II CZ 82/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:08-08-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 82/09
POSTANOWIENIE
Dnia 27 stycznia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
SSA Barbara Trębska
w sprawie z wniosku M. M. – S.
przy uczestnictwie P. S.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 27 stycznia 2010 r.,
zażalenia pełnomocnika uczestnika postępowania
radcy prawnego K. K.
w przedmiocie oddalenia wniosku o przyznanie wynagrodzenia
za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej
na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 1 września 2009 r., sygn. akt III Ca (…),
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w Ł. w sprawie z wniosku M. M.-S. z udziałem P. S. o podział
majątku wspólnego postanowieniem z dnia 1 września 2009 r. zmienił postanowienie
Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 6 sierpnia 2009 r. w ten sposób, że oddalił wniosek
2
pełnomocnika uczestnika radcy prawnego K. K. o przyznanie wynagrodzenia za
sporządzenia opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej.
Powyższe postanowienie zaskarżył w całości pełnomocnik z urzędu uczestnika
postępowania. Zarzucając Sądowi Okręgowemu naruszenie przepisów postępowania, tj.
art. 359 § 1 w zw. z art. 391 k.p.c. przez jego błędne zastosowanie, wniósł o uchylenie
zaskarżonego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienia sądu drugiej
instancji należące do jednej z trzech kategorii wymienionych w art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c.: 1)
odrzucające skargę kasacyjną lub skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia; 2) co do kosztów procesu, które nie były przedmiotem
rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji; 3) kończące postępowanie w sprawie, wydane
w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna z wyjątkiem postanowień, o
których mowa w art. 3981
, a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania
zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji.
Zaskarżone orzeczenie nie należy do żadnej z wymienionych kategorii. Nie ulega
bowiem wątpliwości, że postanowieniem tym Sąd nie odrzucił skargi kasacyjnej lub
skargi o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem. Nie jest to również
orzeczenie, które kończy postępowanie w sprawie, czy też orzeczenie, którym sąd
rozstrzygnął „co do kosztów procesu”.
Zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które
nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji zostało dopuszczone w
ustawie z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego
(Dz. U. Nr 69, poz. 592), która weszła w życie z dniem 22 maja 2009 r. Dokonując
zmiany art. 3941
§ 1 k.p.c. ustawodawca kierował się koniecznością wykonania wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2007 r., SK 3/05 (OTK ZU 2007, nr 3A, poz.
32) w którym art. 39318
§ 2 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym do czasu jego uchylenia
przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z
2005 r. Nr 13, poz. 98), w zakresie, w jakim uniemożliwiał zaskarżenie postanowienia w
przedmiocie kosztów procesu zasądzonych po raz pierwszy przez sąd drugiej instancji,
został uznany za niezgodny z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1 Konstytucji
3
Rzeczypospolitej Polskiej. Z uzasadnienia powołanego wyroku wynika, że Trybunał
Konstytucyjny zakwestionował taką sytuację, w której strona nie może zaskarżyć
niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesu. Zatem chodzi o
koszty rzeczywiście poniesione przez stronę a następnie rozliczone stosownie do art. 98
i n. k.p.c. albo koszty, których strona w rzeczywistości nie poniosła, bowiem nie miała
obowiązku ich uiścić, natomiast ostatecznie została nimi obciążona na podstawie art.
113 u.k.s.c.
Zaskarżone orzeczenie nie dotyczy kosztów procesu w tym znaczeniu ale
wynagrodzenia pełnomocnika świadczącego pomoc prawną z urzędu, którym żadna ze
stron nie została obciążona. Obowiązek pokrycia kosztów spoczywa na Skarbie
Państwa, a orzeczenie w tym przedmiocie nie podlega zaskarżeniu (zob. postanowienie
SN z 17 listopada 2009 r., III CZ 53/09, niepubl.).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 373 w zw. z art.
39821
i w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 27 stycznia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
SSA Barbara Trębska
w sprawie z wniosku M. M. – S.
przy uczestnictwie P. S.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 27 stycznia 2010 r.,
zażalenia pełnomocnika uczestnika postępowania
radcy prawnego K. K.
w przedmiocie oddalenia wniosku o przyznanie wynagrodzenia
za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej
na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 1 września 2009 r., sygn. akt III Ca (…),
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w Ł. w sprawie z wniosku M. M.-S. z udziałem P. S. o podział
majątku wspólnego postanowieniem z dnia 1 września 2009 r. zmienił postanowienie
Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 6 sierpnia 2009 r. w ten sposób, że oddalił wniosek
2
pełnomocnika uczestnika radcy prawnego K. K. o przyznanie wynagrodzenia za
sporządzenia opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej.
Powyższe postanowienie zaskarżył w całości pełnomocnik z urzędu uczestnika
postępowania. Zarzucając Sądowi Okręgowemu naruszenie przepisów postępowania, tj.
art. 359 § 1 w zw. z art. 391 k.p.c. przez jego błędne zastosowanie, wniósł o uchylenie
zaskarżonego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienia sądu drugiej
instancji należące do jednej z trzech kategorii wymienionych w art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c.: 1)
odrzucające skargę kasacyjną lub skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia; 2) co do kosztów procesu, które nie były przedmiotem
rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji; 3) kończące postępowanie w sprawie, wydane
w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna z wyjątkiem postanowień, o
których mowa w art. 3981
, a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania
zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji.
Zaskarżone orzeczenie nie należy do żadnej z wymienionych kategorii. Nie ulega
bowiem wątpliwości, że postanowieniem tym Sąd nie odrzucił skargi kasacyjnej lub
skargi o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem. Nie jest to również
orzeczenie, które kończy postępowanie w sprawie, czy też orzeczenie, którym sąd
rozstrzygnął „co do kosztów procesu”.
Zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które
nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji zostało dopuszczone w
ustawie z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego
(Dz. U. Nr 69, poz. 592), która weszła w życie z dniem 22 maja 2009 r. Dokonując
zmiany art. 3941
§ 1 k.p.c. ustawodawca kierował się koniecznością wykonania wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2007 r., SK 3/05 (OTK ZU 2007, nr 3A, poz.
32) w którym art. 39318
§ 2 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym do czasu jego uchylenia
przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z
2005 r. Nr 13, poz. 98), w zakresie, w jakim uniemożliwiał zaskarżenie postanowienia w
przedmiocie kosztów procesu zasądzonych po raz pierwszy przez sąd drugiej instancji,
został uznany za niezgodny z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1 Konstytucji
3
Rzeczypospolitej Polskiej. Z uzasadnienia powołanego wyroku wynika, że Trybunał
Konstytucyjny zakwestionował taką sytuację, w której strona nie może zaskarżyć
niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesu. Zatem chodzi o
koszty rzeczywiście poniesione przez stronę a następnie rozliczone stosownie do art. 98
i n. k.p.c. albo koszty, których strona w rzeczywistości nie poniosła, bowiem nie miała
obowiązku ich uiścić, natomiast ostatecznie została nimi obciążona na podstawie art.
113 u.k.s.c.
Zaskarżone orzeczenie nie dotyczy kosztów procesu w tym znaczeniu ale
wynagrodzenia pełnomocnika świadczącego pomoc prawną z urzędu, którym żadna ze
stron nie została obciążona. Obowiązek pokrycia kosztów spoczywa na Skarbie
Państwa, a orzeczenie w tym przedmiocie nie podlega zaskarżeniu (zob. postanowienie
SN z 17 listopada 2009 r., III CZ 53/09, niepubl.).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 373 w zw. z art.
39821
i w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.