Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 11/10
POSTANOWIENIE
Dnia 18 maja 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z powództwa RWE Polska Spółki Akcyjnej w W. ( dawniej RWE STOEN
S.A. w W.
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
z udziałem Zakładów Farmaceutycznych "Polfa" Spółki Akcyjnej w W.
o zawarcie umowy,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 18 maja 2010 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony zainteresowanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 sierpnia 2009 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 14 grudnia 2005 r., wydaną na podstawie art. 8 ust. 1 w
związku z art. 4 ust. 2 i art. 30 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. –
Prawo energetyczne (Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 ze zm.) oraz art. 104 i art.
108 § 1 k.p.a., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, po rozpatrzeniu wniosku
Zakładów Farmaceutycznych „Polfa” S.A. w W. o rozstrzygnięcie sporu „Polfy” ze
Stoen S.A. w W. dotyczącego odmowy zawarcia umowy o świadczenie usługi
dystrybucji energii elektrycznej, postanowił: orzec zawarcie pomiędzy tymi
podmiotami umowy usługi dystrybucji energii elektrycznej, w brzmieniu
2
stanowiącym załącznik do decyzji, przy czym uznał, że umowa zawiera
postanowienia nie będące przedmiotem sporu pomiędzy stronami; postanowienia
ustalone przez Prezesa URE niniejszą decyzją – w odniesieniu do postanowień
spornych między stronami, postanowienia ustalone przez Prezesa URE niniejszą
decyzją wynikające ze zmiany stanu prawnego, tj. przepisów ustawy z dnia 4 marca
2005 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy – Prawo ochrony
środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 552). Powyższą decyzją Prezes URE uznał także, że
ustalona przez niego treść załącznika nr 6 do umowy o świadczenie usługi
dystrybucji obowiązuje do dnia wejścia w życie zatwierdzonej przez niego Instrukcji
Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej, opracowanej na podstawie art. 9g Prawa
energetycznego. Prezes URE nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.
Wyrokiem z dnia 6 lipca 2007 r. Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów oddalił odwołanie powoda RWE STOEN S.A. w W. (poprzednio
STOEN S.A.) od powyższej decyzji Prezesa URE (pkt 1.); oddalił wniosek powoda
o wstrzymanie wykonalności decyzji w zaskarżonej części (pkt 2.); zasądził od
powoda na rzecz Zakładów Farmaceutycznych „Polfa” S.A. w W. 360 zł. tytyłem
zwrotu kosztów postępowania sądowego (pkt. 3).
Wyrokiem z dnia 17 sierpnia 2009 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 §
1 k.p.c.: zmienił zaskarżony wyrok w punktach pierwszym i trzecim w ten sposób,
że w jego punkcie pierwszym zmienił w części decyzję Prezesa URE z dnia 14
grudnia 2005 r. i w załączniku nr 5 – Zasady rozliczeń za świadczoną usługę
dystrybucji – do umowy nr SK - P/p/HK C/1/327/2005 z dnia 14 grudnia 2005 r. o
świadczenie usługi dystrybucji, zawartej pomiędzy STOEN S.A., a Zakładami
Farmaceutycznymi „Polfa” S. A., w ustępie 2 punkcie 6 wskaźnik opłat za składnik
stały składki sieciowej związany z opłatami za moc umowną STOEN S.A. przyjął w
wysokości 1,3 (jeden i trzy dziesiąte), a w pozostałej części odwołanie oddalił, zaś
w punkcie trzecim wyroku zniósł koszty procesu pomiędzy RWE Polska S.A. w W.
(dawniej RWE STOEN S.A. w W.), a Zakładami Farmaceutycznymi „Polfa” S.A. w
W. (pkt I); na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację w pozostałej części (pkt II);
orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego (pkt II).
Powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżył w jego pkt I i III skargą
kasacyjną zainteresowany – Zakłady Farmaceutyczne „Polfa” S.A. w W.
3
W uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
wskazano na to, że w sprawie występują istotne zagadnienia prawne:
„-konieczność określenia zakresu stosowania art. 47912
k.p.c.
ustanawiającego prekluzję dowodową w postępowaniu szczególnym w sprawach z
zakresu regulacji energetyki regulowanych przepisami Części Pierwszej Księgi
Pierwszej Tytułu VII Działu IV A Rozdziału czwartego Kodeksu postępowania
cywilnego i wskazanie, czy art. 47949
k.p.c. określający niezbędne elementy
odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki bez powtórzenia
uregulowania art. 47912
k.p.c. przewidującego prekluzję dowodową powoduje
wyłączenie odpowiedniego stosowania art. 47912
k.p.c. do odwołań od decyzji
Prezesa Regulacji Energetyki rozpoznawanych zgodnie z art. 47946
i nast. k.p.c. w
zakresie prekluzji dowodowej;
- konieczność określenia zakresu stosowania uregulowania § 2 pkt 7
Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych,
ruchu i eksploatacji tych sieci i wskazanie, czy miejsce dostarczania oznacza
miejsce, do którego faktycznie jest dostarczana energia do odbiorcy, czy też
miejsce, do którego jedynie możliwe jest dostarczanie energii”.
Ponadto wskazano na: „konieczność wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości i rozbieżności w orzecznictwie:
- 232 zdanie drugie k.p.c. oraz art. 381 k.p.c. wymagają jednoznacznej wykładni co
do zakresu jego zastosowania w szczególności w postępowaniu w sprawach
gospodarczych regulowanych przepisami Części Pierwszej Księgi Pierwszej Tytułu
VII Działu IV A k.p.c., niezbędne jest określenie w szczególności jednoznacznych
granic, kiedy sąd orzekający posiada uprawnienie do powołania dowodu z urzędu w
postępowaniu gospodarczym w I instancji oraz czy prawo sądu do dopuszczenia
nowego dowodu w postępowaniu apelacyjnym, którego możliwość powołania
istniała w postępowaniu przed sądem I instancji, istnieje również w postępowaniu w
sprawach z zakresu regulacji energetyki rozpatrywanych na podstawie art. 47946
i
nast. k.p.c.; ponadto skarżony wyrok wykazuje istotne rozbieżności z innymi
wyrokami Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych w tym zakresie”.
4
Autorka skargi kasacyjnej powołała się ponadto na „oczywiste uzasadnienie
skargi, co wynika z nagromadzenia i podsumowania oczywistych naruszeń”
wskazanych w uzasadnieniu skargi. Według skarżącej „mając na uwadze
nagromadzenie i podsumowanie oczywistych naruszeń wykazanych wobec wyroku,
skargę należy potraktować jako oczywiście uzasadnioną”.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona powodowa wniosła o wydanie
postanowienia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania ewentualnie
o oddalenie skargi kasacyjnej w całości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli: w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
Istotność zagadnienia prawnego – jako przesłanki przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. –, na które powołuje się
skarżący, polega na tym, że w danej sprawie występuje problem prawny mający
znaczenie dla rozwoju prawa lub znaczenie precedensowe dla rozstrzygnięcia
innych podobnych spraw. Uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania ze względu na występujące w sprawie istotne zagadnienie prawne
(art. 3984
§ 1 pkt 3 i art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.), polega na sformułowaniu tego
zagadnienia i wskazaniu argumentów prawnych, które prowadzą do rozbieżnych
ocen prawnych, w tym także na sformułowaniu własnego stanowiska przez
skarżącego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 10 maja 2001 r., II CZ 35/01,
OSNC 2002 nr 1, poz. 11). Sformułowanie istotnego zagadnienia prawnego w
rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. powinno przybrać formę odrębnego wywodu
prawnego, w którym skarżący przedstawi wątpliwości co do określonego przepisu
(normy) lub zespołu przepisów (norm). Z przedstawionego przez wnoszącego
skargę kasacyjną istotnego zagadnienia prawnego musi wynikać, jaki jest
konkretny problem prawny, na czym polegają istotne wątpliwości interpretacyjne,
5
na czym polega rozbieżność w orzecznictwie i jakich kwestii owa niejednolitość
dotyczy. Zagadnienie prawne jest to bowiem zagadnienie, które wiąże się z
określonym przepisem prawnym, którego wyjaśnienie ma znaczenie nie tylko dla
rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, ale także dla rozstrzygnięcia innych
podobnych spraw (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 lutego 2003 r., I PK 306/02,
Wokanda 2004 nr 7-8, poz. 51). Rozważanie przez Sąd Najwyższy, w ramach
rozpoznawania skargi kasacyjnej, określonych zagadnień prawnych czy też
dokonywanie wykładni przepisów, nie może mieć charakteru abstrakcyjnego,
oderwanego od przesłanek orzekania w danej sprawie (por. wyrok Sądu
Najwyższego z 13 listopada 2002 r., I CK 213/02, LEX nr 74415). Istotne
zagadnienie prawne w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. musi występować w
sprawie – wynikać na tle podstaw zaskarżonego skargą kasacyjną wyroku.
Jeżeli chodzi o pierwszą przedstawioną w skardze kwestię dotyczącą
możliwości zastosowania przepisów dotyczących prekluzji dowodowej (art. 47912
k.p.c.) w postępowaniu szczególnym w sprawach z zakresu regulacji energetyki
(art. 47946
i następnych k.p.c.) to postawione w tym przedmiocie pytanie nie
ujawnia występującego w sprawie istotnego zagadnienia prawnego. Postępowanie
w sprawach z zakresu regulacji energetyki jest uregulowane w Rozdziale 4 Działu
IV a kodeksu postępowania cywilnego „Postępowanie w sprawach gospodarczych”.
Nie budzi wątpliwości stosowanie w tym szczególnym postępowaniu przepisów
Rozdziału 1 Działu IVa „Przepisy ogólne” w tym między innymi art. 47912
k.p.c.
Co do zagadnienia związanego z „określeniem zakresu stosowania” § 2 pkt
7 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych,
ruchu i eksploatacji tych sieci (Dz. U. z 2005 r. Nr 2, poz. 6 ze zm.) to poza
postawionym pytaniem skarga nie przedstawiła żadnego jego uzasadnienia. Mamy,
więc przedstawioną wątpliwość autorki skargi, a nie istotne zagadnienie prawne
podlegające rozpoznaniu przez Sąd Najwyższy.
Nie ma potrzeby wykładni art. 232 zdanie drugie k.p.c. oraz art. 381 k.p.c.
Możliwość powoływania przez Sąd drugiej instancji dowodów z urzędu nie
wywołuje wątpliwości w orzecznictwie sądowym. Skarżąca gołosłownie twierdzi, że
zachodzi rozbieżność w orzecznictwie sądowym. Rozbieżność taka nie wynika ze
6
wskazanych w uzasadnieniu wniosku orzeczeń. Podkreśla się w nich w
szczególności, że przepisy wzmacniające kontradyktoryjność postępowania
prowadzonego według przepisów Działu IVa kodeksu postępowania cywilnego
służą dyscyplinowaniu stron i sądu i mają wpłynąć na szybkość i sprawność
orzekania w sprawach dotyczących obrotu gospodarczego. Przepisy te nie
wyłączają prawa sądu przewidzianego w art. 232 zdanie drugie k.p.c. (por. wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2007 r., I CSK 295/07 – LEX nr 382064; wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2006 r., III CK 341/05 – OSNC 2006/10/174).
Trzeba też zauważyć, że w rozpoznawanej sprawie Sąd drugiej instancji z urzędu
przeprowadził dowód z opinii biegłego, w celu uzyskania niezbędnej
specjalistycznej oceny sytuacji faktycznej niespornie ustalonej.
Co do twierdzenia dotyczącego oczywistego uzasadnienia skargi, należy
przypomnieć, że – uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania ze
względu na to, że skarga jest oczywiście uzasadniona (art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.)
nie może polegać wyłącznie twierdzeniu, że sytuacja taka zachodzi. Konieczne jest
wykazanie – w formie odrębnego wywodu jurydycznego, że przesłanka ta
rzeczywiście zachodzi. Skarżący musi przedstawić, w czym wyraża się „oczywista
zasadność” skargi oraz podać argumenty wykazujące, że rzeczywiście skarga jest
oczywiście uzasadniona. Nie wystarczy samo powołanie się na ustawowe
brzmienie przyczyny przyjęcia skargi do rozpoznania z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. i
wskazanie na uzasadnienie skargi kasacyjnej. Skoro chodzi o uzasadnienie
zachodzenia w sprawie specjalnej – kwalifikowanej sytuacji naruszenia prawa
materialnego lub procesowego polegającej na jego oczywistości powodującego w
konsekwencji oczywistą zasadność podstaw skargi są to więc naruszenia widoczne
prima facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 38/08 - LEX nr
494134; z dnia 9 maja 2008 r., II PK 11/08 - LEX nr 490364). Tymczasem
skarżąca ograniczyła się do twierdzenia o „oczywistym uzasadnieniu skargi”. Nie
zostały wskazane jakiekolwiek rzeczowe argumenty, które miałyby znaczenie dla
oceny tego twierdzenia jako przesłanki oczywistej zasadności skargi w rozumieniu
art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.
7
Stwierdzając, że nie zachodzą przyczyny przyjęcia skargi, określone w art.
3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy postanowił zgodnie z art. 3989
§ 2 k.p.c.