Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZP 80/10
POSTANOWIENIE
Dnia 22 października 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z wniosku wierzyciela Bank Spółdzielczy
w J.
przy uczestnictwie dłużników Haliny S. i Krzysztofa S.
o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu,
na posiedzeniu jawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 października 2010 r.,
na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Okręgowy
postanowieniem z dnia 24 maja 2010 r.,
„Czy oświadczenie dłużnika złożone na podstawie art. 97 ust. 2
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U.2002 r.,
Nr 72, poz. 665 tekst jednolity z późn. zm.) może określać kwotę
zadłużenia jako sumę ściśle określonej kwoty pieniężnej oraz
odsetek umownych liczonych według zmiennej stopy procentowej
bez wskazania okresu ich naliczania, odsetek przeterminowanych
i ewentualnych kosztów egzekucji?”.
odmawia podjęcia uchwały.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 24 maja 2010 r. oddalił wniosek
wierzyciela Banku Spółdzielczego w J. o nadanie klauzuli wykonalności
bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przeciwko dłużnikom Halinie S. i Krzysztofowi
S. U podstaw tego rozstrzygnięcia legło stwierdzenie, że złożone przez Halinę S. i
Krzysztofa S. oświadczenia o poddaniu się egzekucji nie określają jej
dopuszczalnej granicy. W oświadczeniu tym suma wyznaczająca tę granicę została
uzależniona od wysokości odsetek naliczanych według zmiennej stopy procentowej
oraz od ewentualnych kosztów egzekucji. Tak sformułowane oświadczenie narusza
w sposób oczywisty jego gwarancyjny charakter i nie odpowiada wymogom art. 97
ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst. jedn.: Dz. U.
z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.; dalej: „pr. bank.”).
Sąd Okręgowy rozpoznając zażalenie wierzyciela na to postanowienie
powziął poważną wątpliwość, której dał wyraz w zagadnieniu prawnym
przedstawionym Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia na podstawie na
podstawie art. 390 § 1 w związku z art. 397 § 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalone jest stanowisko, zgodnie
z którym przedmiotem zagadnienia prawnego przedstawionego na podstawie art.
390 § 1 k.p.c. może być jedynie taka poważna wątpliwość prawna, której
wyjaśnienie w formie uchwały jest niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy sąd drugiej
instancji. Podkreśla się przy tym, że sąd drugiej instancji, przedstawiając Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne, jest obowiązany
szczegółowo wyjaśnić, na czym polegają jego wątpliwości i dlaczego uważa je za
poważne, a także wykazać, że wątpliwości te pozostają w związku przyczynowym
z rozstrzygnięciem środka odwoławczego. Przytoczone przez sąd drugiej instancji
argumenty podlegają rozważeniu przez Sąd Najwyższy, który w pierwszej
kolejności bada, czy spełnione zostały warunki do podjęcia uchwały (por. m.in.
uzasadnienia postanowień Sądu Najwyższego: z dnia 27 listopada 1997 r., III CZP
3
56/97, nie publ.; z dnia 7 czerwca 2001 r., III CZP 33/01, nie publ.; z dnia 30 maja
2003 r., III CZP 30/03, nie publ.; z dnia 14 listopada 2006 r., III CZP 84/06, nie
publ.; z dnia 20 listopada 2009 r., III CZP 90/09, nie publ.).
Zgodnie z art. 7862
§ 1 k.p.c., w postępowaniu o nadanie klauzuli
wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu sąd bada, czy dłużnik poddał
się egzekucji oraz czy roszczenie objęte tytułem wynika z czynności bankowej
dokonanej bezpośrednio z bankiem lub z zabezpieczenia wierzytelności banku
wynikającej z tej czynności. Przed przeprowadzeniem tego badania sąd klauzulowy
musi jednak ocenić, czy dokument przedłożony przez bank spełnia - określone
w art. 96-98 pr. bank.- przesłanki ważności i skuteczności bankowego tytułu
egzekucyjnego, a także inne wymogi przewidziane dla każdego tytułu
egzekucyjnego. Ocena taka może być – rzecz jasna - dokonana jedynie na
podstawie dokumentów załączonych do wniosku wierzyciela. Dokumenty te
powinny być złożone w oryginałach bądź odpisach uwierzytelnionych przez
uprawnione do tego osoby (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia
3 października 2008 r., I CSK 62/08, nie publ. oraz postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., I CZ 8/06, OSP 2006, nr 12, poz. 141 i -
powołanego wyżej - postanowienia z dnia 20 listopada 2009 r., III CZP 90/09).
W rozpoznawanej sprawie oświadczenia dłużników o poddaniu się egzekucji
zamieszczone zostały w umowie o kredyt średnioterminowy (Krzysztofa S.) oraz w
umowie o przystąpieniu do długu (Haliny S.), przy czym - czego nie dostrzegł Sąd
Okręgowy - wierzyciel załączył do wniosku jedynie kserokopie tych umów
oznaczonych jako odpisy poświadczone za zgodność z oryginałem przez zastępcę
dyrektora Oddziału w S. Alicję Z. i podpisane nieczytelnym podpisem. Umknęło
zatem uwadze Sądu Okręgowego, że odpisy wymienionych dokumentów nie
zostały uwierzytelnione przez uprawnioną do tego osobę (art. 129 § 2 k.p.c.).
Nieprzedstawienie przez wierzyciela oryginałów lub prawidłowo poświadczonych
odpisów oświadczeń dłużników o poddaniu się egzekucji, a także oryginału lub
poświadczonego odpisu umowy kredytowej nie pozwala ocenić, czy spełnione
zostały przesłanki warunkujące nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu
klauzuli wykonalności. Braki te uniemożliwiają uwzględnienie wniosku (por.
uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2001 r. III CZP 53/01, Biul. SN
4
2001, nr 10, poz. 8). Oznacza to, że nie został spełniony wymóg istnienia związku
przyczynowego między potrzebą rozstrzygnięcia przedstawionego zagadnienia
prawnego a rozstrzygnięciem zażalenia, które nie może wywrzeć zamierzonego
skutku.
Jedynie na marginesie wypada też zauważyć, że potrzeba rozstrzygnięcia
przedstawionego zagadnienia prawnego nie wystąpiłaby również w przypadku
przedstawienia przez wierzyciela oryginałów wymienionych dokumentów lub ich
uwierzytelnionych prawidłowo odpisów. Bankowy tytuł egzekucyjny – jak już
wyjaśnił to Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 lutego 2009 r., III CZP 145/08, Biul.
SN 2009, nr 2, poz. 7) – musi określać precyzyjnie wysokość zobowiązań dłużnika
wraz z odsetkami i terminami ich płatności. W tytule tym odsetki powinny być
strukturalnie wyodrębnione z innych pozycji składających się na dług dłużnika
i jednocześnie odpowiednio określone co do wysokości. Konieczne jest zatem
wskazanie w tytule kwoty stanowiącej podstawę obliczenia odsetek, podanie
konkretnej stopy procentowej oraz okresu ich obliczenia. Tylko w ten sposób
bowiem dłużnik może uzyskać pełną możliwość zweryfikowania swojego
zadłużenia ujętego w bankowym tytule egzekucyjnym.
W świetle przytoczonego zapatrywania, które skład orzekający podziela, nie
ulega wątpliwości, że załączony przez wierzyciela do wniosku bankowy tytuł
egzekucyjny nie spełnia wymogów określonych w art. 96 ust. 2 pr.bank.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 61 § 1 ustawy z dnia
23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.)
postanowił, jak w sentencji.

III CZP 80/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia