V CZ 14/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-10-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:IV CZ 28/07 I CZ 30/97
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 14/09
POSTANOWIENIE
Dnia 25 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa H.F.
przeciwko B.K. i E.K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 marca 2009 r.,
zażalenia pełnomocnika pozwanych na postanowienie Sądu Okręgowego w J.
z dnia 10 lutego 2009 r., sygn. akt [...],
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 10 lutego 2009 r. Sąd Okręgowy w J. uzupełnił swoje
postanowienie z dnia 22 stycznia 2009 r., odrzucające skargę kasacyjną
pozwanych od wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., w ten sposób, że oddalił wniosek
adw. J.W. o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 5 400 zł z tytułu kosztów nie
opłaconej pomocy prawnej, udzielonej pozwanym w postępowaniu kasacyjnym.
Sąd Okręgowy stwierdził, że odrzucając wniesioną przez pozwanych skargę
kasacyjną, istotnie nie orzekł o kosztach nie opłaconej pomocy prawnej, udzielonej
przez pełnomocnika wyznaczonego dla pozwanych z urzędu. Uznał jednak, że
wniosek pełnomocnika o przyznanie tych kosztów nie zasługuje na uwzględnienie,
ponieważ nie zawiera oświadczenia, o którym mowa w § 20 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nie opłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). Według tego
przepisu, wniosek o przyznanie kosztów nie opłaconej pomocy prawnej powinien
zawierać oświadczenie, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części.
W zażaleniu na powyższe postanowienie adw. J.W. zarzuciła Sądowi
Okręgowemu naruszenie § 20 powołanego rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości przez błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że w przypadku
nie opłacenia kosztów pomocy prawnej przez stronę, dla której adwokat został
ustanowiony, adwokat jest zobowiązany złożyć oświadczenie, iż nie opłacenie tych
kosztów nastąpiło w całości. W konkluzji żaląca wnosiła o zmianę zaskarżonego
postanowienia i przyznanie jej od Skarbu Państwa kwoty 5 400 zł z tytułu kosztów
nie opłaconej pomocy prawnej.
Sąd Okręgowy przedstawił zażalenie wraz z aktami sprawy Sądowi
Najwyższemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
k.p.c., zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na
postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną oraz skargę
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (§ 1).
W sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, zażalenie przysługuje także
3
na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie,
z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981
, a także postanowień
wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej
instancji (§ 2). Przytoczona regulacja została wprowadzona z dniem 6 lutego 2005 r.
przez ustawę nowelizującą z dnia 22 grudnia 2004 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz.
98), którą w zasadniczy sposób zmieniono system środków zaskarżenia. Skarga
kasacyjna stała się nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, który przysługuje od
prawomocnych orzeczeń sądu drugiej instancji i podlega rozpoznaniu poza tokiem
instancji. Wyjątkowego charakteru nabrało też zażalenie do Sądu Najwyższego,
postanowienia sądu drugiej instancji bowiem podlegają zaskarżeniu do Sądu
Najwyższego skargą kasacyjną lub zażaleniem wyłącznie w wypadkach wyraźnie w
przepisach wskazanych ( art. 3981
§ 1 i art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c.).
W art. 3941
§ 2 k.p.c. zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji
zostało dopuszczone jedynie na wydane w sprawach, tzw. kasacyjnych
postanowienia kończące postępowanie w sprawie. Przesłanki kwalifikowania
postanowień do kategorii kończących postępowania w sprawie były wielokrotnie
przedmiotem rozważań zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i w nauce
prawa. Dla potrzeb niniejszej sprawy wystarczy przypomnieć, że, zgodnie
z utrwalonym już w orzecznictwie stanowiskiem, postanowienie o kosztach procesu
nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie. Postanowienie to
bowiem nie dotyczy istoty sprawy, w stosunku do jej przedmiotu ma jedynie
charakter uboczny. Oznacza to, że na postanowienie sądu drugiej instancji
o kosztach procesu nie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego (zob.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1996 r., I CZ 30/97, OSNC
1997, nr 3, poz. 34 i z dnia 12 października 2007 r., IV CZ 28/07, OSNC 2008, nr 2,
poz. 29). Odnosi się to także do postanowienia sądu drugiej instancji o kosztach nie
opłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 373 w związku
z art. 370, 398 21
i art. 394 1
§ 3 k.p.c. postanowił, jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 25 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa H.F.
przeciwko B.K. i E.K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 marca 2009 r.,
zażalenia pełnomocnika pozwanych na postanowienie Sądu Okręgowego w J.
z dnia 10 lutego 2009 r., sygn. akt [...],
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 10 lutego 2009 r. Sąd Okręgowy w J. uzupełnił swoje
postanowienie z dnia 22 stycznia 2009 r., odrzucające skargę kasacyjną
pozwanych od wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., w ten sposób, że oddalił wniosek
adw. J.W. o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 5 400 zł z tytułu kosztów nie
opłaconej pomocy prawnej, udzielonej pozwanym w postępowaniu kasacyjnym.
Sąd Okręgowy stwierdził, że odrzucając wniesioną przez pozwanych skargę
kasacyjną, istotnie nie orzekł o kosztach nie opłaconej pomocy prawnej, udzielonej
przez pełnomocnika wyznaczonego dla pozwanych z urzędu. Uznał jednak, że
wniosek pełnomocnika o przyznanie tych kosztów nie zasługuje na uwzględnienie,
ponieważ nie zawiera oświadczenia, o którym mowa w § 20 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nie opłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). Według tego
przepisu, wniosek o przyznanie kosztów nie opłaconej pomocy prawnej powinien
zawierać oświadczenie, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części.
W zażaleniu na powyższe postanowienie adw. J.W. zarzuciła Sądowi
Okręgowemu naruszenie § 20 powołanego rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości przez błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że w przypadku
nie opłacenia kosztów pomocy prawnej przez stronę, dla której adwokat został
ustanowiony, adwokat jest zobowiązany złożyć oświadczenie, iż nie opłacenie tych
kosztów nastąpiło w całości. W konkluzji żaląca wnosiła o zmianę zaskarżonego
postanowienia i przyznanie jej od Skarbu Państwa kwoty 5 400 zł z tytułu kosztów
nie opłaconej pomocy prawnej.
Sąd Okręgowy przedstawił zażalenie wraz z aktami sprawy Sądowi
Najwyższemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
k.p.c., zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na
postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną oraz skargę
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (§ 1).
W sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, zażalenie przysługuje także
3
na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie,
z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981
, a także postanowień
wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej
instancji (§ 2). Przytoczona regulacja została wprowadzona z dniem 6 lutego 2005 r.
przez ustawę nowelizującą z dnia 22 grudnia 2004 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz.
98), którą w zasadniczy sposób zmieniono system środków zaskarżenia. Skarga
kasacyjna stała się nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, który przysługuje od
prawomocnych orzeczeń sądu drugiej instancji i podlega rozpoznaniu poza tokiem
instancji. Wyjątkowego charakteru nabrało też zażalenie do Sądu Najwyższego,
postanowienia sądu drugiej instancji bowiem podlegają zaskarżeniu do Sądu
Najwyższego skargą kasacyjną lub zażaleniem wyłącznie w wypadkach wyraźnie w
przepisach wskazanych ( art. 3981
§ 1 i art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c.).
W art. 3941
§ 2 k.p.c. zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji
zostało dopuszczone jedynie na wydane w sprawach, tzw. kasacyjnych
postanowienia kończące postępowanie w sprawie. Przesłanki kwalifikowania
postanowień do kategorii kończących postępowania w sprawie były wielokrotnie
przedmiotem rozważań zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i w nauce
prawa. Dla potrzeb niniejszej sprawy wystarczy przypomnieć, że, zgodnie
z utrwalonym już w orzecznictwie stanowiskiem, postanowienie o kosztach procesu
nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie. Postanowienie to
bowiem nie dotyczy istoty sprawy, w stosunku do jej przedmiotu ma jedynie
charakter uboczny. Oznacza to, że na postanowienie sądu drugiej instancji
o kosztach procesu nie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego (zob.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1996 r., I CZ 30/97, OSNC
1997, nr 3, poz. 34 i z dnia 12 października 2007 r., IV CZ 28/07, OSNC 2008, nr 2,
poz. 29). Odnosi się to także do postanowienia sądu drugiej instancji o kosztach nie
opłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 373 w związku
z art. 370, 398 21
i art. 394 1
§ 3 k.p.c. postanowił, jak w sentencji.