Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 9 kwietnia 2009 r.
II UZ 7/09
Wskazanie przez stronę w skardze kasacyjnej wartości przedmiotu za-
skarżenia, która prima facie nie ma oparcia w obiektywnych kryteriach dotyczą-
cych sposobu jej obliczenia, stanowi pozorne wypełnienie zobowiązania wyni-
kającego z art. 3984
§ 2 k.p.c. Oznacza to, iż skarga jest dotknięta brakiem for-
malnym, podlegającym uzupełnieniu na wezwanie przewodniczącego w trybie
art. 130 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c.
Przewodniczący SSN Romualda Spyt (sprawozdawca), Sędziowie SN: Jerzy
Kwaśniewski, Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 kwietnia
2009 r. sprawy z wniosku Edwarda P.-L. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w K. o wysokość świadczenia, na skutek zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 grudnia 2008 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie postano-
wieniem z dnia 22 grudnia 2008 r. odrzucił skargę kasacyjną ubezpieczonego
Edwarda P.-L. od wyroku tego Sądu z dnia 9 września 2008 r. [...], z odwołania
ubezpieczonego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w K. z dnia
20 czerwca 2007 r.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że niniejsza sprawa jest sprawą
o wysokość świadczenia, zatem o dopuszczalności skargi kasacyjnej, zgodnie z art.
3982
§ 1 k.p.c., decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia. W skardze określono
wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 51.890 zł. Pełnomocnik skarżącego, we-
zwany przez Sąd do sprecyzowania sposobu wyliczenia tej kwoty, oświadczył, że nie
jest w stanie samodzielnie uczynić zadość temu zobowiązaniu, a jako wartość
2
przedmiotu zaskarżenia wskazał nieuznaną część zarobków ubezpieczonego. Tym-
czasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego wartość przed-
miotu sporu w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego ustalającej wyso-
kość świadczenia stanowi różnica między wysokością świadczenia ustaloną w za-
skarżonej decyzji a wysokością żądaną w odwołaniu, pomnożona przez 12 miesięcy
(art. 22 k.p.c.). Sąd Apelacyjny stwierdził, że na profesjonalnym pełnomocniku ciąży
obowiązek prawidłowego określenia wartości przedmiotu zaskarżenia, stosownie do
treści art. 3984
§ 2 k.p.c. W ocenie Sądu podanie dowolnej wartości przedmiotu za-
skarżenia nie stanowi wykonania obowiązku wynikającego z tej normy prawnej, jak
też nie stanowi uzupełnienia braku formalnego skargi. Sąd nie widział też podstaw
prawnych do samodzielnego określenia wartości przedmiotu zaskarżenia. Z tych
przyczyn na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną.
W zażaleniu na powyższe postanowienie ubezpieczony zarzucił naruszenie
art. 25 § 1 k.p.c. i wniósł o jego uchylenie. W uzasadnieniu zażalenia skarżący pod-
niósł, że podanie „wątpliwej” wartości zaskarżenia nie stanowi braku formalnego
skargi. Sprawdzenie podanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia należy
do sądu. Ponadto wskazana przez skarżącego wartość przedmiotu zaskarżenia jest
prawidłowa, a jeśli Sąd powziął co do tego wątpliwość, to winien był przeprowadzić
stosowne postępowanie sprawdzające, w tym zwrócić się do organu rentowego „z
zapytaniem o wartość, którą żąda”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione. Przede wszystkim błędny jest pogląd skarżą-
cego, że podana wartość przedmiotu zaskarżenia jest prawidłowa. W oparciu o prze-
pis art. 22 k.p.c. wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie (a w konsekwencji i
wartość przedmiotu zaskarżenia), będącej sprawą z odwołania od decyzji organu
rentowego ustalającej wysokość świadczenia emerytalnego, stanowi różnica między
wysokością świadczenia ustaloną w zaskarżonej decyzji a wysokością żądaną w od-
wołaniu, pomnożona przez 12 miesięcy. Kwestia ta była już wielokrotnie wyjaśniana
przez Sąd Najwyższy (por. np. postanowienia z dnia 18 stycznia 2006 r., II UZ 74/05,
OSNP 2007 nr 7-8, poz. 116; z dnia 25 czerwca 2002 r., II UZ 39/02, OSNP -
wkładka 2003 nr 1 poz. 9; z dnia 23 marca 2001 r., II UKN 706/00, OSNAPiUS 2002
3
nr 24, poz. 609). Zatem wartość przedmiotu zaskarżenia określona kwotą „nieuzna-
nych” przez organ rentowy zarobków skarżącego jest wadliwa.
Nie budzi wątpliwości, że wskazana w skardze kasacyjnej wartość przedmiotu
zaskarżenia podlega kontroli sądu drugiej instancji w oparciu o przepis art. 25 k.p.c.
w związku z art. art. 391 § 1 k.p.c. W postanowieniach z dnia 2 kwietnia 1998 r., II
UZ 24/98 (OSNAPiUS 1999 nr 8, poz. 291), z dnia 18 października 2000 r., II UZ
124/00 (OSNAPiUS 2002 nr 12, poz. 294), z dnia 25 października 2001 r., I PZ 78/01
(OSNP 2003 nr 20, poz. 491), z dnia 27 lutego 2002 r., I PKN 305/01 (OSNP 2004 nr
4, poz. 65) - dotyczących co prawda kasacji, ale nadal zachowujących aktualność -
Sąd Najwyższy uznał, że sąd drugiej instancji nie może bezkrytycznie przyjmować
dowolnych twierdzeń o wartości przedmiotu zaskarżenia i powinien wezwać stronę
do uzupełnienia kasacji przez skonkretyzowanie tej wartości, a dopiero następnie
ocenić ją z punktu widzenia dopuszczalności kasacji. W rezultacie sąd, do którego
wniesiono kasację jest zobowiązany do kontroli jej dopuszczalności, w związku z
czym może z urzędu sprawdzić podaną wartość przedmiotu zaskarżenia. A zatem
wskazana w kasacji wartość przedmiotu zaskarżenia podlega w uzasadnionych
przypadkach kontroli i sprawdzeniu (weryfikacji) przez sąd drugiej instancji na pod-
stawie art. 25 k.p.c., który bada, czy jej oznaczenie nastąpiło według reguł określo-
nych w art. 19 - 24 k.p.c.
Skarżący zarzuca w zażaleniu, że skarga kasacyjna nie była dotknięta bra-
kiem formalnym, bowiem zawierała wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia, a
Sąd Apelacyjny podjął czynności badania tej wartości, a zatem czynności w trybie
art. 25 k.p.c. Ze stanowiskiem tym nie można się zgodzić. Zgodnie z art. 3982
§ 1
k.p.c. skarga kasacyjna nie przysługuje w sprawach o prawa majątkowe z zakresu
prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, w których wartość przedmiotu zaskarżenia
jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Sąd, do którego wniesiona zostaje skarga,
zobowiązany jest do kontroli jej dopuszczalności, co wynika jednoznacznie z art.
3986
§ 2 k.p.c., który nakazuje odrzucenie skargi kasacyjnej z powodu jej niedopusz-
czalności. Przepis ten ma charakter bezwzględny i wyklucza dowolność przy ozna-
czeniu wartości przedmiotu zaskarżenia, a więc wyklucza określenie tej wartości w
taki sposób, aby uzyskać możliwość skorzystania ze skargi kasacyjnej - w całkowi-
tym oderwaniu od przedmiotu zaskarżenia. Stąd też obowiązek wskazania w postę-
powaniu kasacyjnym wartości przedmiotu zaskarżenia nie może ograniczać się jedy-
nie do wskazania kwoty przekraczającej kwotę decydującą o dopuszczalności skargi,
4
lecz powinien być rozumiany jako zobowiązanie do wykazania podstaw, na których
opiera się wyliczenie. Wskazana przez stronę w skardze kasacyjnej wartość przed-
miotu zaskarżenia, która prima facie nie ma oparcia w obiektywnych kryteriach doty-
czących sposobu jej obliczenia, stanowi w istocie pozorne wypełnienie zobowiązania
wynikającego z art. 3894
§ 2 k.p.c. Oznacza to, iż skarga taka jest dotknięta brakiem
formalnym, podlegającym uzupełnieniu na wezwanie przewodniczącego w trybie art.
130 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Zatem na tym etapie postępowania zo-
bowiązanie do przedstawienia sposobu wyliczenia wartości przedmiotu zaskarżenia
nie jest jeszcze sprawdzeniem tej wartości w oparciu o przepis art. 25 k.p.c. w
związku z art. 3986
§ 2 k.p.c., ale wezwaniem do uzupełnienia braku formalnego
skargi. Dopiero przedstawienie sposobu obliczenia tej wartości umożliwia jej spraw-
dzenie we wskazanym wyżej trybie. W konsekwencji skarga kasacyjna podlega od-
rzuceniu, jeżeli mimo wezwania sądu do podania podstawy i sposobu wyliczenia
wartości przedmiotu zaskarżenia, strona sposobu tego nie wskazuje bądź wskazuje
go niewłaściwie (pozornie), w oderwaniu od obiektywnego kryterium i podstaw, na
których winno być oparte obliczenie oraz nieadekwatnie do przedmiotu zaskarżenia
skargą kasacyjną (tak również między innymi w postanowieniach Sądu Najwyższego
z dnia 19 marca 1999 r., I PKN 6/99, niepublikowane; z dnia 13 maja 2005 r., II UZ
25/05, OSNP 2005 nr 23, poz. 383; z dnia 27 lutego 2007 r., II UZ 67/06, niepubliko-
wane oraz z dnia 23 listopada 2007 r., II UZ 30/07, OSNP 2008 nr 3 - 4 poz. 54).
W rozpoznawanej sprawie pełnomocnik skarżącego wskazał wartość przed-
miotu zaskarżenia, która prima facie nie ma oparcia w obiektywnych kryteriach doty-
czących sposobu jej obliczenia, co zresztą potwierdzone zostało w jego piśmie pro-
cesowym, będącym odpowiedzią na wezwanie Sądu Apelacyjnego. Wezwanie to
dotyczyło przedstawienia sposobu wyliczenia tej wartości, a więc stanowiło wezwa-
nie do uzupełniania braku formalnego skargi w rozumieniu przedstawionym wyżej.
Odmowa przedstawienia takiego wyliczenia stanowiła zatem nieuzupełnienie braku
formalnego skargi i w związku z tym jej odrzucenie znajdowało oparcie w przepisie
art. 3986
§ 2 k.p.c.
Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na mocy art. 39814
k.p.c. w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
========================================