V CSK 241/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:27-08-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CSK 241/09
POSTANOWIENIE
Dnia 25 lutego 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z powództwa T. K., M. K., E. K. i K. K.
przeciwko Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń Spółce Akcyjnej w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 lutego 2010 r.,
skargi kasacyjnej powodów od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 stycznia 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
1) odrzuca skargę kasacyjną,
2) nie obciąża powodów kosztami postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Powodowie T. K., M. K., E. K. i K. K. dochodzili od pozwanego Powszechnego
Zakładu Ubezpieczeń S.A. w W. zasądzenia po 50.000 zł wraz z odsetkami tytułem
odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci w wypadku
komunikacyjnym brata A. K., jak również po 20.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za
krzywdę spowodowaną śmiercią brata. Jako podstawę prawną żądania wskazali art. 446
§ 3 k.c. oraz 448 k.c. Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 28 października 2008 r.
oddalił powództwo. Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2009 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powodów. Od wyroku Sądu Apelacyjnego powodowie wnieśli skargę kasacyjną co do
2
kwoty 80.000 zł. Skargę kasacyjną oparto na podstawie naruszenia przepisów
postępowania: art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c., art. 385 § 1 k.p.c. i art. 386 §
1 k.p.c. Jako podstawę skargi kasacyjnej wskazano również naruszenie przepisów
prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 18 Konstytucji RP w zw. z art. 23 k.c. i
art. 24 k.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c., skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach
o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż
pięćdziesiąt tysięcy złotych.
Powodowie zaskarżyli wyrok Sądu Apelacyjnego w części oddalającej ich
żądania zasądzenia od pozwanego na rzecz każdego z powodów po 20.000 zł na
podstawie art. 448 k.c. tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę
spowodowaną śmiercią brata. Powodowie w skardze kasacyjnej wskazali wartość
przedmiotu zaskarżenia w kwocie 80.000 zł. Zsumowanie wartości roszczeń
dochodzonych przez powodów na etapie postępowania przed sądem pierwszej i drugiej
instancji dla potrzeb ustalenia wartości przedmiotu sporu i wartości przedmiotu
zaskarżenia w apelacji świadczy o tym, że zarówno powodowie, jak również Sądy
przyjęły, że pomiędzy powodami zachodzi współuczestnictwo materialne, w rozumieniu
art. 72 § 1 pkt 1 in fine k.p.c. W takim przypadku wartość przedmiotu sporu, bądź
wartość przedmiotu zaskarżenia, podlega zsumowaniu. Przyjęcie, że w zakresie
roszczeń o zapłatę pieniężnego zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c., pomiędzy
powodami zachodzi współuczestnictwo materialne nie przesądza jednak o tym, że także
na etapie postępowania kasacyjnego wartość przedmiotu zaskarżenia jest ustalana
poprzez zsumowanie każdego z żądań powodów zaskarżonych skargą kasacyjną.
Współuczestnictwo pomiędzy powodami nie miało bowiem charakteru
współuczestnictwa jednolitego lub koniecznego. Dlatego na etapie postępowania
kasacyjnego nie miała zastosowania zasada – obowiązująca przy określeniu wartości
przedmiotu sporu w pozwie oraz wartości przedmiotu zaskarżenia w apelacji przy
istnieniu współuczestnictwa materialnego – że wartością przedmiotu sporu oraz
wartością przedmiotu zaskarżenia była suma wszystkich roszczeń dochodzonych przez
powodów. Dla oceny dopuszczalności skargi kasacyjnej, zważywszy na wymaganą
wartość przedmiotu zaskarżenia (art. 3982
§ 1 k.p.c.), należy uwzględnić wartość
roszczeń dochodzonego przez każdego z powodów oddzielnie, chociażby pomiędzy
nimi zachodziło współuczestnictwo materialne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z
3
dnia 17 stycznia 1997 r., I PKN 65/96, OSNAPiUS 1997, nr 17, poz. 317, orzeczenie
Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1997 r., I CKN 31/97, niepubl., postanowienie z dnia
21 marca 1997 r., I PKN 61/97, OSNP 1998, nr 1, poz. 16, uzasadnienie postanowienia
z dnia 25 stycznia 2001 r., IV CZ 90/06, niepubl., postanowienie SN z dnia 24 sierpnia
2007 r., I CZ 91/07, niepubl. oraz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9
stycznia 2008 r., III CZP 111/07, Mon. Prawn. z 2009 r. nr 3, str. 151). W orzecznictwie
Sądu Najwyższego zwrócono uwagę na to, że na etapie postępowania kasacyjnego
skutki procesowe współuczestnictwa materialnego, które nie ma charakteru
współuczestnictwa jednolitego bądź koniecznego, zbliżone są do współuczestnictwa
formalnego. Na tym etapie postępowania każdy ze współuczestników materialnych ma
własne gravamen z zaskarżeniu prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji. Dlatego
o dopuszczalności skargi kasacyjnej wniesionej przez powodów nie mogła decydować
podana w tej skardze wartość przedmiotu zaskarżenia w kwocie 80.000 zł, lecz wartość
zaskarżenia przy uwzględnieniu wartości roszczeń dochodzonych przez każdego z
powodów oddzielnie, ta zaś w odniesieniu do każdego z powodów osobno wynosiła
20.000 zł.
Skoro wartość przedmiotu zaskarżenia w stosunku do każdego z powodów była
niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych zatem, zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c., skarga
kasacyjna była niedopuszczalna i podlegała odrzuceniu na podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 25 lutego 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z powództwa T. K., M. K., E. K. i K. K.
przeciwko Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń Spółce Akcyjnej w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 lutego 2010 r.,
skargi kasacyjnej powodów od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 stycznia 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
1) odrzuca skargę kasacyjną,
2) nie obciąża powodów kosztami postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Powodowie T. K., M. K., E. K. i K. K. dochodzili od pozwanego Powszechnego
Zakładu Ubezpieczeń S.A. w W. zasądzenia po 50.000 zł wraz z odsetkami tytułem
odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci w wypadku
komunikacyjnym brata A. K., jak również po 20.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za
krzywdę spowodowaną śmiercią brata. Jako podstawę prawną żądania wskazali art. 446
§ 3 k.c. oraz 448 k.c. Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 28 października 2008 r.
oddalił powództwo. Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2009 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powodów. Od wyroku Sądu Apelacyjnego powodowie wnieśli skargę kasacyjną co do
2
kwoty 80.000 zł. Skargę kasacyjną oparto na podstawie naruszenia przepisów
postępowania: art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c., art. 385 § 1 k.p.c. i art. 386 §
1 k.p.c. Jako podstawę skargi kasacyjnej wskazano również naruszenie przepisów
prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 18 Konstytucji RP w zw. z art. 23 k.c. i
art. 24 k.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c., skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach
o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż
pięćdziesiąt tysięcy złotych.
Powodowie zaskarżyli wyrok Sądu Apelacyjnego w części oddalającej ich
żądania zasądzenia od pozwanego na rzecz każdego z powodów po 20.000 zł na
podstawie art. 448 k.c. tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę
spowodowaną śmiercią brata. Powodowie w skardze kasacyjnej wskazali wartość
przedmiotu zaskarżenia w kwocie 80.000 zł. Zsumowanie wartości roszczeń
dochodzonych przez powodów na etapie postępowania przed sądem pierwszej i drugiej
instancji dla potrzeb ustalenia wartości przedmiotu sporu i wartości przedmiotu
zaskarżenia w apelacji świadczy o tym, że zarówno powodowie, jak również Sądy
przyjęły, że pomiędzy powodami zachodzi współuczestnictwo materialne, w rozumieniu
art. 72 § 1 pkt 1 in fine k.p.c. W takim przypadku wartość przedmiotu sporu, bądź
wartość przedmiotu zaskarżenia, podlega zsumowaniu. Przyjęcie, że w zakresie
roszczeń o zapłatę pieniężnego zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c., pomiędzy
powodami zachodzi współuczestnictwo materialne nie przesądza jednak o tym, że także
na etapie postępowania kasacyjnego wartość przedmiotu zaskarżenia jest ustalana
poprzez zsumowanie każdego z żądań powodów zaskarżonych skargą kasacyjną.
Współuczestnictwo pomiędzy powodami nie miało bowiem charakteru
współuczestnictwa jednolitego lub koniecznego. Dlatego na etapie postępowania
kasacyjnego nie miała zastosowania zasada – obowiązująca przy określeniu wartości
przedmiotu sporu w pozwie oraz wartości przedmiotu zaskarżenia w apelacji przy
istnieniu współuczestnictwa materialnego – że wartością przedmiotu sporu oraz
wartością przedmiotu zaskarżenia była suma wszystkich roszczeń dochodzonych przez
powodów. Dla oceny dopuszczalności skargi kasacyjnej, zważywszy na wymaganą
wartość przedmiotu zaskarżenia (art. 3982
§ 1 k.p.c.), należy uwzględnić wartość
roszczeń dochodzonego przez każdego z powodów oddzielnie, chociażby pomiędzy
nimi zachodziło współuczestnictwo materialne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z
3
dnia 17 stycznia 1997 r., I PKN 65/96, OSNAPiUS 1997, nr 17, poz. 317, orzeczenie
Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1997 r., I CKN 31/97, niepubl., postanowienie z dnia
21 marca 1997 r., I PKN 61/97, OSNP 1998, nr 1, poz. 16, uzasadnienie postanowienia
z dnia 25 stycznia 2001 r., IV CZ 90/06, niepubl., postanowienie SN z dnia 24 sierpnia
2007 r., I CZ 91/07, niepubl. oraz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9
stycznia 2008 r., III CZP 111/07, Mon. Prawn. z 2009 r. nr 3, str. 151). W orzecznictwie
Sądu Najwyższego zwrócono uwagę na to, że na etapie postępowania kasacyjnego
skutki procesowe współuczestnictwa materialnego, które nie ma charakteru
współuczestnictwa jednolitego bądź koniecznego, zbliżone są do współuczestnictwa
formalnego. Na tym etapie postępowania każdy ze współuczestników materialnych ma
własne gravamen z zaskarżeniu prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji. Dlatego
o dopuszczalności skargi kasacyjnej wniesionej przez powodów nie mogła decydować
podana w tej skardze wartość przedmiotu zaskarżenia w kwocie 80.000 zł, lecz wartość
zaskarżenia przy uwzględnieniu wartości roszczeń dochodzonych przez każdego z
powodów oddzielnie, ta zaś w odniesieniu do każdego z powodów osobno wynosiła
20.000 zł.
Skoro wartość przedmiotu zaskarżenia w stosunku do każdego z powodów była
niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych zatem, zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c., skarga
kasacyjna była niedopuszczalna i podlegała odrzuceniu na podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c.