Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 7 kwietnia 2009 r.
I PK 215/08
Nieważność umowy o pracę z członkiem zarządu spółki prawa handlo-
wego z uwagi na jej zawarcie z naruszeniem art. 379 § 1 k.s.h. nie wyklucza
późniejszego zawarcia umowy o pracę per facta concludentia na warunkach
określonych w nieważnej umowie o pracę lub o treści innej niż wskazana w tej
umowie.
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Zbigniew
Myszka, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2009 r.
sprawy z powództwa Mirosława G. przeciwko C. SA z siedzibą w K. o wynagrodzenie
za pracę, na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjne-
go w Łodzi z dnia 31 lipca 2008 r. [...]
I. o d d a l i ł skargę kasacyjną;
II. zasądził od C. SA z siedzibą w K. na rzecz Mirosława G. kwotę 4.050
(cztery tysiące pięćdziesiąt) zł tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Powód Mirosław G. domagał się zasądzenia od „O." SA z siedzibą w O., po-
przednika prawnego „C.” SA z siedzibą w K., kwoty 950.909 zł z ustawowymi odset-
kami tytułem połowy równowartości wynagrodzenia podstawowego, które przysługi-
wałoby mu za okres od 9 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., opierając żądanie
na postanowieniach porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę z dnia 8 stycznia
2007 r.
Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa, zgłaszając zarzut potrącenia
z wierzytelności powoda wypłaconych na jego rzecz świadczeń w łącznej kwocie
1.119.986,84 zł, w tym z tytułu wynagrodzenia - 978.181,82 zł, ekwiwalentu za urlop
wypoczynkowy - 30.476,00 zł, opłaconych przez pracodawcę indywidualnych polis
2
ochrony życia i inwestycyjnych - 108.257,00 zł oraz zwrotu nadpłaconych składek na
ubezpieczenia społeczne - 3.072,02 zł.
Wyrokiem z dnia 6 marca 2008 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim uwzględnił powództwo w całości, a rozstrzy-
gnięcie oparte zostało na następujących ustaleniach. Powód w okresie od 1 lutego
1993 r. do 30 kwietnia 2003 r. pracował w P.C. G.B. Spółce z o.o. w W., ostatnio jako
dyrektor generalny - prezes zarządu, od 1 stycznia 2004 r. do 31 grudnia 2005 r. był
zatrudniony w Dyrekcji Eksploatacji Cystern Spółce z o.o. w W. jako prezes zarządu -
dyrektor generalny, a obecnie jest prezesem zarządu N. SA w W. Przedmiotem
działalności pozwanej Spółki jest przede wszystkim produkcja, dystrybucja i sprzedaż
płytek ceramicznych. W dniu 29 października 2005 r. dotychczasowy prezes zarządu
pozwanej Spółki, Sławomir F. oddał się do dyspozycji rady nadzorczej. Z uwagi na
spadek giełdowej wartości akcji Spółki o około 30% w listopadzie 2005 r., członkom
rady nadzorczej zależało na jednoczesnym odwołaniu dotychczasowego prezesa
zarządu i powołaniu kolejnego. Negocjacje z powodem w zakresie powołania na
członka zarządu Spółki i warunków zatrudnienia prowadził Ryszard W., członek rady
nadzorczej i komitetu wynagrodzeń, będącego organem doradczym i opiniotwórczym
rady. Na posiedzeniu w dniu 8 listopada 2005 r. rada nadzorcza pozwanej Spółki
odwołała Sławomira F. ze składu zarządu (uchwała [...]), upoważniła komitet wyna-
grodzeń do ustalenia warunków umowy określającej zasady wypłaty świadczeń
związanych z ustaniem stosunku pracy dotychczasowego prezesa zarządu i upo-
ważniła członka rady nadzorczej, Ryszarda W. do reprezentowania Spółki przy za-
warciu tej umowy [...]. Na tym samym posiedzeniu Ryszard W. przedstawił kandyda-
turę powoda na prezesa zarządu, podając, że jego wynagrodzenie będzie o około
10% wyższe od wynagrodzenia dotychczasowego prezesa, a członkowie rady nad-
zorczej nie zadawali szczegółowych pytań dotyczących warunków wynagrodzenia
nowego prezesa. Na posiedzeniu tym powód udzielał odpowiedzi na zadawane
przez członków rady pytania dotyczące jego kwalifikacji oraz wizji przyszłości i roz-
woju Spółki. W tym samym dniu uchwałą [...] rada nadzorcza powołała powoda do
sprawowania funkcji prezesa zarządu oraz ustaliła dzień 1 stycznia 2006 r. jako ter-
min rozpoczęcia przez niego realizacji obowiązków wynikających z umowy o pracę.
Jednocześnie uchwałą [...] z tej samej daty w sprawie ustalenia warunków umowy o
pracę z powodem rada nadzorcza upoważniła komitet wynagrodzeń do ustalenia
warunków tej umowy oraz umowy o zakazie konkurencji (§ 1) oraz upoważniła Ry-
3
szarda W. do reprezentowania Spółki przy ich zawieraniu. Przed posiedzeniem rady
Nadzorczej w dniu 8 listopada 2005 r. jej członkowie nie otrzymali projektów umów,
jakie miały zostać zawarte z powodem. Umowę o pracę z powodem podpisał w imie-
niu pozwanej Spółki Ryszard W. Zgodnie z jej postanowieniami, powód został za-
trudniony w charakterze prezesa Spółki, pełniącego jednocześnie funkcję prezesa
zarządu i powierzono mu sprawowanie zarządu strategicznego i operacyjnego przez
prowadzenie interesów Spółki. Wynagrodzenie powoda określono w umowie na
80.000 zł miesięcznie, a termin rozpoczęcia pracy - na 1 stycznia 2006 r. Umowa
została zawarta na czas określony 3 lat - do 31 grudnia 2008 r., z możliwością jej
rozwiązania bez wypowiedzenia przez pracodawcę z powodów określonych w art. 52
i 53 k.p. oraz w razie odwołania pracownika ze składu zarządu z powodów enume-
ratywnie wymienionych w umowie, a związanych z zawinionym działaniem na szkodę
Spółki, zawinioną utratą możliwości sprawowania funkcji kierowniczych, podjęciem
działalności konkurencyjnej bez zgody Spółki oraz odmową przekazania radzie nad-
zorczej informacji dotyczących sytuacji Spółki. W okresie zatrudnienia powód korzy-
stał z urlopu wypoczynkowego, a od uzyskiwanego przez niego wynagrodzenia
strona pozwana odprowadzała zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych
oraz składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Umowa o pracę z poprzednikiem powoda została zawarta na czas określony
od 14 października 2004 r. do dnia 31 października 2008 r., z możliwością wcze-
śniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem przez każdą ze
stron, z miesięcznym wynagrodzeniem podstawowym w walucie polskiej w kwocie
stanowiącej równowartość 11.000 USD brutto (obliczonym na podstawie średniego
kursu dolara NBP obowiązującego w dniu zapłaty), premią kwartalną za wyniki w
kwocie złotowego ekwiwalentu 20.000 USD brutto, oraz premią roczną za wykonanie
budżetu w wysokości 20.000 USD brutto. W okresie od 1 listopada 2004 r. do 31
października 2005 r. średniomiesięczne wynagrodzenie Sławomira F. wynosiło
62.545,62 zł, od 1 stycznia 2005 r. do 8 listopada 2005 r. wynagrodzenie (wraz z
premiami) wyniosło łącznie 1.302.000 zł, zaś w okresie od 1 stycznia 2004 r. do 31
grudnia 2004 r. - 1.322.000 zł. Na podstawie porozumienia z 9 listopada 2005 r. w
związku z rozwiązaniem umowy o pracę wypłacono mu kwoty brutto - 410.063,70 zł
tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, 491.425,53 zł tytułem
odszkodowania za podleganie zakazowi konkurencji oraz kwotę 2.460.382,20 zł ty-
tułem rekompensaty przewidzianej w umowie o pracę w związku z ustaniem stosun-
4
ku pracy. Wypłacone powodowi za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2006 r. wyna-
grodzenie wyniosło łącznie 1.078.000 zł, a więc było ustalone na niższym poziomie
od wynagrodzenia jego poprzednika.
W połowie 2006 r. główny akcjonariusz „O.” SA ogłosił decyzję o sprzedaży
akcji Spółki. Do wezwania przystąpiła C. SA, której głównym akcjonariuszem był Mi-
chał S. Po jego spotkaniu z członkami zarządu „O.” SA uznano, że cena oferowana
za akcje jest za niska. Opinia ta została oceniona negatywnie przez Michała S. Z tej
przyczyny powód zamierzał złożyć rezygnację z pełnionej funkcji w grudniu 2006 r.,
jednak po rozmowach z członkami rady nadzorczej, Ryszardem W. i Zbigniewem P.
ustalono, że powód zostanie odwołany z pełnionej funkcji na najbliższym posiedzeniu
rady nadzorczej, bez potrzeby składania przez niego rezygnacji. Ponieważ zawarta z
powodem umowa o pracę nie przewidywała możliwości wcześniejszego jej rozwią-
zania za wypowiedzeniem, wskazani członkowie rady wystąpili z propozycją kom-
promisu polegającego na podpisaniu porozumienia o rozwiązaniu umowy w dacie
korespondującej z odwołaniem powoda, przy jednoczesnym wypłaceniu mu pełnej
kwoty wynagrodzenia do upływu okresu, na jaki umowa ta została zawarta. Na wy-
płacenie pełnej kwoty wynagrodzenia nie zgodzili się członkowie rady nadzorczej
pozwanej Spółki reprezentujący pracowników oraz (nieformalnie) Michał S. W
związku z tym uzgodniono z powodem, że zostanie mu wypłacona połowa wysokości
wynagrodzenia przysługującego za okres, do którego miała trwać umowa o pracę.
W tracie posiedzenia rady nadzorczej, które odbyło się 8 stycznia 2007 r., jej
członkowie dysponowali projektami porozumień, które miały zostać zawarte z odwo-
ływanymi członkami zarządu, w tym z powodem, oraz uzyskali od Ryszarda W. za-
pewnienie, że nowy akcjonariusz zna i akceptuje warunki określone w tych projek-
tach. Warunki porozumień o rozwiązaniu umów o pracę z odwoływanymi członkami
zarządu były przedmiotem dyskusji podczas obrad rady nadzorczej w dniu 8 stycznia
2007 r., a jej członkowie zostali poinformowani przez przewodniczącego rady, Zbi-
gniewa P., że powód wyraził zgodę na wypłatę na jego rzecz z tytułu wcześniejszego
rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron kwoty równej połowie wynagro-
dzenia podstawowego przysługującego za okres od 9 stycznia 2007 r. do 31 grudnia
2008 r., tj. do końca okresu na jaki została zawarta umowa o pracę. Na posiedzeniu
tym nie była poruszana kwestia ważności umowy o pracę powoda. Uchwałą [...] z
dnia 8 stycznia 2007 r. rada nadzorcza odwołała powoda z funkcji prezesa - członka
zarządu Spółki ze skutkiem na dzień 9 stycznia 2007 r., a uchwałą nr 40/2007 za-
5
twierdziła porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę zawartej z powodem w dniu 8
listopada 2005 r., mające na celu rozwiązanie tej umowy z dniem 8 stycznia 2007 r.
oraz określające warunki, na których strony umowy uzgodniły jej rozwiązanie. Jedno-
cześnie rada upoważniła jej przewodniczącego, Zbigniewa P. do podpisania w imie-
niu Spółki porozumienia stanowiącego załącznik do uchwały. W tej samej dacie zo-
stało podpisane porozumienie, na mocy którego strony uzgodniły, że zawarta z po-
wodem umowa o pracę zostaje rozwiązana z dniem 8 stycznia 2007 r., a Spółka wy-
płaci w dacie rozwiązania tej umowy na rzecz powoda jednorazowo (po potrąceniu
należnych składek na ubezpieczenie społeczne i zaliczek na podatek dochodowy)
kwoty: 950.909 zł tytułem połowy równowartości wynagrodzenia podstawowego,
które przysługiwałoby powodowi za okres od 9 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008
r., 30.476 zł tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz
18.182 zł tytułem zaległego wynagrodzenia zasadniczego za okres od 1 do 8 stycz-
nia 2007 r. W wykonaniu tego porozumienia pozwana Spółka wydała powodowi
świadectwo pracy oraz wypłaciła określone w porozumieniu należności z tytułu wy-
nagrodzenia za pracę i ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.
W okresie rozpoczęcia przez powoda pełnienia funkcji prezesa zarządu sprze-
daż asortymentu produkowanego przez Spółkę spadała, zalegały zapasy gotowych
wyrobów, a przyrost zatrudnienia był nieadekwatny do zmniejszenia sprzedaży. W
związku z tą sytuacją powód, po pierwsze, podjął decyzję o konieczności przeprowa-
dzenia zwolnień grupowych, które objęły grupę 120 pracowników produkcyjnych i
zostały przeprowadzone zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, a po
drugie, podjął działania zmierzające do zwiększenia sprzedaży produkowanego
przez Spółkę asortymentu, między innymi poprzez rozbudowę zespołu sprzedaży
oraz wprowadzenie nowych ekspozycji do punktów sprzedaży. Nienależyta realizacja
przez kontrahenta zawartej pomiędzy pozwaną Spółką a J. Spółką z o.o. w W. ra-
mowej umowy o współpracy, której przedmiotem były usługi logistyczne i marketin-
gowe - doprowadziła do powstania po stronie pozwanej Spółki szkody w łącznej
kwocie 947.260,50 zł. W 2006 r. doszło do pogorszenia się jakości wyrobów, po-
wstawania braków i zaległości płatniczych (za wyjątkiem zobowiązań podatkowych i
budżetowych). Spowodowane to było podjęciem przez członka zarządu - dyrektora
do spraw produkcji, ze względów oszczędnościowych, decyzji o zakupie tańszych
komponentów, półproduktów i części do maszyn oraz zmianą przez członka zarządu
- dyrektora finansowego schematu zapłaty zobowiązań. W trakcie sprawowania
6
przez powoda funkcji prezesa zarządu członkowie rady nadzorczej nie zgłaszali za-
strzeżeń do sposobu zarządzania przez niego Spółką. Za 2005 r. Spółka osiągnęła
zysk w wysokości 24.673.000 zł, rok 2006 zamknął się stratą w kwocie 2.636.000 zł,
a w okresie od 1 stycznia do 31 marca 2007 r. Spółka uzyskała zysk w wysokości
619.000 zł. Bilans sporządzony na dzień 30 czerwca 2007 r. wykazał za okres od 1
stycznia do dnia 30 czerwca 2007 r. zysk w wysokości 14.537.000 zł. Na dzień 8
stycznia 2007 r. Spółka prowadziła działalność produkcyjną, handlową i marketingo-
wą, zatrudniając 1.135 osób. W dniu 1 lipca 2007 r. nastąpiło rozdzielenie działalno-
ści prowadzonej w ramach „O.” SA w taki sposób, że „O. I" Spółka z o.o. w O. - pod-
miot w 100% zależny od „O." SA - przejęła w trybie art. 231
k.p. pracowników produk-
cyjnych oraz część pracowników administracyjnych w celu prowadzenia działalności
produkcyjnej płytek ceramicznych. Od tego czasu pozwana Spółka prowadzi jedynie
działalność handlową i marketingową, oferując asortyment wyprodukowany w zakła-
dach produkcyjnych „O. I" Spółce z o.o. Zatrudnienie w obu podmiotach na dzień 16
stycznia 2008 r. wynosiło 1.657 osób, przy czym w „O." SA zatrudnionych jest 112
pracowników, zaś w „O. I" Spółce z o.o. - 1.545 pracowników. Wzrost zatrudnienia
nastąpił od kwietnia 2007 r.
W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy uznał, że do zawarcia z
powodem umowy o pracę w dniu 8 listopada 2005 r. doszło z naruszeniem art. 378 §
1 i art. 379 § 1 k.s.h., co powoduje jej bezwzględną nieważność na podstawie art. 58
k.c. Jednakże wypływające z tej umowy zobowiązania powstały w związku z dopusz-
czeniem powoda do pracy na stanowisku prezesa zarządu na wynikających z niej
warunkach. Powołując się na poglądy wyrażone w wyrokach Sądu Najwyższego z
dnia 5 listopada 2003 r., I PK 633/02 oraz z dnia 25 maja 2005 r., I PK 249/04 Sąd
Okręgowy wskazał, że umowa o pracę może zostać zawarta per facta concludentia,
wyrażające się w faktycznym dopuszczeniu pracownika do świadczenia pracy. Do-
puszczenie do pracy, wykonywanie umowy o pracę oraz pozostawanie w świadomo-
ści podmiotów, wymienionych w art. 379 k.s.h., że członek zarządu wykonuje swoje
obowiązki w charakterze pracownika, prowadzi do nawiązania stosunku pracy. Po-
wód został dopuszczony do pracy, wykonywał pracę zgodnie z treścią umowy z dnia
8 listopada 2005 r., a pozwana Spółka wypłacała mu umówione wynagrodzenie,
zgłosiła go do ubezpieczenia społecznego, odprowadzała składki na to ubezpiecze-
nie, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, udzielała urlopu wypoczyn-
kowego, po rozwiązaniu umowy o pracę wydała świadectwo pracy, wypłaciła ekwi-
7
walent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za dni przepra-
cowane w styczniu 2007 r. Za istotną dla oceny istnienia między stronami stosunku
pracy Sąd Okręgowy uznał okoliczność, że w uchwale [...] powołującej powoda do
sprawowania funkcji prezesa zarządu rada nadzorcza jednoznacznie wskazała, iż
będzie on wykonywał swoje obowiązki na podstawie umowy o pracę obowiązującej
od dnia 1 stycznia 2006 r., a uchwałą [...] upoważniła swojego członka do zawarcia
tej umowy. Wskazuje to na złożenie przez radę nadzorczą, jako organ upoważniony -
oświadczenia woli o zamiarze zawarcia z powodem umowy o pracę, a ważność za-
wartej umowy i skuteczność związania nią stron nie była nigdy przez radę kwestio-
nowana. Wręcz przeciwnie, jej członkowie podjęli starania odnoszące się do ustale-
nia warunków rozwiązania tej umowy, akceptując jednogłośnie treść porozumienia w
trybie przewidzianym w art. 379 § 1 k.s.h.
W ocenie Sądu Okręgowego, w sytuacji faktycznego wykonywania umowy o
pracę bezpodstawny jest zarzut potrącenia (art. 498 § 1 k.p.c.) zrealizowanych na
rzecz powoda i wynikających ze stosunku pracy zobowiązań w łącznej kwocie
1.119.986,84 zł, a także zarzut sprzeczności żądania powoda z zasadami współżycia
społecznego. W tym zakresie Sąd Okręgowy wskazał, że jedną z immanentnych
cech stosunku pracy jest zasada ryzyka pracodawcy. W chwili objęcia przez powoda
stanowiska prezesa zarządu, sytuacja pozwanej Spółki na rynku była zła, co spowo-
dowane było spadającą sprzedażą. Zatem na powodzie spoczywało podstawowe
zadanie poprawy tej sytuacji i do jego realizacji zmierzały podejmowane przez powo-
da działania - zawarcie umowy ze Spółką J. zatrudnienie kilkunastu nowych pracow-
ników na stanowiskach specjalistów, zakup samochodów służbowych dla przedsta-
wicieli handlowych, zwolnienia grupowe. Nie sposób przy tym przerzucać na powoda
skutków uchybień czy zaniedbań, jakich dopuścił się w wykonaniu umowy kontrahent
- spółka J. Powód informował o podejmowanych działaniach związanych z wprowa-
dzeniem nowych kolekcji, zwiększeniem sił sprzedaży, zwolnieniami grupowymi, wy-
nikającym z tego zmniejszeniem wyniku finansowego Spółki za 2006 r. radę nad-
zorczą, która nigdy nie wyrażała dezaprobaty dla poczynań zarządu, ani nie kwestio-
nowała podejmowanych przez niego działań. Natomiast porównanie wysokości do-
chodzonego przez powoda świadczenia z rekompensatą wypłaconą jego poprzedni-
kowi nie pozwala na przyjęcie, że jest ono nadmiernie wygórowane.
Wyrokiem z dnia 31 lipca 2008 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację
strony pozwanej od powyższego wyroku, podzielając poczynione ustalenia i dokona-
8
ną przez Sąd pierwszej instancji ocenę prawną co do nieważności umowy o pracę z
dnia 8 listopada 2005 r. oraz związania stron - per facta concludentia - określonymi w
tej umowie warunkami w okresie od 1 stycznia 2006 r. do 8 stycznia 2007 r. Warunki
te nie były przez radę nadzorczą kwestionowane, w szczególności przy wyrażaniu
akceptacji dla treści porozumienia w przedmiocie warunków, w tym także finanso-
wych, rozwiązania z powodem umowy o pracę. W ocenie Sądu Apelacyjnego, zebra-
ny w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że wolą rady nadzorczej było zatrud-
nienie powoda na podstawie umowy o pracę, a w świadomości członków tego orga-
nu pozostawało, że powód wykonuje swoje obowiązki na podstawie takiej umowy. W
konsekwencji wypłacone powodowi w wymienionym wyżej okresie wynagrodzenie i
świadczenia związane z pracą nie są świadczeniami nienależnymi i nie podlegają
potrąceniu.
Za niezasadny uznał Sąd Apelacyjny zarzut sprzeczności roszczenia powoda
z zasadami współżycia społecznego, wskazując, że strona pozwana nie wykazała, iż
zawarte przez powoda umowy z firmami doradczymi były dla Spółki niekorzystne, ich
zawarcie nie leżało w jej interesie, zamówione usługi nie zostały wykonane, ewen-
tualny błąd w wyborze firmy J. do wykonania usług został zawiniony przez powoda
lub aby powód dopuścił się zaniedbań czy zawinionego błędu przy obsadzie stano-
wisk menadżerskich w Spółce. Kwestionowanie wiedzy i staranności w działaniu po-
woda wyłącznie w oparciu o wynik finansowy za 2007 r., bez uwzględnienia działań
podjętych przez niego w 2006 r. oraz ciągłości działalności Spółki, jest nieuprawnio-
ne. Powód obejmował zarządzanie Spółką w czasie, gdy borykała się ona z proble-
mem spadającej sprzedaży, przy zaleganiu zapasów wyrobów gotowych i nieade-
kwatnym do sprzedaży przyroście zatrudnienia, a podejmowane przez niego działa-
nia, w tym w zakresie zwolnień części pracowników, miały na celu zwiększenie jej
konkurencyjności kosztem słabszego wyniku finansowego za 2006 r. i mogły przy-
nieść spodziewany efekt w dłuższym okresie czasu. Członkowie rady nadzorczej nie
zgłaszali uwag co do sposobu, w jaki powód kieruje Spółką, a jego odwołanie z funk-
cji prezesa zarządu i rozwiązanie umowy o pracę nie nastąpiło z uwagi na negatyw-
ną ocenę przez organy Spółki podejmowanych przez niego decyzji lub działań czy
też ujemny wynik finansowy za 2006 r., ale ze względu na zmiany własnościowe
(nabycie 48,42% akcji przez C. SA) i związane z nimi dążenie do powołania na sta-
nowisko prezesa zarządu osoby rekomendowanej przez nowego znaczącego akcjo-
nariusza, co wynika jednoznacznie z treści protokołu posiedzenia rady nadzorczej z
9
dnia 8 stycznia 2007 r. W konsekwencji nie można obciążać powoda odpowiedzial-
nością za ujemny wynik finansowy pozwanej Spółki w 2006 r., skoro nie wykazała
ona winy powoda przy podejmowaniu określonych decyzji, działań czy zaniechań.
Działalność gospodarcza obciążona jest ryzykiem, a podejmowane w jej ramach
przez członka zarządu w dobrej wierze i w interesie spółki decyzje w przedmiocie
określonego działania lub jego zaniechania obciążone są ryzykiem niepowodzenia
bądź odłożenia w czasie ich skutków. Podejmowanie takich decyzji nie może być
uznane za naruszenie zasad współżycia społecznego, choćby ostatecznie ich rezul-
taty okazały się niezadowalające. Strona pozwana nie wykazała, aby wskutek zawi-
nionego działania powoda lub jego zaniedbań w nadzorze nad mieniem Spółki po-
wstał ujemny wynik finansowy za rok 2006, albo że wskutek nienależytego wykony-
wania przez powoda obowiązków pracowniczych doszło do poniesienia przez Spółkę
szkody majątkowej. Powoływany przez stronę pozwaną przepis art. 483 k.s.h. regu-
luje zagadnienie odpowiedzialności członka zarządu wobec spółki za szkodę wyrzą-
dzoną zawinionym działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postano-
wieniami statutu, wyrównania której można dochodzić w odrębnym postępowaniu.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku strona pozwana zarzuciła: I.
naruszenie prawa materialnego polegające na: 1) błędnej wykładni i niezastosowaniu
art. 39 § 1 k.c. w związku z art. 58 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 60 k.c. w związku z art.
65 § 1 k.c. w związku z art. 38 k.c. w związku z art. 5 k.c. w związku z art. 368 § 1
k.s.h. w związku z art. 379 § 1 k.s.h. w związku z art. 388 § 1 k.s.h. w związku z art.
390 § 1 k.s.h. w związku art. 300 k.p. w związku z art. 29 § 1 pkt 1-5 k.p. w związku z
art. 8 k.p. w związku z art. 300 k.p. w związku z art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.; 2) błędnej
wykładni i niezastosowaniu art. 368 § 1 i 4 k.s.h. w związku z art. 38 k.c. w związku z
art. 5 k.c. w związku z art. 39 § 1 k.c. w związku z art. 58 § 1 i 2 k.c. w związku z art.
2 k.s.h. w związku z art. 379 § 1 k.s.h. w związku z art. 388 § 1 k.s.h. w związku z
art. 390 § 1 k.s.h. oraz art. 405 k.c. w związku z art. 410 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 2
k.s.h. w związku z art. 368 § 1 i 4 k.s.h. w związku z art. 498 § 1 i 2 k.c. w związku z
art. 499 k.c. w związku z art. 2 k.s.h. w związku z art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.; 3) błędnej
wykładni i niewłaściwym zastosowaniu art. 483 § 2 k.s.h. w związku z art. 355 § 2
k.c. w związku z art. 5 k.c. w związku z art. 2 k.s.h. w związku z art. 3983
§ 1 pkt 1
k.p.c.; II. naruszenie przepisów postępowania, to jest: 1) art. 328 § 2 k.p.c. w związku
z art. 391 § 1 k.p.c. w związku z art. 385 k.p.c. w związku z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.
w związku z art. 7 Konstytucji w związku z art. 2 Konstytucji w związku z art. 87 ust. 1
10
Konstytucji RP, poprzez niewyjaśnienie podstawy prawnej wyroku i nieprzytoczenie
przepisów, na podstawie których Sąd drugiej instancji uznał, że doszło w sposób do-
rozumiany do zawarcia umowy o pracę z powodem na wszystkich warunkach okre-
ślonych w nieważnej umowie z dnia 8 listopada 2005 r., oraz że ważne jest oparte o
postanowienia tej umowy porozumienie z dnia 8 stycznia 2007 r.; 2) art. 378 § 1
k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 382 k.p.c. w związku z art. 391
§ 1 k.p.c. w związku z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c., poprzez nierozważenie podniesio-
nych w apelacji zarzutów, pominięcie znacznej części zgromadzonych dowodów,
brak ich wszechstronnego rozważenia oraz dokonanie dowolnej oceny zebranego
materiału, co doprowadziło do błędnego i niepełnego ustalenia podstawy faktycznej
zaskarżonego wyroku i oparcie wyroku o ustalenia faktyczne sprzeczne z zebranym
materiałem oraz o nieistniejące ustalenia faktyczne; 3) art. 231 k.p.c., art. 233 § 1
k.p.c., art. 227 k.p.c. w związku z art. 232 k.p.c. zdanie drugie w związku z art. 391 §
1 w związku z art. 382 w związku z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c., poprzez przyjęcie do-
mniemań faktycznych w miejsce możliwego do przeprowadzenia dowodu z zeznań
świadków, polegających na uznaniu w drodze domniemania faktycznego, że człon-
kowie rady nadzorczej znali wszystkie postanowienia zawartej z powodem umowy o
pracę z dnia 8 listopada 2005 r.; 4) art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. w
związku z art. 382 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. w związku z art. 381 k.p.c. w
związku z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c., poprzez oddalenie jako spóźnionego wniosku
dowodowego strony pozwanej w postaci dowodu z zeznań świadków na okoliczność
odmowy podania członkom rady nadzorczej na posiedzeniu we wrześniu 2006 r. za-
sad wynagradzania członków zarządu, w tym powoda; 5) art. 233 § 1 k.p.c. w
związku z art. 227 k.p.c. w związku z art. 382 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. w
związku z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c., poprzez niezgodność i sprzeczność istotnych
ustaleń z treścią zebranego materiału dowodowego oraz brak jego wszechstronnego
rozważenia, pominięcie wielu istotnych dowodów, fragmentaryczne rozważenie ze-
branego materiału dowodowego oraz jego dowolną ocenę.
Pismem z dnia 19 listopada 2008 r. skarżący uzupełnił skargę kasacyjną o
zarzuty: I. naruszenia prawa materialnego polegające na błędnej wykładni i niezasto-
sowaniu przepisów: 1) art. 39 § 1 k.c. w związku z art. 58 § 1 i 2 k.c. w związku z art.
60 k.c. w związku z art. 65 § 1 k.c. w związku z art. 38 k.c. w związku z art. 5 k.c. w
związku z art. 2 k.s.h. w związku z art. 368 § 1 k.s.h. w związku z art. 379 § 1 k.s.h.
w związku z art. 388 § 1 k.s.h. w związku z art. 390 § 1 k.s.h. w związku art. 300 k.p.
11
w związku z art. 29 § 1 pkt 1-5 k.p. w związku z art. 8 k.p. w związku z art. 300 k.p. w
związku z art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c. i art. 6 k.c., poprzez błędne uznanie, że porozu-
mienie o rozwiązaniu umowy o pracę zawarte w dniu 8 stycznia 2007 r. z powodem,
jako oparte o ważną umowę o pracę jest skuteczne i jako takie może być podstawą
prawną zasądzenia dochodzonej przez powoda kwoty, podczas gdy umowa o pracę
z dnia 8 listopada 2005 r. nigdy nie została zawarta w sposób skuteczny wobec
braku wiedzy członków rady nadzorczej przez cały okres pełnienia przez powoda
funkcji prezesa zarządu o jej istotnych postanowieniach, w tym o wysokości wyna-
grodzenia, co powoduje, że zawarte porozumienie „jest sprzeczne z zasadami współ-
życia społecznego w postaci uczciwości i rzetelności i jako takie jest bezwzględnie
nieważne”; 2) art. 5 k.c. w związku z art. 2 k.s.h. w związku z art. 8 k.p. w związku z
art. 300 k.p. w związku z art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 32 ust. 1 i art. 2
Konstytucji RP, polegające na mylnym uznaniu, że do oceny roszczeń prezesa pu-
blicznej spółki akcyjnej nie stosuje się zasad współżycia społecznego „w postaci go-
dziwości, uczciwości i sprawiedliwości”; II. naruszenia przepisów postępowania, to
jest art. 227 k.p.c. w związku z art. 236 k.p.c. w związku z art. 381 k.p.c. w związku z
art. 382 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. w związku z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.,
poprzez oddalenie jako spóźnionego wniosku dowodowego w przedmiocie przesłu-
chania świadków na okoliczność odmowy podania członkom rady nadzorczej na jej
posiedzeniu we wrześniu 2006 r. informacji na temat zasad i wysokości wynagrodze-
nia powoda i pozostałych członków zarządu Spółki, a tym samym pominięcie istotne-
go dowodu, z którego wynikało, że członkowie rady nigdy nie poznali istotnych po-
stanowień umowy z dnia 8 stycznia 2005 r., a tym samym umowa ta nigdy nie zo-
stała zawarta w sposób dorozumiany, a porozumienie z dnia 8 stycznia 2007 r., któ-
rego podstawę stanowiła bezwzględnie nieważna umowa, również było bezwzględ-
nie nieważne.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego roz-
poznania, ewentualnie o uchylenie także w całości poprzedzającego go wyroku Sądu
Okręgowego i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania,
względnie o uchylenie zaskarżonych wyroków i orzeczenie co do istoty sprawy przez
oddalenie powództwa w całości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
12
Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych zarzutów. Zgodnie z art.
379 § 1 k.s.h., w umowie między spółką a członkiem zarządu, jak również w sporze z
nim, spółkę reprezentuje rada nadzorcza albo pełnomocnik powołany uchwałą wal-
nego zgromadzenia. Przepis ten jednoznacznie określa sytuacje, w których obowią-
zuje zasada szczególnej reprezentacji spółki i odnosi się wprost do osoby pełniącej
funkcję członka zarządu, a więc znajduje zastosowanie do wszelkich czynności
prawnych podejmowanych w imieniu spółki wobec takiej osoby. Wykładnia językowa
art. 379 § 1 k.s.h. wskazuje, że posłużenie się w nim przez ustawodawcę określe-
niem „w umowie” oznacza, że rada nadzorcza posiada kompetencje do reprezento-
wania spółki akcyjnej nie tylko przy zawieraniu umów z członkiem jej zarządu, ale
także przy dokonywaniu wszelkich czynności prawnych w stosunkach umownych z
członkiem zarządu, w tym przy jednostronnej zmianie warunków umowy o pracę, jej
rozwiązaniu za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia oraz zawarciu porozumie-
nia w sprawie rozwiązania umowy. Taka interpretacja wynika również z funkcji jaką
pełni art. 379 § 1 k.s.h., ustanawiając dla rady nadzorczej szczególny rodzaj upraw-
nienia w zakresie reprezentacji spółki akcyjnej w czynnościach prawnych z członkiem
jej zarządu. Przepis ten służy bowiem ochronie interesów spółki, akcjonariuszy i wie-
rzycieli przed niekorzystnym rozporządzaniem majątkiem spółki w drodze umów
pomiędzy spółką a członkami zarządu. Chodzi w nim o wyeliminowanie sytuacji, w
której dochodziłoby do konfliktu interesów spółki i osoby fizycznej pełniącej funkcję
członka jej zarządu, będącej drugą stroną zawieranej przez spółkę umowy. Sens ta-
kiego uregulowania jest jasny, gdyż zapobiega ono działaniu na szkodę spółki, po-
przez wyłączenie możliwości jej reprezentowania przez zarząd w przypadkach za-
wierania i rozwiązywania umów z takimi osobami, ustanawiania warunków umów
oraz ich zmiany. Z art. 390 § 1 k.s.h. wynika zasada kolegialnego działania rady nad-
zorczej, której wola i wiedza wyrażana jest generalnie przez podjęcie uchwały. W
judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie (por. między innymi wyroki z
dnia 23 września 2004 r., I PK 501/03, OSNP 2005 nr 4, poz. 56; z dnia 4 lipca 2007
r., I PK 12/07, Lex nr 332289; z dnia 4 grudnia 2008 r., II PK 134/08, niepubliko-
wany), że z art. 379 § 1 k.s.h. wynika kompetencja rady nadzorczej in corpore (jako
ciała kolegialnego) do reprezentowania spółki przy dokonywaniu wszelkich czynności
prawnych w stosunkach umownych z członkami zarządu. Kolegialność działania rady
nadzorczej może być urzeczywistniona na dwa sposoby - przez podpisanie przez
13
wszystkich członków rady umowy lub oświadczenia bądź porozumienia o jej rozwią-
zaniu (w takim przypadku nie jest konieczne podjęcie uchwały przez radę) albo po-
przez podjęcie przez radę uchwały w przedmiocie akceptacji umowy lub jej rozwią-
zania i warunków, na jakich ma to nastąpić, z jednoczesnym udzieleniem określone-
mu członkowi (członkom) rady upoważnienia do podpisania w jej imieniu umowy lub
pisma bądź porozumienia rozwiązującego umowę. Uchwała taka stanowi bowiem
jednoznaczny wyraz kolegialnego stanowiska rady nadzorczej i spełnia wynikający z
art. 379 § 1 k.s.h. cel, jakim jest ocena stosunku umownego członka zarządu spółki
przez jej radę nadzorczą in corpore. Cel ten zostanie zrealizowany zarówno w przy-
padku, gdy rada nadzorcza w całości (bez uprzedniej uchwały) podpisze umowę z
członkiem zarządu lub oświadczenie (porozumienie) o jej rozwiązaniu, jak i wtedy,
gdy podejmie uchwałę w tym przedmiocie, udzielając swojemu członkowi (członkom)
upoważnienia do dokonania wyłącznie technicznej czynności podpisania oświadcze-
nia o treści wynikającej z uchwały rady nadzorczej.
Skarga kasacyjna została w pierwszym rzędzie oparta na koncepcji, że nie
mogło dojść do zawarcia z powodem umowy o pracę per facta concludentia, w
szczególności na warunkach określonych w nieważnej umowie z dnia 8 listopada
2005 r., co w ocenie skarżącego powoduje nieważność porozumienia z dnia 8 stycz-
nia 2007 r. w sprawie rozwiązania łączącego strony stosunku pracy. Koncepcja ta nie
jest trafna, aczkolwiek istotnie umowa o pracę z dnia 8 listopada 2005 r. była nie-
ważna na podstawie art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. jako zawarta z naru-
szeniem bezwzględnie obowiązującego art. 379 § 1 k.s.h. Nie jest bowiem kwestio-
nowane, że pomimo iż rada nadzorcza w uchwale z dnia 8 listopada 2005 r. złożyła
oświadczenie woli dotyczące zatrudnienia powoda na podstawie umowy o pracę, to
bez dotkniętych nieważnością postanowień umowy w zakresie ustalenia jego warun-
ków pracy i płacy przez nieuprawniony organ, umowa ta nie zostałaby zawarta (art.
58 § 3 k.c.).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że umowa o pracę z człon-
kiem zarządu spółki kapitałowej zawarta z naruszeniem art. 379 § 1 k.s.h. nie może
zostać konwalidowana, choćby później nawet została potwierdzona przez radę nad-
zorczą, gdyż art. 103 k.c. nie ma zastosowania do sytuacji określonej w art. 39 k.c.
gdy spółka jest reprezentowana przez nieuprawniony organ. Jednakże nawiązanie
stosunku pracy wymagające zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika
(art. 11 k.p.) może nastąpić nie tylko przez wyraźne i ujęte w formie pisemnej
14
oświadczenia woli jak tego wymagają przepisy (art. 29 k.p.), ale także przez złożenie
oświadczeń dorozumianych, wynikających z zachowania stron. Takie dorozumiane
zawarcie umowy o pracę istnieje zwykle wówczas, gdy pracodawca dopuszcza pra-
cownika do pracy i płaci mu wynagrodzenie. Nieważność umowy o pracę z członkiem
zarządu spółki kapitałowej nie tworzy zobowiązań stron w momencie jej zawarcia, nie
wyklucza to jednak późniejszego zawarcia umowy o pracę per facta concludentia,
jeżeli pracownik został dopuszczony do pracy, wykonywał ją zgodnie z treścią
umowy, a spółka uznawała go za pracownika (por. między innymi wyroki z dnia 7
stycznia 2000 r., I PKN 404/99, OSNAPiUS 2001 nr 10, poz. 347; z dnia 5 listopada
2003 r., I PK 633/02, OSNP 2004 nr 20, poz. 346; z dnia 6 października 2004 r., I PK
488/03, OSNP 2005 nr 10, poz. 145 i orzeczenia tam powołane). Nie jest również
wykluczone uznanie, że pomimo nieważności umowy później został nawiązany kon-
kludentnie stosunek pracy o treści innej niż wskazana w nieważnej umowie, np. co
do zakresu zobowiązania pracodawcy z tytułu wynagrodzenia za pracę, jeżeli brak
jest podstawy do przyjęcia domniemania zgody rady nadzorczej w tej kwestii (por.
wyroki z dnia 5 listopada 2003 r., I PK 23/03, niepublikowany i z dnia 18 czerwca
2007 r., II PK 341/06, Monitor Prawa Pracy 2007 nr 12, poz. 647).
Nie budzi wątpliwości, że uchwałą z dnia 8 stycznia 2005 r. rada nadzorcza,
powołując powoda na prezesa zarządu pozwanej Spółki, wyraziła wolę, aby wykony-
wał on swoje obowiązki poczynając od dnia 1 stycznia 2006 r. w ramach umowy o
pracę, a niekwestionowane ustalenia faktyczne sprawy wskazują, że powód od
wskazanej daty umówioną pracę wykonywał i był przez pozwaną Spółkę (i zgodnie z
ważnie wyrażoną w uchwale wolą rady nadzorczej) traktowany jak pracownik ze
wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami. Pozwala to na przyjęcie trafności
oceny Sądu drugiej instancji, iż doszło do nawiązania stosunku pracy, a tym samym
co do zasady nie mogą być uznane za nienależne wynikające z tego stosunku i wy-
płacone powodowi świadczenia (art. 405 w związku z art. 410 k.c.). Co najwyżej mo-
głaby budzić wątpliwości kwestia czy przez wykonanie umowy o pracę poprzez wy-
płatę powodowi wynagrodzenia zostało ono określone między stronami w wysokości
ustalonej w nieważnej umowie, czy też w innej wysokości, a to wobec braku w tym
zakresie uchwały rady nadzorczej jako uprawnionego organu oraz wiedzy wszystkich
jej członków. Kwestia ta utraciła jednak swoje znaczenie w świetle treści porozumie-
nia z dnia 8 stycznia 2007 r. Skarżący nie kwestionuje dokonanej przez Sądy obu
instancji oceny, że rada nadzorcza strony pozwanej podjęła w sposób ważny
15
uchwały o odwołaniu powoda z funkcji prezesa zarządu z dniem 9 stycznia 2007 r.
oraz o rozwiązaniu z nim umowy o pracę za porozumieniem stron z dniem 8 stycznia
2007 r. na warunkach określonych w zaakceptowanym (zatwierdzonym) przez radę
porozumieniu z tej samej daty, z równoczesnym upoważnieniem jej przewodniczące-
go do złożenia oświadczenia o treści wynikającej z uchwały. W takiej sytuacji podpi-
sanie przez przewodniczącego rady nadzorczej porozumienia w sprawie rozwiązania
łączącego strony stosunku pracy było w istocie jedynie czynnością techniczną, wy-
konującą uchwałę rady działającej w tym zakresie in corpore i nienaruszającą art.
379 § 1 k.s.h. Zaaprobowane przez radę nadzorczą warunki porozumienia obejmo-
wały wypłatę na rzecz powoda wynagrodzenia za pracę za styczeń 2007 r., ekwiwa-
lentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz połowy wynagrodzenia podsta-
wowego jakie przysługiwałoby powodowi do daty ustania stosunku pracy z upływem
okresu na jaki umowa o pracę została zawarta, to jest od 9 stycznia 2007 r. do 31
grudnia 2008 r. - we wszystkich przypadkach ze wskazaniem kwot należnych powo-
dowi z powyższych tytułów. Oznacza to trafność stanowiska Sądu drugiej instancji,
że najpóźniej w dacie 8 stycznia 2007 r. rada nadzorcza powzięła wiadomość co do
wypłacanego powodowi wynagrodzenia za pracę i - podejmując stosowną uchwałę -
wyraziła aprobatę dla wysokości tego wynagrodzenia, a w konsekwencji wolę re-
spektowania, i to bez żadnych zastrzeżeń, postanowień nieważnej umowy z dnia 8
listopada 2005 r. Zresztą pozwana Spółka częściowo wywiązała się z zobowiązań
wynikających z porozumienia z dnia 8 stycznia 2007 r. przez wydanie powodowi
świadectwa pracy o określonej treści oraz wypłatę ustalonych w porozumieniu należ-
ności z tytułu wynagrodzenia za pracę za styczeń 2007 r. i ekwiwalentu za niewyko-
rzystany urlop wypoczynkowy. Wola rady nadzorczej co do pracowniczej podstawy
wykonywania obowiązków przez powoda oraz jej świadoma i pełna akceptacja dla
warunków tego zatrudnienia i jego ustania powoduje niezasadność podnoszonego
przez skarżącego zarzutu nieważności porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę z
jednej strony - z uwagi na niemożność nawiązania przez strony stosunku pracy w
sposób dorozumiany i w konsekwencji oparcie porozumienia o bezwzględnie nie-
ważną czynność prawną (art. 58 § 1 k.c.) oraz z drugiej strony - ze względu na
sprzeczność porozumienia z zasadami współżycia społecznego, którą skarżący upa-
truje we wprowadzeniu w błąd członków rady nadzorczej co do wysokości ustalone-
go powodowi wynagrodzenia (art. 58 § 2 k.c.).
16
Niezasadne są również zarzuty odnoszące się do sprzeczności dochodzenia
przez powoda spornej należności z zasadami współżycia społecznego „w postaci go-
dziwości, uczciwości i sprawiedliwości”. Sąd drugiej instancji w żadnym razie nie
uznał, że zasady te nie znajdują zastosowania „do oceny roszczeń prezesa publicz-
nej spółki akcyjnej” (zresztą twierdzenie o takim statusie własnościowym strony po-
zwanej pozostaje poza poczynionymi w sprawie ustaleniami i nie zostało przez skar-
żącego wykazane), ale stwierdził, iż stan faktyczny sprawy nie wskazuje na okolicz-
ności pozwalające na uznanie zgłoszonego przez powoda żądania za nadużycie
prawa (art. 8 k.p.). Stanowisku temu trudno odmówić słuszności, gdy się uwzględni,
że z poczynionych w sprawie ustaleń wynika, iż w momencie obejmowania przez
powoda stanowiska prezesa zarządu pozwanej Spółki wartość jej akcji i sprzedaż
produkcji spadała przy wysokim zatrudnieniu i zaleganiu produktów w magazynach,
kwalifikacje zawodowe powoda i przedstawione przez niego plany poprawy sytuacji
Spółki i jej rozwoju zostały uznane przez radę nadzorczą za wystarczające dla po-
wołania go na stanowisko prezesa zarządu, rada nigdy nie oceniała negatywnie i nie
kwestionowała podejmowanych przez powoda decyzji, skutki podjętych przez powo-
da działań miały długofalowy charakter i - przy założeniu ujemnego wyniku finanso-
wego za 2006 r. - mogły przynieść pozytywne rezultaty dopiero po upływie dłuższego
okresu czasu, a odwołanie powoda z funkcji prezesa zarządu Spółki związane było
wyłącznie ze zmianą głównego akcjonariusza. Ustalenia te stanowiły podstawę traf-
nej oceny, że praca powoda była pozytywnie oceniana przez radę nadzorczą, która -
mając przecież możliwość przeciwdziałania ewentualnie niegospodarnym działaniom
powoda - nie skorzystała z prawa odwołania go z tej przyczyny (art. 368 § 4 i art. 370
§ 1 k.s.h.) ani nie podjęła działań zmierzających do dochodzenia odszkodowania w
przypadku wystąpienia okoliczności wskazanych w art. 483 k.s.h. W wyroku z dnia
11 maja 2005 r., III PK 27/05 (OSNP 2006 nr 9-10, poz. 141), Sąd Najwyższy stwier-
dził, że rolą sądu pracy nie jest ocena czy niepubliczna spółka prawa handlowego nie
płaci pracownikom zbyt wysokich wynagrodzeń lub innych świadczeń. Jeżeli spółka
działająca przez uprawniony organ przyznaje pracownikowi wysokie świadczenia, to
należy przyjąć, że praca tego pracownika jest tyle warta dla spółki. Nawet przyznanie
pracownikowi świadczenia nienależnie wysokiego z reguły nie powinno być przyczy-
ną odmowy jego zasądzenia, gdyż wymaga tego bezpieczeństwo obrotu. W pierw-
szym rzędzie do dbałości o interesy spółki obowiązana jest osoba lub organ zawie-
17
rający umowę w jej imieniu a nie pracownik. Skład Sądu Najwyższego rozpoznający
niniejszą skargę kasacyjną w pełni zaprezentowany pogląd podziela.
W świetle powyższych rozważań za pozbawione uzasadnionych podstaw mu-
siały być uznane podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów
postępowania, które skarżący upatruje w uchybieniach procesowych Sądu drugiej
instancji prowadzących do błędnych ustaleń co do dorozumianego zawarcia umowy
o pracę z powodem na warunkach określonych w nieważnej umowie z dnia 8 listopa-
da 2005 r., a w konsekwencji ważności porozumienia z dnia 8 stycznia 2007 r. i oko-
liczności wskazujących na nadużycie prawa przez powoda oraz nierozpoznania lub
nienależytego rozpoznania wniosków dowodowych i zarzutów apelacyjnych w tym
zakresie (art. 231, art. 227 w związku z art. 232 zdanie drugie, art. 328 § 2 w związku
z art. 391 § 1, art. 378 § 1, art. 381 i art. 382 k.p.c., powoływane w związku z art. 233
§ 1 k.p.c.). Sąd drugiej instancji szczegółowo ustosunkował się do kwestii wskaza-
nych przez skarżącego, którego zarzuty w istocie sprowadzają się do zaprezentowa-
nia własnej odmiennej oceny faktycznej i prawnej. Natomiast zarzuty dotyczące
ustalenia faktów i oceny dowodów, do której do sfery wprost odnosi się art. 233 § 1
k.p.c., nie mogą być podstawą skargi kasacyjnej stosownie do art. 3933
§ 3 k.p.c.
Z tych względów skarga kasacyjna podlega oddaleniu z mocy art. 39814
k.p.c.
========================================