III CZ 7/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-09-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 7/10
POSTANOWIENIE
Dnia 19 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Marek Sychowicz
w sprawie z powództwa M. S.
przeciwko J. A., W. A. i A. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 marca 2010 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 13 listopada 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
1) oddala zażalenie,
2) zasądza od powoda na rzecz pozwanego A. G. kwotę 3.600 (trzy tysiące
sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 13 listopada 2009 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
powoda M. S. wniesioną od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 25 czerwca 2009 r.,
gdyż powód, reprezentowany przez pełnomocnika radcę prawnego M. S., nie wniósł
opłaty podstawowej w wysokości 30 zł od złożonej apelacji zgodnie z art. 14 ust. 2 i art
100 ust. 2 zd. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm., dalej jako „u.k.s.c.”).
2
W zażaleniu na to postanowienie powód, wnosząc o jego uchylenie, zarzucił
naruszenie art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych przez jego błędną wykładnię polegającą na tym, że
dotychczasowe przepisy należy stosować aż do zakończenia sprawy we wszystkich
instancjach, jak również błędne zastosowanie art. 14 ust. 2 oraz 100 ust. 2 u.k.s.c.
Ponadto powód podniósł nierówne traktowanie podmiotów znajdujących się w takiej
samej sytuacji procesowej oraz naruszenie prawa do merytorycznego i sprawiedliwego
rozpoznania sprawy i zamknięcie powodowi drogi sądowej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powód został zwolniony od obowiązku ponoszenia opłat sądowych w całości na
podstawie postanowienia z dnia 20 lutego 2007 r. Orzeczenie to nie zwalniało go jednak
od obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej w wysokości 30 zł od wniesionej apelacji.
Obowiązek uiszczenia przez powoda opłaty podstawowej od apelacji w wysokości 30 zł
wynikał z art. 3 ust. 2 pkt 2 w związku z art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 zd. 2 u.k.s.c. w
brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o
zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21,
poz. 123). W szczególności art. 14 ust. 2 przewidywał, że opłatę podstawową pobiera
się także od podlegających opłacie pism, o których mowa w art. 3 ust. 2 (w tym apelacji),
wnoszonych przez stronę zwolnioną od kosztów sądowych przez sąd, chyba że ustawa
stanowi inaczej. Obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej potwierdzał art. 100 ust. 2
u.k.s.c., według którego strona, której sąd przyznał całkowite zwolnienie od kosztów
sądowych, miała obowiązek uiścić opłatę podstawową.
Przepis zawarty w art. 14 ust. 2 został uchylony, a art. 100 ust. 2 zmieniony z
dniem 10 marca 2007 r. ustawą z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123), Jednakże zgodnie z
art. 2 tej ustawy do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy
(nowelizującej), tj. do dnia 10 marca 2007 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.
Niniejsza sprawa została wszczęta przed dniem 10 marca 2007 r. (pozew złożono 9
lutego 2007 r.; odpowiedź na pozew wniesiono dnia 5 marca 2007 r.). Do
rozpoznawanej sprawy nie znajduje więc zastosowanie zmiana treści art. 100 ust. 2 w
rezultacie uchylenia art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych. W sprawach tych aż do ich prawomocnego zakończenia stosuje
się przepisy art. 100 ust. 2 i art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych w brzmieniu sprzed wspomnianej nowelizacji (por.
3
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2008 r., II UZ 47/07, OSNP 2009,
nr 9/10, poz. 129; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2008 r., III CZP 48/08,
OSNC 2009, z. 7-8, poz. 102). Oznacza to, że obowiązek uiszczenia opłaty
podstawowej istniał także w dniu wniesienia przez powoda apelacji w lipcu 2009 r.
Ponieważ od apelacji, wniesionej w imieniu powoda przez radcę prawnego,
należało uiścić opłatę stałą, która nie została uiszczona, zachodziła podstawa do
odrzucenia apelacji przez Sąd drugiej instancji na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c.
Wprawdzie w chwili wydania zaskarżonego postanowienia również i ten przepis został
uchylony, jednakże według art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie
ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 234, poz. 1571) przepisy tej ustawy
stosuje się do postępowań wszczętych po dniu jej wejścia w życie, tj. po dniu 1 lipca
2009 r. (art. 9 ustawy). Sąd Apelacyjny zasadnie zatem odrzucił apelację powoda z
powodu jej nieopłacenia. Jedynie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia
powołano błędną podstawę tego orzeczenia - art. 1301
§ 3 k.p.c. zamiast prawidłowej -
art. 1302
§ 3 k.p.c.
Chybione są zarzuty skarżącego odwołujące się do naruszenia prawa do
merytorycznego rozpoznania sprawy czy zamknięcia drogi sądowej. Art. 1302
§ 3 k.p.c.,
w brzmieniu nadanym przez art. 126 pkt 12 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.)
obowiązującym do dnia 30 czerwca 2009 r., jak również art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w brzmieniu
obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123),
zostały uznane za zgodne z Konstytucją RP (por. wyroki TK: z dnia 17 listopada 2008 r.,
SK 33/07, OTK-A 2008/9/154, z dnia 28 maja 2009 r., P 87/08, OTK-A 2009/5/72 oraz z
dnia 14 września 2009 r., SK 47/07, OTK-A 2009/8/122). Art. 1302
§ 3 k.p.c. stosuje się
do wszystkich podmiotów znajdujących się w analogicznej sytuacji procesowej co
powód. Podważa to zasadność zarzutu, że zaskarżone postanowienie prowadzi do
nieusprawiedliwionego zróżnicowania położenia procesowego stron znajdujących się w
podobnej sytuacji procesowej. Ponadto negatywne konsekwencje procesowe uchybień
popełnianych przez stronę reprezentowaną przez zawodowego pełnomocnika nie mogą
być postrzegane w kategorii pozbawienia prawa do sądu.
Z przedstawionych względów zażalenie jako nieuzasadnione zostało oddalone na
podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. O kosztach postępowania
4
zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., art.
391 § 1 k.p.c. art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c. przy uwzględnieniu przepisów § 6 pkt
7 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 2 i § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).
POSTANOWIENIE
Dnia 19 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Marek Sychowicz
w sprawie z powództwa M. S.
przeciwko J. A., W. A. i A. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 marca 2010 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 13 listopada 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
1) oddala zażalenie,
2) zasądza od powoda na rzecz pozwanego A. G. kwotę 3.600 (trzy tysiące
sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 13 listopada 2009 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
powoda M. S. wniesioną od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 25 czerwca 2009 r.,
gdyż powód, reprezentowany przez pełnomocnika radcę prawnego M. S., nie wniósł
opłaty podstawowej w wysokości 30 zł od złożonej apelacji zgodnie z art. 14 ust. 2 i art
100 ust. 2 zd. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm., dalej jako „u.k.s.c.”).
2
W zażaleniu na to postanowienie powód, wnosząc o jego uchylenie, zarzucił
naruszenie art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych przez jego błędną wykładnię polegającą na tym, że
dotychczasowe przepisy należy stosować aż do zakończenia sprawy we wszystkich
instancjach, jak również błędne zastosowanie art. 14 ust. 2 oraz 100 ust. 2 u.k.s.c.
Ponadto powód podniósł nierówne traktowanie podmiotów znajdujących się w takiej
samej sytuacji procesowej oraz naruszenie prawa do merytorycznego i sprawiedliwego
rozpoznania sprawy i zamknięcie powodowi drogi sądowej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powód został zwolniony od obowiązku ponoszenia opłat sądowych w całości na
podstawie postanowienia z dnia 20 lutego 2007 r. Orzeczenie to nie zwalniało go jednak
od obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej w wysokości 30 zł od wniesionej apelacji.
Obowiązek uiszczenia przez powoda opłaty podstawowej od apelacji w wysokości 30 zł
wynikał z art. 3 ust. 2 pkt 2 w związku z art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 zd. 2 u.k.s.c. w
brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o
zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21,
poz. 123). W szczególności art. 14 ust. 2 przewidywał, że opłatę podstawową pobiera
się także od podlegających opłacie pism, o których mowa w art. 3 ust. 2 (w tym apelacji),
wnoszonych przez stronę zwolnioną od kosztów sądowych przez sąd, chyba że ustawa
stanowi inaczej. Obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej potwierdzał art. 100 ust. 2
u.k.s.c., według którego strona, której sąd przyznał całkowite zwolnienie od kosztów
sądowych, miała obowiązek uiścić opłatę podstawową.
Przepis zawarty w art. 14 ust. 2 został uchylony, a art. 100 ust. 2 zmieniony z
dniem 10 marca 2007 r. ustawą z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123), Jednakże zgodnie z
art. 2 tej ustawy do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy
(nowelizującej), tj. do dnia 10 marca 2007 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.
Niniejsza sprawa została wszczęta przed dniem 10 marca 2007 r. (pozew złożono 9
lutego 2007 r.; odpowiedź na pozew wniesiono dnia 5 marca 2007 r.). Do
rozpoznawanej sprawy nie znajduje więc zastosowanie zmiana treści art. 100 ust. 2 w
rezultacie uchylenia art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych. W sprawach tych aż do ich prawomocnego zakończenia stosuje
się przepisy art. 100 ust. 2 i art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych w brzmieniu sprzed wspomnianej nowelizacji (por.
3
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2008 r., II UZ 47/07, OSNP 2009,
nr 9/10, poz. 129; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2008 r., III CZP 48/08,
OSNC 2009, z. 7-8, poz. 102). Oznacza to, że obowiązek uiszczenia opłaty
podstawowej istniał także w dniu wniesienia przez powoda apelacji w lipcu 2009 r.
Ponieważ od apelacji, wniesionej w imieniu powoda przez radcę prawnego,
należało uiścić opłatę stałą, która nie została uiszczona, zachodziła podstawa do
odrzucenia apelacji przez Sąd drugiej instancji na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c.
Wprawdzie w chwili wydania zaskarżonego postanowienia również i ten przepis został
uchylony, jednakże według art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie
ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 234, poz. 1571) przepisy tej ustawy
stosuje się do postępowań wszczętych po dniu jej wejścia w życie, tj. po dniu 1 lipca
2009 r. (art. 9 ustawy). Sąd Apelacyjny zasadnie zatem odrzucił apelację powoda z
powodu jej nieopłacenia. Jedynie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia
powołano błędną podstawę tego orzeczenia - art. 1301
§ 3 k.p.c. zamiast prawidłowej -
art. 1302
§ 3 k.p.c.
Chybione są zarzuty skarżącego odwołujące się do naruszenia prawa do
merytorycznego rozpoznania sprawy czy zamknięcia drogi sądowej. Art. 1302
§ 3 k.p.c.,
w brzmieniu nadanym przez art. 126 pkt 12 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.)
obowiązującym do dnia 30 czerwca 2009 r., jak również art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w brzmieniu
obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123),
zostały uznane za zgodne z Konstytucją RP (por. wyroki TK: z dnia 17 listopada 2008 r.,
SK 33/07, OTK-A 2008/9/154, z dnia 28 maja 2009 r., P 87/08, OTK-A 2009/5/72 oraz z
dnia 14 września 2009 r., SK 47/07, OTK-A 2009/8/122). Art. 1302
§ 3 k.p.c. stosuje się
do wszystkich podmiotów znajdujących się w analogicznej sytuacji procesowej co
powód. Podważa to zasadność zarzutu, że zaskarżone postanowienie prowadzi do
nieusprawiedliwionego zróżnicowania położenia procesowego stron znajdujących się w
podobnej sytuacji procesowej. Ponadto negatywne konsekwencje procesowe uchybień
popełnianych przez stronę reprezentowaną przez zawodowego pełnomocnika nie mogą
być postrzegane w kategorii pozbawienia prawa do sądu.
Z przedstawionych względów zażalenie jako nieuzasadnione zostało oddalone na
podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. O kosztach postępowania
4
zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., art.
391 § 1 k.p.c. art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c. przy uwzględnieniu przepisów § 6 pkt
7 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 2 i § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).