Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 118/10
POSTANOWIENIE
Dnia 24 września 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z odwołania B. P.
przeciwko Wojskowemu Biuru Emerytalnemu
o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 24 września 2010 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 3 listopada 2009 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 3 listopada 2009 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację
wnioskodawcy od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Ubezpieczeń Społecznych z
dnia 11 maja 2009 r., którym oddalono odwołanie B. P. od: decyzji Wojskowego
Biura Emerytalnego z dnia 19 grudnia 2008 r. odmawiającej wnioskodawcy
wznowienia postępowania w celu ponownego ustalenia wysokości świadczenia
emerytalnego i odmawiającej wypłaty kwot wynikających z różnicy pomiędzy
świadczeniem w wysokości żądanej i wysokości wypłaconej; oraz od decyzji
Wojskowego Biura Emerytalnego z dnia 23 stycznia 2009 r. odmawiającej
stwierdzenia nieważności decyzji Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego o
waloryzacji świadczenia emerytalnego wydawanych w stosunku do wnioskodawcy
w okresie od marca 1999 r. do lutego 2008 r.
2
Powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżył skargą kasacyjną
wnioskodawca. Skargę oparto na podstawie naruszenia przepisów prawa
materialnego zarzucając błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 6 w
związku z art. 32 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 1994 r. Nr 10, poz. 36) w brzmieniu
ustalonym w art. 159 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118).
Skarżący wniósł o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, ponieważ
jego zdaniem „prawidłowa wykładnia i zastosowanie art. 6 w związku z art. 32
ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
zawodowych i ich rodzin (Dz.U. z 1994 r. Nr 10, poz. 36) w stanie faktycznym
ustalonym w tej sprawie prowadziłoby do rozstrzygnięcia przeciwnego niż podjęte
przez sądy orzekające. Stąd występuje istotne zagadnienie prawne wymagające
rozstrzygnięcia, a jednocześnie zachodzi potrzeba wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości, zaś sama skarga kasacyjna jest w sposób
oczywisty uzasadniona. Nadto rozstrzygnięcie sprawy pozwoli na prawidłowe
ustalenie należnej wnioskodawcy emerytury. Zdaniem skarżącego Sądy obu
instancji dokonały nie znajdującej potwierdzenia w obowiązujących przepisach
wykładni kwestionowanych przepisów przez co uzasadniony jest zarzut naruszenia
prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie w tej sprawie art. 6 w zw. z
art. 32 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin w
brzmieniu ustalonym treścią art. 159 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 1998 r. Nr
162, poz. 1118). Przyjęto bowiem, że z chwilą wejścia w życie w dniu 1 stycznia
1999 r. znowelizowanej treści tego przepisu, bez wyraźnego przepisu
intertemoporalnego, miała ona zastosowanie także do tych osób, które skutecznie
nabyły uprawnienia emerytalne przed wejściem w życie tego przepisu i w
konsekwencji wadliwie określono skutki prawne wynikające z tego przepisu dla
wnioskodawcy, co polegało na zaniżeniu wysokości otrzymywanej przez niego
emerytury”.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona przeciwna – Wojskowe Biuro
Emerytalne wniosło o odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania; w
3
przypadku nieuwzględnienia powyższego wniosku o oddalenie skargi kasacyjnej
oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem Najwyższym
według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. W związku z tym
wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powinien wskazywać, że
zachodzi przynajmniej jedna z okoliczności wymienionych w powołanym przepisie,
a jego uzasadnienie zawierać argumenty świadczące o tym, że rzeczywiście, biorąc
pod uwagę sformułowane w ustawie kryteria, istnieje potrzeba rozpoznania skargi
przez Sąd Najwyższy.
Wniesiona w sprawie skarga kasacyjna zawiera wniosek o przyjęcie jej do
rozpoznania uzasadniony w ten sposób, że w sprawie występuje zagadnienie
prawne, potrzeba wykładni przepisów prawa, a nadto skarga jest oczywiście
uzasadniona. Nie można jednak uznać, że skarżący wykazał istnienie tych
przesłanek. Uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
powinno bowiem zawierać wykazanie, przy pomocy jurydycznej argumentacji, że w
sprawie rzeczywiście występują przesłanki uzasadniające przyjęcie skargi do
rozpoznania. Tymczasem uzasadnienie wniosku w niniejszej sprawie nie zawiera
nawet skrótowo zarysowanej argumentacji prawnej. Trzeba podkreślić, że rzeczą
Sądu Najwyższego przy ocenie, czy skarga kasacyjna może być przyjęta do
rozpoznania, nie jest doszukiwanie się w uzasadnieniu podstaw skargi jurydycznej
argumentacji mającej wykazać istnienie istotnego zagadnienia prawnego.
Przedstawienie takiej argumentacji w uzasadnieniu podstaw skargi służy bowiem
jedynie wykazaniu zarzucanego naruszenia prawa materialnego lub procesowego,
a nie uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Sformułowanie przez skarżącego pewnej wątpliwości, bez przedstawienia
4
jurydycznej argumentacji służącej wykazaniu, że zasługuje ona na miano
zagadnienia prawnego, które rzeczywiście występuje i wymaga wyjaśnienia przez
Sąd Najwyższy, nie może być uznane za dowiedzenie istnienia przesłanki
określonej w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p. Jeżeli zaś chodzi o samo sformułowanie
zagadnienia prawnego, podnieść należy dodatkowo, że zgodnie ze stanowiskiem
wyrażanym w judykaturze, skarżący ma w tym zakresie obowiązek wywiedzenia i
uzasadnienia występującego w sprawie problemu prawnego w sposób zbliżony do
tego, jaki przyjęty jest przy przedstawieniu zagadnienia prawnego przez sąd
odwoławczy na podstawie art. 390 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 9 maja 2006 r., V CSK 75/06, niepublikowane). Sformułowane zagadnienie
powinno zatem odwoływać się w sposób generalny i abstrakcyjny do treści
przepisu, który nie podlega jednoznacznej wykładni, a którego wyjaśnienie przez
Sąd Najwyższy przyczyni się do rozwoju jurysprudencji i prawa pozytywnego. Rolą
Sądu Najwyższego, jako najwyższego organu sądowego w Rzeczypospolitej
Polskiej, nie jest bowiem działanie w interesie indywidualnym, lecz powszechnym,
poprzez ochronę obowiązującego porządku prawnego przed dowolnością
orzekania i ujednolicanie praktyki stosowania prawa (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 4 lutego 2000 r., II CZ 178/99, OSNC 2000 nr 7-8, poz. 147).
Z powyższego wynika, że skarżący, motywując wniosek w wyżej
przedstawiony sposób, nie przedstawił w istocie zagadnienia prawnego, które
miałoby świadczyć o potrzebie rozpoznania jego skargi.
Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania z uwagi na potrzebę wykładni przepisów prawa
wymaga natomiast od skarżącego określenia, które przepisy wymagają wykładni
Sądu Najwyższego, ze wskazaniem, na czym polegają związane z tym poważne
wątpliwości, lub z przedstawieniem rozbieżności występujących w orzecznictwie
sądów (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2002 r., III
CKN 570/01, Biuletyn SN 2002 nr 7, s. 10).
Autor skargi nie powołał się tymczasem na orzeczenia, które mogłyby
świadczyć o rozbieżnościach w interpretacji przytoczonych przez niego przepisów,
ani nie wyjaśnił, na czym polegają poważne wątpliwości związane z ich wykładnią.
Kwestia zaprezentowana jako wymagająca wykładni przepisów jest faktycznie
5
powtórzeniem zarzutów podniesionych w podstawach skargi, zaś zgodnie z
utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, poszczególne wymagania
dotyczące skargi kasacyjnej z art. 3984
§ 1 i § 2 k.p.c. mają samodzielny byt, stąd
niedopuszczalne jest traktowanie ich zamiennie. Stanowi o tym jednoznacznie treść
ustawy, wskazująca na odmienny przedmiot regulacji. Jeśli wziąć przy tym pod
uwagę, że skarga kasacyjna jest szczególnym środkiem odwoławczym,
realizującym przede wszystkim interes publiczny, polegający na usuwaniu
rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych oraz na wspomaganiu rozwoju
prawa, to nie może budzić wątpliwości, iż uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi
do rozpoznania powinno koncentrować się na wykazaniu, że takie okoliczności w
sprawie zachodzą. Tego warunku nie spełnia wskazanie na wątpliwości, które
miałyby być związane z wykładnią przywołanych przez skarżącego przepisów, bez
poprawnego jurydycznie wyjaśnienia, w czym tego rodzaju trudności się przejawiają
i że można uznać je za poważne.
W uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania nie ma też
żadnych argumentów przemawiających za jej oczywistą zasadnością. Skarżący
również w tym zakresie odwołał się bowiem do podstaw skargi kasacyjnej, skoro
jedyną motywacją twierdzenia o występowaniu tej przesłanki „przedsądu” jest to, że
„Sądy obu instancji dokonały nie znajdującej potwierdzenia w obowiązujących
przepisach wykładni kwestionowanych przepisów, przez co uzasadniony jest zarzut
naruszenia prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie w tej sprawie art.
6 w zw. z art. 32 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich
rodzin w brzmieniu ustalonym treścią art. 159 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998
r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych”. Takie
uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania nie może zaś przekonać o
jej oczywistej zasadności nie tylko dlatego, że podstawy skargi nie podlegają
badaniu na tym etapie postępowania przed Sądem Najwyższym, ale również z tego
względu, iż rozpoznanie skargi kasacyjnej następuje tylko z przyczyn
kwalifikowanych, gdyż tylko one decydują o wyniku „przedsądu”. Powołanie się na
przesłankę zawartą w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. zobowiązuje zatem skarżącego do
przedstawienia wywodu prawnego, uzasadniającego jego pogląd, że skarga jest
oczywiście uzasadniona, konieczne jest wykazanie kwalifikowanej postaci
6
naruszenia przepisów prawa materialnego lub procesowego polegającej na jego
oczywistości, widocznej prima facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy
prawniczej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2003 r., IV
CZ 100/03, LEX nr 82274).
Stwierdzając, że nie zachodzą przyczyny przyjęcia skargi, określone w art.
3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy postanowił zgodnie z art. 3989
§ 2 k.p.c.