Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 55/10
POSTANOWIENIE
Dnia 14 lipca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. Z.
przeciwko H. R.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 14 lipca 2010 r.,
zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 26 kwietnia 2010 r.,
sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną
pozwanego H. R. od wyroku tego Sądu wydanego w dniu 22 grudnia 2010 roku w
sprawie sygn. akt I ACa (…).
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że pozwany nie uiścił należnej
opłaty sądowej od wniesionej skargi kasacyjnej, a tym samym skarga ta, jako
nieopłacona, podlega odrzuceniu na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. Zaznaczył przy tym,
że pełnomocnik pozwanego w dniu 12 kwietnia 2010 roku został wezwany do usunięcia
braku formalnego skargi kasacyjnej poprzez uiszczenie należnej od niej opłaty sądowej
na skutek oddalenia przez Sąd, postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2010 roku,
zgłoszonego wniosku o zwolnienie od przedmiotowej opłaty. Mimo upływu
2
wyznaczonego w wezwaniu terminu do usunięcia braku formalnego skargi kasacyjnej
pozwany nie uiścił należnej opłaty sądowej, co uzasadniało jej odrzucenie na podstawie
art. 3986
§ 2 k.p.c.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej pozwany zarzucił
naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398 ze zm.).
W motywach zażalenia podniósł, że Sąd Apelacyjny rozstrzygając w przedmiocie
zwolnienia od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej nie wziął pod uwagę dokumentów,
które skarżący - wezwany do usunięcia braków formalnych wniosku o zwolnienie od
opłaty sądowej - nadał w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego w dniu 30
marca 2010 roku. Jego zdaniem Sąd oddalając w dniu 1 kwietnia 2010 roku wniosek
pozwanego o zwolnienie od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej nie dysponował
istotnymi dla rozstrzygnięcia dokumentami, które zostały nadane w polskiej placówce
pocztowej operatora publicznego w dniu 30 marca 2010 roku, a więc z zachowaniem
zakreślonego przez Sąd terminu do uzupełnienia braku formalnego wniosku o
zwolnienie od opłaty sądowej. Skarżący podkreślił, że trafność rozstrzygnięcia Sądu
w przedmiocie wniosku o zwolnienie od obowiązku uiszczenia należnej opłaty sądowej
jest uzależniona od zgromadzenia dokładnych i pełnych informacji o sytuacji majątkowej
i rodzinnej oraz dochodach wnioskodawcy według stanu rzeczy istniejącego w chwili
orzekania. Tym samym, pomięcie przez Sąd, nadanych w polskiej placówce pocztowej
operatora publicznego w dniu 30 marca 2010 roku, dokumentów, które - w ocenie
skarżącego - wskazywały na istnienie przesłanek uzasadniających zwolnienie go od
obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od wniesionej skargi kasacyjnej prowadzi do
wadliwości postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 1 kwietnia 2010 roku oddalającego
przedmiotowy wniosek.
W konkluzji zażalenia skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w
całości poprzez jego uchylenie oraz uwzględnienie w całości wniosku pozwanego o
zwolnienie od opłaty sądowej od wniesionej skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest zasadne.
Zgodnie z art. 3986
§ 2 k.p.c. nieopłacenie lub nienależyte opłacenie skargi
kasacyjnej stanowi podstawę do jej odrzucenia przez sąd drugiej instancji. Wniesiona
przez skarżącego skarga kasacyjna nie była opłacona, a zatem słusznie została
odrzucona.
3
Zgodnie z art. 3941
k.p.c., w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 19 marca 2009
roku o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2009 r. Nr 69, poz.
592), Sąd Najwyższy w ramach swojej kognicji rozpoznaje wyłącznie zażalenie na
postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną, skargę o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz rozstrzygające co
do kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji
(art. 3941
§ 1 k.p.c.), a także - w sprawach, których przysługuje skarga kasacyjna - na
postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, z wyjątkiem
postanowień o których mowa w art. 3981
k.p.c. oraz wydanych w wyniku rozpoznania
zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji (art. 394 § 2 k.p.c.).
Na postanowienie z dnia 1 kwietnia 2010 roku o oddaleniu wniosku o zwolnienie
od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od wniesionej skargi kasacyjnej nie przysługuje
zażalenie do Sądu Najwyższego ze względu na treść art. 3941
k.p.c. Dopuszczalne jest
natomiast wniesienie do Sądu Najwyższego zażalenia na postanowienie sądu drugiej
instancji o odrzuceniu skargi kasacyjnej (art. 3981
§ 1 pkt 1 k.p.c.) Zawarty w tymże
zażaleniu zarzut naruszenia art. 3986
§ 2 k.p.c. w zw. art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych jest w istocie skierowany przeciwko postanowieniu
Sądu Apelacyjnego z dnia 1 kwietnia 2010 roku oddalającemu wniosek o zwolnienie od
opłaty sądowej. Postanowienie to niewątpliwie miało wpływ na wynik sprawy bowiem
stanowiło podstawę do odrzucenia skargi kasacyjnej wniesionej przez skarżącego, przy
czym nie podlegało zaskarżeniu.
W judykaturze reprezentowane jest stanowisko, że postanowienie sądu drugiej
instancji, na które nie przysługuje zażalenie może być przedmiotem kontroli Sądu
Najwyższego wyłącznie na podstawie art. 380 w zw. z art. 39821
k.p.c. (por. m.in.
postanowienie SN z dnia 8 marca 2000 r., sygn. akt I CZ 259/99, publ. Biul. SN 2000, nr
7, poz. 8; postanowienie SN z dnia 15 stycznia 2001 r. sygn. akt II CZ 197/04, niepubl.;
postanowienie SN z dnia 21 listopada 2001 r., syn. akt I CZ 165/01, OSNC 2002, nr 7-8;
postanowienie SN z dnia 23 września 2004 r., sygn. akt III CZ 71/04, niepubl.).
Warunkiem przeprowadzenia stosownej kontroli - zgodnie z dyspozycją art. 380 k.p.c. -
jest jednak zawarcie w zażaleniu wniosku o rozpoznanie tego postanowienia (por.
postanowienie SN z dnia 23 września 2004 r., sygn. akt III CZ 71/04, niepubl.;
postanowienie SN z dnia 3 marca 2005 r., sygn. akt II CZ 197/04, niepubl.). Wniosek
taki, w przypadku środków zaskarżenia wnoszonych przez profesjonalnych
pełnomocników, powinien być jednoznacznie sformułowany, gdyż nie ma podstaw do
4
przypisywania im treści wprost w nich nie wyrażonych (por. postanowienie z dnia 4
października 2006 r., sygn. akt I CZ 81/06, niepubl.).
W zażaleniu nie został zawarty wniosek skarżącego o przeprowadzenie, na
podstawie art. 380 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c., kontroli postanowienia sądu drugiej
instancji oddalającego wniosek skarżącego o zwolnienie go od obowiązku uiszczenia
opłaty sądowej od wniesionej skargi kasacyjnej, tym samym Sąd Najwyższy nie jest
uprawniony do badania jego zasadności.
Z tych też względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. w 3941
§ 3
k.p.c. postanowił jak w sentencji.