Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 49/09
POSTANOWIENIE
Dnia 17 lipca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi powoda
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 4 kwietnia 2007 r.,
w sprawie z powództwa K. R.
przeciwko Gminie Miasta G. i in. , o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 lipca 2009 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 13 października 2008 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
W dniu 11 lipca 2008 r. K. R. wniósł skargę o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 4 kwietnia 2007
r., oddalającym apelację powoda K. R. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia
29 sierpnia 2006 r., oddalającego powództwo o ustalenie, że powód jest
właścicielem nieruchomości w G. przy ul. S. 30 oraz o ustalenie, że umowa z dnia 9
września 1965 r. ustanowienia prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej
nieruchomości i sprzedaży znajdujących się na niej budynków jest nieważna.
Jako podstawę skargi o wznowienie postępowania wskazał ujawnienie
nowych dowodów, stwierdził, że wyrok Sądu Apelacyjnego został oparty na
dokumencie sfałszowanym, co stanowi wystarczającą podstawę wznowienia
postępowania i wskazał, że dowodem jest sfałszowany dokument: „Opis mienia,
Karta 1 Wilno. Dn. 8.IV.1946” „Nr 557-56”, „Nr 430.P” t.j. dwie karty o tych samych
cechach, sporządzone tym samym charakterem pisma jednakże różniące się
treścią- składnikami mienia pozostawionego na Litwie.
Do skargi załączył dwa dokumenty wyżej wskazane oraz 8 innych
dokumentów. Na wezwanie Sądu do uzupełnienia skargi między innymi przez
przytoczenie okoliczności stwierdzających zachowanie terminu do jej wniesienia,
w szczególności daty powzięcia wiadomości o nowych dowodach, powód podał,
że wiedzę o sfałszowaniu wskazanych w skardze dowodów „Opis mienia. Karta 1.
Wilno. dn. 8 IV 1946 r.” „Nr 557-56 o P” „Nr 430.P” powziął już po zamknięciu
poprzedniego postępowania, którego skarga dotyczy.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 października 2008 r. Sąd
Apelacyjny odrzucił skargę.
Sąd stwierdził, że znaczna część dołączonych do skargi dokumentów
znajdowała się już w aktach sprawy Sądu Okręgowego w G. I C …/08 i Sądu
Apelacyjnego I ACa …/07, objętej skargą, a wszystkie załączone zostały do
poprzedniej skargi o wznowienie postępowania wniesionej przez powoda, w której
postępowanie toczyło się przed Sądem Apelacyjnym w sprawie I ACa …/07,
zakończonej prawomocnym postanowieniem z dnia 22 stycznia 2008 r. o
odrzuceniu skargi. Dotyczy to w szczególności dokumentu z karty 4 (znajdującego
się na karcie 231 i 351 akt. I ACa …/07 oraz na karcie 14 akt I ACa …/07) oraz z
3
karty 5 (znajdującego się na karcie 15 akt I ACa …/07), które, jak twierdzi powód
zostały sfałszowane. Dokument na k. 4 pozostawał w dyspozycji Sądów obu
instancji w zaskarżonej sprawie o ustalenie, natomiast dokument na k. 5
pozostawał w dyspozycji Sądu rozpoznającego pierwszą sprawę o wznowienie
postępowania.
Nie są to zatem, zdaniem Sądu Apelacyjnego, dowody ani okoliczności
„nowe” w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. i nie mogą stanowić podstawy skargi
o wznowienie postępowania. Powód nie wskazał także, który z tych dokumentów
miałby być dokumentem podrobionym lub przerobionym i na jakich okolicznościach
opiera swoje twierdzenia o sfałszowaniu dokumentów.
Niezależnie od tego Sąd Apelacyjny uznał, że zgłoszone przez powoda, jako
nowe, środki dowodowe nie mogły mieć wpływu na wynik postępowania w objętej
skargą sprawie o ustalenie, dla rozstrzygnięcia której istotny mógł być sam
fakt pozostawienia mienia poza granicami państwa polskiego w związku z wojną
1939-1945 r., a nie skład tego mienia. Stwierdził też, że z akt sprawy I ACa …/07
Sądu Apelacyjnego wynika, iż powód był w posiadaniu zgłoszonych obecnie
dokumentów już co najmniej w lipcu 2007 r., gdy składał pierwszą skargę
o wznowienie postępowania, a zatem obecną skargę złożył po terminie
przewidzianym w art. 407 § 1 k.p.c.
W zażaleniu na powyższe postanowienie powód zarzucił naruszenie art. 403
§ 1 i 2 k.p.c. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, wskazując,
że przekazał i przekazuje przy zażaleniu kilkadziesiąt dokumentów
potwierdzających zarówno fakt przerobienia jak i dostarczenia nowych
dokumentów, naruszenie art. 407 k.p.c. przez błędną wykładnię, naruszenie art.
931 § 1 k.c. przez przyjęcie, że nieruchomość przy ul. S. w G. nie jest przedmiotem
spadku, naruszenie art. 227, art. 230 i art. 233 k.p.c. wskutek błędnej oceny
wiarygodności i mocy dowodów oraz nie uwzględnienie faktu, że D. H. ubiegał się
o nieruchomość przy ul. K. 21, a nie przy ul. S. 30.
W oparciu o powyższe zarzuty wnosił o uchylenie zaskarżonego orzeczenia
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ewentualnie o zmianę
postanowienia.
4
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powód oparł skargę o wznowienie postępowania na twierdzeniu o wykryciu
nowych dowodów i wskazał, że chodzi o dwa dokumenty z dnia 8.IV.1945 r.,
zawierające opis mienia, których treść wskazuje, zdaniem powoda, iż jeden z nich
został podrobiony lub przerobiony. Poza tymi dokumentami dołączył do skargi inne
jeszcze dokumenty, nie wypowiadając się w ich przedmiocie. Zasadnie Sąd
Apelacyjny przyjął, że skarga o wznowienie postępowania została oparta na
podstawach z art. 403 § 1 pkt 1 oraz § 2 k.p.c.
Zgodnie z powszechnie przyjętym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa
w przepisie art. 403 § 2 k.p.c. chodzi o późniejsze wykrycie takich okoliczności
faktycznych i środków dowodowych, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy,
a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu (porównaj
między innymi orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 1968 r. I CO 1/68,
OSNCP 1969/2/36 i z dnia 17 listopada 2005 r. I CZ 125/05, nie publ.). Jak słusznie
stwierdził Sąd Apelacyjny wszystkie dokumenty załączone do skargi jako „nowe”,
poza dokumentem na karcie 5 i dokumentem na karcie 11-12, były już załączone
do akt sprawy o ustalenie, objętej skargą o wznowienie postępowania, a zatem nie
są to niewątpliwie „nowe” środki dowodowe ani nowe okoliczności faktyczne,
w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. i jako takie nie mogą stanowić podstawy skargi
o wznowienie postępowania.
Zgodnie z art. 410 § 1 k.p.c. Sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę
o wznowienie postępowania wniesioną po upływie przepisanego terminu,
niedopuszczalną lub nie opartą na ustawowej podstawie, przy czym ta ostatnia
przyczyna odrzucenia skargi zachodzi nie tylko wtedy, gdy powołana w niej
podstawa wznowienia została sformułowana w sposób nie odpowiadający ustawie,
lecz także wówczas, gdy wskazane w niej okoliczności wprawdzie dadzą się
podciągnąć pod przewidzianą w ustawie podstawę wznowienia, lecz
w rzeczywistości podstawa ta nie występuje (porównaj między innymi orzeczenia
Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1968 r. I CZ 122/67, OSNC 1968/8-9/154,
z dnia 14 grudnia 2006 r. I CZ 103/06, z dnia 27 października 2006 r. I CZ 43/06,
z dnia 16 maja 2007 r. III CSK 56/07 i z dnia 30 maja 2007 r. IV CZ 22/07, nie
5
publ.). Taka sytuacja zachodzi w odniesieniu do wskazanej przez skarżącego
podstawy wznowienia w oparciu o art. 403 § 2 k.p.c. z powołaniem się na „nowe”
dowody w postaci dokumentów załączonych do skargi na kartach 4, 6, 7, 8, 9, 10,
13 i 14, które były już załączone do sprawy o ustalenie, objętej skargą
o wznowienie i znajdują się na kartach: 231, 266, 265, 215, 30, 34, 16-17 oraz 11
akt sprawy I ACa …/07 Sądu Apelacyjnego, a zatem nie są „nowe” w rozumieniu
art. 403 § 2 k.p.c., co uzasadniało odrzucenie skargi w tym zakresie.
Załączone do skargi dokumenty na karcie 5 oraz na karcie 11-12 nie zostały
złożone w sprawie o ustalenie, objętej skargą o wznowienie i jako takie mogłyby
być uznane za „nowe” w rozumieniu art. 403 §2 k.p.c., jednakże w tym zakresie
skarga o wznowienie podlegała odrzuceniu na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. jako
wniesiona po terminie z art. 407 § 1, co do dokumentu na karcie 5, oraz wobec nie
uprawdopodobnienia przez skarżącego, że zachowany został termin do jej
wniesienia co do dokumentu na kartach 11-12.
Trafnie bowiem Sąd Apelacyjny stwierdził, że skoro dokument z karty
5 został już wcześniej załączony przez powoda do jego pierwszej skargi
o wznowienie postępowania wniesionej w lipcu 2007 r. (k. 15 akt I ACa…/07), to był
mu znany co najmniej od tego czasu, wobec czego obecna skarga o wznowienie
została w tym zakresie wniesiona po terminie określonym w art. 407 § 1 k.p.c., t.j.
po upływie 3 miesięcy od dnia gdy powód dowiedział się o podstawie wznowienia,
którą było odnalezienie nowego dowodu.
Natomiast co do dokumentu z kart 11-12 powód, mimo wezwania Sądu, nie
uprawdopodobnił, że wniósł skargę w terminie bowiem nie wskazał, kiedy
dowiedział się o istnieniu tego dowodu (k. 26, 27-28).
Prawidłowo także Sąd Apelacyjny odrzucił skargę opartą na podstawie z art.
403 § 1 pkt 1 k.p.c., a więc na twierdzeniu o podrobieniu czy przerobieniu
dokumentów na kartach 4 i 5. Termin do wniesienia skargi opartej na tej podstawie
biegnie także od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, co
w tym przypadku oznacza dzień, w którym strona dowiedziała się o możliwości
podrobienia lub przerobienia dokumentu (porównaj między innymi orzeczenia Sądu
Najwyższego z dnia 15 grudnia 2000 r. IV CKN 1418/00 i z dnia 16 maja 2008 r.
6
III CZ 20/08, nie publ.). Skoro powód oba te dokumenty załączył do pierwszej
skargi o wznowienie postępowania (k. 14 i 15 akt I ACa …/07), to już niewątpliwie w
lipcu 2007 r. mógł je porównać i stwierdzić różnice w ich treści, co mogło
wskazywać na prawdopodobieństwo ich przerobienia. Obecna skarga oparta na
podstawie z art. 403 § 1 pkt 1 została zatem wniesiona po upływie 3-miesięcznego
terminu od chwili, gdy powód dowiedział się o tej podstawie wznowienia (art. 407 §
1 k.p.c.), co uzasadniało jej odrzucenie w oparciu o art. 410 § 1 k.p.c.
To samo dotyczy wskazanego w zażaleniu, jako sfałszowany, dokumentu:
„Szacunek mienia” (k. 117-120), załączonego już do sprawy I ACa …/07 o ustalenie
na k. 233-235 oraz do pierwszej sprawy o wznowienie I ACa …/07 na k.18-20 i
dokumentów sporządzonych przez D. H. z dnia 11 lutego 1947 r. i z dnia 11 marca
1947 r. załączonych do akt. I ACa …/07 na k. 264 i 265 oraz do akt. I ACa …/07 na
k. 11 i 12.
Zarzuty zażalenia naruszenia art. 403 § 1 i 2 oraz art. 407 k.p.c. są zatem
bezzasadne, natomiast zarzuty naruszenia art. 931 § 1 k.c. oraz art. 227, art. 230
i art. 233 k.p.c. są bezprzedmiotowe w rozpoznawanej sprawie.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie.
jz