Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 262/08
POSTANOWIENIE
Dnia 15 grudnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z wniosku J. M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w W.
o emeryturę górniczą,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 15 grudnia 2008 r.,
na skutek skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego z
dnia 12 grudnia 2007 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 27 października 2006 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Oddział w W. odmówił wnioskodawcy J. M. prawa do emerytury górniczej.
Wyrokiem z dnia 8 lutego 2007 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Ś. zmienił powyższą decyzję organu rentowego w ten sposób, że
uznał J. M. za udowodnione 1.406 dniówek roboczych przepracowanych pod
ziemią do 1980 r. i 2.635 dniówek roboczych przepracowanych pod ziemią od 1981
r. liczonych przy ustaleniu prawa do świadczeń w wymiarze półtorakrotnym i
przyznał mu prawo do emerytury górniczej od dnia 18 sierpnia 2006 r. (pkt I); w
pozostałym zakresie oddalił odwołanie (pkt II).
2
Wyrokiem z dnia 12 grudnia 2007 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu
rentowego od powyższego wyroku Sądu Okręgowego.
W skardze kasacyjnej wniesionej od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego
zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego:
1. art. 37 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 34 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004
r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia
przez wnioskodawcę wniosku o emeryturę (18 sierpnia 2006 r.), któremu
odpowiada art. 50 d w związku z art. 50 a tej ustawy w brzmieniu
obowiązującym od 1 stycznia 2007 r., „przez przyjęcie, że przy ustalaniu
prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią
zalicza się w wymiarze półtorakrotnym, okresy pracy w przodkach
bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach
przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn
urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu
szybów i robotach szybowych (...), to jest dniówki w przodkach, a także w
godzinach nadliczbowych wydłużających pracę tych dniówek, w niedziele,
urlopy, delegacje, kursy i inne.”
2. art. 6 k.c. przez przerzucenie ciężaru dowodu na pozwanego, podczas gdy
to ubezpieczony powinien udowodnić, że posiada ustawowy staż
uprawniający do nabycia prawa do emerytury górniczej;
3. § 4 i § 21 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie
postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych
świadczeń (Dz.U. Nr 10, poz. 49, ze zm.), przez jego niezastosowanie i
uznanie, że zaświadczenie zakładu pracy – Przedsiębiorstwa Robót
Górniczych w Upadłości w W., nie ma mocy dowodowej, co do faktów
prawotworzących, tj. okresów zatrudnienia ubezpieczonego pod ziemią w
wymiarze półtorakrotnym.
Skarga ma także podstawę procesową (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.) z zarzutami
naruszenia:
3
a) art. 233 § 1 k.p.c. przez rażące naruszenie przez Sąd drugiej
instancji, ustanowionych w tym przepisie zasad oceny wiarygodności
i mocy dowodów, w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy;
b) art. 227 k.p.c. w związku z art. 232 k.p.c., art. 236 k.p.c. oraz art. 6
k.c. przez nie przeprowadzenie przez Sąd dowodów, które dawałyby
podstawy do uznania, że zaświadczenie zakładu pracy nie zawiera
faktów prawotworzących, stanowi to naruszenie przez Sąd zasady
kontradyktoryjności procesu;
c) art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. przez brak
ustosunkowania się przez Sąd drugiej instancji do zarzutów apelacji,
w szczególności przez oddalenie apelacji organu rentowego i przez
podzielenie w całości ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji
oraz ich ocenę prawną na podstawie art. 385 k.p.c. jako podstawy
prawnej rozstrzygnięcia.
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazano, że
„zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego wydany został z rażącym naruszeniem
wskazanych na wstępie skargi przepisów materialnego i procesowego prawa
cywilnego, w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy”.
Ponadto „w sprawie występują również istotne zagadnienia prawne:
1. Czy przy ustalaniu, prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym w
kopalniach pod ziemią, w wymiarze półtorakrotnym, na podstawie art. 34 w zw. z
art. 37 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (t.jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.) w
brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia wniosku o emeryturę 18.08.2006 r.
(Dz.U. Nr 104, poz. 708), któremu odpowiada art. 50 a w zw. z art. 50 d tej ustawy
w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. (Dz.U. z 2006 r. nr 208, poz.
1534 i Dz.U. z 2005 r. nr 167, poz. 1397), do okresów pracy w przodkach
bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku wykonywanej.../ zalicza się oprócz
pracy w przodkach/ dniówek w przodkach/, inne prace w tym prace w dni robocze,
w niedziele, w godzinach nadliczbowych, urlopy, delegacje, kursy,.../ ?
2. Czy może być dowodem w świetle § 4 ust. 3 zdanie drugie oraz § 21
4
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o
świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. z 1983 r.
Nr 10, poz. 49, z późn. zm.) w zw. z art. 116 ust. 5 i art. 194 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
pisemne zaświadczenie stwierdzające okresy zatrudnienia sporządzone przez
niepaństwowe archiwum?
3. Czy w świetle § 21 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w
sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty
świadczeń (Dz.U. z 1983 r. Nr 10, poz. 49, z późn. zm.), zaświadczenie o okresach
zatrudnienia wydane przez zakład pracy ubezpieczonego – Przedsiębiorstwo Robót
Górniczych w Upadłości w W., ma moc dowodową, co do faktów prawotworzących
w nim zawartych?
4. Czy nie zakwestionowanie przez ubezpieczonego treści wydanego przez
pracodawcę zaświadczenia o okresach zatrudnienia bezpośrednio po jego
wystawieniu i otrzymaniu oraz godzenie się wówczas ubezpieczonego z treścią
zaświadczenia przenosi na organ rentowy ciężar dowodu wykazania prawdziwości
faktów podanych w tym zaświadczeniu w postępowaniu przy rozpatrywaniu
wniosku o emeryturę?
5. Czy dowodem w sprawie mogą być kserokopie „kartotek wynagrodzeń
pracownika fizycznego za rok 19...” dotyczących lat 1980 – 1991 r., które
wnioskodawca przedłożył do akt, skoro z ich treści nie wynika, by były one
prowadzone w zakładzie pracy wnioskodawcy i sporządzane przez wyznaczonych
do tego pracowników zakładu pracy wnioskodawcy i w sposób ustalony przez
właściwych ministrów w uzgodnieniu z Prezesem Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych w zakresie stanowisk pracy zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym
przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury?”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k. p. c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną
do rozpoznania, jeżeli: w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
5
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
Jeżeli chodzi o przesłankę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania z art.
3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. – występujące w sprawie istotne zagadnienie prawne,
skarżący w uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania (art. 3984
§ 1
pkt 3 k.p.c.) powinien sformułować to zagadnienie i wskazać argumenty, które
prowadzą do rozbieżnych ocen. Konieczne jest wyjaśnienie, jakie zagadnienie
występuje w sprawie i dlaczego jest ono istotne, albo określenie, które przepisy
wymagają wykładni Sądu Najwyższego, ze wskazaniem, na czym polegają
związane z tym poważne wątpliwości, lub z przedstawieniem rozbieżności
występujących w orzecznictwie sądów. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 10 sierpnia 2006 r., V CSK 204/06, Lex nr 421035).
Przedstawione w skardze kasacyjnej pytania nie ujawniają istotnych
zagadnień prawnych sprawy. Podstawom prawnym zaskarżonego wyroku i
zawartej w jego uzasadnieniu argumentacji w zakresie wykładni i zastosowania
przepisów prawa materialnego wnoszący skargę przeciwstawił wyłącznie pytanie,
czy przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej pracownikom zatrudnionym w
kopalniach pod ziemią, w wymiarze półtorakrotnym do okresów pracy w przodkach
zalicza się „inne prace w tym prace w dni robocze, w niedziele, w godzinach
nadliczbowych, urlopy, delegacje, kursy”.
Pozostałe przedstawione w skardze pytania mające w ocenie skarżącego
świadczyć o występowaniu w sprawie istotnych zagadnień prawnych odnoszą się
do kwestionowania dokonanych przez Sąd ustaleń faktów i oceny dowodów.
Tymczasem stosownie do art. 3983
§ 3 k.p.c. podstawą skargi nie mogą być
zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów. Trzeba tu mieć także na
uwadze, że Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi
podstawę zaskarżonego orzeczenia (art. 39813
§ 2 k.p.c.).
Jeżeli chodzi o pytania wnoszącego skargę dotyczące przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o
świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. Nr 10,
poz. 49 ze zm.) należy podzielić stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku
z dnia 28 listopada 1997 r., II UKN 362/97 – OSNP 1998/18/552, w którym
6
stwierdzono, że: „Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie
postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń
(Dz.U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) reguluje zasady postępowania przed organami
rentowymi, a nie odnosi się do postępowania sądowego, które toczy się według
zasad określonych w Kodeksie postępowania cywilnego. Zarzut kasacji naruszenia
przepisów postępowania może zatem odnosić się do przepisów zawartych w tym
Kodeksie, a nie przepisów wymienionego rozporządzenia”.
Wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania zawiera także stwierdzenie, że
„zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego wydany został z rażącym naruszeniem
wskazanych na wstępie skargi przepisów materialnego i procesowego prawa
cywilnego, w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy”. Nawet gdyby
uznać, że takie uzasadnienie wniosku p przyjęcie skargi do rozpoznania odnosi się
do przesłanki jej przyjęcia z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. – oczywistej zasadności skargi
kasacyjnej – to skarga nie zawiera żadnego wywodu prawnego wskazującego, w
czym wyraża się jej „oczywistość” i nie przedstawia argumentów wykazujących, że
rzeczywiście skarga jest oczywiście uzasadniona. Potrzebę przyjęcia skargi do
rozpoznania skarżący upatruje w „rażącym” naruszeniu „wskazanych na wstępie
skargi przepisów materialnego i procesowego prawa cywilnego, w stopniu
mającym istotny wpływ na wynik sprawy”. Co do podnoszonych w skardze
zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego należy stwierdzić, że odnoszą
się one do kwestionowania dokonanej przez Sąd oceny dowodów. Niezależnie od
braku podstaw do oceny tych naruszeń w kategorii „oczywistości” istotne jest to, że
stosownie do art. 3983
§ 3 k.p.c. podstawą skargi nie mogą być zarzuty dotyczące
ustalenia faktów lub oceny dowodów.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy uznając, że nie zachodzą
okoliczności, o których mowa w art. 3989
§ 1 k.p.c. postanowił jak w sentencji.