r. to stosując się do
powołanej wyżej zasady prawnej - w jej aspekcie czasowym - należało przyjąć, że wiąże
ona składy orzekające Sądu Najwyższego co do skarg kasacyjnych wniesionych po dniu
5 czerwca 2008 r. (por. odpowiednio postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca
2008 r., IV CZ 52/08 niepublikowane). Inna wykładnia budziłaby w tej sytuacji
wątpliwości natury konstytucyjnej, skoro wnoszący skargę kasacyjną pełnomocnik
zastosował się do funkcjonującej wtedy w praktyce wykładni, która przeważała także w
judykaturze Sądu Najwyższego.
Z tego względu na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39815
§ 1 k.p.c.
orzeczono jak w sentencji.

III CZ 36/08

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia