I UK 16/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:24-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I UK 16/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 czerwca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Andrzej Wróbel (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Romualda Spyt
w sprawie z odwołania I. T.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o prawo do emerytury i ustalenie, że nie istnieje obowiązek zwrotu wypłaconego
świadczenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 25 czerwca 2009 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 26 września 2008 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 20 marca 2008 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (organ
rentowy) odmówił Irenie T. (wnioskodawczyni) prawa do emerytury nauczycielskiej,
ponieważ na dzień złożenia wniosku o świadczenie emerytalne nie został
2
rozwiązany stosunek pracy w trybie art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.
- Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm., dalej
jako Karta Nauczyciela).
Wyrokiem z dnia 11 czerwca 2008 r., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną
decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury od dnia 1 marca 2007 r.
Organ rentowy zaskarżył powyższy wyrok w całości apelacją. Wyrokiem z dnia 26
września 2008 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację organu rentowego.
Powyższe orzeczenia zapadły w następujących okolicznościach faktycznych.
Pismem z dnia 6 grudnia 2006 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o rozwiązanie
umowy o pracę za porozumieniem stron z dniem 23 lutego 2007 r. w związku z
odejściem na emeryturą. Pismem z dnia 17 grudnia 2006 r dyrektor szkoły
poinformował ją, że wyraża zgodę na rozwiązanie stosunku pracy na postawie art.
88 Karty Nauczyciela. Stosunek pracy został rozwiązany 23 lutego 2007 r. Z dniem
26 lutego 2007 r. wnioskodawczyni ponownie podjęła pracę nauczycielki w
wymiarze 8/18 etatu do 20 lipca 2007 r., a od 1 maja 2008 r. na czas nieokreślony
na 1/2 etatu. Wniosek o emeryturę został złożony w dniu 2 marca 2007. Prawo do
emerytury zostało pierwotnie przyznane decyzją z 16 marca 2007 r., ze skutkiem
od dnia 1 marca 2007 r.
Organ rentowy zaskarżył wyrok Sądu drugiej instancji skargą kasacyjną i
wniósł o uchylenie wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy, poprzez zmianę wyroku
Sądu I instancji i oddalenie odwołań ubezpieczonej od „obu decyzji z 20 marca
2008 r.”. Jako podstawę skargi wskazał naruszenie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela
oraz art. 138 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach poprzez stwierdzenie braku
podstaw do zwrotu pobranych świadczeń emerytalnych, w sytuacji gdy
ubezpieczona nie spełniała warunków do nabycia prawa do emerytury.
Sąd Najwyższy zważył co następuje
Skarga kasacyjna organu rentowego jest nieuzasadniona.
Przepis art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity
tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) tworzy pełną i wyczerpującą regulację
warunków przejścia na emeryturę nauczycieli bez względu na wiek, a po wykazaniu
3
30-letniego okresu zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym
charakterze, lub 25-letniego okresu zatrudnienia, w którym co najmniej 20 lat
przypada na pracę w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym.
Z utrwalonego orzecznictwa Sadu Najwyższego wynika, że przepis art. 88
Karty Nauczyciela zakłada pewną procedurę przechodzenia na emeryturę.
Nauczyciel nie staje się emerytem z mocy samego prawa, lecz na skutek własnego
działania. Konieczne jest zatem podjęcie określonych działań przez
zainteresowanego nauczyciela, który wolę przejścia na emeryturę uzewnętrznia
wniesieniem odpowiedniego wniosku do organu rentowego „po rozwiązaniu na swój
wniosek stosunku pracy” (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2009 r., sygn.
akt II UK 239/08; z 13 czerwca 2007 II UK 232/06, niepublikowany, z 19 września
2007 III UK 43/07, niepublikowany, z dnia 17 kwietnia 2008 II UK 194/07,
niepublikowany, z dnia 25 kwietnia 2008 I UK 267/07, niepublikowany; wyrok SN z
dnia 20 listopada 2008 r., sygn. akt I UK 104/08).
W niniejszej sprawie wnioskodawczyni rozwiązała stosunek pracy przed
złożeniem wniosku o emeryturę nauczycielską, zaś w dacie jego rozwiązania
spełniała pozostałe warunki przejścia na emeryturę, sformułowane w art. 88 ust. 1
Karty Nauczyciela. Okoliczność, że po rozwiązaniu stosunku pracy, za to w dacie
złożenia wniosku o emeryturę, wnioskodawczyni wykonywała pracę nauczycielską
na podstawie kolejnego stosunku pracy, nie wpływa na możliwość nabycia przez
nią uprawnień emerytalnych na podstawie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
wyroku.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 czerwca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Andrzej Wróbel (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Romualda Spyt
w sprawie z odwołania I. T.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o prawo do emerytury i ustalenie, że nie istnieje obowiązek zwrotu wypłaconego
świadczenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 25 czerwca 2009 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 26 września 2008 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 20 marca 2008 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (organ
rentowy) odmówił Irenie T. (wnioskodawczyni) prawa do emerytury nauczycielskiej,
ponieważ na dzień złożenia wniosku o świadczenie emerytalne nie został
2
rozwiązany stosunek pracy w trybie art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.
- Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm., dalej
jako Karta Nauczyciela).
Wyrokiem z dnia 11 czerwca 2008 r., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną
decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury od dnia 1 marca 2007 r.
Organ rentowy zaskarżył powyższy wyrok w całości apelacją. Wyrokiem z dnia 26
września 2008 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację organu rentowego.
Powyższe orzeczenia zapadły w następujących okolicznościach faktycznych.
Pismem z dnia 6 grudnia 2006 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o rozwiązanie
umowy o pracę za porozumieniem stron z dniem 23 lutego 2007 r. w związku z
odejściem na emeryturą. Pismem z dnia 17 grudnia 2006 r dyrektor szkoły
poinformował ją, że wyraża zgodę na rozwiązanie stosunku pracy na postawie art.
88 Karty Nauczyciela. Stosunek pracy został rozwiązany 23 lutego 2007 r. Z dniem
26 lutego 2007 r. wnioskodawczyni ponownie podjęła pracę nauczycielki w
wymiarze 8/18 etatu do 20 lipca 2007 r., a od 1 maja 2008 r. na czas nieokreślony
na 1/2 etatu. Wniosek o emeryturę został złożony w dniu 2 marca 2007. Prawo do
emerytury zostało pierwotnie przyznane decyzją z 16 marca 2007 r., ze skutkiem
od dnia 1 marca 2007 r.
Organ rentowy zaskarżył wyrok Sądu drugiej instancji skargą kasacyjną i
wniósł o uchylenie wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy, poprzez zmianę wyroku
Sądu I instancji i oddalenie odwołań ubezpieczonej od „obu decyzji z 20 marca
2008 r.”. Jako podstawę skargi wskazał naruszenie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela
oraz art. 138 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach poprzez stwierdzenie braku
podstaw do zwrotu pobranych świadczeń emerytalnych, w sytuacji gdy
ubezpieczona nie spełniała warunków do nabycia prawa do emerytury.
Sąd Najwyższy zważył co następuje
Skarga kasacyjna organu rentowego jest nieuzasadniona.
Przepis art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity
tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) tworzy pełną i wyczerpującą regulację
warunków przejścia na emeryturę nauczycieli bez względu na wiek, a po wykazaniu
3
30-letniego okresu zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym
charakterze, lub 25-letniego okresu zatrudnienia, w którym co najmniej 20 lat
przypada na pracę w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym.
Z utrwalonego orzecznictwa Sadu Najwyższego wynika, że przepis art. 88
Karty Nauczyciela zakłada pewną procedurę przechodzenia na emeryturę.
Nauczyciel nie staje się emerytem z mocy samego prawa, lecz na skutek własnego
działania. Konieczne jest zatem podjęcie określonych działań przez
zainteresowanego nauczyciela, który wolę przejścia na emeryturę uzewnętrznia
wniesieniem odpowiedniego wniosku do organu rentowego „po rozwiązaniu na swój
wniosek stosunku pracy” (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2009 r., sygn.
akt II UK 239/08; z 13 czerwca 2007 II UK 232/06, niepublikowany, z 19 września
2007 III UK 43/07, niepublikowany, z dnia 17 kwietnia 2008 II UK 194/07,
niepublikowany, z dnia 25 kwietnia 2008 I UK 267/07, niepublikowany; wyrok SN z
dnia 20 listopada 2008 r., sygn. akt I UK 104/08).
W niniejszej sprawie wnioskodawczyni rozwiązała stosunek pracy przed
złożeniem wniosku o emeryturę nauczycielską, zaś w dacie jego rozwiązania
spełniała pozostałe warunki przejścia na emeryturę, sformułowane w art. 88 ust. 1
Karty Nauczyciela. Okoliczność, że po rozwiązaniu stosunku pracy, za to w dacie
złożenia wniosku o emeryturę, wnioskodawczyni wykonywała pracę nauczycielską
na podstawie kolejnego stosunku pracy, nie wpływa na możliwość nabycia przez
nią uprawnień emerytalnych na podstawie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
wyroku.